อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๐.

วุตฺตํ. ตสฺมา ตตฺถ อพฺยากตเหตุสมุฏฺฐานรูปํ, โอกฺกนฺติกฺขเณ กฏตฺตารูปมฺปิ สงฺคหิตํ. ^๑- อิมินา อุปาเยน เสเสสุปิ เอวรูเปสุ วิสฺสชฺชเนสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. [๔๐๔] ทานํ ทตฺวาติ เทยฺยธมฺมํ จชิตฺวา. ยาย วา เจตนาย โส ทิยฺยติ, สา เจตนา ทานํ. ทตฺวาติ ตํ เจตนํ ปริโยทาเปตฺวา วิสุทฺธํ กตฺวา. สีลํ สมาทิยิตฺวาติ ปญฺจงฺคทสงฺคาทิวเสน ^๒- นิจฺจสีลํ คณฺหิตฺวา. อิมินา สมาทานวิรติเยว ทสฺสิตา. สมฺปตฺตวิรติสมุจฺเฉทวิรติโย ปน โลเก สีลนฺติ อปากฏตฺตา น วุตฺตา. กิญฺจาปิ น วุตฺตา, อารมฺมณปจฺจยา ปน โหนฺติเยว. ตตฺถ สมุจฺเฉทวิรติ เสกฺขานํเยว กุสลสฺส อารมฺมณํ โหติ, น อิตเรสํ. อุโปสถกมฺมํ กตฺวาติ "ปาณํ น หญฺเญ ^*- น จาทินฺนมาทิเย"ติ ^๓- เอวํ วุตฺตํ อุโปสถทิวเสสุ อฏฺฐงฺคุโปสถกิริยํ กตฺวา. ตํ ปจฺจเวกฺขตีติ ตํ กุสลํ เสกฺโขปิ ปุถุชฺชโนปิ ปจฺจเวกฺขติ, อรหาปิ ปจฺจเวกฺขเตว. อรหโตปิ หิ ปุพฺเพ กตํ กุสลํ กุสลเมว, เยน ปน จิตฺเตน ปจฺจเวกฺขติ, ตํ กิริยาจิตฺตํ นาม โหติ. ตสฺมา เอตํ "กุสโล ธมฺโม กุสลสฺส ธมฺมสฺสา"ติ อิมสฺมึ อธิกาเร น ลพฺภติ. ปุพฺเพ สุจิณฺณานีติ "ทตฺวา สมาทิยิตฺวา กตฺวา"ติ หิ อาสนฺนกตานิ วุตฺตานิ, อิมานิ น อาสนฺนกตานิ ^๔- เวทิตพฺพานิ. ทานาทีหิ วา เสสานิ กามาวจรกุสลานิ ทสฺเสตุํ อิทํ วุตฺตํ. ฌานา วุฏฺฐหิตฺวาติ ฌานา วุฏฺฐหิตฺวา. อยเมว วา ปาลิ. เสกฺขา โคตฺรภุนฺติ โสตาปนฺนํ สนฺธาย วุตฺตํ. โส หิ โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขติ. โวทานนฺติ อิทํ ปน สกทาคามิอนาคามิโน สนฺธาย วุตฺตํ. เตสญฺหิ ตํ จิตฺตํ โวทานํ นาม โหติ. เสกฺขาติ โสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน. มคฺคา วุฏฺฐหิตฺวาติ มคฺคผล- ภวงฺคาติกฺกมวเสน อตฺตนา ปฏิลทฺธา มคฺคา วุฏฺฐหิตฺวา, สุทฺธมคฺคโตเยว ปน วุฏฺฐาย ปจฺจเวกฺขณนฺนาม นตฺถิ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. สงฺคหํ คตํ ^๒ ฉ.ม. ปญฺจงฺคาทิวเสน @^๓ องฺ.ติก. ๒๐/๗๒/๒๐๘ ^๔ ฉ.ม. น อาสนฺเน กตานีติ ^* ฉ.ม. น หเน

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=500&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11289&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11289&modeTY=2&pagebreak=1#p500