ภิกฺขุวคฺโค
-----
จูฬราหุโลวาทสุตฺตํ ๑-
[๑๒๕] เอวมฺเม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ
เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป ฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา
ราหุโล อมฺพลฏฺฐิกายํ วิหรติ ฯ อถ โข ภควา สายณฺหสมยํ
ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยน อมฺพลฏฺฐิกา เยนายสฺมา ราหุโล
เตนุปสงฺกมิ ฯ อทฺทสา โข อายสฺมา ราหุโล ภควนฺตํ ทูรโตว
อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวาน อาสนํ ปญฺญาเปสิ อุทกญฺจ ปาทานํ ฯ
นิสีทิ ภควา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสชฺช ปาเท ปกฺขาเลสิ ฯ
อายสฺมาปิ โข ราหุโล ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
[๑๒๖] อถ โข ภควา ปริตฺตํ อุทกาวเสสํ อุทกาธาเน
ฐเปตฺวา อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ ราหุล
อิมํ ปริตฺตํ อุทกาวเสสํ อุทกาธาเน ฐปิตนฺติ ฯ เอวํ ภนฺเต ฯ เอวํ
ปริตฺตํ โข ราหุล เตสํ สามญฺญํ เยสํ นตฺถิ สมฺปชานมุสาวาเท
ลชฺชาติ ฯ อถ โข ภควา ตํ ๒- ปริตฺตํ อุทกาวเสสํ ฉฑฺเฑตฺวา
อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ ราหุล อิมํ ๓- ปริตฺตํ
อุทกาวเสสํ ฉฑฺฑิตนฺติ ฯ เอวํ ภนฺเต ฯ เอวํ ฉฑฺฑิตํ โข ราหุล
เตสํ สามญฺญํ เยสํ นตฺถิ สมฺปชานมุสาวาเท ลชฺชาติ ฯ อถ โข
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อมฺพลฏฺฐิกราหุโลวาทสุตฺตํ ฯ ๒ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ๓ ม. อยํ ปาโฐ
@นตฺถิ ฯ ยุ. ตนฺติ ทิสฺสติ ฯ
ภควา ตํ อุทกาธานํ นิกฺกุชฺชิตฺวา อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสิ
ปสฺสสิ โน ตฺวํ ราหุล อิมํ อุทกาธานํ นิกฺกุชฺชิตนฺติ ฯ เอวํ ภนฺเต ฯ
เอวํ นิกฺกุชฺชิตํ โข ราหุล เตสํ สามญฺญํ เยสํ นตฺถิ สมฺปชาน-
มุสาวาเท ลชฺชาติ ฯ อถ โข ภควา ตํ อุทกาธานํ อุกฺกุชฺชิตฺวา
อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ ราหุล อิมํ อุทกาธานํ
ริตฺตํเยว ๑- ตุจฺฉนฺติ ฯ เอวํ ภนฺเต ฯ เอวํ ริตฺตํ ตุจฺฉํ โข ราหุล
เตสํ สามญฺญํ เยสํ นตฺถิ สมฺปชานมุสาวาเท ลชฺชาติ ฯ
[๑๒๗] เสยฺยถาปิ ราหุล รญฺโญ นาโค อีสาทนฺโต
อุรุฬฺหวาภิชาโต ๒- สงฺคามาวจโร โส ๓- สงฺคามคโต ปุริเมหิปิ
ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ ปจฺฉิเมหิปิ ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ ปุริเมนปิ
กาเยน กมฺมํ กโรติ ปจฺฉิเมนปิ กาเยน กมฺมํ กโรติ สีเสนปิ กมฺมํ
กโรติ กณฺเณหิปิ กมฺมํ กโรติ ทนฺเตหิปิ กมฺมํ กโรติ นงฺคุฏฺเฐนปิ
กมฺมํ กโรติ รกฺขเตว โสณฺฑํ ฯ ตตฺถ หตฺถาโรหสฺส เอวํ โหติ
อยํ โข รญฺโญ นาโค อีสาทนฺโต อุรุฬฺหวาภิชาโต ๒-
สงฺคามาวจโร สงฺคามคโต ปุริเมหิปิ ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ
ปจฺฉิเมหิปิ ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ ปุริเมนปิ กาเยน กมฺมํ กโรติ
ปจฺฉิเมนปิ กาเยน กมฺมํ กโรติ สีเสนปิ กมฺมํ กโรติ กณฺเณหิปิ กมฺมํ
กโรติ ทนฺเตหิปิ กมฺมํ กโรติ นงฺคุฏฺเฐนปิ กมฺมํ กโรติ รกฺขเตว
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ริตฺตํ ฯ ๒ สี. ยุ. อุพฺพูฬฺหวาภิชาโต ฯ ๓ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
โสณฺฑํ อปริจฺจตฺตํ โข รญฺโญ นาคสฺส ชีวิตนฺติ ฯ
{๑๒๗.๑} ยโต โข ราหุล รญฺโญ นาโค อีสาทนฺโต อุรุฬฺหวาภิชาโต
สงฺคามาวจโร สงฺคามคโต ปุริเมหิปิ ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ
