อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
สงฺคณี.อ. (อฏฺฐสาลินี)
หน้าที่ ๓๕๙.

         โกฏิสตสหสฺเสกํ             จกฺกวาฬํ วิกีรติ
         วาโยธาตุปฺปโกเปน          ยทา โลโก วินสฺสติ.
         ปตฺถทฺโธ ภวตี กาโย         ทฏฺโฐ กฏฺฐมุเขน วา
         ปฐวีธาตุปฺปโกเปน           โหติ กฏฺฐมุเขว โส.
         ปูติโก ๑- ภวตี กาโย        ทฏฺโฐ ปูติมุเขน วา
         อาโปธาตุปฺปโกเปน          โหติ ปูติมุเขว โส.
         สนฺตตฺโต ภวตี กาโย         ทฏฺโฐ อคฺคิมุเขน วา
         เตโชธาตุปฺปโกเปน          โหติ อคฺคิมุเขว โส.
         สญฺฉินฺโน ภวตี กาโย         ทฏฺโฐ สตฺถมุเขน วา
         วาโยธาตุปฺปโกเปน          โหติ สตฺถมุเขว โส.
     อิติ มหาวิการานิ ภูตานีติ มหาภูตานิ.
     มหนฺตภูตตฺตา จาติ เอตานิ หิ มหนฺตานิ มหตา วายาเมน
ปริคฺคเหตพฺพตฺตา ภูตานิ วิชฺชมานตฺตาติ มหนฺตภูตตฺตา จ มหาภูตานิ. เอวํ
มหนฺตปาตุภาวาทีหิ การเณหิ มหาภูตานิ.
     จตุนฺนํ จ มหาภูตานํ อุปาทาย รูปนฺติ อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ. จตฺตาริ
มหาภูตานิ อุปาทาย นิสฺสาย อมุญฺจิตฺวา ปวตฺตํ รูปนฺติ อตฺโถ. อิทํ วุจฺจติ
สพฺพํ รูปนฺติ อิทํ จตฺตาริ มหาภูตานิ ปทปฏิปาฏิยา นิทฺทิฏฺฐานิ เตวีสติ
อุปาทารูปานีติ สตฺตวีสติปฺปเภทํ สพฺพํ รูปํ นาม.
                        เอกวิธรูปสงฺคหวณฺณนา
     อิทานิ ตํ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ เอกวิธาทีหิ เอกาทสหิ สงฺคเหหิ มาติกํ
ฐเปนฺโต "สพฺพํ รูปํ น เหตู"ติอาทิมาห.
     ตตฺถ สพฺพํ รูปนฺติ อิทํ ปทํ "สพฺพํ รูปํ น เหตุ, สพฺพํ รูปํ
อเหตุกนฺ"ติ เอวํ สพฺพปเทหิ สทฺธึ โยเชตพฺพํ. สพฺพาเนว เจตานิ "น
เหตู"ติอาทีนิ เตจตฺตาฬีส ปทานิ อุทฺทิฏฺฐานิ. เตสุ ปฏิปาฏิยา ๒- จตฺตาฬีส
ปทานิ มาติกโต คเหตฺวา ฐปิตานิ, อวสาเน ตีณิ มาติกามุตฺตกานีติ เอวํ
ตาว ปฐเม สงฺคเห ปาลิววฏฺฐานเมว เวทิตพฺพํ. ตถา ทุติยสงฺคหาทีสุ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ปูติโย             ๒ ม. ปทปฏิปาฏิยา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๓๕๙.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=359&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=53&A=8943&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=53&A=8943&modeTY=2&pagebreak=1#p359