อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๓๑.

๑๔. วิปากปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา [๑๔] วิปากปจฺจยนิทฺเทเส วิปากา จตฺตาโร ขนฺธาติ ยสฺมา กมฺมสมุฏฺฐานาปิ รูปา วิปากา น โหนฺติ, ตสฺมา "วิปากา"ติ วตฺวา "จตฺตาโร ขนฺธา"ติ วุตฺตํ. เอวมยํ ปาลิ อรูปธมฺมานญฺเญว วิปากปจฺจยวเสน อาคตา. ปญฺหาวาเร ปน "วิปากาพฺยากโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย. ปฏิสนฺธิกฺขเณ วิปากาพฺยากโต เอโก ขนฺโธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย"ติ อาคตตฺตา จิตฺตสมุฏฺฐานกมฺมสมุฏฺฐานรูปานมฺปิ วิปากปจฺจโย ลพฺภติ. อิธ ปน สาวเสส- เทสนา ^๑- กตาติ อยํ ตาเวตฺถ ปาลิวณฺณนา. อยํ ปน วิปากปจฺจโย วิปากภาเวน ชาติโต เอกวิโธ, ภูมิเภทโต กามาวจราทิวเสน จตุธา ภิชฺชตีติ เอวเมตฺถ นานปฺปการเภทโต วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโย. เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ กามาวจรรูปาวจรวิปาโก อตฺตนา สมฺปยุตฺตกฺขนฺธานํ ^๒- ปวตฺเต จิตฺตสมุฏฺฐานรูปานํ ปฏิสนฺธิยํ กฏตฺตารูปานญฺจ วิปากปจฺจโย โหติ. อรูปาวจรวิปาโก สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเญว. โลกุตฺตรวิปาโก ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺต- ธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺส จ, จตุโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเญว ^๓- วิปากปจฺจโย โหตีติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ. วิปากปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ ๑๕. อาหารปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา [๑๕] อาหารปจฺจยนิทฺเทเส กพฬิงฺกาโร อาหาโรติ จตุสนฺตติสมุฏฺฐาเน รูเป โอชา อาหาโร นาม. โส ปน ยสฺมา กพฬํ กตฺวา อชฺโฌหริโตว @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. สาวเสสวเสน เทสนา ^๒ ฉ.ม. สมฺปยุตฺตธมฺมานํ @^๓ ฉ.ม. สมฺปยุตฺตกฺขนฺธานญฺเญว

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๓๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=431&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=9734&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=9734&modeTY=2&pagebreak=1#p431