ปจฺฉิเมหิปิ ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ ฯเปฯ นงฺคุฏฺเฐนปิ กมฺมํ กโรติ
โสณฺฑายปิ กมฺมํ กโรติ ฯ ตตฺถ หตฺถาโรหสฺส เอวํ โหติ อยญฺจ ๑-
โข รญฺโญ นาโค อีสาทนฺโต อุรุฬฺหวาภิชาโต สงฺคามาวจโร
สงฺคามคโต ปุริเมหิปิ ปาเทหิ กมฺมํ กโรติ ปจฺฉิเมหิปิ ปาเทหิ
กมฺมํ กโรติ ปุริเมนปิ กาเยน กมฺมํ กโรติ ปจฺฉิเมนปิ กาเยน
กมฺมํ กโรติ สีเสนปิ กมฺมํ กโรติ กณฺเณหิปิ กมฺมํ กโรติ ทนฺเตหิปิ
กมฺมํ กโรติ นงฺคุฏฺเฐนปิ กมฺมํ กโรติ โสณฺฑายปิ กมฺมํ กโรติ
ปริจฺจตฺตํ โข รญฺโญ นาคสฺส ชีวิตํ นตฺถิทานิ กิญฺจิ รญฺโญ
นาคสฺส อกรณียนฺติ ฯ เอวเมว โข ราหุล ยสฺสกสฺสจิ สมฺปชาน-
มุสาวาเท นตฺถิ ลชฺชา นาหํ ตสฺส กิญฺจิ ปาปํ กมฺมํ ๒- อกรณียนฺติ
วทามิ ฯ ตสฺมาติห เต ราหุล หสฺสาปิ น มุสา ภณิสฺสามีติ
เอวญฺหิ เต ราหุล สิกฺขิตพฺพํ ฯ
[๑๒๘] ตํ กึ มญฺญสิ ราหุล กิมตฺถิโย อาทาโสติ ฯ ปจฺจเวกฺขณตฺโถ
ภนฺเตติ ฯ เอวเมว โข ราหุล ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา กาเยน กมฺมํ
กาตพฺพํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา วาจาย กมฺมํ กาตพฺพํ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา มนสา กมฺมํ กาตพฺพํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ โข ฯ ๒ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
[๑๒๙] ยเทว ตฺวํ ราหุล กาเยน กมฺมํ กตฺตุกาโม อโหสิ ๑-
ตเทว เต กายกมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ กาเยน
กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม กายกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อกุสลํ
อิทํ กายกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ๒- ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ตฺวํ ราหุล
ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ กาเยน
กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม กายกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธาย ๓- สํวตฺเตยฺย
ปรพฺยาพาธาย ๔- สํวตฺเตยฺย อุภยพฺยาพาธาย ๕- สํวตฺเตยฺย
อกุสลํ อิทํ กายกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล
กาเยน กมฺมํ สสกฺกํ ๖- น กรณียํ ฯ สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน
เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ กาเยน กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม
กายกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ ๗- สํวตฺเตยฺย น ปรพฺยาพาธายปิ ๘-
สํวตฺเตยฺย น อุภยพฺยาพาธายปิ ๙- สํวตฺเตยฺย กุสลํ อิทํ กายกมฺมํ
สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล กาเยน กมฺมํ กรณียํ ฯ
{๑๒๙.๑} กโรนฺเตนปิ เต ราหุล กาเยน กมฺมํ ตเทว เต กายกมฺมํ
ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ กาเยน กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม
กายกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ กายกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ๑๐- ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ
ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ กาเยน กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม กายกมฺมํ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. โหสิ ฯ ๒ ม. ทุกฺขุทยํ ฯ ๓-๔-๕ โป. ม. ยุ. ปิสทฺโท ทิสฺสติ ฯ ๖ ม.
