อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๙๖.

๕. สํสฏฺฐวารวณฺณนา [๓๓๘-๓๔๖] สํสฏฺฐวาเร กุสลํ ธมฺมํ สํสฏฺโฐติ กุสลํ ธมฺมํ เอกุปฺปาทาทิลกฺขเณน สมฺปโยคฏฺเฐน ปจฺจยํ กตฺวาติ อตฺโถ. กุสลํ เอกํ ขนฺธํ สํสฏฺโฐติ กุสลํ เอกํ ขนฺธํ สมฺปยุตฺตปจฺจยํ กตฺวา ตโย ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยาติ วุตฺตํ โหติ. อิมินา อุปาเยน สพฺพปเทสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อิมสฺมิญฺจ ปน เหตุปจฺจเย อรูปธมฺมสฺเสว สมฺปโยคฏฺเฐน ปจฺจยํ กตฺวา ตโย ปญฺหา วิสฺสชฺชิตา. ยถา จ เหตุปจฺจเย, ตถา อารมฺมณปจฺจยาทีสุปิ, เกวลํ วิปากปจฺจเย เอกเมว วิสฺสชฺชนํ. [๓๔๗-๓๕๐] อิทานิ ยถาลทฺธานิ วิสฺสชฺชนานิ คณนวเสน ทสฺเสตุํ เหตุยา ตีณีติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ สพฺพตฺติเกสุ กุสเลน กุสลํ, อกุสเลน อกุสลํ, อพฺยากเตน อพฺยากตนฺติ อยเมว นิยโม กโต. ^๑- เอกเก ปน อพฺยากเตน อพฺยากตเมว ลพฺภติ. ^๒- เอวเมตฺถ พาวีสติยา ปจฺจเยสุ ตีณิ, วิปาเก เอกนฺติ เทฺว ปริจฺเฉทา. ปจฺฉาชาเต อนุโลมํ นตฺถิ. ตสฺมา ตีณิ เอกนฺติ อิเมสญฺเญว วเสน ทุกติกาทีสุ ปจฺจยสํสนฺทเน ยตฺถ วิปากปจฺจโย ปวิสติ, ตตฺถ เอกํ, เสเสสุ ตีณีติ เอวํ คณนา เวทิตพฺพาติ. เสสเมตฺถ อนุโลเม อุตฺตานตฺถเมว. [๓๕๑-๓๕๔] ปจฺจนีเย ปน กุสลํ น ลพฺภตีติ อกุสลเมว อาทึ กตฺวา วิสฺสชฺชนํ กตํ, ตํ อุตฺตานตฺถเมว. [๓๕๙] ยมฺปเนตํ ^๓- ปจฺจนีเย วิสฺสชฺชนปริจฺเฉทํ คณนาโต ทสฺเสตุํ นเหตุยา เทฺวติอาทิ วุตฺตํ, ตตฺถ เทฺว ตีณิ เอกนฺติ ตโย ปริจฺเฉทา, เตสํ วเสน ทุกติกาทีสุ ปจฺจยสํสนฺทเน คณนา เวทิตพฺพา. อิธาปิ อธิกตรคณนานํ อูนตรคณเนน สทฺธึ สํสนฺทเน อูนตรคณนเมว ลพฺภติ, สมคณเนน สทฺธึ สมคณนํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ^๒ ฉ.ม. ลพฺภตีติ ^๓ ฉ.ม. ยมฺปเนตฺถ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๔๙๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=496&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11198&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11198&modeTY=2&pagebreak=1#p496