มจร. ๓. มหาสุวราชชาดก : พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗

๓. มหาสุวราชชาดก (๔๒๙) ว่าด้วยพญานกแขกเต้า (ท้าวสักกะตรัสกับพญานกแขกเต้าว่า) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๓๐๓}

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๙. นวกนิบาต]

๓. มหาสุวราชชาดก (๔๒๙)

[๒๐] เมื่อใดต้นไม้มีผลบริบูรณ์ เมื่อนั้นเหล่าวิหคก็พากันมาจิกกินผลไม้นั้น ครั้นรู้ว่า เมื่อผลวาย ต้นไม้สิ้นไปแล้ว ก็พากันจากต้นไม้นั้นไปตัวละทิศละทาง [๒๑] พ่อนกแขกเต้าผู้มีจะงอยปากแดง เจ้าจงเที่ยวไปเถิด อย่าเพิ่งตายเลย เจ้ามาซบเซาอยู่บนตอไม้แห้งทำไม เจ้านกแขกเต้าผู้มีสีเขียวเหมือนไพรสณฑ์ในวสันตฤดู เจ้าบอกเราเถิด เหตุไร เจ้าจึงไม่ละทิ้งต้นไม้แห้ง (พญานกแขกเต้ากล่าวว่า) [๒๒] พญาหงส์ ชนเหล่าใดเป็นเพื่อนร่วมสุขร่วมทุกข์จนตลอดชีวิต แม้เพื่อนนั้นจะสิ้นทรัพย์หรือไม่สิ้นทรัพย์ก็ตาม ก็ไม่ยอมละทิ้ง ชนเหล่านั้นนับว่าเป็นสัตบุรุษระลึกถึงธรรมของสัตบุรุษอยู่เสมอ [๒๓] พญาหงส์ ข้าพเจ้าก็เป็นหนึ่งในหมู่สัตบุรุษ ต้นไม้เป็นทั้งญาติเป็นทั้งสหายของข้าพเจ้า ข้าพเจ้าต้องการมีชีวิตอยู่ ทั้งที่รู้ว่าต้นไม้หมดสิ้นแล้ว ก็ไม่อาจทอดทิ้งไปได้ เพราะการทอดทิ้งไปนั้นไม่ใช่ธรรม (ท้าวสักกะตรัสว่า) [๒๔] เป็นการดีเจ้าปักษีที่เจ้าได้กระทำความเป็นเพื่อน ไมตรีและความสนิทสนมในหมู่พวก ถ้าคุณธรรมข้อนี้เจ้าพอใจ เจ้าก็เป็นที่สรรเสริญของผู้รู้ทั้งหลาย [๒๕] นี่เจ้านกแขกเต้าผู้มีปีกบินไปในอากาศ เรานั้นจะให้พรแก่เจ้า เจ้าจงเลือกพรสักอย่างหนึ่งตามที่เจ้าพอใจเถิด {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๓๐๔}

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๙. นวกนิบาต]

๔. จูฬสุวกราชชาดก (๔๓๐)

(พญานกแขกเต้ากล่าวว่า) [๒๖] พญาหงส์ หากท่านจะให้พรแก่ข้าพเจ้า ก็ขอให้ต้นไม้ต้นนี้มีอายุต่อไป ขอต้นไม้นั้นจงงอกงามมีกิ่งและผลสมบูรณ์ ผลิผลมีรสอร่อย ยืนต้นสง่างามเถิด (ท้าวสักกะตรัสว่า) [๒๗] เพื่อน เจ้าจงเห็นต้นไม้นั้นมีผลดก ขอเจ้าจงอยู่ร่วมกันกับต้นมะเดื่อเถิด ขอต้นไม้นั้นจงงอกงามมีกิ่งและผลสมบูรณ์ ผลิผลมีรสอร่อย ยืนต้นสง่างามเถิด (พญานกแขกเต้ากล่าวว่า) [๒๘] ท้าวสักกะ วันนี้ข้าพระองค์มีความสุขเพราะเห็นต้นไม้มีผลฉันใด ขอพระองค์พร้อมทั้งพระประยูรญาติทั้งปวงจงมีความสุขฉันนั้นเถิด (พระผู้มีพระภาคตรัสว่า) [๒๙] ท้าวสักกะครั้นประทานพร บันดาลให้ต้นไม้มีผลแก่นกแขกเต้าแล้ว พร้อมด้วยพระมเหสี ก็เสด็จหลีกไปยังสวนเทพนันทวัน มหาสุวราชชาดกที่ ๓ จบ