ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๐ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒ สุตฺต. ที. มหาวคฺโค

                      มหานิทานสุตฺตํ
     [๕๗]   เอวมฺเม   สุตํ   ฯ   เอกํ  สมยํ  ภควา  กุรูสุ  วิหรติ
กมฺมาสทมฺมํ   ๑-   นาม  กุรูนํ  นิคโม  ฯ  อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   อายสฺมา  อานนฺโท
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อจฺฉริยํ   ภนฺเต   อพฺภูตํ   ภนฺเต   ยาวคมฺภีโร
จายํ     ภนฺเต     ปฏิจฺจสมุปฺปาโท     คมฺภีราวภาโส     จ    อถ
จ   ปน   เม  อุตฺตานกุตฺตานโก  วิย  ขายตีติ  ฯ  มา  เหวํ  อานนฺท
อวจ   มา   เหวํ  อานนฺท  อวจ  คมฺภีโร  จายํ  ๒-  ปฏิจฺจสมุปฺปาโท
คมฺภีราวภาโส    จ    ฯ    เอตสฺส   อานนฺท   ธมฺมสฺส   อนนุโพธา
อปฺปฏิเวธา    เอวมยํ   ปชา   ตนฺตากุลกชาตา   คุณคณฺฐิกชาตา   ๓-
มุญฺชปพฺพชภูตา ๔- อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ สํสารํ นาติวตฺตติ ฯ
     {๕๗.๑}   อตฺถิ   อิทปฺปจฺจยา   ชรามรณนฺติ  อิติ  ปุฏฺเฐน  สตา
อานนฺท  อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  ชรามรณนฺติ  อิติ  เจ  วเทยฺย
ชาติปจฺจยา ชรามรณนฺติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๒}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  ชาตีติ  อิติ  ปุฏฺเฐน  สตา  อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  ชาตีติ  อิติ เจ วเทยฺย ภวปจฺจยา ชาตีติ
อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๓}  อตฺถิ อิทปฺปจฺจยา ภโวติ อิติ ปุฏฺเฐน สตา อานนฺท อตฺถีติสฺส
@เชิงอรรถ:  กมฺมาสธมฺมนฺติปิ ปาโฐ ฯ  ม. ยุ. อานนฺท ฯ  ม. ยุ. กุลคณฺฐิกชาตา ฯ
@ สี. มุญฺชพพฺพชภูตา ฯ
วจนียํ   ฯ   กึปจฺจยา   ภโวติ   อิติ   เจ   วเทยฺย  อุปาทานปจฺจยา
ภโวติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๔}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  อุปาทานนฺติ อิติ ปุฏฺเฐน สตา อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  อุปาทานนฺติ อิติ เจ วเทยฺย ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานนฺติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๕}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  ตณฺหาติ  อิติ  ปุฏฺเฐน  สตา อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  ตณฺหาติ  อิติ  เจ วเทยฺย เวทนาปจฺจยา
ตณฺหาติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๖}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  เวทนาติ  อิติ  ปุฏฺเฐน สตา อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  เวทนาติ  อิติ  เจ  วเทยฺย ผสฺสปจฺจยา
เวทนาติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๗}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  ผสฺโสติ  อิติ  ปุฏฺเฐน  สตา อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  ผสฺโสติ  อิติ  เจ วเทยฺย นามรูปปจฺจยา
ผสฺโสติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๘}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  นามรูปนฺติ  อิติ ปุฏฺเฐน สตา อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  นามรูปนฺติ อิติ เจ วเทยฺย วิญฺญาณปจฺจยา
นามรูปนฺติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๙}  อตฺถิ  อิทปฺปจฺจยา  วิญฺญาณนฺติ  อิติ ปุฏฺเฐน สตา อานนฺท
อตฺถีติสฺส  วจนียํ  ฯ  กึปจฺจยา  วิญฺญาณนฺติ อิติ เจ วเทยฺย นามรูปปจฺจยา
วิญฺญาณนฺติ อิจฺจสฺส วจนียํ ฯ
     {๕๗.๑๐}  อิติ  โข  อานนฺท นามรูปปจฺจยา วิญฺญาณํ วิญฺญาณปจฺจยา
นามรูปํ   นามรูปปจฺจยา   ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ   อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา
ชาติ     ชาติปจฺจยา     ชรามรณํ     โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
สมฺภวนฺติ ฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๕๘]   ชาติปจฺจยา   ชรามรณนฺติ   อิติ   โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ    ปริยาเยน    เวทิตพฺพํ   ยถา   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ   ฯ   ชาติ   จ   ๑-  หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ
สพฺพถา   สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   เสยฺยถีทํ   เทวานํ  วา  เทวตฺตาย
คนฺธพฺพานํ   วา   คนฺธพฺพตฺตาย   ยกฺขานํ  วา  ยกฺขตฺตาย  ภูตานํ  วา
ภูตตฺตาย     มนุสฺสานํ     วา     มนุสฺสตฺตาย     จตุปฺปทานํ    วา
