พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต

             [๒๙๕] 	เรามีข้าวสำเร็จแล้ว มีน้ำนมรีด (จากแม่โค) รองไว้แล้ว
                          มีการอยู่กับชนผู้เป็นบริวารผู้มีความประพฤติอนุกูลเสมอกัน
                          ที่ใกล้ฝั่งแม่น้ำมหี เรามุงบังกระท่อมแล้ว ก่อไฟไว้แล้ว
                          แน่ะฝน หากว่าท่านย่อมปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          เราเป็นผู้ไม่โกรธ มีกิเลสดุจหลักตอปราศไปแล้ว เรามีการ
                          อยู่สิ้นราตรีหนึ่งที่ใกล้ฝั่งแม่น้ำมหี กระท่อมมีหลังคาอัน
                          เปิดแล้ว ไฟดับแล้ว แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญ
                          ตกลงมาเถิด ฯ
             นายธนิยะคนเลี้ยงโคได้กล่าวคาถาว่า
                          เหลือบและยุงย่อมไม่มี โคทั้งหลายย่อมเที่ยวไปในประเทศ
                          ใกล้แม่น้ำซึ่งมีหญ้างอกขึ้นแล้ว พึงอดทนแม้ซึ่งฝนที่ตกลงมา
                          ได้ แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          ก็เราผูกแพไว้แล้ว ตกแต่งดีแล้ว กำจัดโอฆะ ข้ามถึงฝั่งแล้ว
                          ความต้องการด้วยแพย่อมไม่มี แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนา
                          ก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             นายธนิยะคนเลี้ยงโคได้กล่าวคาถาว่า
                          ภริยาเชื่อฟังเรา ไม่โลเล เป็นที่พอใจ อยู่ร่วมกันสิ้น
                          กาลนาน เราไม่ได้ยินความชั่วอะไรๆ ของภริยานั้น
                          แน่ะฝน หากท่านปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          จิตเชื่อฟังเรา หลุดพ้นแล้ว เราอบรมแล้ว ฝึกหัดดีแล้วสิ้น
                          กาลนาน และความชั่วของเราย่อมไม่มี แน่ะฝน หากว่า
                          ท่านปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             นายธนิยะคนเลี้ยงโคได้กล่าวคาถาว่า
                          เราเป็นผู้เลี้ยงตนด้วยอาหารและเครื่องนุ่งห่มและบุตรทั้งหลาย
                          ของเราดำรงอยู่ดี ไม่มีโรค เราไม่ได้ยินความชั่วอะไรๆ ของ
                          บุตรเหล่านั้น แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          เราไม่เป็นลูกจ้างของใครๆ เราเที่ยวไปด้วยความเป็น
                          พระสัพพัญญูผู้ไม่มีความต้องการในโลกทั้งปวง เราไม่มี
                          ความต้องการค่าจ้าง แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญ
                          ตกลงมาเถิด ฯ
             นายธนิยะคนเลี้ยงโคได้กล่าวคาถาว่า
                          โคแก่ ลูกโคอ่อนที่ยังไม่ได้ฝึก แม่โคที่มีครรภ์ ลูกโคหนุ่ม
                          แม่โคผู้ปรารถนาประเวณีมีอยู่ อนึ่ง แม้โคที่เป็นเจ้าฝูง
                          แห่งโคก็มีอยู่ แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญตกลง
                          มาเถิด ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          โคแก่ ลูกโคอ่อนที่ยังไม่ได้ฝึก แม่โคที่มีครรภ์ ลูกโคหนุ่ม
                          แม่โคที่ปรารถนาประเวณีก็ไม่มี อนึ่ง แม้โคที่เป็นเจ้าฝูง
                          แห่งโคก็ไม่มี แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญตก
                          ลงมาเถิด ฯ
             นายธนิยะคนเลี้ยงโคได้กล่าวคาถาว่า
                          เสาเป็นที่ผูกโคเราฝังไว้แล้ว ไม่หวั่นไหว เชือกสำหรับผูก
                          พิเศษประกอบด้วยปมและบ่วงเราทำไว้แล้ว สำเร็จด้วย
                          หญ้ามุงกระต่ายเป็นของใหม่มีสัณฐานดีสำหรับผูกโคทั้งหลาย
                          แม้โคหนุ่มๆ ก็ไม่อาจจะให้ขาดได้เลย แน่ะฝน หากว่า
                          ท่านปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          เราจักไม่เข้าถึงการนอนในครรภ์อีก เหมือนโคตัดเชือก
                          สำหรับผูกขาดแล้ว เหมือนช้างทำลายเถากระพังโหมได้แล้ว
                          ฉะนั้น  แน่ะฝน หากว่าท่านปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ
                          ฝนได้ตกเต็มทั้งที่ลุ่ม ทั้งที่ดอน ในขณะนั้นเอง นายธนิยะ
                          คนเลี้ยงโคได้ยินเสียงฝนตกอยู่ ได้กราบทูลเนื้อความนี้ว่า
                          เป็นลาภของข้าพระองค์ไม่น้อยหนอ ที่ข้าพระองค์ได้เห็น
                          พระผู้มีพระภาค ข้าแต่พระองค์ผู้มีจักษุ ข้าพระองค์ขอถึง
                          พระองค์ว่าเป็นสรณะ ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นมหามุนี ขอ
                          พระองค์ทรงเป็นพระศาสดาของข้าพระองค์ ทั้งภริยาทั้ง
                          ข้าพระองค์เป็นผู้เชื่อฟัง ประพฤติพรหมจรรย์ในพระสุคต
                          ข้าพระองค์เป็นผู้ถึงฝั่งแห่งชาติและมรณะจะเป็นผู้กระทำซึ่ง
                          ที่สุดแห่งทุกข์ได้ ฯ
             มารผู้มีบาปได้กล่าวคาถาว่า
                          คนย่อมเพลิดเพลินเพราะอุปธิทั้งหลาย เปรียบเหมือน
                          บุคคลผู้มีบุตร ย่อมเพลิดเพลินเพราะบุตร บุคคลมีโค
                          ย่อมเพลิดเพลินเพราะโค ฉะนั้น คนผู้ไม่มีอุปธิ ย่อมไม่
                          เพลิดเพลินเลย ฯ
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระคาถาตอบว่า
                          คนย่อมเศร้าโศกเพราะอุปธิทั้งหลาย เปรียบเหมือนบุคคล
                          ผู้มีบุตร ย่อมเศร้าโศกเพราะบุตร บุคคลผู้มีโค ย่อม
                          เศร้าโศกเพราะโค ฉะนั้น คนผู้ไม่มีอุปธิ ย่อมไม่
                          เศร้าโศกเลย ฯ
จบธนิยสูตรที่ ๒
ขัคควิสาณสูตรที่ ๓

             เนื้อความพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ บรรทัดที่ ๖๘๙๗-๖๙๗๑ หน้าที่ ๓๐๓-๓๐๖.
https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=25&A=6897&Z=6971&pagebreak=0
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=25&item=295&items=1&mode=bracket
             อ่านโดยใช้เนื้อความเป็น เกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=25&item=295&items=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item.php?book=25&item=295&items=1&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=25&item=295&items=1&mode=bracket
             ศึกษาอรรถกถานี้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=295
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
https://84000.org/tipitaka/read/?index_25
https://84000.org/tipitaka/english/?index_25