อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๑๕.

๓. มหาปรินิพฺพานสุตฺต นิทานวณฺณนา [๑๓๑] เอวมฺเม สุตนฺติ มหาปรินิพฺพานสุตฺตํ. ตตฺรายํ อนุปุพฺพปทวณฺณนา:- คิชฺฌกูเฏติ คิชฺฌา ตสฺส กูเฏ ^๑- วสึสุ, คิชฺฌสทิสํ วา ตสฺส กูฏํ ^๒- อตฺถีติ คิชฺฌกูโฏ ตสฺมึ คิชฺฌกูเฏ. อภิยาตุกาโมติ อภิภวนตฺถาย ยาตุกาโม. วชฺชีติ วชฺชิราชาโน. เอวํ มหิทฺธิเกติ เอวํ มหติยา ราชิทฺธิยา สมนฺนาคเต, เอเตน เนสํ สมคฺคภาวํ กเถสิ. เอวํ มหานุภาเวติ เอวํ มหนฺเตน อานุภาเวน สมนฺนาคเต, เอเตน เนสํ หตฺถิสิปฺปาทีสุ กตสิกฺขตํ กเถสิ, ยํ สนฺธาย วุตฺตํ "สิกฺขิตา วติเม ลิจฺฉวิกุมารกา, สุสิกฺขิตา วติเม ลิจฺฉวิกุมารกา, ยตฺร หิ นาม สุขุเมน ตาฬจฺฉิคฺคเลน อสนํ อติปาตยิสฺสนฺติ โปงฺขานุโปงฺขํ อวิราธิตนฺ"ติ. ^๓- อุจฺเฉชฺชามีติ ^๔- อุจฺฉินฺทิสฺสามิ. วินาเสสฺสามีติ นาเสสฺสามิ, อทสฺสนํ ปาปยิสฺสามิ. ^๕- อนยพฺยสนนฺติ เอตฺถ น อโยติ อนโย, อวุฑฺฒิยา ^๖- เอตํ นามํ. หิตญฺจ สุขญฺจ วิยสติ ^๗- วิกฺขิปตีติ พฺยสนํ, ญาติปาริชุญฺญาทีนํ เอตํ นามํ. อาปาเทสฺสามีติ ปาปยิสฺสามิ. อิติ กิร โส ฐานนิสชฺชาทีสุ อิมํ ยุทฺธกถนเมว ^๘- กเถติ, คมนสชฺชา โหถาติ เอวํ พลกายํ อาณาเปติ, กสฺมา? คงฺคาย กิร เอกํ ปฏฺฏนคามํ นิสฺสาย อฑฺฒโยชนํ อชาตสตฺตุโน อาณา, อฑฺฒโยชนํ ลิจฺฉวีนํ. เอตฺถ ปน อาณาปวตฺติฏฺฐานํ โหตีติ อตฺโถ. ตตฺราปิจ ปพฺพตปาทโต มหคฺฆภณฺฑํ โอตรติ. ตํ สุตฺวา "อชฺช ยามิ, เสฺว ยามี"ติ อชาตสตฺตุโน สํวิทหนฺตสฺเสว ลิจฺฉวิราชาโน สมคฺคา สมฺโมทมานา ปุเรตรํ คนฺตวา สพฺพํ มหคฺฆภณฺฑํ ^๙- คณฺหนฺติ. อชาตสตฺตุ ปจฺฉา คนฺตฺวา ตํ ปวุตฺตึ ^๑๐- ญตฺวา กุชฺฌิตฺวา คจฺฉติ. เต ปุน สํวจฺฉเรปิ ตเถว กโรนฺติ. อถ โส พลวาฆาตชาโต ตทา เอวมกาสิ. ตโต จินฺเตสิ "คเณน สทฺธึ ยุทฺธํ นาม ภาริยํ, เอโกปิ โมฆปฺปหาโร นาม นตฺถิ, เอเกน นุ โข ปน ปณฺฑิเตน สทฺธึ มนฺเตตฺวา กโรนฺโต @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กูเฏสุ. ^๒ อิ. กูโฏ. ^๓ สํ.มหา ๑๙/๑๑๑๕/๓๙๔ วาลสุตฺต ^๔ ฉ.ม. อุจฺเฉจฺฉามีติ @^๕ ฉ.ม. ปาเปสฺสามิ อิ. นยิสฺสามิ ^๖ ฉ.ม., อิ. อวฑฺฒิยา ^๗ ฉ.ม. วิยสฺสติ @^๘ ฉ.ม. ยุทฺธกถเมว. ^๙ ฉ.ม.,อิ. มหคฺฆภณฺฑนฺติ น ทิสฺสติ ^๑๐ ฉ.ม.,อิ. ปวตฺตึ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๑๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=115&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=2965&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=2965&modeTY=2&pagebreak=1#p115