จตุปฺปทตฺตาย   ปกฺขีนํ   วา  ปกฺขิตฺตาย  สิรึสปานํ  วา  สิรึสปตฺตาย  ฯ
เตสํ  เตสญฺจ  ๒-  หิ  อานนฺท  สตฺตานํ  ตถตฺตาย  ชาติ  นาภวิสฺส  ฯ
สพฺพโส    ชาติยา    อสติ   ชาตินิโรธา   อปิ   นุ   โข   ชรามรณํ
ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ ตสฺมาติหานนฺท เอเสว เหตุ เอตํ
นิทานํ    เอส    สมุทโย    เอส    ปจฺจโย    ชรามรณสฺส    ยทิทํ
ชาติ ฯ
     {๕๘.๑}  ภวปจฺจยา  ชาตีติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ ตทานนฺท
อิมินาเปตํ    ปริยาเยน    เวทิตพฺพํ    ยถา   ภวปจฺจยา   ชาติ   ฯ
ภโว   จ   ๓-   หิ   อานนฺท   นาภวิสฺส   สพฺเพน   สพฺพํ   สพฺพถา
สพฺพํ   กสฺสจิ  กิมฺหิจิ  เสยฺยถีทํ  กามภโว  วา  รูปภโว  วา  อรูปภโว
วา   ฯ    สพฺพโส   ภเว   อสติ   ภวนิโรธา   อปิ   นุ  โข  ชาติ
ปญฺญาเยถาติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๓ ยุ. ว ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
เหตุ   เอตํ   นิทานํ   เอส   สมุทโย   เอส  ปจฺจโย  ชาติยา  ยทิทํ
ภโว ฯ
     {๕๘.๒}   อุปาทานปจฺจยา   ภโวติ   อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท   อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   อุปาทานปจฺจยา
ภโว   ฯ   อุปาทานญฺจ  หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ  สพฺพถา
สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   เสยฺยถีทํ   กามุปาทานํ  วา  ทิฏฺฐุปาทานํ  วา
สีลพฺพตุปาทานํ   วา   อตฺตวาทุปาทานํ   วา   ฯ   สพฺพโส  อุปาทาเน
อสติ   อุปาทานนิโรธา   อปิ   นุ   โข   ภโว  ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน
เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส
สมุทโย เอส ปจฺจโย ภวสฺส ยทิทํ อุปาทานํ ฯ
     {๕๘.๓}   ตณฺหาปจฺจยา  อุปาทานนฺติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ    ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ  ฯ  ตณฺหา  จ  หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ  สพฺพถา
สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   เสยฺยถีทํ   รูปตณฺหา   สทฺทตณฺหา   คนฺธตณฺหา
รสตณฺหา   โผฏฺฐพฺพตณฺหา   ธมฺมตณฺหา   ฯ   สพฺพโส   ตณฺหาย   อสติ
ตณฺหานิโรธา  อปิ  นุ  โข  อุปาทานํ  ปญฺญาเยถาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ
ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส  สมุทโย เอส ปจฺจโย
อุปาทานสฺส ยทิทํ ตณฺหา ฯ
     {๕๘.๔}  เวทนาปจฺจยา  ตณฺหาติ  อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ฯ ตทานนฺท
อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา  ฯ
เวทนา   จ   หิ   อานนฺท   นาภวิสฺส   สพฺเพน  สพฺพํ  สพฺพถา  สพฺพํ
กสฺสจิ    กิมฺหิจิ   เสยฺยถีทํ   จกฺขุสมฺผสฺสชา   เวทนา   โสตสมฺผสฺสชา
เวทนา     ฆานสมฺผสฺสชา     เวทนา     ชิวฺหาสมฺผสฺสชา    เวทนา
กายสมฺผสฺสชา   เวทนา  มโนสมฺผสฺสชา  เวทนา  ฯ  สพฺพโส  เวทนาย
อสติ   เวทนานิโรธา   อปิ   นุ   โข   ตณฺหา  ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน
เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส
สมุทโย เอส ปจฺจโย ตณฺหาย ยทิทํ เวทนา ฯ
     [๕๙]   อิติ   โข  ปเนตํ  อานนฺท  เวทนํ  ปฏิจฺจ  ตณฺหา  ตณฺหํ
ปฏิจฺจ   ปริเยสนา   ปริเยสนํ   ปฏิจฺจ  ลาโภ  ลาภํ  ปฏิจฺจ  วินิจฺฉโย
วินิจฺฉยํ   ปฏิจฺจ   ฉนฺทราโค   ฉนฺทราคํ  ปฏิจฺจ  อชฺโฌสานํ  อชฺโฌสานํ
ปฏิจฺจ   ปริคฺคโห   ปริคฺคหํ  ปฏิจฺจ  มจฺฉริยํ  มจฺฉริยํ  ปฏิจฺจ  อารกฺโข
อารกฺขํ     ๑-     ปฏิจฺจ     อารกฺขาธิกรณํ    ทณฺฑาทานสตฺถาทาน-
กลหวิคฺคหวิวาทตุวํตุวํเปสุญฺญมุสาวาทา    อเนเก    ปาปกา    อกุสลา
ธมฺมา  สมฺภวนฺตีติ  อิติ  ๒-  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ  ตทานนฺท อิมินาเปตํ
ปริยาเยน    เวทิตพฺพํ    ยถา   อารกฺขาธิกรณํ   ทณฺฑาทานสตฺถาทาน-
กลหวิคฺคหวิวาทตุวํตุวํเปสุญฺญมุสาวาทา    อเนเก    ปาปกา    อกุสลา
ธมฺมา สมฺภวนฺติ ๓- ฯ
     {๕๙.๑}  อารกฺโข  จ  หิ  อานนฺท นาภวิสฺส สพฺเพน สพฺพํ สพฺพถา
สพฺพํ  กสฺสจิ  กิมฺหิจิ  ฯ  สพฺพโส อารกฺเข อสติ อารกฺขนิโรธา อปิ นุ โข
ทณฺฑาทานสตฺถาทานกลหวิคฺคหวิวาทตุวํตุวํเปสุญฺญมุสาวาทา
อเนเก   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   สมฺภเวยฺยุนฺติ   ฯ    โน  เหตํ
ภนฺเต    ฯ     ตสฺมาติหานนฺท    เอเสว    เหตุ    เอตํ    นิทานํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อารกฺขํ ปฏิจฺจาติ ปาฐทฺวยํ นตฺถิ ฯ  ม. ยุ. อิติ โข ปเนตํ