@สํสกฺกํ น จ ฯ ๗-๘-๙ ยุ. ปิสทุโท น ทิสุสติ ฯ ๑๐ ม. สเจ ปน ฯ
อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ กายกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ ปฏิสํหเรยฺยาสิ ตฺวํ ราหุล เอวรูปํ กายกมฺมํ ฯ สเจ
ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ
กาเยน กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม กายกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
น ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ กุสลํ
อิทํ กายกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ อนุปทชฺเชยฺยาสิ ตฺวํ ราหุล
เอวรูปํ กายกมฺมํ ฯ
{๑๒๙.๒} กตฺวาปิ เต ราหุล กาเยน กมฺมํ ตเทว เต กายกมฺมํ
ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ กาเยน กมฺมํ อกาสึ อิทํ เม
กายกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ กาเยน ๑-
กมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ๒- ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน
เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ กายกมฺมํ ๓- อกาสึ อิทํ
เม กายกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ กายกมฺมํ
ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล กายกมฺมํ สตฺถริ วา
วิญฺญูสุ วา สพฺรหฺมจารีสุ เทเสตพฺพํ วิวริตพฺพํ อุตฺตานีกาตพฺพํ
เทเสตฺวา วิวริตฺวา อุตฺตานีกตฺวา อายตึ สํวรํ อาปชฺชิตพฺพํ ฯ
สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ
อิทํ กาเยน กมฺมํ อกาสึ อิทํ เม กายกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. กายกมฺมํ ฯ ๒ ม. สเจ โข ฯ ๓ ม. ยุ. กาเยน กมฺมํ ฯ
พาธายปิ สํวตฺตติ น ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น อุภยพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ กุสลํ อิทํ กายกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ เตเนว ตฺวํ ราหุล
ปีติปามุชฺเชน วิหเรยฺยาสิ อโหรตฺตานุสิกฺขี ๑- กุสเลสุ ธมฺเมสุ ฯ
[๑๓๐] ยเทว ตฺวํ ราหุล วาจาย กมฺมํ กตฺตุกาโม อโหสิ
ตเทว เต วจีกมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ วาจาย
กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม วจีกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อกุสลํ
อิทํ วจีกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ตฺวํ ราหุล
ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ วาจาย กมฺมํ
กตฺตุกาโม อิทํ เม วจีกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อกุสลํ
อิทํ วจีกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล วาจาย
กมฺมํ สสกฺกํ น กรณียํ ฯ สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน
เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ วาจาย กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม
วจีกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย น ปรพฺยาพาธายปิ
สํวตฺเตยฺย น อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย กุสลํ อิทํ วจีกมฺมํ
สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล วาจาย กมฺมํ กรณียํ ฯ
{๑๓๐.๑} กโรนฺเตนปิ เต ราหุล วาจาย กมฺมํ ตเทว เต
วจีกมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ วาจาย กมฺมํ กโรมิ
อิทํ เม วจีกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อโหรตฺตานุสิกฺขิตา ฯ
สํวตฺตติ อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ วจีกมฺมํ
ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ๑- ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน
เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ วาจาย กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม
วจีกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ วจีกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ ปฏิสํหเรยฺยาสิ ตฺวํ ราหุล เอวรูปํ วจีกมฺมํ ฯ
สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ
อิทํ วาจาย กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม วจีกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ น ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
กุสลํ อิทํ วจีกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ อนุปทชฺเชยฺยาสิ ตฺวํ
ราหุล เอวรูปํ วจีกมฺมํ ฯ
{๑๓๐.๒} กตฺวาปิ เต ราหุล วาจาย กมฺมํ ตเทว เต
วจีกมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ วาจาย
กมฺมํ อกาสึ อิทํ เม วจีกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ
อิทํ วจีกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ๒- ตฺวํ ราหุล
ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ วาจาย
กมฺมํ อกาสึ อิทํ เม วจีกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ
วจีกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล วจีกมฺมํ
สตฺถริ วา วิญฺญูสุ วา สพฺรหฺมจารีสุ วา เทเสตพฺพํ วิวริตพฺพํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สเจ ปน ฯ ๒ ม. สเจ โข ฯ
อุตฺตานีกาตพฺพํ เทเสตฺวา วิวริตฺวา อุตฺตานีกตฺวา อายตึ สํวรํ
อาปชฺชิตพฺพํ ฯ สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ
ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ วาจาย กมฺมํ อกาสึ อิทํ เม วจีกมฺมํ
เนวตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ กุสลํ อิทํ วจีกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ
เตเนว ตฺวํ ราหุล ปีติปามุชฺเชน วิหเรยฺยาสิ อโหรตฺตานุสิกฺขี ๑-
กุสเลสุ ธมฺเมสุ ฯ
[๑๓๑] ยเทว ตฺวํ ราหุล มนสา กมฺมํ กตฺตุกาโม อโหสิ
ตเทว เต มโนกมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ มนสา
กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม มโนกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อกุสลํ
อิทํ มโนกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ตฺวํ ราหุล
ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ
กตฺตุกาโม อิทํ เม มโนกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย อกุสลํ
อิทํ มโนกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล มนสา
กมฺมํ สสกฺกํ น กรณียํ ฯ สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน
เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ กตฺตุกาโม อิทํ เม
มโนกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย น ปรพฺยาพาธายปิ
สํวตฺเตยฺย น อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺเตยฺย กุสลํ อิทํ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ... สิกฺขิตา ฯ อิโต ปรํ ปาฐา เอวเมว ญาตพฺพา ฯ
มโนกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ เอวรูปํ เต ราหุล มนสา
กมฺมํ กรณียํ ฯ
{๑๓๑.๑} กโรนฺเตนปิ เต ราหุล มนสา กมฺมํ ตเทว เต มโนกมฺมํ
ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม
มโนกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ มโนกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ สเจ ๑- ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ
ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม มโนกมฺมํ
อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ มโนกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ ปฏิสํหเรยฺยาสิ ตฺวํ ราหุล เอวรูปํ มโนกมฺมํ ฯ
สเจ ปน ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข
อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ กโรมิ อิทํ เม มโนกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ น ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น อุภยพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ กุสลํ อิทํ มโนกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ
อนุปทชฺเชยฺยาสิ ตฺวํ ราหุล เอวรูปํ มโนกมฺมํ ฯ
{๑๓๑.๒} กตฺวาปิ เต ราหุล มนสา กมฺมํ ตเทว เต
มโนกมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ ยนฺนุ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ
อกาสึ อิทํ เม มโนกมฺมํ อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อุภยพฺยาพาธายปิ
สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ มโนกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ
สเจ ตฺวํ ราหุล ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สเจ ปน ฯ
ยํ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ อกาสึ อิทํ เม มโนกมฺมํ
อตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ
อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ อกุสลํ อิทํ มโนกมฺมํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ เอวรูเป ๑- ปน ๒- เต ราหุล มโนกมฺเม ๓-
อฏฺฏิยิตพฺพํ หรายิตพฺพํ ชิคุจฺฉิตพฺพํ อฏฺฏิยิตฺวา ๔- หรายิตฺวา
