อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๙๕.

[๒๙๗-๓๒๘] อิมินาเยว ปน ลกฺขเณน อนุโลมํ ปุรโต กตฺวา อนุโลมปจฺจนีเย ปจฺจนียํ ปุรโต กตฺวา ปจฺจนียานุโลเม จ คณนปริจฺเฉโท อาคตานาคตํ ลพฺภมานาลพฺภมานญฺจ เวทิตพฺพนฺติ. ปจฺจยวารวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------ ๔. นิสฺสยวารวณฺณนา [๓๒๙-๓๓๗] นิสฺสยวาเร กุสลํ ธมฺมํ นิสฺสายาติ กุสลํ ธมฺมํ ปจฺจยฏฺเน ^๑- นิสฺสยํ กตฺวาติ อตฺโถ. เสสเมตฺถ ปจฺจยวาเร วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. อวสาเน ปนสฺส "ปจฺจยตฺถํ นาม นิสฺสยตฺถํ, นิสฺสยตฺถํ นาม ปจฺจยตฺถนฺ"ติ อิทํ อุภินฺนมฺปิ เอเตสํ วารานํ อตฺถโต นินฺนานากรณภาวทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. อตฺถโต หิ เอเตปิ ปฏิจฺจ สหชาตา วิย นินฺนานากรณา. เอวํ สนฺเตปิ อญฺมญฺสฺส อตฺถนิยมนตฺถํ วุตฺตา. อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาราติอาทีสุ หิ อนิสฺสาย วตฺตมานํ นานากฺขณิกมฺปิ "ปจฺจยา อุปฺปชฺชตี"ติ วุตฺตํ. อญฺมญฺ อลฺลียิตฺวา ิตกฏฺาทีสุ จ เอกํ เอกสฺส นิสฺสยปจฺจโย น โหติ, ตถา อุปาทารูปํ มหาภูตสฺส นิสฺสยปจฺจโย น โหติเยว. อิติ ปจฺจยวาเรน นิสฺสยปจฺจยภาวํ นิสฺสยวาเรน จ ปจฺจยาติ วุตฺตสฺส สหชาตปุเรชาตภาวํ นิยเมตุํ อุโภเปเต วุตฺตา. อปิจ ตถา พุชฺฌนกานํ อชฺฌาสยวเสน เทสนาวิลาเสน นิรุตฺติปฏิสมฺภิทาปฺปเภทชานนวเสน จาปิ เอเต อุโภปิ วุตฺตาติ เวทิตพฺพาติ. ^๒- นิสฺสยวารวณฺณนา นิฏฺิตา. ----------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปติฏฺฏฺเน ^๒ ฉ.ม. เวทิตพฺพาตีติ ปาโ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๙๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=495&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11177&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11177&pagebreak=1#p495