@วุตฺตํ ฯเปฯ เวทิตพฺพํ ยถาติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ  ม. ยุ. สมฺภวนฺตีติ
@อิโต โข ปเนตํ เวทิตพฺพํ ยถา ฯ
เอส     สมุทโย    เอส    ปจฺจโย    ทณฺฑาทานสตฺถาทานกลหวิคฺคห-
วิวาทตุวํตุวํเปสุญฺญมุสาวาทานํ     อเนเกสํ     ปาปกานํ     อกุสลานํ
ธมฺมานํ สมฺภวาย ยทิทํ อารกฺโข ฯ
     {๕๙.๒}  มจฺฉริยํ ปฏิจฺจ อารกฺโขติ อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ฯ ตทานนฺท ๑-
อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ  ยถา  มจฺฉริยํ  ปฏิจฺจ  อารกฺโข  ฯ
มจฺฉริยญฺจ  หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ  สพฺพถา  สพฺพํ  กสฺสจิ
กิมฺหิจิ  ฯ   สพฺพโส  มจฺฉริเย  อสติ  มจฺฉริยนิโรธา อปิ นุ โข อารกฺโข
ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ ตสฺมาติหานนฺท เอเสว เหตุ เอตํ
นิทานํ เอส สมุทโย เอส ปจฺจโย อารกฺขสฺส ยทิทํ มจฺฉริยํ ฯ
     {๕๙.๓}  ปริคฺคหํ ปฏิจฺจ มจฺฉริยนฺติ อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ฯ ตทานนฺท
อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา  ปริคฺคหํ  ปฏิจฺจ  มจฺฉริยํ  ฯ
ปริคฺคโห   จ   หิ   อานนฺท   นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ  สพฺพถา  สพฺพํ
กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   ฯ   สพฺพโส   ปริคฺคเห   อสติ   ปริคฺคหนิโรธา  อปิ
นุ  โข  มจฺฉริยํ  ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ ตสฺมาติหานนฺท
เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส  สมุทโย เอส ปจฺจโย มจฺฉริยสฺส ยทิทํ
ปริคฺคโห ฯ
     {๕๙.๔}  อชฺโฌสานํ  ปฏิจฺจ  ปริคฺคโหติ  อิติ  โข  ปเนตํ วุตฺตํ ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ    ปริยาเยน    เวทิตพฺพํ    ยถา   อชฺโฌสานํ
ปฏิจฺจ   ปริคฺคโห   ฯ   อชฺโฌสานญฺจ   หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน
สพฺพํ    สพฺพถา   สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   ฯ   สพฺพโส   อชฺโฌสาเน
อสติ      อชฺโฌสานนิโรธา      อปิ      นุ      โข     ปริคฺคโห
@เชิงอรรถ:  โป. ตสฺมาติหานนฺท ฯ
ปญฺญาเยถาติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว
เหตุ    เอตํ   นิทานํ   เอส   สมุทโย   เอส   ปจฺจโย   ปริคฺคหสฺส
ยทิทํ อชฺโฌสานํ ฯ
     {๕๙.๕}   ฉนฺทราคํ   ปฏิจฺจ   อชฺโฌสานนฺติ   อิติ   โข  ปเนตํ
วุตฺตํ   ฯ   ตทานนฺท  อิมินาเปตํ  ปริยาเยน  เวทิตพฺพํ  ยถา  ฉนฺทราคํ
ปฏิจฺจ   อชฺโฌสานํ   ฯ  ฉนฺทราโค  จ  หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน
สพฺพํ   สพฺพถา   สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ  ฯ  สพฺพโส  ฉนฺทราเค  อสติ
ฉนฺทราคนิโรธา   อปิ   นุ   โข   อชฺโฌสานํ   ปญฺญาเยถาติ   ฯ  โน
เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส
สมุทโย เอส ปจฺจโย อชฺโฌสานสฺส ยทิทํ ฉนฺทราโค ฯ
     {๕๙.๖}  วินิจฺฉยํ  ปฏิจฺจ  ฉนฺทราโคติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ ฯ
ตทานนฺท   อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   วินิจฺฉยํ  ปฏิจฺจ
ฉนฺทราโค   ฯ   วินิจฺฉโย    จ  หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ
สพฺพถา    สพฺพํ    กสฺสจิ    กิมฺหิจิ   ฯ   สพฺพโส   วินิจฺฉเย   อสติ
วินิจฺฉยนิโรธา   อปิ   นุ  โข  ฉนฺทราโค  ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน  เหตํ
ภนฺเต   ฯ  ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  ทิทานํ  เอส  สมุทโย
เอส ปจฺจโย ฉนฺทราคสฺส ยทิทํ วินิจฺฉโย ฯ
     {๕๙.๗}   ลาภํ   ปฏิจฺจ  วินิจฺฉโยติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท     อิมินาเปตํ     ปริยาเยน     เวทิตพฺพํ    ยถา    ลาภํ
ปฏิจฺจ   วินิจฺฉโย   ฯ   ลาโภ   จ   หิ   อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน
สพฺพํ   สพฺพถา   สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   ฯ   สพฺพโส   ลาเภ  อสติ
ลาภนิโรธา    อปิ    นุ    โข   วินิจฺฉโย   ปญฺญาเยถาติ   ฯ   โน
เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส
สมุทโย เอส ปจฺจโย วินิจฺฉยสฺส ยทิทํ ลาโภ ฯ
     {๕๙.๘}   ปริเยสนํ  ปฏิจฺจ  ลาโภติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ    ปริยาเยน    เวทิตพฺพํ    ยถา    ปริเยสนํ
ปฏิจฺจ   ลาโภ   ฯ   ปริเยสนา   จ   หิ  อานนฺท  นาภวิสฺส  สพฺเพน
สพฺพํ    สพฺพถา   สพฺพํ   กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   ฯ   สพฺพโส   ปริเยสนาย
