อรรถกถาเล่มที่ ๕๐ หน้าที่ ๑๕๖.

๑๑๔. ๒. สุมงฺคลตฺเถราปทานวณฺณนา อตฺถทสฺสี ชินวโรติอาทิกํ อายสฺมโต สุมงฺคลตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมึ ตฬากสมีเป รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ. ตสฺมึ สมเย ภควา วิหารโต นิกฺขมิตฺวา นฺหายิตุกาโม ตสฺส ตฬากสฺส ตีรํ คนฺตฺวา ตตฺถ นฺหาตฺวา เอกจีวโร ชลมาโน พฺรหฺมา วิย สูริโย วิย สุวณฺณพิมฺพํ วิย อฏฺฐาสิ. อถ โส เทวปุตฺโต โสมนสฺสชาโต ปญฺชลิโก โถมนํ อกาสิ, อตฺตโน ทิพฺพคีตตูริเยหิ อุปหารญฺจ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทว- มนุสฺเสสุ สมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อปรภาเค อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ. [๑๑] โส ปจฺฉา ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อตฺถทสฺสี ชินวโรติอาทิมาห. ตตฺถ ปรมตฺถํ นิพฺพานํ ทกฺขติ ปสฺสตีติ อตฺถทสฺสี, อถ วา สพฺพสตฺตานํ จตุราริยสจฺจสงฺขาตํ อตฺถปโยชนํ ทสฺสนสีโลติ อตฺถทสฺสี, กิเลเส อชินิ ชินาติ ชินิสฺสตีติ ชิโน. วริตพฺโพ ปตฺเถตพฺโพ สพฺพสตฺเตหีติ วโร, อตฺถทสฺสี ชิโน จ โส วโร จาติ อตฺถทสฺสีชินวโร โลกเชฏฺโฐติ ลุชฺชติ ปลุชฺชตีติ โลโก, โลกียติ ปสฺสียติ พุทฺธาทีหิ ปารปฺปตฺโตติ วา โลโก, โลโก จ โลโก จ โลโก จาติ โลโก. เอกเสสสมาส- วเสน "โลกา"ติ วตฺตพฺเพ "โลโก"ติ วุตฺโต. โลกสฺส เชฏฺโฐ โลกเชฏฺโฐ, โส โลกเชฏฺโฐ นราสโภติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. สุมงฺคลตฺเถราปทานวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๐ หน้าที่ ๑๕๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=50&page=156&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=50&A=3370&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=50&A=3370&modeTY=2&pagebreak=1#p156