อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๖๒.

หิ กายสงฺขาเรน วินาปิ อุปฺปชฺชติ จ นิรุชฺฌติ จ, กายสงฺขาโร ปน จิตฺตสมุฏฺาโน อสฺสาสปสฺสาสวาโต. จิตฺตสมุฏฺานรูปญฺจ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อุปฺปชฺชิตฺวา ยาว อปรานิ ^๑- โสฬส จิตฺตานิ อุปฺปชฺชนฺติ, ตาว ติฏฺติ. เตสํ โสฬสนฺนํ สพฺพปจฺฉิเมน สทฺธึ นิรุชฺฌตีติ เยน จิตฺเตน สทฺธึ อุปฺปชฺชติ, ตโต ปฏฺาย สตฺตรสเมน สทฺธึ นิรุชฺฌติ. น กสฺสจิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ วา ิติกฺขเณ วา นิรุชฺฌติ, นาปิ ิติกฺขเณ วา ภงฺคกฺขเณ วา อุปฺปชฺชติ. เอสา จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส ธมฺมตาติ นิยมโต จิตฺตสงฺขาเรน สทฺธึ เอกกฺขเณ นิรุชฺฌนโต อามนฺตาติ วุตฺตํ. ยมฺปน วิภงฺคปฺปกรณสฺส สีหลฏฺกถายํ "จิตฺตสมุฏฺานรูปํ สตฺตรสมสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิรุชฺฌตี"ติ วุตฺตํ, ตํ อิมาย ปาลิยา วิรุชฺฌติ. อฏฺกถาโต จ ปาลิเยว พลวตราติ ปาลิยํ วุตฺตเมว ปมาณํ. [๑๒๘] ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชติ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌตีติ เอตฺถ ยสฺมา กายสงฺขาโร จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อุปฺปชฺชติ, น จ ตสฺมึ ขเณ วิตกฺกวิจารา นิรุชฺฌนฺติ, ตสฺมา โนติ ปฏิเสโธ กโตติ อิมินา นยมุเขน สพฺพตฺถ วินิจฺฉโย ^๒- เวทิตพฺโพ. ปริญฺาวาโร ปากติโกเยวาติ. ปวตฺติวารวณฺณนา นิฏฺิตา. สงฺขารยมกวณฺณนา สมตฺตา. --------- ๗. อนุสยยมก ปริจฺเฉทปริจฺฉินฺนุทฺเทสวารวณฺณนา. [๑] อิทานิ เตสญฺเว มูลยมเก เทสิตานํ กุสลาทิธมฺมานํ ลพฺภมานวเสน เอกเทสํ สงฺคณฺหิตฺวา สงฺขารยมกานนฺตรํ เทสิตสฺส อนุสยยมกสฺส อตฺถวณฺณนา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อญฺานิ ^๒ ฉ.ม. อตฺถวินิจฺฉโย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๖๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=362&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=8153&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=8153&pagebreak=1#p362