อสติ   ปริเยสนานิโรธา   อปิ   นุ  โข  ลาโภ  ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน
เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส
สมุทโย เอส ปจฺจโย ลาภสฺส ยทิทํ ปริเยสนา ฯ
     {๕๙.๙}   ตณฺหํ  ปฏิจฺจ  ปริเยสนาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   ตณฺหํ   ปฏิจฺจ
ปริเยสนา   ฯ   ตณฺหา   จ   หิ   อานนฺท   นาภวิสฺส  สพฺเพน  สพฺพํ
สพฺพถา    สพฺพํ    กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   เสยฺยถีทํ   กามตณฺหา   ภวตณฺหา
วิภวตณฺหา   ฯ   สพฺพโส   ตณฺหาย   อสติ  ตณฺหานิโรธา  อปิ  นุ  โข
ปริเยสนา   ปญฺญาเยถาติ   ฯ   โน   เหตํ  ภนฺเต  ฯ  ตสฺมาติหานนฺท
เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส  สมุทโย  เอส  ปจฺจโย  ปริเยสนาย
ยทิทํ ตณฺหา ฯ
     [๖๐]  อิติ  โข  อานนฺท  อิเม  เทฺว  ธมฺมา  ทฺวเยน  เวทนาย
เอกสโมสรณา ภวนฺติ ฯ
     {๖๐.๑}   ผสฺสปจฺจยา   เวทนาติ   อิติ   โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ    ปริยาเยน    เวทิตพฺพํ   ยถา   ผสฺสปจฺจยา
เวทนา   ๑-   ฯ    ผสฺโส   จ   หิ   อานนฺท   นาภวิสฺส   สพฺเพน
@เชิงอรรถ:  ม. เวทนาติ ฯ
สพฺพํ    สพฺพถา    สพฺพํ    กสฺสจิ   กิมฺหิจิ   เสยฺยถีทํ   จกฺขุสมฺผสฺโส
โสตสมฺผสฺโส      ฆานสมฺผสฺโส      ชิวฺหาสมฺผสฺโส      กายสมฺผสฺโส
มโนสมฺผสฺโส   ฯ   สพฺพโส   ผสฺเส   อสติ  ผสฺสนิโรธา  อปิ  นุ  โข
เวทนา   ปญฺญาเยถาติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเต   ฯ  ตสฺมาติหานนฺท
เอเสว   เหตุ   เอตํ  นิทานํ  เอส  สมุทโย  เอส  ปจฺจโย  เวทนาย
ยทิทํ ผสฺโส ฯ
     {๖๐.๒}  นามรูปปจฺจยา  ผสฺโสติ  อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ฯ ตทานนฺท
อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   นามรูปปจฺจยา   ผสฺโส  ฯ
เยหิ  อานนฺท  อากาเรหิ  เยหิ  ลิงฺเคหิ  เยหิ นิมิตฺเตหิ เยหิ อุทฺเทเสหิ
นามกายสฺส   ปญฺญตฺติ   โหติ   เตสุ   อากาเรสุ  เตสุ  ลิงฺเคสุ  เตสุ
นิมิตฺเตสุ  เตสุ  อุทฺเทเสสุ  อสติ  อปิ  นุ  โข รูปกาเย อธิวจนสมฺผสฺโส
ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  เยหิ  อานนฺท  อากาเรหิ เยหิ
ลิงฺเคหิ   เยหิ   นิมิตฺเตหิ  เยหิ  อุทฺเทเสหิ  รูปกายสฺส  ปญฺญตฺติ  โหติ
เตสุ  อากาเรสุ  เตสุ  ลิงฺเคสุ  เตสุ  นิมิตฺเตสุ  เตสุ  อุทฺเทเสสุ อสติ
อปิ   นุ   โข   นามกาเย  ปฏิฆสมฺผสฺโส  ปญฺญาเยถาติ  ฯ  โน  เหตํ
ภนฺเต   ฯ   เยหิ  อานนฺท  อากาเรหิ  เยหิ  ลิงฺเคหิ  เยหิ  นิมิตฺเตหิ
เยหิ   อุทฺเทเสหิ   นามกายสฺส   จ   รูปกายสฺส   จ   ปญฺญตฺติ  โหติ
เตสุ  อากาเรสุ  เตสุ  ลิงฺเคสุ  เตสุ  นิมิตฺเตสุ  เตสุ  อุทฺเทเสสุ อสติ
อปิ  นุ  โข  อธิวจนสมฺผสฺโส  วา  ปฏิฆสมฺผสฺโส  วา  ปญฺญาเยถาติ  ฯ
โน   เหตํ  ภนฺเต  ฯ  เยหิ  อานนฺท  อากาเรหิ  เยหิ  ลิงฺเคหิ  เยหิ
นิมิตฺเตหิ    เยหิ    อุทฺเทเสหิ    นามรูปสฺส   ปญฺญตฺติ   โหติ   เตสุ
อากาเรสุ   เตสุ   ลิงฺเคสุ   เตสุ   นิมิตฺเตสุ  เตสุ  อุทฺเทเสสุ  อสติ
อปิ   นุ   โข   ผสฺโส   ปญฺญาเยถาติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเต  ฯ
ตสฺมาติหานนฺท    เอเสว    เหตุ    เอตํ    นิทานํ   เอส   สมุทโย
เอส ปจฺจโย ผสฺสสฺส ยทิทํ นามรูปํ ฯ
     {๖๐.๓}   วิญฺญาณปจฺจยา  นามรูปนฺติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   วิญฺญาณปจฺจยา
นามรูปํ   ฯ   วิญฺญาณญฺจ   หิ  อานนฺท  มาตุ  กุจฺฉิสฺมึ  น  โอกฺกมิสฺสถ
อปิ  นุ  โข  นามรูปํ  มาตุ กุจฺฉิสฺมึ สมุจฺฉิชฺชิสฺสถาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ
วิญฺญาณญฺจ   หิ   อานนฺท   มาตุ   กุจฺฉิสฺมึ   โอกฺกมิตฺวา   โวกฺกมิสฺสถ
อปิ   นุ   โข   นามรูปํ   อิตฺถตฺตาย  อภินิพฺพตฺติสฺสถาติ  ฯ  โน  เหตํ
ภนฺเต   ฯ   วิญฺญาณญฺจ   หิ   อานนฺท  ทหรสฺเสว  สโต  โวจฺฉิชฺชิสฺสถ
กุมารกสฺส   วา   กุมาริกาย  วา  อปิ  นุ  โข  นามรูปํ  วุฑฺฒึ  วิรุฬฺหึ
เวปุลฺลํ   อาปชฺชิสฺสถาติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเต  ฯ  ตสฺมาติหานนฺท
เอเสว   เหตุ  เอตํ  นิทานํ  เอส  สมุทโย  เอส  ปจฺจโย  นามรูปสฺส
ยทิทํ วิญฺญาณํ ฯ
     {๖๐.๔}   นามรูปปจฺจยา  วิญฺญาณนฺติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
ตทานนฺท    อิมินาเปตํ   ปริยาเยน   เวทิตพฺพํ   ยถา   นามรูปปจฺจยา
วิญฺญาณํ   ฯ   วิญฺญาณญฺจ   หิ   อานนฺท  นามรูเป  ปติฏฺฐํ  น  ลภึสฺสถ
อปิ   นุ   โข   อายตึ  ชาติชรามรณทุกฺขสมุทยสมฺภโว  ปญฺญาเยถาติ  ฯ
โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  ตสฺมาติหานนฺท  เอเสว  เหตุ  เอตํ  นิทานํ เอส
