อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๗๙.

กามราคปฏิฆฏฺฐิวิจิกิจฺฉานุสยา จตฺตาโรปิ อนวเสสโต ปหีนา, อิตเร ตโยว อปฺปหีนา. เตน วุตฺตํ "กสฺสจิ ตโย อนุสยา อนุเสนฺตี"ติ. น กามธาตุนฺติ กามธาตุยา ปฏิสิทฺธตฺตา เสสา เทฺว ธาตุโย อุปปชฺชนฺตสฺสาติ อตฺโถ. สตฺเตวาติ ยสฺมา อริยสาวกสฺส รูปธาตุยา จุตสฺส กามธาตุยํ อุปปตฺติ นาม นตฺถิ, ปุถุชฺชนสฺเสว โหติ, ตสฺมา สตฺเตวาติ นิยมิตฺวา วุตฺตํ. "อรูปธาตุยา จุตสฺส กามธาตุํ อุปปชฺชนฺตสฺส สตฺเตวา"ติ เอตฺถาปิ เอเสว นโย. รูปธาตุยา อุปปตฺติ นตฺถีติ กสฺมา นตฺถิ? อุปปตฺตินิปฺผาทกสฺส รูปาวจรชฺฌานสฺส อภาวา. โส หิ สพฺพโส รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา ตํ ธาตุํ อุปปนฺโนติ นาสฺส ตตฺถ รูปาวจรชฺฌานํ อตฺถิ, ตทภาวา รูปธาตุยํ อุปปตฺติ นตฺถีติ เวทิตพฺพา. อรูปธาตุยา จุตสฺส น กามธาตุนฺติ เอตฺถ อรูปธาตุเยว อธิปฺเปตา. อิมินา นเยน สพฺพวิสฺสชฺชเนสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพติ. ธาตุวารวณฺณนา นิฏฺฐิตา. อนุสยยมกวณฺณนา สมตฺตา. ------------ ๘. จิตฺตยมก อุทฺเทสวารวณฺณนา [๑-๖๒] อิทานิ เตสญฺเญว มูลยมเก เทสิตานํ กุสลาทิธมฺมานํ ลพฺภมานวเสน เอกเทสเมว สงฺคณฺหิตฺวา อนุสยยมกานนฺตรํ เทสิตสฺส จิตฺตยมกสฺส อตฺถวณฺณนา โหติ. ตตฺถ ปาลิววตฺถานํ ตาว เวทิตพฺพํ:- อิมสฺมิญฺหิ จิตฺตยมเก มาติกาฐปนํ ฐปิตมาติกาย วิสฺสชฺชนนฺติ เทฺว วารา โหนฺติ. ตตฺถ มาติกาฐปเน ปุคฺคลวาโร ธมฺมวาโร ปุคฺคลธมฺมวาโรติ อาทิโตว ตโย สุทฺธิกมหาวารา โหนฺติ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๓๗๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=379&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=8541&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=8541&modeTY=2&pagebreak=1#p379