บาลี ข้อ 367-377 พระไตรปิฎกเล่มที่ 13

                      จูฬสกุลุทายิสุตฺตํ
     [๓๖๗]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  ราชคเห  วิหรติ
เวฬุวเน   กลนฺทกนิวาเป   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  สกุลุทายิ
ปริพฺพาชโก     โมรนิวาเป    ปริพฺพาชการาเม    ปฏิวสติ    มหติยา
ปริพฺพาชกปริสาย   สทฺธึ  ฯ  อถ  โข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย   เยน   ราชคหํ   เตน  ^๑-  ปิณฺฑาย  ปาวิสิ  ฯ  อถ
โข   ภควโต  เอตทโหสิ  อติปฺปโค  โข  ตาว  ราชคเห  ^๒-  ปิณฺฑาย
จริตุํ   ยนฺนูนาหํ   เยน  โมรนิวาโป  ปริพฺพาชการาโม  เยน  สกุลุทายิ
ปริพฺพาชโก  เตนุปสงฺกเมยฺยนฺติ  ฯ  อถ  โข  ภควา  เยน  โมรนิวาโป
ปริพฺพาชการาโม เตนุปสงฺกมิ ฯ
     [๓๖๘]   เตน   โข   ปน   สมเยน   สกุลุทายิ   ปริพฺพาชโก
มหติยา    ปริพฺพาชกปริสาย    สทฺธึ    นิสินฺโน    โหติ   อุนฺนาทินิยา
อุจฺจาสทฺทมหาสทฺทาย      อเนกวิหิตํ      ติรจฺฉานกถํ      กเถนฺติยา
เสยฺยถีทํ   ราชกถํ   ฯเปฯ   อิติภวาภวกถํ  อิติ  วา  ฯ  อทฺทสา  โข
สกุลุทายิ   ปริพฺพาชโก   ภควนฺตํ   ทูรโตว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน  สกํ
ปริสํ   สณฺฐเปสิ   อปฺปสทฺทา  โภนฺโต  โหนฺตุ  มา  โภนฺโต  สทฺทมกตฺถ
อยํ  สมโณ  โคตโม  อาคจฺฉติ  อปฺปสทฺทกาโม  โข  ปน  โส  อายสฺมา
อปฺปสทฺทสฺส    วณฺณวาที    อปฺเปวนาม    อปฺปสทฺทํ    ปริสํ   วิทิตฺวา
อุปสงฺกมิตพฺพํ   มญฺเญยฺยาติ   ฯ   อถ   โข   เต   ปริพฺพาชกา  ตุณฺหี
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. เยน เตนาติ ปาฐา นตฺถิ ฯ   ^๒ ยุ. ราชคหํ ฯ
อเหสุํ ฯ
     {๓๖๘.๑}   อถ   โข   ภควา   เยน   สกุลุทายิ   ปริพฺพาชโก
เตนุปสงฺกมิ   ฯ   อถ  โข  สกุลุทายิ  ปริพฺพาชโก  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
เอตุ   โข   ภนฺเต  ภควา  สฺวาคตํ  ^๑-  ภนฺเต  ภควโต  จิรสฺสํ  โข
ภนฺเต   ภควา   อิมํ   ปริยายมกาสิ  ยทิทํ  อิธาคมนาย  นิสีทตุ  ภนฺเต
ภควา   อิทมาสนํ   ปญฺญตฺตนฺติ  ฯ  นิสีทิ  ภควา  ปญฺญตฺเต  อาสเน  ฯ
สกุลุทายิปิ    โข    ปริพฺพาชโก    อญฺญตรํ   นีจํ   อาสนํ   คเหตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   สกุลุทายึ  ปริพฺพาชกํ
ภควา   เอตทโวจ   กาย   นุตฺถ   อุทายิ  เอตรหิ  กถาย  สนฺนิสินฺนา
กา จ ปน โว อนฺตรากถา วิปฺปกตาติ ฯ
     [๓๖๙]   ติฏฺฐเตสา   ภนฺเต   กถา  ยาย  มยํ  เอตรหิ  กถาย
สนฺนิสินฺนา    เนสา    ภนฺเต    กถา    ภควโต   ทุลฺลภา   ภวิสฺสติ