สมุทโย  เอส  ปจฺจโย  วิญฺญาณสฺส  ยทิทํ  นามรูปํ  ฯ  เอตฺตาวตา  โข
@เชิงอรรถ:  ยุ. มาตุกุจฺฉึ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
อานนฺท  ชาเยถ  วา  ชีเยถ  วา มีเยถ วา จเวถ วา อุปปชฺเชถ วา ฯ
เอตฺตาวตา   โข   อธิวจนปโถ   เอตฺตาวตา   นิรุตฺติปโถ  เอตฺตาวตา
ปญฺญตฺติปโถ   เอตฺตาวตา   ปญฺญาวจรํ   เอตฺตาวตา   วฏฺฏํ  วตฺตติ  ฯ
อิตฺถตฺตํ ปญฺญาปนาย ยทิทํ นามรูปํ สห วิญฺญาเณน ฯ [๑]-
     [๖๑]  กิตฺตาวตา  จ  อานนฺท อตฺตานํ ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปติ ๒-
รูปึ   วา   หิ   อานนฺท   ปริตฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต  ปญฺญเปติ  รูปี
เม   ปริตฺโต   อตฺตาติ   ฯ   รูปึ   วา  หิ  อานนฺท  อนนฺตํ  อตฺตานํ
ปญฺญเปนฺโต    ปญฺญเปติ    รูปี   เม   อนนฺโต   อตฺตาติ   ฯ   อรูปึ
วา   หิ   อานนฺท   ปริตฺตํ   อตฺตานํ   ปญฺญเปนฺโต   ปญฺญเปติ   อรูปี
เม   ปริตฺโต   อตฺตาติ   ฯ   อรูปึ  วา  หิ  อานนฺท  อนนฺตํ  อตฺตานํ
ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปติ อรูปี เม อนนฺโต อตฺตาติ ฯ
     {๖๑.๑}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  รูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต
ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  รูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปติ
ตถาภาวึ  ๓-  วา  โส  รูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปติ อตถํ
วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ  วา ปนสฺส โหติ ฯ เอวํ
สนฺตํ โข อานนฺท รูปึ ปริตฺตตฺตานุทิฏฺฐิ อนุเสตีติ อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
     {๖๑.๒}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  รูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต
ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  รูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปติ
ตถาภาวึ   ๔-   วา  โส  รูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต  ปญฺญเปติ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. อญฺญมญฺญปจฺจยตา ปวตฺตติ ฯ  ปญฺญาเปนฺโต ปญฺญาเปตีติปิ ปาโฐ ฯ
@๓-๔ ม. ยุ. ตตฺถ ภาวึ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
อตถํ   วา   ปน   สนฺตํ   ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ  วา  ปนสฺส
โหติ   ฯ   เอวํ   สนฺตํ  โข  อานนฺท  รูปึ  อนนฺตตฺตานุทิฏฺฐิ  อนุเสตีติ
อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
     {๖๑.๓}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  อรูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ ปญฺญเปนฺโต
ปญฺญเปติ   เอตรหิ   วา   โส   อรูปึ   ปริตฺตํ   อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต
ปญฺญเปติ   ตถาภาวึ   วา   โส   อรูปึ   ปริตฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต
ปญฺญเปติ   อตถํ   วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ  วา
ปนสฺส   โหติ   ฯ   เอวํ   สนฺตํ  โข  อานนฺท  อรูปึ  ปริตฺตตฺตานุทิฏฺฐิ
อนุเสตีติ อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
     {๖๑.๔}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  อรูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ ปญฺญเปนฺโต
ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  อรูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปติ
ตถาภาวึ  วา  โส  อรูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  ปญฺญเปนฺโต  ปญฺญเปติ  อตถํ
วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ  วา ปนสฺส โหติ ฯ เอวํ
สนฺตํ  โข  อานนฺท  อรูปึ  อนนฺตตฺตานุทิฏฺฐิ  อนุเสตีติ  อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
เอตฺตาวตา โข อานนฺท อตฺตานํ ปญฺญเปนฺโต ปญฺญเปตีติ ฯ
     [๖๒]   กิตฺตาวตา   จ   อานนฺท   อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต  น
ปญฺญเปติ   ฯ   รูปึ  วา  หิ  อานนฺท  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต
น   ปญฺญเปติ   รูปี   เม  ปริตฺโต  อตฺตาติ  ฯ  รูปึ  วา  หิ  อานนฺท
อนนฺตํ   อตฺตานํ   น   ปญฺญเปนฺโต   น   ปญฺญเปติ  รูปี  เม  อนนฺโต
อตฺตาติ   ฯ   อรูปึ  วา  หิ  อานนฺท  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต
น   ปญฺญเปติ  อรูปี  เม  ปริตฺโต  อตฺตาติ  ฯ  อรูปึ  วา  หิ  อานนฺท
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปญฺญเปติ ฯ
