อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๕๗.

คเหตพฺพํ. จตุโวกาเร ปน ตณฺหาวิปฺปยุตฺตสฺส ผลสมาปตฺติจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เอกมฺปิ สจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ ^๑- อิทํ อิธ น คเหตพฺพํ. เตสํ ทุกฺขสจฺจญฺจาติ ตสฺมิญฺหิ ขเณ ตณฺหํ เปตฺวา เสสํ ทุกฺขสจฺจํ นาม โหตีติ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณปิ เอเสว นโย. ตตฺถ ปน รูปเมว ทุกฺขสจฺจํ นาม, เสสา มคฺคสมฺปยุตฺตกา ธมฺมา สจฺจวินิมุตฺตา, เตเนว การเณน "อารุปฺเป มคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มคฺคสจฺจํ อุปฺปชฺชติ โน จ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตี"ติ วุตฺตํ. สพฺเพสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถาติ เตสํ ตสฺมึ อุปปตฺติกฺขเณ จ ตณฺหาวิปฺปยุตฺต- จิตฺตุปฺปตฺติกฺขเณ จาติ เอวเมตฺถ ขณวเสน โอกาโส เวทิตพฺโพ. อญฺเสุปิ เอวรูเปสุ เอเสว นโย. อนภิสเมตาวีนนฺติ จตุสจฺจปฏิเวธสงฺขาตํ อภิสมยํ อปฺปตฺตสตฺตานํ. อภิสเมตาวีนนฺติ อภิสมิตสจฺจานนฺติ. อิมินา นยมุเขน สพฺพตฺถ อตฺถวินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ. ปวตฺติวารวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------ ๓. ปริญฺาวารวณฺณนา [๑๖๕-๑๗๐] ปริญฺาวาเร ปน าตปริญฺา ตีรณปริญฺา ปหาน- ปริญฺาติ ติสฺโสเปตฺถ ปริญฺาโย ลพฺภนฺติ. ยสฺมา จ โลกุตฺตรธมฺเมสุ ปริญฺา นาม นตฺถิ, ตสฺมา อิธ เทฺว สจฺจานิ คหิตานิ. ตตฺถ ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ าตตีรณปริญฺาวเสน วุตฺตํ. สมุทยสจฺจํ ปชหตีติ าตปหานปริญฺาวเสน. อิติ อิมาสํ ปริญฺานํ วเสน สพฺพปฺปเทสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพติ. ปริญฺาวารวณฺณนา นิฏฺิตา. สจฺจยมกวณฺณนา สมตฺตา. ------------ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อิติ-สทฺโท น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๕๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=357&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=8035&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=8035&pagebreak=1#p357