อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๔๖.

ขณํเยว คพฺภวุฏฺฐานํ โหติ, อญฺญํปิ โรคํ วูปสเมติ. ยาว กปฺปา ติฏฺฐนกปาฏิหาริยํ กิเรตํ. กึ ปน ภควา เถรํ เวชฺชกมฺมํ การาเปสีติ. น การาเปสิ. เถรญฺหิ ทิสฺวา มนุสฺสา ภีตา ปลายนฺติ. เถโร ภิกฺขาหาเรน กิลมติ, สมณธมฺมํ กาตุํ น สกฺโกติ. ตสฺส อนุคฺคเหน สจฺจกิริยํ กาเรสิ. เอวํ กิรสฺส อโหสิ "อิทานิ กิร องฺคุลิมาลตฺเถโร เมตฺตจิตฺตํ ปฏิลภิตฺวา สจฺจกิริยาย มนุสฺสานํ โสตฺถิภาวํ กโรตีติ มนุสฺสา เถรํ อุปสงฺกมิตพฺพํ มญฺญิสฺสนฺติ, ตโต ภิกฺขาหาเรน อกิลมนฺโต สมณธมฺมํ กาตุํ สกฺขิสฺสตี"ติ อนุคฺคเหน สจฺจกิริยํ กาเรสิ. น หิ สจฺจกิริยา เวชฺชกมฺมํ โหติ. เถรสฺสาปิ จ "สมณธมฺมํ กริสฺสามี"ติ มูลกมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐาเน นิสินฺนสฺส จิตฺตํ กมฺมฏฺฐานาภิมุขํ น คจฺฉติ, อฏวิยํ ฐตฺวา มนุสฺสานํ ฆาฏิตฏฺฐานเมว ปากฏํ โหติ. "ทุคฺคโตมฺหิ ขุทฺทกปุตฺโตมฺหิ ชีวิตํ เม เทหิ สามี"ติ มรณภีตานํ วจนากาโร จ หตฺถปาทวิกาโร จ อาปาถํ อาคจฺฉติ, โส วิปฺปฏิสารี หุตฺวา ตโตว อุฏฺฐาย คจฺฉติ, อถสฺส ภควา ตํ ชาตึ อพฺโพหาริกํ กตฺวา เอว ^๑- วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ คณฺหิสฺสตีติ อริยาย ชาติยา สจฺจกิริยํ กาเรสิ. เอโก วูปกฏฺโฐติอาทิ วตฺถสุตฺเต ^๒- วิตฺถาริตํ. [๓๕๒] อญฺเญนปิ เลฑฺฑุขิตฺโตติ กากสุนขสูกราทีนํ ปฏิกฺกมาปนตฺถาย สมนฺตา ปริกฺเขปมตฺเต ^๓- ฐาเน เยน เกนจิ ทิสาภาเคน ขิตฺโต อาคนฺตฺวา เถรสฺเสว กาเย ปตฺติ. กิตฺตเก ฐาเน เอวํ โหติ.? คณฺฐิกํ ปฏิมุญฺจิตฺวา ปิณฺฑาย จริตฺวา ปฏินิวตฺเตตฺวา ยาว คณฺฐิกปฏิมุกฺกฏฺฐานํ อาคจฺฉติ, ตาว โหติ. ภินฺเนน สีเสนาติ มหาจมฺมํ ฉินฺทิตฺวา ยาว อฏฺฐิมริยาทาย ภินฺเนน. พฺราหฺมณาติ ขีณาสวภาวํ สนฺธายาห. ยสฺส โข ตฺวํ พฺราหฺมณ กมฺมสฺส วิปาเกนาติ อิทํ สภาคทิฏฺฐธมฺมเวทนียกมฺมํ สนฺธาย วุตฺตํ. กมฺมํ หิ กริยมานเมว ตโย โกฏฺฐาเส ปูเรติ. สตฺตสุ จิตฺเตสุ กุสลา วา อกุสลา วา ปฐมชวนเจตนา ทิฏฺฐธมฺมเวทนียกมฺมํ นาม โหติ. ตํ อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว วิปากํ เทติ, ตถา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. กตฺวา เอตสฺส, ฉ. กตฺวาวายํ ^๒ ปาลิ. วตฺถูปมสุตฺต...,ม.มู. ๑๒/๗๐/๔๘ @^๓ ฉ.ม. สรกฺเขปมตฺเต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๔๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=246&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=6196&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=6196&modeTY=2&pagebreak=1#p246