อนนฺตํ   อตฺตานํ   น   ปญฺญเปนฺโต   น  ปญฺญเปติ  อรูปี  เม  อนนฺโต
อตฺตาติ ฯ
     {๖๒.๑}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  รูปึ  ปริตฺตํ อตฺตานํ น ปญฺญเปนฺโต
น   ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  รูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต
น  ปญฺญเปติ  ตถาภาวึ  วา  โส  รูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต
น   ปญฺญเปติ   อตถํ   วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ
วา  ปนสฺส  น  โหติ  ฯ  เอวํ  สนฺตํ  โข  อานนฺท รูปึ ปริตฺตตฺตานุทิฏฺฐิ
นานุเสตีติ อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
     {๖๒.๒}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  รูปึ  อนนฺตํ อตฺตานํ น ปญฺญเปนฺโต
น  ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  รูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  น ปญฺญเปนฺโต น
ปญฺญเปติ  ตถาภาวึ  วา  โส  รูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต  น
ปญฺญเปติ   อตถํ   วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ  วา
ปนสฺส   น   โหติ  ฯ  เอวํ  สนฺตํ  โข  อานนฺท  รูปึ  อนนฺตตฺตานุทิฏฺฐิ
นานุเสตีติ อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
     {๖๒.๓}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  อรูปึ ปริตฺตํ อตฺตานํ น ปญฺญเปนฺโต
น  ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  อรูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ น ปญฺญเปนฺโต น
ปญฺญเปติ  ตถาภาวึ  วา  โส  อรูปึ  ปริตฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต น
ปญฺญเปติ   อตถํ   วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ  วา
ปนสฺส   น  โหติ  ฯ  เอวํ  สนฺตํ  โข  อานนฺท  อรูปึ  ปริตฺตตฺตานุทิฏฺฐิ
นานุเสตีติ อิจฺจาลํ วจนาย ฯ
     {๖๒.๔}  ตตฺรานนฺท  โย  โส  อรูปึ อนนฺตํ อตฺตานํ น ปญฺญเปนฺโต
น  ปญฺญเปติ  เอตรหิ  วา  โส  อรูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  น  ปญฺญเปนฺโต
น  ปญฺญเปติ  ตถาภาวึ  วา  โส  อรูปึ  อนนฺตํ  อตฺตานํ  น ปญฺญเปนฺโต
น  ปญฺญเปติ  อตถํ  วา  ปน  สนฺตํ  ตถตฺตาย  อุปกปฺเปสฺสามีติ  อิติ วา
ปนสฺส   น  โหติ  ฯ  เอวํ  สนฺตํ  โข  อานนฺท  อรูปึ  อนนฺตตฺตานุทิฏฺฐิ
นานุเสตีติ   อิจฺจาลํ   วจนาย   ฯ  เอตฺตาวตา  โข  อานนฺท  อตฺตานํ
น ปญฺญเปนฺโต น ปญฺญเปตีติ ฯ
     [๖๓]    กิตฺตาวตา    จ    อานนฺท   อตฺตานํ   สมนุปสฺสมาโน
สมนุปสฺสติ   ฯ   เวทนํ   วา   หิ   อานนฺท   อตฺตานํ  สมนุปสฺสมาโน
สมนุปสฺสติ   เวทนา  เม  อตฺตาติ  น  เหว  โข  เม  เวทนา  อตฺตา
อปฺปฏิสํเวทโน  เม  อตฺตาติ  [๑]-  ฯ  น  เหว โข เม เวทนา อตฺตา
โนปิ   อปฺปฏิสํเวทโน   เม  อตฺตา  อตฺตา  เม  เวทยติ  เวทนาธมฺโม
หิ   เม   อตฺตาติ   อิติ   วา   หิ   อานนฺท  อตฺตานํ  สมนุปสฺสมาโน
สมนุปสฺสติ ฯ
     {๖๓.๑}   ตตฺรานนฺท  โย  โส  เอวมาห  เวทนา  เม  อตฺตาติ
โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ติสฺโส   โข  อิมา  อาวุโส  เวทนา  สุขา
เวทนา   ทุกฺขา   เวทนา   อทุกฺขมสุขา   เวทนา   อิมาสํ   โข  ตฺวํ
ติสฺสนฺนํ   เวทนานํ   กตมํ   อตฺตโต   สมนุปสฺสสีติ   ฯ  ยสฺมึ  อานนฺท
สมเย  สุขํ  เวทนํ  เวเทติ  เนว  ตสฺมึ  สมเย  ทุกฺขํ  เวทนํ  เวเทติ
น  อทุกฺขมสุขํ  เวทนํ  เวเทติ  สุขํเยว  ตสฺมึ  สมเย  เวทนํ เวเทติ ฯ
ยสฺมึ   อานนฺท   สมเย   ทุกฺขํ   เวทนํ   เวเทติ  เนว  ตสฺมึ  สมเย
สุขํ   เวทนํ   เวเทติ   น   อทุกฺขมสุขํ   เวทนํ   เวเทติ   ทุกฺขํเยว
ตสฺมึ   สมเย   เวทนํ   เวเทติ  ฯ  ยสฺมึ  อานนฺท  สมเย  อทุกฺขมสุขํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อิติ วา หิ อานนฺท สมนุปสฺสมาโน สมนุปสฺสติ ฯ
เวทนํ   เวเทติ   เนว   ตสฺมึ  สมเย  สุขํ  เวทนํ  เวเทติ  น  ทุกฺขํ
เวทนํ เวเทติ อทุกฺขมสุขํเยว ตสฺมึ สมเย เวทนํ เวเทติ ฯ
     {๖๓.๒}   สุขาปิ   โข   อานนฺท   เวทนา   อนิจฺจา   สงฺขตา
ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   ขยธมฺมา   วยธมฺมา   วิราคธมฺมา   นิโรธธมฺมา   ฯ
ทุกฺขาปิ   โข   อานนฺท   เวทนา   อนิจฺจา   สงฺขตา  ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
ขยธมฺมา   วยธมฺมา   วิราคธมฺมา   นิโรธธมฺมา  ฯ  อทุกฺขมสุขาปิ  โข
อานนฺท    เวทนา    อนิจฺจา    สงฺขตา   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   ขยธมฺมา
วยธมฺมา  วิราคธมฺมา  นิโรธธมฺมา  ฯ  ตสฺส  สุขํ  เวทนํ  เวทยมานสฺส
