อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๔๘๒.

อนาคตํสาณจตุตฺถํ อตฺตโน อนาคตกฺขนฺธานุสฺสรณกาเล อชฺฌตฺตารมฺมณํ, ปรสฺส อนาคตกฺขนฺธานํ วา อนินฺทฺริยพทฺธสฺส วา รูปสฺส อนุสฺสรณกาเล พหิทฺธารมฺมณํ, อุภยวเสน อชฺฌตฺตพหิทฺธารมฺมณํ. อากิญฺจญฺายตนสฺส นวตฺตพฺพารมฺมณตาย การณํ เหฏฺา วุตฺตเมว. ทุกอตฺถุทฺธารวณฺณนา [๑๔๔๑] เหตุโคจฺฉกนิทฺเทเส "ตโย กุสลเหตู"ติอาทินา นเยน เหตู ทสฺเสตฺวา ปุน เตเยว อุปฺปตฺติฏฺานโต ทสฺเสตุํ "จตูสุ ภูมีสุ กุสเลสุ อุปฺปชฺชนฺตี"ติอาทิ วุตฺตํ. อิมินา อุปาเยน เสสโคจฺฉเกสุปิ เทสนานโย เวทิตพฺโพ. [๑๔๗๓] ยตฺถ เทฺว ตโย อาสวา เอกโต อุปฺปชฺชนฺตีติ เอตฺถ ติวิเธน อาสวานํ เอกโต อุปฺปตฺติ เวทิตพฺพา, ตตฺถ จตูสุ ทิฏฺิวิปฺปยุตฺเตสุ อวิชฺชาสเวน, ทิฏฺิสมฺปยุตฺเตสุ ทิฏฺาสวอวิชฺชาสเวหิ สทฺธินฺติ กามาสโว ทุวิเธน เอกโต อุปฺปชฺชติ. ภวาสโว จตูสุ ทิฏฺิวิปฺปยุตฺเตสุ อวิชฺชาสเวน สทฺธินฺติ เอกธาว เอกโต อุปฺปชฺชติ. [๑๔๘๕] ยถา เจตฺถ, เอวํ "ยตฺถ เทฺว ตีณิ สญฺโชนานิ เอกโต อุปฺปชฺชนฺตี"ติ เอตฺถาปิ สญฺโชนานํ อุปฺปตฺติ เอกโต ทสธา ภเว. ตตฺถ กามราโค จตุธา เอกโต อุปฺปชฺชติ. ปฏิโฆ ติธา, มาโน เอกธา, ตถา วิจิกิจฺฉา เจว ภวราโค จ. กถํ? กามราโค ตาว มานสญฺโชนอวิชฺชาสญฺโชเนหิ เจว ทิฏฺิสญฺโชนาวิชฺชาสญฺโชเนหิ จ สีลพฺพตปรามาสอวิชฺชาสญฺโชเนหิ จ อวิชฺชาสญฺโชนมตฺเตเนว จ สทฺธินฺติ เอวํ จตุธา เอกโต อุปฺปชฺชติ. ปฏิโฆ ปน อิสฺสาสญฺโชนอวิชฺชาสญฺโชเนหิ เจว มจฺฉริยสญฺโชนอวิชฺชาสญฺโชเนหิ จ อวิชฺชาสญฺโชนมตฺเตเนว จ สทฺธินฺติ เอวํ ติธา เอกโต อุปฺปชฺชติ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๔๘๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=482&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=53&A=11961&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=53&A=11961&pagebreak=1#p482