ปจฺฉาปิ    สวนาย    ยทาหํ    ภนฺเต    อิมํ    ปริสํ   อนุปสงฺกนฺโต
โหมิ    อถายํ   ปริสา   อเนกวิหิตํ   ติรจฺฉานกถํ   กเถนฺตี   นิสินฺนา
โหติ   ยทา   จ   โข   อหํ   ภนฺเต   อิมํ  ปริสํ  อุปสงฺกนฺโต  โหมิ
อถายํ   ปริสา   มมํเยว  มุขํ  โอโลเกนฺตี  ^๒-  นิสินฺนา  โหติ  ยนฺโน
สมโณ   โคตโม   อุทายิ   ธมฺมํ   ภาสิสฺสติ   ตนฺโน   โสสฺสามาติ  ฯ
ยทา   ปน  ภนฺเต  ภควา  อิมํ  ปริสํ  อุปสงฺกนฺโต  โหติ  อถ  จ  ^๓-
อหญฺเจว  อยญฺจ  ปริสา ภควโต ^๔- มุขํ โอโลเกนฺตี ^๕- นิสินฺนา โหติ ^๖-
ยนฺโน   ภควา   ธมฺมํ   ภาสิสฺสติ   ตนฺโน   โสสฺสามาติ   ฯ   เตนหิ
อุทายิ ตญฺเญเวตฺถ ปฏิภาตุ ยถา  มํ ปฏิภาเสยฺยาติ ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. สาคตํ ฯ  ^๒ ยุ. อุลฺโลเกนฺตี ฯ   ^๓ ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ   ^๔ ยุ. ภควโตว ฯ
@^๕ ยุ. อุลฺโลเกนฺตา ^๖ ยุ. โหม ฯ
     [๓๗๐]   ปุริมานิ    ภนฺเต    ทิวสานิ    ปุริมตรานิ   สพฺพญฺญู
สพฺพทสฺสาวี   อปริเสสํ   ญาณทสฺสนํ   ปฏิชานมาโน   จรโต   จ   เม
ติฏฺฐโต   จ   สุตฺตสฺส   จ   ชาครสฺส   จ   สตตํ   สมิตํ  ญาณทสฺสนํ
ปจฺจุปฏฺฐิตนฺติ    โส    มยา    ปุพฺพนฺตํ    อารพฺภ    ปญฺหํ    ปุฏฺโฐ
สมาโน    อญฺเญนญฺญํ    ปฏิจริ    พหิทฺธากถํ    อปนาเมสิ    โกปญฺจ
โทสญฺจ   อปฺปจฺจยญฺจ   ปาตฺวากาสิ   ตสฺส   มยฺหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํเยว
อารพฺภ   สติ   ^๑-   อุทปาทิ   อโห   นูน  ภควา  อโห  นูน  สุคโต
โย   อิเมสํ   ธมฺมานํ   กุสโลติ   ฯ   โก   ปเนโส  อุทายิ  สพฺพญฺญู
สพฺพทสฺสาวี    อปริเสสํ    ญาณทสฺสนํ    ปฏิชานมาโน    จรโต    จ
เม   ติฏฺฐโต   จ   สุตฺตสฺส  จ  ชาครสฺส  จ  สตตํ  สมิตํ  ญาณทสฺสนํ
ปจฺจุปฏฺฐิตนฺติ    โส    ตยา    ปุพฺพนฺตํ    อารพฺภ    ปญฺหํ    ปุฏฺโฐ
สมาโน    อญฺเญนญฺญํ    ปฏิจริ    พหิทฺธากถํ    อปนาเมสิ    โกปญฺจ
โทสญฺจ อปฺปจฺจยญฺจ ปาตฺวากาสีติ ฯ นิคนฺโถ ภนฺเต นาฏปุตฺโตติ ฯ
     [๓๗๑]   โย   โข  อุทายิ  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสเรยฺย
เสยฺยถีทํ   เอกมฺปิ   ชาตึ   เทฺวปิ   ชาติโย   ฯเปฯ   อิติ   สาการํ
สอุทฺเทสํ   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสเรยฺย  โส  วา  มํ  ปุพฺพนฺตํ
อารพฺภ   ปญฺหํ   ปุจฺเฉยฺย  ตํ  วาหํ  ปุพฺพนฺตํ  อารพฺภ  ปญฺหํ  ปุจฺเฉยฺยํ
โส   วา   เม   ปุพฺพนฺตํ   อารพฺภ   ปญฺหสฺส   เวยฺยากรเณน   จิตฺตํ
อาราเธยฺย   ตสฺส   วาหํ   ปุพฺพนฺตํ   อารพฺภ  ปญฺหสฺส  เวยฺยากรเณน
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. ปีติ ฯ