เอโส  เม  อตฺตาติ  โหติ  ตสฺสาเยว  สุขาย  เวทนาย  นิโรธา พฺยคา
เม  อตฺตาติ  โหติ  ฯ  ทุกฺขํ  เวทนํ  เวทยมานสฺส  เอโส  เม อตฺตาติ
โหติ   ฯ  ตสฺสาเยว  ทุกฺขาย  เวทนาย  นิโรธา  พฺยคา  เม  อตฺตาติ
โหติ   ฯ  อทุกฺขมสุขํ  เวทนํ  เวทยมานสฺส  เอโส  เม  อตฺตาติ  โหติ
ตสฺสาเยว  อทุกฺขมสุขาย  เวทนาย  นิโรธา  พฺยคา  เม อตฺตาติ โหติ ฯ
อิติ   โส   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  อนิจฺจํ  สุขทุกฺขโวกิณฺณํ  อุปฺปาทวยธมฺมํ
อตฺตานํ   สมนุปสฺสมาโน   สมนุปสฺสติ  โย  โส  เอวมาห  เวทนา  เม
อตฺตาติ  ฯ  ตสฺมาติหานนฺท  เอเตนเปตํ  นกฺขมติ  เวทนา  เม  อตฺตาติ
สมนุปสฺสิตุํ
     {๖๓.๓}  ตตฺรานนฺท โย โส เอวมาห น เหว โข เม เวทนา อตฺตา
อปฺปฏิสํเวทโน   เม   อตฺตาติ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย  ยตฺถ  ปนาวุโส
สพฺพโส   เวทยิตํ   อตฺถิ   ๑-   อปิ   นุ   โข   ตตฺถ   อสฺมีติ  ๒-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นตฺถิ ฯ  ม. อยมหมสฺมีติ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
สิยาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  ตสฺมาติหานนฺท  เอเตนเปตํ นกฺขมติ น
เหว โข เม เวทนา อตฺตา อปฺปฏิสํเวทโน เม อตฺตาติ สมนุปสฺสิตุํ ฯ
     {๖๓.๔}  ตตฺรานนฺท โย โส เอวมาห น เหว โข เม เวทนา อตฺตา
โนปิ  อปฺปฏิสํเวทโน  [๑]-  อตฺตา  อตฺตา  เม  เวทยติ  เวทนาธมฺโม
หิ  เม  อตฺตาติ  ฯ  โส  เอวมสฺส วจนีโย เวทนา จ หิ อาวุโส สพฺเพน
สพฺพํ   สพฺพถา   สพฺพํ  อปริเสสา  นิรุชฺเฌยฺยุํ  สพฺพโส  เวทนาย  อสติ
เวทนานิโรธา  อปิ  นุ โข ตตฺถ อหมสฺมีติ ๒- สิยาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ
ตสฺมาติหานนฺท  เอเตนเปตํ  นกฺขมติ  น  เหว  โข  เม  เวทนา อตฺตา
โนปิ  อปฺปฏิสํเวทโน  [๓]-  อตฺตา  อตฺตา  เม  เวทยติ  เวทนาธมฺโม
หิ เม อตฺตาติ สมนุปสฺสิตุํ ฯ
     [๖๔]  ยโต  โข  อานนฺท  ภิกฺขุ  เนว  เวทนํ อตฺตานํ สมนุปสฺสติ
โนปิ   อปฺปฏิสํเวทนํ  อตฺตานํ  สมนุปสฺสติ  โนปิ  อตฺตา  [๔]-  เวทยติ
เวทนาธมฺโม  หิ  เม  อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ โส เอวํ สมนุปสฺสนฺโต ๕-๖-   กิญฺจิ  โลเก  อุปาทิยติ  อนุปาทิยญฺจ  น  ปริตสฺสติ  อปริตสฺสํ
ปจฺจตฺตญฺเญว    ปรินิพฺพายติ    ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ
กรณียํ   นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ   ปชานาติ   ฯ  เอวํ  วิมุตฺตํ  ๗-  โข
อานนฺท   ภิกฺขุํ  โย  เอวํ  วเทยฺย  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณา  อิติสา
ทิฏฺฐีติ    ๘-    ตทกลฺลํ    ฯ    น    โหติ   ตถาคโต   ปรมฺมรณา
@เชิงอรรถ: ๑-๓-๔ ม. ยุ. เม ฯ  ยุ. อยมหมสฺมีติ ฯ  ม. นสมนุปสฺสนฺโต ฯ
@ยุ. อสมนุปสฺสนฺโต ฯ  ม. น จ ฯ  ม. ยุ. วิมุตฺตจิตฺตํ ฯ
@ อิติสฺส ทิฏฺฐีตีติปิ ปาโฐ ฯ
อิติสา   ทิฏฺฐีติ   ตทกลฺลํ   ฯ   โหติ   จ   น   จ   โหติ  ตถาคโต
ปรมฺมรณา   อิติสา   ทิฏฺฐีติ   ตทกลฺลํ   ฯ   เนว  โหติ  น  น  โหติ
ตถาคโต   ปรมฺมรณา   อิติสา  ทิฏฺฐีติ  ตทกลฺลํ  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ
ยาวตานนฺท   อธิวจนํ   ยาวตา   อธิวจนปโถ  ยาวตา  นิรุตฺติปโถ  ๑-
ยาวตา     ปญฺญตฺติ    ยาวตา    ปญฺญตฺติปโถ    ยาวตา    ปญฺญาปนํ
ยาวตา    ปญฺญาวจรํ    ยาวตา    วฏฺฏํ    วตฺตติ    ตาวตา   วฏฺฏํ
วตฺตติ    ตทภิญฺญา    วิมุตฺโต    ภิกฺขุ    ตทภิญฺญา    วิมุตฺตํ    ภิกฺขุํ
น ชานาติ น ปสฺสติ อิติสา ทิฏฺฐีติ ตทกลฺลํ ฯ
     [๖๕]   สตฺต   โข   อิมา   ๒-  อานนฺท  วิญฺญาณฏฺฐิติโย  เทฺว
อายตนานิ   ฯ   กตมา   สตฺต   ฯ   สนฺตานนฺท  สตฺตา  นานตฺตกายา
นานตฺตสญฺญิโน   เสยฺยถาปิ   มนุสฺสา   เอกจฺเจ   จ  เทวา  เอกจฺเจ
จ   วินิปาติกา   อยํ   ปฐมา   วิญฺญาณฏฺฐิติ   ฯ   สนฺตานนฺท   สตฺตา
นานตฺตกายา    เอกตฺตสญฺญิโน    เสยฺยถาปิ    เทวา    พฺรหฺมกายิกา
ปฐมาภินิพฺพตฺตา  จตุอปายิกา  ๓-  สตฺตา  จ  อยํ  ทุติยา วิญฺญาณฏฺฐิติ ฯ
สนฺตานนฺท     สตฺตา     เอกตฺตกายา    นานตฺตสญฺญิโน    เสยฺยถาปิ
เทวา   อาภสฺสรา   อยํ   ตติยา   วิญฺญาณฏฺฐิติ  ฯ  สนฺตานนฺท  สตฺตา
เอกตฺตกายา    เอกตฺตสญฺญิโน    เสยฺยถาปิ   เทวา   สุภกิณฺหา   อยํ
จตุตฺถา   วิญฺญาณฏฺฐิติ   ฯ   สนฺตานนฺท   สตฺตา   สพฺพโส   รูปสญฺญานํ
สมติกฺกมา    ปฏิฆสญฺญานํ    อตฺถงฺคมา    นานตฺตสญฺญานํ   อมนสิการา
อนนฺโต     อากาโสติ     อากาสานญฺจายตนูปคา     อยํ     ปญฺจมา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นิรุตฺติ ฯ  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  ม. ยุ.