ชิคุจฺฉิตฺวา อายตึ สํวรํ อาปชฺชิตพฺพํ ฯ สเจ ปน ตฺวํ ราหุล
ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชาเนยฺยาสิ ยํ โข อหํ อิทํ มนสา กมฺมํ
อกาสึ อิทํ เม มโนกมฺมํ เนวตฺตพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น
ปรพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ น อุภยพฺยาพาธายปิ สํวตฺตติ กุสลํ
อิทํ มโนกมฺมํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ เตเนว ตฺวํ ราหุล ปีติปามุชฺเชน
วิหเรยฺยาสิ อโหรตฺตานุสิกฺขี กุสเลสุ ธมฺเมสุ ฯ
[๑๓๒] เย หิ เกจิ ราหุล อตีตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา
วา กายกมฺมํ ปริโสเธสุํ วจีกมฺมํ ปริโสเธสุํ มโนกมฺมํ ปริโสเธสุํ
สพฺเพ เต เอวเมว ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา กายกมฺมํ
ปริโสเธสุํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา วจีกมฺมํ ปริโสเธสุํ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา มโนกมฺมํ ปริโสเธสุํ ฯ เยปิ ๕-
หิ เกจิ ราหุล อนาคตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา วา
กายกมฺมํ ปริโสเธสฺสนฺติ วจีกมฺมํ ปริโสเธสฺสนฺติ มโนกมฺมํ
ปริโสเธสฺสนฺติ สพฺเพ เต เอวเมว ๖- ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา
กายกมฺมํ ปริโสเธสฺสนฺติ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา วจีกมฺมํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เอวรูปํ ฯ ๒ ยุ. ปนสทฺโท นตฺถิ ฯ ๓ ม. มโนกมฺมํ อฑฺฑิยิตพฺพํ ฯ
@๔ ม. อฑฺฑิยิตฺวา ฯ ๕ ม. เย หิ ปิ ฯ ๖ ม. ยุ. เอวเมวํ ฯ
ปริโสเธสฺสนฺติ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา มโนกมฺมํ
ปริโสเธสฺสนฺติ ฯ เยปิ หิ เกจิ ราหุล เอตรหิ สมณา วา พฺราหฺมณา
วา กายกมฺมํ ปริโสเธนฺติ วจีกมฺมํ ปริโสเธนฺติ มโนกมฺมํ ปริโสเธนฺติ
สพฺเพ เต เอวเมว ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา กายกมฺมํ
ปริโสเธนฺติ ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา วจีกมฺมํ ปริโสเธนฺติ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา มโนกมฺมํ ปริโสเธนฺติ ฯ ตสฺมาติห
เต ๑- ราหุล ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา กายกมฺมํ ปริโสเธสฺสามิ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา วจีกมฺมํ ปริโสเธสฺสามิ ๒-
ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา มโนกมฺมํ ปริโสเธสฺสามีติ
เอวญฺหิ เต ๓- ราหุล สิกฺขิตพฺพนฺติ ฯ
อิทมโวจ ภควา อตฺตมโน อายสฺมา ราหุโล ภควโต
ภาสิตํ อภินนฺทีติ ฯ
จูฬราหุโลวาทสุตฺตํ ๔- นิฏฺฐิตํ ปฐมํ ฯ
------------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ๒ ยุ. ปริโสเธสฺสาม ฯ ๓ ยุ. โว ฯ
@๔ ม. อมฺพลฏฺฐิกราหุ... ฯ
มหาราหุโลวาทสุตฺตํ
[๑๓๓] เอวมฺเม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ
เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สาวตฺถึ ปิณฺฑาย ปาวิสิ ฯ อายสฺมาปิ
โข ราหุโล ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย ภควนฺตํ
ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต อนุพนฺธิ ฯ อถ โข ภควา อปโลเกตฺวา ๑-
อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสิ ยงฺกิญฺจิ ราหุล รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ
อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา
ยํ ทูเร ๒- สนฺติเก วา สพฺพํ รูปํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ น เมโส
อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพนฺติ ฯ รูปเมว
นุ โข ภควา รูปเมว นุ โข สุคตาติ ฯ รูปมฺปิ ราหุล เวทนาปิ ราหุล
สญฺญาปิ ราหุล สงฺขาราปิ ราหุล วิญฺญาณมฺปิ ราหุลาติ ฯ
[๑๓๔] อถ โข อายสฺมา ราหุโล โก นุชฺช ภควตา
สมฺมุขา โอวาเทน โอวทิโต คามํ ปิณฺฑาย ปวิสิสฺสตีติ ตโต
ปฏินิวตฺติตฺวา อญฺญตรสฺมึ รุกฺขมูเล นิสีทิ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา
อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวา ฯ อทฺทสา โข
อายสฺมา สารีปุตฺโต อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อญฺญตรสฺมึ รุกฺขมูเล
นิสินฺนํ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สตึ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อวโลเกตฺวา ฯ ๒ ม. ยํ ทุเร วา ฯ
อุปฏฺฐเปตฺวา ทิสฺวาน อายสฺมนฺตํ ราหุลํ อามนฺเตสิ อานาปานสตึ
ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ อานาปานสติ ราหุล ภาวนา ภาวิตา
