พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘  พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๕
ยมกปกรณ์ ภาค ๑

             [๘๑๑] จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด โสตธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้นหรือ?
             จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีจักขุ ไม่มีโสต ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ แต่โสตธาตุ
ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้น และโสตธาตุก็ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์
เหล่านั้น ซึ่งมีจักขุ มีโสต ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             หรือว่า โสตธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้น.
             โสตธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีโสต ไม่มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ แต่จักขุธาตุ
ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ โสตธาตุย่อมเกิดขึ้น และจักขุธาตุก็ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์
เหล่านั้น ซึ่งมีโสต มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             [๘๑๒] จักธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด ฆานธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้นหรือ?
             จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีจักขุ ไม่มีฆานะ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ แต่
ฆานธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้น และฆานธาตุก็ย่อมเกิดขึ้น
แก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีจักขุ มีฆานะ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             หรือว่า ฆานธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้น.
             ฆานธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีฆานะ ไม่มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ แต่จักขุธาตุ
ย่อมแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ ฆานธาตุย่อมเกิดขึ้น และจักขุธาตุก็ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น
ซึ่งมีฆานะ มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             [๘๑๓] จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด รูปธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้นหรือ?
             ถูกแล้ว.
             หรือว่า รูปธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้น.
             รูปธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีรูป ไม่มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ แต่จักขุธาตุ
ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ รูปธาตุย่อมเกิดขึ้น และจักขุธาตุก็ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์
เหล่านั้น ซึ่งมีรูป มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             [๘๑๔] จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด มโนวิญญาณธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้น
หรือ?
             ถูกแล้ว.
             หรือว่า มโนวิญญาณธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้น.
             มโนวิญญาณธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีจิต ไม่มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่
แต่จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ มโนวิญญาณธาตุย่อมเกิดขึ้น และจักขุธาตุก็ย่อม
เกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีจิต มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             [๘๑๕] จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด ธัมมธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้นหรือ?
             ถูกแล้ว.
             หรือว่า ธัมมธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์ใด จักขุธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์นั้น.
             ธัมมธาตุย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น ซึ่งไม่มีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ แต่จักขุธาตุย่อม
เกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้นก็หาไม่ ธัมมธาตุย่อมเกิดขึ้น และจักขุธาตุก็ย่อมเกิดขึ้นแก่สัตว์เหล่านั้น
ซึ่งมีจักขุ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่.
             อายตนะยมกท่านจำแนกไว้ ฉันใด แม้ธาตุยมก ก็พึงจำแนก ฉันนั้น พึงกระทำให้
เหมือนกัน.
ปริญญาวาร

             เนื้อความพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘ บรรทัดที่ ๗๑๑๘-๗๑๕๕ หน้าที่ ๒๘๕-๒๘๖.
https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=38&A=7118&Z=7155&pagebreak=0
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=38&item=811&items=5&mode=bracket
             อ่านโดยใช้เนื้อความเป็น เกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=38&item=811&items=5
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item.php?book=38&item=811&items=5&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=38&item=811&items=5&mode=bracket
             ศึกษาอรรถกถานี้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=38&i=811
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘
https://84000.org/tipitaka/read/?index_38
https://84000.org/tipitaka/english/?index_38