จิตฺตํ อาราเธยฺยํ
     {๓๗๑.๑}   โย   ^๑-   โข  อุทายิ  ทิพฺเพน  จกฺขุนา  วิสุทฺเธน
อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺเสยฺย   จวมาเน   อุปปชฺชมาเน  หีเน
ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต   ฯเปฯ   ยถากมฺมูปเค
สตฺเต   ปชาเนยฺย   โส   วา   มํ  อปรนฺตํ  อารพฺภ  ปญฺหํ  ปุจฺเฉยฺย
ตํ   วาหํ   อปรนฺตํ   อารพฺภ  ปญฺหํ  ปุจฺเฉยฺยํ  โส  วา  เม  อปรนฺตํ
อารพฺภ   ปญฺหสฺส   เวยฺยากรเณน   จิตฺตํ   อาราเธยฺย   ตสฺส   วาหํ
อปรนฺตํ อารพฺภ ปญฺหสฺส เวยฺยากรเณน จิตฺตํ อาราเธยฺยํ
     {๓๗๑.๒}  อปิจุทายิ  ติฏฺฐตุ  ปุพฺพนฺโต  ติฏฺฐตุ  อปรนฺโต ธมฺมนฺเต
เทเสสฺสามิ   อิมสฺมึ   สติ   อิทํ   โหติ   อิมสฺสุปฺปาทา  อิทํ  อุปฺปชฺชติ
อิมสฺมึ   อสติ   อิทํ   น   โหติ   อิมสฺส   นิโรธา  อิทํ  นิรุชฺฌตีติ  ฯ
อหญฺหิ    ภนฺเต    ยาวตกมฺปิ   เม   อิมินา   อตฺตภาเวน   ปจฺจนุภูตํ
ตมฺปิ   นปฺปโหมิ   อิติ   สาการํ   สอุทฺเทสํ   อนุสฺสริตุํ   กุโต  ปนาหํ
อเนกวิหิตํ    ปุพฺเพนิวาสํ    อนุสฺสริสฺสามิ   เสยฺยถีทํ   เอกมฺปิ   ชาตึ
เทฺวปิ   ชาติโย   ติสฺโสปิ   ชาติโย   ฯเปฯ   อิติ  สาการํ  สอุทฺเทสํ
อเนกวิหิตํ    ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสริสฺสามิ   เสยฺยถาปิ   ภควา   อหญฺหิ
ภนฺเต   เอตรหิ   ปํสุปิสาจกมฺปิ   น   ปสฺสามิ   กุโต  ปนาหํ  ทิพฺเพน
จกฺขุนา   วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺสิสฺสามิ  จวมาเน
อุปปชฺชมาเน    หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต
ฯเปฯ    ยถากมฺมูปเค    สตฺเต    ปชานิสฺสามิ    เสยฺยถาปิ   ภควา
ยมฺปน   มํ   ภนฺเต   ภควา   เอวมาห   อปิจุทายิ   ติฏฺฐตุ  ปุพฺพนฺโต
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. โส ฯ
ติฏฺฐตุ   อปรนฺโต   ธมฺมนฺเต  ^๑-  เทเสสฺสามิ  อิมสฺมึ  สติ  อิทํ  โหติ
อิมสฺสุปฺปาทา   อิทํ   อุปฺปชฺชติ   อิมสฺมึ   อสติ   อิทํ  น  โหติ  อิมสฺส
นิโรธา   อิทํ   นิรุชฺฌตีติ   ตญฺจ   ปน   เม   ภิยฺโยโส   มตฺตาย  น
ปกฺขายติ    อปฺเปวนาม   ภนฺเต   สเก   อาจริยเก   ภควโต   จิตฺตํ
อาราเธยฺยํ ปญฺหสฺส เวยฺยกรเณนาติ ฯ
     [๓๗๒]   กินฺติ   ปน   เต  อุทายิ  สเก  อาจริยเก  โหตีติ  ฯ
อมฺหากํ   ภนฺเต   สเก   อาจริยเก   เอวํ  โหติ  อยํ  ปรโม  วณฺโณ
อยํ  ปรโม  วณฺโณติ  ฯ  ยมฺปน  เต  ตํ  ^๒-  อุทายิ  สเก  อาจริยเก
เอวํ   โหติ   อยํ   ปรโม   วณฺโณ   อยํ   ปรโม   วณฺโณติ   กตโม
ปน    โส   ปรโม   วณฺโณติ   ฯ   ยสฺมา   ภนฺเต   วณฺณา   อญฺโญ
