อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)
หน้าที่ ๓๑๙-๓๒๐.

หน้าที่ ๓๑๙.
                          ๒๒. พาวีสติมวคฺค
                       ๑. ปรินิพฺพานกถาวณฺณนา
     [๘๙๒] อิทานิ ปรินิพฺพานกถา นาม โหติ. ตตฺถ "ยสฺมา อรหา
สพฺพญฺญุวิสเย อปฺปหีนสญฺโญชโนว ปรินิพฺพาติ, ๑- ตสฺมา อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ
อปฺปหาย ปรินิพฺพานนฺ"ติ  เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย
ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. เสสเมตฺถ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวาติ.
                     ปรินิพฺพานกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
                        ๒. กุสลจิตฺตกถาวณฺณนา
     [๘๙๔-๘๙๕] อิทานิ กุสลจิตฺตกถา นาม โหติ. ตตฺถ ยสฺมา อรหา
สติเวปุลฺลปฺปตฺโต ปรินิพฺพายนฺโตปิ สโต สมฺปชาโนว ปรินิพฺพาติ, ตสฺมา
กุสลจิตฺโต ปรินิพฺพาตีติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา
สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ ยสฺมา กุสลจิตฺโต นาม ปุญฺญาภิสงฺขาราภิ-
สงฺขรณาทิวเสน โหติ, ตสฺมา เตนตฺเถน โจเทตุํ อรหา ปุญฺญาภิสงฺขารนฺติอาทิมาห.
เสสเมตฺถ อุตฺตานํ ๒- ยถาปาลิเมว นิยฺยาติ. สโต สมฺปชาโนติ อิทํ
ชวนกฺขเณ กิริยาสติสมฺปชญฺญานํ วเสน อสมฺโมหมรณทีปนตฺถํ วุตฺตํ, น
กุสลจิตฺตทีปนตฺถํ. ตสฺมา อสาธกนฺติ.
                      กุสลจิตฺตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
                        ๓. อาเนญฺชกถาวณฺณนา
     [๘๙๖] อิทานิ อาเนญฺชกถา นาม โหติ. ตตฺถ ภควา จตุตฺถชฺฌาเน
ฐิโต ปรินิพฺพายตีติ ๓- สลฺลกฺเขตฺวา "อรหา อาเนญฺเช ฐิโต ปรินิพฺพายตี"ติ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ปรินิพฺพายติ   ๒ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ  ๓ ฉ.ม. ปรินิพฺพายีติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๒๐.
เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอกจฺจานํ อุตฺตราปถกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส,
ปฏิญฺญา อิตรสฺส. ปกติจิตฺเตติ ภวงฺคจิตฺเต. สพฺเพ หิ สญฺญิโน สตฺตา
ภวงฺคจิตฺเต ฐตฺวา ๑- ภวงฺคปริโยสาเนน จุติจิตฺเตน กาลํ กโรนฺติ. อิติ นํ
อิมินา อตฺเถน โจเทตุํ เอวมาห. ตตฺถ กิญฺจาปิ จตุโวการภเว อรหโต
ปกติจิตฺตมฺปิ อาเนญฺชํ โหติ, อยมฺปน ปโญฺห ปญฺจโวการภววเสน อุทฺธโฏ.
ตสฺมา โน จ วต เร วตฺตพฺเพติ อาห. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
                      อาเนญฺชกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           ----------
                       ๔. ธมฺมาภิสมยกถาวณฺณนา
     [๘๙๗] อิทานิ ธมฺมาภิสมยกถา นาม โหติ. ตตฺถ อตีตภเว โสตาปนฺนํ
มาตุกุจฺฉิยํ วสิตฺวา นิกฺขนฺตํ ทิสฺวา "อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมาภิสมโย"ติ เยสํ
ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอกจฺจานํ อุตฺตราปถกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส,
ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "ยทิ ตตฺถ ธมฺมาภิสมโย อตฺถิ, ธมฺมาภิสมยการเณหิ
เอตฺถ ๒- ธมฺมเทสนาทีหิ ภวิตพฺพนฺ"ติ โจเทตุํ อตฺถิ คพฺภเสยฺยาย ธมฺมเทสนาติ-
อาทิมาห. สุตฺตสฺสาติอาทิ ภวงฺควารํ สนฺธาย วุตฺตํ. คพฺภเสยฺยาย หิ เยภุยฺเยน
ภวงฺคเมว ปวตฺตติ. เตเนว สุตฺโต ๓- กิริยสมยปฺปวตฺตาภาวา ๔- สุตฺโต,
ภาวนานุโยคสฺส อภาวา ปมตฺโต, กมฺมฏฺฐานปริคฺคาหกานํ สติสมฺปชญฺญานํ อภาวา
มุฏฺฐสฺสติ อสมฺปชาโน นาม โหติ, ตถารูปสฺส กุโต ธมฺมาภิสมโยติ.
                   ธมฺมาภิสมยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                        --------------
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,ม. ฐิตา   ๒ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
@๓ ฉ.ม. สตฺโต   ๔ ฉ.ม. กิริยมยปฺปวตฺตาภาวา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๑๙-๓๒๐.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=319&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=7181&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=7181&modeTY=2&pagebreak=1#p319