@จตุอปายิกา สตฺตาติ อิเม เทฺว ปาฐา นตฺถิ ฯ
วิญฺญาณฏฺฐิติ    ฯ    สนฺตานนฺท   สตฺตา   สพฺพโส   อากาสานญฺจายตนํ
สมติกฺกมฺม    อนนฺตํ    วิญฺญาณนฺติ   วิญฺญาณญฺจายตนูปคา   อยํ   ฉฏฺฐา
วิญฺญาณฏฺฐิติ    ฯ    สนฺตานนฺท    สตฺตา    สพฺพโส   วิญฺญาณญฺจายตนํ
สมติกฺกมฺม    นตฺถิ    กิญฺจีติ    อากิญฺจญฺญายตนูปคา    อยํ    สตฺตมา
วิญฺญาณฏฺฐิติ    ฯ    อสญฺญิสตฺตายตนํ   ๑-   เนวสญฺญานาสญฺญายตนเมว
ทุติยํ ฯ
     {๖๕.๑}   ตตฺรานนฺท   ยายํ   ปฐมา  วิญฺญาณฏฺฐิติ  นานตฺตกายา
นานตฺตสญฺญิโน   เสยฺยถาปิ   มนุสฺสา   เอกจฺเจ   จ  เทวา  เอกจฺเจ
จ  วินิปาติกา  โย  นุ  โข  อานนฺท  ตญฺจ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ สมุทยํ
ปชานาติ  ตสฺสา  จ  อตฺถงฺคมํ   ปชานาติ  ตสฺสา  จ  อสฺสาทํ ปชานาติ
ตสฺสา  จ  อาทีนวํ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ  นิสฺสรณํ ปชานาติ กลฺลํ นุ เตน
ตทภินนฺทิตุนฺติ   ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯเปฯ  ตตฺรานนฺท  ยายํ  สตฺตมา
วิญฺญาณฏฺฐิติ      สพฺพโส     วิญฺญาณญฺจายตนํ     สมติกฺกมฺม     นตฺถิ
กิญฺจีติ   อากิญฺจญฺญายตนูปคา   โย   นุ   โข  อานนฺท  ตญฺจ  ปชานาติ
ตสฺสา  จ  สมุทยํ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ  อตฺถงฺคมํ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ
อสฺสาทํ   ปชานาติ   ตสฺสา  จ  อาทีนวํ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ  นิสฺสรณํ
ปชานาติ   กลฺลํ   นุ   เตน   ตทภินนฺทิตุนฺติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ
ตตฺรานนฺท   ยมิทํ   อสญฺญิสตฺตายตนํ   โย   นุ   โข   อานนฺท   ตญฺจ
ปชานาติ    ตสฺสา    จ   สมุทยํ   ปชานาติ   ตสฺสา   จ   อตฺถงฺคมํ
@เชิงอรรถ:  อสญฺญสตฺตายตนนฺติ วา ปาโฐ ฯ
ปชานาติ    ตสฺสา    จ   อสฺสาทํ   ปชานาติ   ตสฺสา   จ   อาทีนวํ
ปชานาติ  ตสฺสา  จ  นิสฺสรณํ  ปชานาติ  กลฺลํ  นุ  เตน ตทภินนฺทิตุนฺติ ฯ
โน    เหตํ   ภนฺเต   ฯ   ตตฺรานนฺท   ยมิทํ   เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
โย   นุ   โข   อานนฺท  ตญฺจ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ  สมุทยํ  ปชานาติ
ตสฺสา   จ   อตฺถงฺคมํ  ปชานาติ  ตสฺสา  จ  อสฺสาทํ  ปชานาติ  ตสฺสา
จ   อาทีนวํ   ปชานาติ  ตสฺสา  จ  นิสฺสรณํ  ปชานาติ  กลฺลํ  นุ  เตน
ตทภินนฺทิตุนฺติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเต  ฯ  ยโต  โข  อานนฺท  ภิกฺขุ
อิมาสญฺจ    สตฺตนฺนํ    วิญฺญาณฏฺฐิตีนํ    อิเมสญฺจ   ทฺวินฺนํ   อายตนานํ
สมุทยญฺจ     อตฺถงฺคมญฺจ     อสฺสาทญฺจ     อาทีนวญฺจ     นิสฺสรณญฺจ
ยถาภูตํ   วิทิตฺวา   อนุปาทา   วิมุตฺโต   โหติ  อยํ  วุจฺจตานนฺท  ภิกฺขุ
ปญฺญาวิมุตฺโต ฯ
     [๖๖]  อฏฺฐ  โข  อิเม  อานนฺท  วิโมกฺขา  ฯ  กตเม  อฏฺฐ  ฯ
รูปี   รูปานิ   ปสฺสติ   อยํ   ปฐโม   วิโมกฺโข   ฯ   อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี
พหิทฺธารูปานิ    ปสฺสติ    อยํ    ทุติโย    วิโมกฺโข    ฯ   สุภนฺเตว
อธิมุตฺโต   โหติ   อยํ   ตติโย   วิโมกฺโข   ฯ   สพฺพโส   รูปสญฺญานํ
สมติกฺกมฺม    ปฏิฆสญฺญานํ    อตฺถงฺคมา    นานตฺตสญฺญานํ   อมนสิการา
อนนฺโต    อากาโสติ    อากาสานญฺจายตนํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ
จตุตฺโถ    วิโมกฺโข    ฯ    สพฺพโส   อากาสานญฺจายตนํ   สมติกฺกมฺม
อนนฺตํ    วิญฺญาณนฺติ    วิญฺญาณญฺจายตนํ    อุปสมฺปชฺช    วิหรติ    อยํ
ปญฺจโม    วิโมกฺโข    ฯ    สพฺพโส    วิญฺญาณญฺจายตนํ    สมติกฺกมฺม
นตฺถิ    กิญฺจีติ    อากิญฺจญฺญายตนํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ   ฉฏฺโฐ
วิโมกฺโข       ฯ      สพฺพโส      อากิญฺจญฺญายตนํ      สมติกฺกมฺม
เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ      อุปสมฺปชฺช     วิหรติ     อยํ     สตฺตโม
วิโมกฺโข     ฯ     สพฺพโส     เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ     สมติกฺกมฺม
สญฺญาเวทยิตํ   นิโรธํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ  อยํ  อฏฺฐโม  วิโมกฺโข  ฯ
อิเม โข อานนฺท อฏฺฐ วิโมกฺขา ฯ
     {๖๖.๑}  ยโต  โข  อานนฺท  ภิกฺขุ  อิเม อฏฺฐ วิโมกฺเข อนุโลมํปิ
สมาปชฺชติ     ปฏิโลมํปิ    สมาปชฺชติ    อนุโลมปฏิโลมํปิ    สมาปชฺชติ
ยตฺถิจฺฉกํ   ยทิจฺฉกํ   ยาวติจฺฉกํ   สมาปชฺชติปิ   วุฏฺฐาติปิ   อาสวานญฺจ
ขยา  อนาสวํ  เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ทิฏฺเฐ  ว  ธมฺเม  สยํ อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  อยํ  วุจฺจตานนฺท ภิกฺขุ อุภโตภาควิมุตฺโต ฯ
อิมาย    จ    อานนฺท   อุภโตภาควิมุตฺติยา   อญฺญา   อุภโตภาควิมุตฺติ
อุตฺตริตรา  วา  ปณีตตรา  วา  นตฺถีติ  ฯ  อิทมโวจ  ภควา ฯ อตฺตมโน
อายสฺมา อานนฺโท ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทีติ ฯ
                 มหานิทานสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ทุติยํ ฯ
                         ---------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๖๕-๘๔. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=10&A=1340&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=10&A=1340&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=10&item=57&items=10              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=10&siri=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=57              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=5&A=2001              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=5&A=2001              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๐ https://84000.org/tipitaka/read/?index_10 https://84000.org/tipitaka/english/?index_10

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]