อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๗๒.

อฏฺฐกถายํ วุตฺตคาถาย ทีปิตา ธมฺมานุโลมปจฺจนียปฏฺฐาเน ฉ นยา นิทฺทิฏฺฐา โหนฺติ. ปจฺจยวเสน ปเนตฺถ เอเกกสฺมึ ปฏฺฐาเน อนุโลมาทโย จตฺตาโร จตฺตาโร นยาติ เอเกน ปริยาเยน จตุวีสตินยปฏิมณฺฑิตํ อนุโลมปจฺจนีย- ปฏฺฐานญฺเญว เวทิตพฺพนฺติ. อนุโลมปจฺจนียปฏฺฐานวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ---------- ๑๙-๒๔ ปจฺจนียานุโลมปฏฺฐานวณฺณนา [๑] อิทานิ กุสลาทีสุ ธมฺเมสุ ปจฺจยธมฺมํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส อกุสลาทิภาวํ อปฺปฏิกฺเขปวเสน ธมฺมานํ ปจฺจนียานุโลมตาย ลทฺธนามํ ปจฺจนียานุโลม- ปฏฺฐานํ ทสฺเสตุํ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยาติอาทิ อารทฺธํ. ตตฺถ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจาติ กุสลสฺส ปจฺจยภาวํ วาเรติ, อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชตีติ อกุสลสฺส อุปฺปตฺตึ อนุชานาติ. นกุสลญฺหิ อกุสลํ อพฺยากตํ วา, ตญฺจ สหชาตปจฺจยํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาโน กุสโล นาม นตฺถิ, ตสฺมา อกุสลาพฺยากตวเสน เทสนา กตา. ตตฺถ ^๑- "จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปนฺ"ติ ^๑- เอวํ นกุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ วิสฺสชฺชนํ เวทิตพฺพํ. อพฺยากโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยาติ อยมฺปน ปโญฺห "วิปากาพฺยากตํ กิริยาพฺยากตํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปนฺ"ติ วิสฺสชฺชิโตว. อิติ สพฺพปเญฺหสุ อวิสฺสชฺชิตสฺส อตฺถานุรูปํ วิสฺสชฺชนํ วิสฺสชฺชิตสฺส จ ปาลิอาคตเมว วิสฺสชฺชนํ. เอเกกสฺมิญฺจ ติกทุเก วารปฺปเภทปจฺจยคณนาวิธานํ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตนยานุสาเรเนว เวทิตพฺพํ. เอตฺตาวตา จ:- ติกญฺจ ปฏฺฐานวรํ ทุกุตฺตมํ ทุกํ ติกญฺเจว ติกํ ทุกญฺจ @เชิงอรรถ: ^๑-๑ ฉ.ม. อกุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธาติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๗๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=572&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=12922&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=12922&modeTY=2&pagebreak=1#p572