อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๔๙.

คาถานํ ปน อยมตฺโถ:- อายสฺมโต มเตน รุกฺขํ อุปาทาย ฉายา วิย อินฺธนมุปาทาย อคฺคิ วิย จ ขนฺเธ อุปาทาย ปุคฺคโล, รูปาทีนํ สนฺธาวเน อสติ เตสุ ขนฺเธสุ ภิชฺชมาเนสุ โส ตว ปุคฺคโล ภิชฺชติ เจ, เอวํ สนฺเต อุจฺเฉทา ภวติ ทิฏฺฐิ, อุจฺเฉททิฏฺฐิ เต อาปชฺชติ. กตรา? ยา พุทฺเธน วิวชฺชิตา อกุสลทิฏฺฐิ. ยา ปน "อุจฺเฉทวาที สมโณ โคตโม"ติ ปริยายภาสิตา, น ตํ วทามาติ ทสฺเสติ. อถาปิ เตสุ ขนฺเธสุ ภิชฺชมาเนสุ โส ปุคฺคโล น ภิชฺชติ, เอวํ สนฺเต สสฺสโต ปุคฺคโล โหติ. ตโต โส นิพฺพาเนน สมสโม อาปชฺชติ. สมสโมติ อติวิย สโม, สเมน วา สโม, สมภาเวเนว สโม. ยถา จ ^๑- นิพฺพานํ น อุปฺปชฺชติ น ภิชฺชติ, ^๒- เอวํ โส ปุคฺคโลปิ น ภิชฺชเต, ปุคฺคโล เตน ^๒- สมสโมติ. คติปริวตฺตนมุเขน จุติปฏิสนฺธานุโยโค นิฏฺฐิโต. อนุโยควณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------- ๑๒. อุปาทาปญฺญตฺตานุโยควณฺณนา [๙๕] อิทานิ อุปาทาปญฺญตฺตานุโยโค โหติ. ตตฺถ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญาปฏิกฺเขโป ปรวาทิสฺส. โส หิ รุกฺขํ อุปาทาย ฉายาย วิย อินฺธนํ อุปาทาย อคฺคิสฺส วิย จ จกฺขุรูปาทีนิ ^๓- อุปาทาย ปุคฺคลสฺส ปญฺญตฺตึ ปญฺญาปนํ อวโพธนํ อิจฺฉติ, ตสฺมา "รูปํ อุปาทายา"ติ ปุฏฺโฐ ปฏิชานาติ. ปุน ยถา รุกฺขุปาทานา ฉายา รุกฺโข วิย อินฺธนุปาทาโน จ อคฺคิ อินฺธนํ วิย อนิจฺจาทิธมฺโม, เอวํ เต รูปาทิอุปาทาโน ปุคฺคโล รูปาทโย วิย อนิจฺโจติ อิมมตฺถํ ปุฏฺโฐ อตฺตโน ลทฺธิยํ ฐตฺวา ปฏิกฺขิปติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ยเถว ^๒-๒ ฉ.ม. เอวํ เต ปุคฺคโลปิ เตน @^๓ ฉ.ม. รูปาทีนิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๔๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=149&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=3330&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=3330&modeTY=2&pagebreak=1#p149