อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๒๒๘.

จ. เสสาเหตุเกเสุ ปน ^๑- ตณฺหาฏฺานเมว ปริหีนํ. สเหตุเกสุ ปสาทสพฺภาวโต ตณฺหาฏฺาเน ปสาเทน ปทํ ปูริตํ. เอวเมตฺถ กุสลากุสลวิปาเกสุ จกฺขุ- วิญฺาณาทีสุ สงฺขารวิญฺาณนามสฬายตนผสฺสเวทนามูลกา ฉ ฉ, เสสาเหตุเกสุ อธิโมกฺขมูลเกน สทฺธึ สตฺต สตฺต, สเหตุเกสุ ปน ^๑- ปสาทมูลเกน สทฺธึ อฏฺ อฏฺ นยา เวทิตพฺพา. ตตฺถ จกฺขุวิญฺาณาทีสุปิ จตุนฺนมฺปิ จตุกฺกานํ อาทิวาโรว วุตฺโต. ทุติยวาโร ปจจฺยวิเสสฏฺเน ลพฺภมาโนปิ น วุตฺโต, ตติยจตุตฺถวารา อสมฺภวโตเยว. รูปมิสฺสกา หิ เต, น จ จกฺขุวิญฺาณาทีนิ รูปํ สมุฏฺาเปนฺติ. ยถา จ ปมจตุกฺเก เทฺว วารา ลพฺภนฺติ, เอวํ เสสจตุกฺเกสุปิ. ตสฺมา ปมจตุกฺเก ทุติยวาโร เสสจตุกฺเกสุ จ เทฺว เทฺว วารา อวุตฺตาปิ วุตฺตาว โหนฺตีติ เวทิตพฺพา. เสสาเหตุกาพฺยากเต สพฺพจตุกฺเกสุ สพฺเพปิ วารา ลพฺภนฺติ, อิธ ปจฺฉินฺนตฺตา ปน ปรโต น คหิตา. โสตปติตาว หุตฺวา เทสนา กตาติ. เสส- สเหตุกวิปาเกสุปิ เอเสว นโย อญฺตฺร อรูปาวจรวิปากา. อรูปาวจรวิปากสฺมิญฺหิ วารทฺวยเมว ลพฺภตีติ. อพฺยากตนิทฺเทสวณฺณนา. --------- อวิชฺชามูลกกุสลนิทฺเทสวณฺณนา [๓๓๔] อิทานิ อปเรนปิ ^๒- ปริยาเยน เอกจิตฺตกฺขเณ ปจฺจยาการํ ทสฺเสตุํ ปุน กตเม ธมฺมา กุสลาติอาทิมารทฺธํ. ตตฺถ อวิชฺชาปจฺจยาติ อุปนิสฺสยปจฺจยตํ สนฺธาย วุตฺตํ. เตเนว นิทฺเทสวาเร "ตตฺถ กตมา อวิชฺชา"ติ อวิภชิตฺวา "ตตฺถ กตโม อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร"ติ วิภตฺตํ. กุสลเจตนาสงฺขาโต หิ สงฺขาโรเยว ตสฺมึ สมเย จิตฺเตน สหชาโต โหติ, น อวิชฺชา. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปน-สทฺโท น ทิสฺสติ ^๒ ฉ.ม. อปเรน

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๒๒๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=228&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=5381&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=5381&pagebreak=1#p228