อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๓๓.

กายสฺสา"ติ อวิเสสโต วุตฺโต, วิเสสโต ปนายเมตฺถ อาหารสมุฏฺฐานรูปสฺส ชนโก เจว อนุปาลโก จ หุตฺวา อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย โหติ, เสสติสนฺตติ- สมุฏฺฐานสฺส อนุปาลโกว หุตฺวา อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย โหตีติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ. อาหารปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- ๑๖. อินฺทฺริยปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา [๑๖] อินฺทฺริยปจฺจยนิทฺเทเส จกฺขุนฺทฺริยนฺติ จกฺขุสงฺขาตํ อินฺทฺริยํ. อินฺทฺริยปจฺจเยนาติ สยํ ปุเรชาตํ ^๑- หุตฺวา อรูปธมฺมานํ อุปฺปาทโต ปฏฺฐาย ยาว ภงฺคา อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย โหติ. โสตินฺทฺริยาทีสุปิ เอเสว นโย. อรูปิโน อินฺทฺริยาติ เอตฺถ อรูปชีวิตินฺทฺริยมฺปิ สงฺคหิตํ. ตํสมุฏฺฐานานนฺติ เอตฺถ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว กฏตฺตารูปมฺปิ สงฺคหิตํ. วุตฺตเญฺหตํ ปญฺหาวาเร:- ปฏิสนฺธิกฺขเณ วิปากาพฺยากตา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย โหติ. เอวํ ตาเวตฺถ ปาลิวณฺณนา เวทิตพฺพา. อยํ ปน อินฺทฺริยปจฺจโย อิตฺถินฺทฺริยปุริสินฺทฺริยวชฺชานํ สมวีสติยา อินฺทฺริยานํ วเสน ฐิโต. อิตฺถินฺทฺริยปุริสินฺทฺริยานิ หิ กิญฺจาปิ อิตฺถีลิงฺค- ปุริสงฺคาทีนํ พีชภูตานิ, กลลาทิกาเล ปน วิชฺชมาเนสุปิ เตสุ อิตฺถีลิงฺคปุริส- ลิงฺคานํ อภาวา ตานิ เนว เตสํ, น อญฺเญสํ อินฺทฺริยปจฺจยตํ ผรนฺติ. อินฺทฺริย- ปจฺจโย หิ อตฺตโน วิชฺชมานกฺขเณ อวินิพฺภูตธมฺมานํ อินฺทฺริยปจฺจยตํ อผรนฺโต นาม นตฺถิ, ตสฺมา ตานิ อินฺทฺริยปจฺจยา น โหนฺติ. เยสํ ปเนตานิ พีชภูตานิ, เตสํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปุเรชาโต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๓๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=433&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=9780&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=9780&modeTY=2&pagebreak=1#p433