พหุลีกตา มหปฺผลา โหติ มหานิสํสาติ ฯ อถ โข อายสฺมา
ราหุโล สายณฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ
นิสินฺโน โข อายสฺมา ราหุโล ภควนฺตํ เอตทโวจ กถํ ภาวิตา
นุ โข ภนฺเต อานาปานสติ กถํ พหุลีกตา มหปฺผลา โหติ มหานิสํสาติ ฯ
[๑๓๕] ยงฺกิญฺจิ ราหุล รูปํ [๑]- อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ กกฺขฬํ
ขริคตํ อุปาทินฺนํ เสยฺยถีทํ เกสา โลมา นขา ทนฺตา ตโจ มํสํ
นฺหารู อฏฺฐี อฏฺฐิมิญฺชํ วกฺกํ หทยํ ยกนํ กิโลมกํ ปิหกํ ปปฺผาสํ
อนฺตํ อนฺตคุณํ อุทริยํ กรีสํ ยํ วา ปนญฺญมฺปิ กิญฺจิ อชฺฌตฺตํ
ปจฺจตฺตํ กกฺขฬํ ขริคตํ อุปาทินฺนํ อยํ วุจฺจติ ราหุล อชฺฌตฺติกา
ปฐวีธาตุ ฯ ยา เจว โข ปน อชฺฌตฺติกา ปฐวีธาตุ ยา จ
พาหิรา ปฐวีธาตุ ปฐวีธาตุเรเวสา ฯ ตํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ
น เมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ ฯ
เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา ปฐวีธาตุยา นิพฺพินฺทติ
ปฐวีธาตุยา จิตฺตํ วิราเชติ ฯ
[๑๓๖] กตมา จ ราหุล อาโปธาตุ อาโปธาตุ สิยา
อชฺฌตฺติกา สิยา พาหิรา ฯ กตมา จ ราหุล อชฺฌตฺติกา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. เอตฺถนฺตเร "อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ
@วา ฯเปฯ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ ฯ ปญฺจิมา ราหุล ธาตุโย
@กตมา ปญฺจ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ อากาสธาตุ ฯ กตมา จ
@ราหุล ปฐวีธาตุ ปฐวีธาตุ สิยา อชฺฌตฺติกา สิยา พหิรา ฯ กตมา จ ราหุล อชฺฌตฺติกา
@ปฐวีธาตุ ยนฺติ ทิสฺสนฺติ ฯ
อาโปธาตุ ยํ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ อาโป อาโปคตํ อุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ ปิตฺตํ เสมฺหํ ปุพฺโพ โลหิตํ เสโท เมโท อสฺสุ วสา
เขโฬ สิงฺฆาณิกา ลสิกา มุตฺตํ ยํ วา ปนญฺญมฺปิ กิญฺจิ
อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ อาโป อาโปคตํ อุปาทินฺนํ อยํ วุจฺจติ
ราหุล อชฺฌตฺติกา อาโปธาตุ ฯ ยา เจว โข ปน อชฺฌตฺติกา
อาโปธาตุ ยา จ พาหิรา อาโปธาตุ อาโปธาตุเรเวสา ฯ ตํ
เนตํ มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ ฯ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย
ทิสฺวา อาโปธาตุยา นิพฺพินฺทติ อาโปธาตุยา จิตฺตํ วิราเชติ ฯ
[๑๓๗] กตมา จ ราหุล เตโชธาตุ เตโชธาตุ สิยา
อชฺฌตฺติกา สิยา พาหิรา ฯ กตมา จ ราหุล อชฺฌตฺติกา เตโชธาตุ
ยํ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ เตโช เตโชคตํ อุปาทินฺนํ เสยฺยถีทํ เยน
จ สนฺตปติ เยน จ ชีรติ ๑- เยน จ ปริฑยฺหติ เยน จ อสิตํ
ปีตํ ขายิตํ สายิตํ สมฺมา ปริณามํ คจฺฉติ ยํ วา ปนญฺญมฺปิ
กิญฺจิ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ เตโช เตโชคตํ อุปาทินฺนํ อยํ วุจฺจติ
ราหุล อชฺฌตฺติกา เตโชธาตุ ฯ ยา เจว โข ปน อชฺฌตฺติกา
เตโชธาตุ ยา จ พาหิรา เตโชธาตุ เตโชธาตุเรเวสา ฯ ตํ เนตํ
มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย
ทฏฺฐพฺพํ ฯ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา
เตโชธาตุยา นิพฺพินฺทติ เตโชธาตุยา จิตฺตํ วิราเชติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ชิรียติ ฯ
[๑๓๘] กตมา จ ราหุล วาโยธาตุ วาโยธาตุ สิยา
อชฺฌตฺติกา สิยา พาหิรา ฯ กตมา จ ราหุล อชฺฌตฺติกา
วาโยธาตุ ยํ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ วาโย วาโยคตํ อุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ อุทฺธงฺคมา วาตา อโธคมา วาตา กุจฺฉิสยา วาตา
โกฏฺฐสยา ๑- วาตา องฺคมงฺคานุสาริโน วาตา อสฺสาโส ปสฺสาโส ๒-
ยํ วา ปนญฺญมฺปิ กิญฺจิ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ วาโย วาโยคตํ
อุปาทินฺนํ อยํ วุจฺจติ ราหุล อชฺฌตฺติกา วาโยธาตุ ฯ ยา
เจว โข ปน อชฺฌตฺติกา วาโยธาตุ ยา จ พาหิรา วาโยธาตุ
วาโยธาตุเรเวสา ฯ ตํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ
เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ ฯ เอวเมตํ ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา วาโยธาตุยา นิพฺพินฺทติ วาโยธาตุยา
จิตฺตํ วิราเชติ ฯ
[๑๓๙] กตมา จ ราหุล อากาสธาตุ อากาสธาตุ สิยา
อชฺฌตฺติกา สิยา พาหิรา ฯ กตมา จ ราหุล อชฺฌตฺติกา
อากาสธาตุ ยํ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ อากาสํ อากาสคตํ อุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ กณฺณจฺฉิทฺทํ นาสจฺฉิทฺทํ มุขทฺวารํ เยน จ อสิตํ