วณฺโณ    อุตฺตริตโร    วา    ปณีตตโร   วา   นตฺถิ    โส   ปรโม
วณฺโณติ    ฯ   กตโม   ปน   โส   อุทายิ   วณฺโณ   ยสฺมา   วณฺณา
อญฺโญ   วณฺโณ   อุตฺตริตโร   วา   ปณีตตโร   วา  นตฺถีติ  ฯ  ยสฺมา
ภนฺเต    วณฺณา   อญฺโญ   วณฺโณ   อุตฺตริตโร   วา   ปณีตตโร   วา
นตฺถิ โส ปรโม วณฺโณติ ฯ
     [๓๗๓]   ทีฆาปิ  โข  เต  เอสา  อุทายิ  ผเรยฺย  ยสฺมา  ภนฺเต
วณฺณา    อญฺโญ    วณฺโณ   อุตฺตริตโร   วา   ปณีตตโร   วา   นตฺถิ
โส    ปรโม   วณฺโณติ   วเทสิ   ตญฺจ   วณฺณํ   น   ปญฺญาเปสิ   ฯ
เสยฺยถาปิ   อุทายิ   ปุริโส   เอวํ  วเทยฺย  อหํ  ยา  อิมสฺมึ  ชนปเท
ชนปทกลฺยาณี   ตํ   อิจฺฉามิ   ตํ   กาเมมีติ  ฯ  ตเมนํ  เอวํ  วเทยฺยุํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. เตติ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ^๒ ยุ. เอตํ ฯ
อมฺโภ    ปุริส   ยํ   ตฺวํ   ชนปทกลฺยาณึ   อิจฺฉสิ   กาเมสิ   ชานาสิ
ตํ   ชนปทกลฺยาณึ   ขตฺติยึ  ^๑-  วา  พฺราหฺมณึ  วา  เวสฺสึ  วา  สุทฺทึ
วาติ   ฯ   อิติ   ปุฏฺโฐ   โนติ   วเทยฺย   ฯ  ตเมนํ  เอวํ  วเทยฺยุํ
อมฺโภ    ปุริส   ยํ   ตฺวํ   ชนปทกลฺยาณึ   อิจฺฉสิ   กาเมสิ   ชานาสิ
ตํ   ชนปทกลฺยาณึ   เอวํวณฺณา   ^๒-   เอวํโคตฺตา   อิติ  วาติ  ฯเปฯ
ทีฆา  วา  รสฺสา  วา  มชฺฌิมา  ^๓-  วา กาฬี วา สามา วา มงฺคุรจฺฉวี
วาติ   อมุกสฺมึ   นาม  คาเม  วา  นิคเม  วา  นคเร  วาติ  ฯ  อิติ
ปุฏฺโฐ  โนติ  วเทยฺย  ฯ  ตเมนํ  เอวํ  วเทยฺยุํ  อมฺโภ  ปุริส  ยํ  ตฺวํ
น   ชานาสิ   น   ปสฺสสิ   ตํ  ตฺวํ  อิจฺฉสิ  กาเมสีติ  ฯ  อิติ  ปุฏฺโฐ
อามาติ วเทยฺย ฯ
     {๓๗๓.๑}   ตํ  กึ  มญฺญสิ  อุทายิ  นนุ  เอวํ  สนฺเต ตสฺส ปุริสสฺส
อปฺปาฏิหิรีกตํ   ^๔-   ภาสิตํ   สมฺปชฺชตีติ  ฯ  อทฺธา  โข  ภนฺเต  เอวํ
สนฺเต    ตสฺส    ปุริสสฺส    อปฺปาฏิหิรีกตํ    ภาสิตํ   สมฺปชฺชตีติ   ฯ
เอวเมว   โข   ตฺวํ   อุทายิ   ยสฺมา   ภนฺเต  วณฺณา  อญฺโญ  วณฺโณ
อุตฺตริตโร   วา   ปณีตตโร   วา   นตฺถิ  โส  ปรโม  วณฺโณติ  วเทสิ
ตญฺจ   วณฺณํ   น   ปญฺญาเปสีติ   ฯ  เสยฺยถาปิ  ภนฺเต  มณิ  เวฬุริโย
สุโภ    โชติมา    อฏฺฐํโส    สุปริกมฺมกโต    ปณฺฑุกมฺพเล   นิกฺขิตฺโต
ภาสเตว   ตปเตว   วิโรจเตว  ^๕-  เอวํวณฺโณ  อตฺตา  โหติ  อโรโค
ปรมฺมรณาติ ฯ
     [๓๗๔]   ตํ   กึ   มญฺญสิ   อุทายิ   โย   วา   มณิ  เวฬุริโย
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. ขตฺติยี วา พฺราหฺมณี วา เวสฺสี วา สุทฺที วาติ ฯ    ^๒ ยุ. เอวํนามา ฯ
@^๓ สี. มชฺฌา วา ฯ   ^๔ ยุ. อปฺปาฏิหีรกตํ ฯ    ม. อปฺปาฏิหิรกตํ ฯ