ปีตํ ขายิตํ สายิตํ อชฺโฌหรติ ยตฺถ จ อสิตํ ปีตํ ขายิตํ
สายิตํ สํติฏฺฐติ เยน จ อสิตํ ปีตํ ขายิตํ สายิตํ อโธภาคา ๓-
นิกฺขมติ ยํ วา ปนญฺญมฺปิ กิญฺจิ อชฺฌตฺตํ ปจฺจตฺตํ อากาสํ
อากาสคตํ อฆํ อฆคตํ วิวรํ วิวรคตํ อสมฺผุฏฺฐํ มํสโลหิเตหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. โกฏฺฐาสยา ฯ ๒ ม. ปสฺสาโสติ ฯ ๓ ม. อโธภาคํ ฯ
อชฺฌตฺตํ ๑- อุปาทินฺนํ อยํ วุจฺจติ ราหุล อชฺฌตฺติกา อากาสธาตุ ฯ
ยา เจว โข ปน อชฺฌตฺติกา อากาสธาตุ ยา จ พาหิรา อากาสธาตุ
อากาสธาตุเรเวสา ฯ ตํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ
เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ ฯ เอวเมตํ ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา อากาสธาตุยา นิพฺพินฺทติ อากาสธาตุยา
จิตฺตํ วิราเชติ ฯ
[๑๔๐] ปฐวีสมํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ ปฐวีสมญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น
ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ เสยฺยถาปิ ราหุล ปฐวิยา สุจิมฺปิ นิกฺขิปนฺติ
อสุจิมฺปิ นิกฺขิปนฺติ คูถคตมฺปิ นิกฺขิปนฺติ มุตฺตคตมฺปิ นิกฺขิปนฺติ
เขฬคตมฺปิ นิกฺขิปนฺติ ปุพฺพคตมฺปิ นิกฺขิปนฺติ โลหิตคตมฺปิ นิกฺขิปนฺติ
น จ เตน ปฐวี อฏฺฏิยติ ๒- วา หรายติ วา ชิคุจฺฉติ วา เอวเมว
โข ตฺวํ ราหุล ปฐวีสมํ ภาวนํ ภาเวหิ ปฐวีสมญฺหิ เต ราหุล
ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น
ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ
[๑๔๑] อาโปสมํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ อาโปสมญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ
น ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ เสยฺยถาปิ ราหุล อาปสฺมึ สุจิมฺปิ
โธวนฺติ อสุจิมฺปิ โธวนฺติ คูถคตมฺปิ โธวนฺติ มุตฺตคตมฺปิ โธวนฺติ
เขฬคตมฺปิ โธวนฺติ ปุพฺพคตมฺปิ โธวนฺติ โลหิตคตมฺปิ โธวนฺติ น
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ๒ ม. อฑฺฑียติ ฯ
จ เตน อาโป อฏฺฏิยติ วา หรายติ วา ชิคุจฺฉติ วา เอวเมว
โข ตฺวํ ราหุล อาโปสมํ ภาวนํ ภาเวหิ อาโปสมญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ
น ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ
[๑๔๒] เตโชสมํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ เตโชสมญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น
ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ เสยฺยถาปิ ราหุล เตโช สุจิมฺปิ ฑหติ
อสุจิมฺปิ ฑหติ คูถคตมฺปิ ฑหติ มุตฺตคตมฺปิ ฑหติ เขฬคตมฺปิ
ฑหติ ปุพฺพคตมฺปิ ฑหติ โลหิตคตมฺปิ ฑหติ น จ เตน เตโช
อฏฺฏิยติ วา หรายติ วา ชิคุจฺฉติ วา เอวเมว โข ตฺวํ ราหุล
เตโชสมํ ภาวนํ ภาเวหิ เตโชสมญฺหิ เต ราหุล ภาวนํ ภาวยโต
อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ
[๑๔๓] วาโยสมํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ วาโยสมญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น
ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ เสยฺยถาปิ ราหุล วาโย สุจิมฺปิ อุปวายติ
อสุจิมฺปิ อุปวายติ คูถคตมฺปิ อุปวายติ มุตฺตคตมฺปิ อุปวายติ
เขฬคตมฺปิ อุปวายติ ปุพฺพคตมฺปิ อุปวายติ โลหิตคตมฺปิ อุปวายติ
น จ เตน วาโย อฏฺฏิยติ วา หรายติ วา ชิคุจฺฉติ วา เอวเมว
โข ตฺวํ ราหุล วาโยสมํ ภาวนํ ภาเวหิ วาโยสมญฺหิ เต ราหุล
ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น
ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ
[๑๔๔] อากาสสมํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ อากาสสมญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ
น ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ เสยฺยถาปิ ราหุล อากาโส น กตฺถจิ
ปติฏฺฐิโต เอวเมว โข ตฺวํ ราหุล อากาสสมํ ภาวนํ ภาเวหิ
อากาสสมญฺหิ เต ราหุล ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา มนาปามนาปา
ผสฺสา จิตฺตํ น ปริยาทาย ฐสฺสนฺติ ฯ
[๑๔๕] เมตฺตํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ เมตฺตญฺหิ เต ราหุล
ภาวนํ ภาวยโต โย พฺยาปาโท โส ปหิยิสฺสติ ฯ กรุณํ ราหุล
ภาวนํ ภาเวหิ กรุณญฺหิ เต ราหุล ภาวนํ ภาวยโต ยา วิเหสา
สา ปหิยิสฺสติ ฯ มุทิตํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ มุทิตญฺหิ เต
ราหุล ภาวนํ ภาวยโต ยา อรติ สา ปหิยิสฺสติ ฯ อุเปกฺขํ
ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ อุเปกฺขญฺหิ เต ราหุล ภาวนํ ภาวยโต