@สี. อปฺปาฏิหีริกํ ฯ     ^๕ สี. ยุ. ภาสติ จ ตปติ จ วิโรจติ จ ฯ
สุโภ    โชติมา    อฏฺฐํโส    สุปริกมฺมกโต    ปณฺฑุกมฺพเล   นิกฺขิตฺโต
ภาสเตว   ตปเตว   วิโรจเตว   โย   วา   รตฺตนฺธการติมิสาย   กิมิ
ขชฺโชปนโก   อิเมสํ   อุภินฺนํ   วณฺณานํ   กตโม   วณฺโณ  อภิกฺกนฺตตโร
จ   ^๑-   ปณีตตโร   จาติ  ฯ  ยฺวายํ  ภนฺเต  รตฺตนฺธการติมิสาย  กิมิ
ขชฺโชปนโก    อยํ    อิเมสํ    อุภินฺนํ    วณฺณานํ   อภิกฺกนฺตตโร   จ
ปณีตตโร จาติ ฯ
     [๓๗๕]   ตํ  กึ  มญฺญสิ  อุทายิ  โย  วา  รตฺตนฺธการติมิสาย  กิมิ
ขชฺโชปนโก    โย    วา    รตฺตนฺธการติมิสาย   เตลปฺปทีโป   อิเมสํ
อุภินฺนํ    วณฺณานํ    กตโม    วณฺโณ    อภิกฺกนฺตตโร   จ   ปณีตตโร
จาติ    ฯ    ยฺวายํ   ภนฺเต   รตฺตนฺธการติมิสาย   เตลปฺปทีโป   อยํ
อิเมสํ อุภินฺนํ วณฺณานํ อภิกฺกนฺตตโร จ ปณีตตโร จาติ ฯ
     [๓๗๖]   ตํ   กึ   มญฺญสิ   อุทายิ  โย  วา  รตฺตนฺธการติมิสาย
เตลปฺปทีโป   โย   วา   รตฺตนฺธการติมิสาย   มหาอคฺคิกฺขนฺโธ   อิเมสํ
อุภินฺนํ    วณฺณานํ    กตโม    วณฺโณ    อภิกฺกนฺตตโร   จ   ปณีตตโร
จาติ   ฯ   ยฺวายํ   ภนฺเต   รตฺตนฺธการติมิสาย   มหาอคฺคิกฺขนฺโธ  อยํ
อิเมสํ อุภินฺนํ วณฺณานํ อภิกฺกนฺตตโร จ ปณีตตโร จาติ ฯ
     [๓๗๗]   ตํ   กึ   มญฺญสิ   อุทายิ  โย  วา  รตฺตนฺธการติมิสาย
อคฺคิกฺขนฺโธ   ^๒-   ยา  วา  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ  วิทฺเธ  วิคตวลาหเก
เทเว    โอสธิตารกา    อิเมสํ    อุภินฺนํ   วณฺณานํ   กตโม   วณฺโณ
@เชิงอรรถ: ^๑ สี. อเนกฐาเนสุ วาติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ    ^๒ ยุ. มหาอคฺคิกฺขนฺโธ ฯ
อภิกฺกนฺตตโร  จ  ปณีตตโร  จาติ  ฯ  ยายํ  ภนฺเต  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ
วิทฺเธ    วิคตวลาหเก   เทเว   โอสธิตารกา   อยํ   อิเมสํ   อุภินฺนํ
วณฺณานํ อภิกฺกนฺตตโร จ ปณีตตโร จาติ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๕๒-๓๕๙. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=367&items=11 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=367&items=11&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=13&item=367&items=11 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=13&item=367&items=11 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=367 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ https://84000.org/tipitaka/read/?index_13 https://84000.org/tipitaka/english/?index_13