โย ปฏิโฆ โส ปหิยิสฺสติ ฯ อสุภํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ
อสุภญฺหิ เต ราหุล ภาวนํ ภาวยโต โย ราโค โส ปหิยิสฺสติ ฯ
อนิจฺจสญฺญํ ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ อนิจฺจสญฺญญฺหิ เต ราหุล
ภาวนํ ภาวยโต โย อสฺมิมาโน โส ปหิยิสฺสติ ฯ
[๑๔๖] อานาปานสตึ ๑- ราหุล ภาวนํ ภาเวหิ อานาปานสติ ๒-
ราหุล ภาวิตา พหุลีกตา มหปฺผลา โหติ มหานิสํสา ฯ กถํ
ภาวิตา จ ราหุล อานาปานสติ กถํ พหุลีกตา มหปฺผลา โหติ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อานาปานสฺสตึ ฯ ๒ โป. อานาปานสฺสติ หิ ฯ ม. อานาปานสติ หิ เต ฯ
มหานิสํสา ฯ อิธ ราหุล ภิกฺขุ อรญฺญคโต วา รุกฺขมูลคโต วา
สุญฺญาคารคโต วา นิสีทติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย
ปริมุขํ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวา โส สโตว อสฺสสติ สโต ๑- ปสฺสสติ ฯ
{๑๔๖.๑} ทีฆํ วา อสฺสสนฺโต ทีฆํ อสฺสสามีติ ปชานาติ ทีฆํ วา
ปสฺสสนฺโต ทีฆํ ปสฺสสามีติ ปชานาติ ฯ รสฺสํ วา อสฺสสนฺโต รสฺสํ
อสฺสสามีติ ปชานาติ รสฺสํ วา ปสฺสสนฺโต รสฺสํ ปสฺสสามีติ
ปชานาติ ฯ สพฺพกายปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ สพฺพกาย-
ปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ
อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ ปสฺสสิสฺสามีติ
สิกฺขติ ฯ
{๑๔๖.๒} ปีติปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ปีติปฏิสํเวที
ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ สุขปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ สุขปฏิสํเวที
ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ จิตฺตสงฺขารปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามีติ
สิกฺขติ ฯ จิตฺตสงฺขารปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ ปสฺสมฺภยํ
จิตฺตสงฺขารํ อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ปสฺสมฺภยํ จิตฺตสงฺขารํ
ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ จิตฺตปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ
จิตฺตปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ อภิปฺปโมทยํ จิตฺตํ
อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ อภิปฺปโมทยํ จิตฺตํ ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ
สมาทหํ จิตฺตํ อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ สมาทหํ จิตฺตํ ปสฺสสิสฺสามีติ
สิกฺขติ ฯ วิโมจยํ จิตฺตํ อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ วิโมจยํ จิตฺตํ
ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ อนิจฺจานุปสฺสี อสฺสสิสฺสามีติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สโตว ฯ
สิกฺขติ อนิจฺจานุปสฺสี ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ วิราคานุปสฺสี
อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ วิราคานุปสฺสี ปสฺสสิสฺสามีติ
สิกฺขติ ฯ นิโรธานุปสฺสี อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ นิโรธานุปสฺสี
ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี อสฺสสิสฺสามีติ
สิกฺขติ ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ฯ
{๑๔๖.๓} เอวํ ภาวิตา โข ราหุล อานาปานสติ เอวํ พหุลีกตา
มหปฺผลา โหติ มหานิสํสา เอวํ ภาวิตาย โข ราหุล อานาปานสติยา
เอวํ พหุลีกตาย เยปิ เต จริมกา อสฺสาสปสฺสาสา ๑- เตปิ วิทิตาว
นิรุชฺฌนฺติ โน อวิทิตาติ ฯ
อิทมโวจ ภควา อตฺตมโน อายสฺมา ราหุโล ภควโต
ภาสิตํ อภินนฺทีติ ฯ
มหาราหุโลวาทสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ทุติยํ ฯ
----------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อสฺสาสา ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๑๒๓-๑๔๒.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=125&items=22
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=125&items=22&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=13&item=125&items=22
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=13&item=125&items=22
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=125
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓
https://84000.org/tipitaka/read/?index_13
https://84000.org/tipitaka/english/?index_13
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
