ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๕ สุตฺต. ม. มชฺฌิมปณฺณาสกํ

                       สคารวสุตฺตํ
     [๗๓๔]   เอวมฺเม  สุตํ  เอกํ  สมยํ  ภควา  โกสเลสุ จาริกํ จรติ
มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน  สทฺธึ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ธนญฺชานี  ๑-
นาม   พฺราหฺมณี   ปจฺจลกปฺเป   ๒-   ปฏิวสติ  อภิปฺปสนฺนา  พุทฺเธ  จ
ธมฺเม   จ   สงฺเฆ  จ  ฯ  อถ  โข  ธนญฺชานี  พฺราหฺมณี  อุปกฺขลิตฺวา
ติกฺขตฺตุํ  อุทานํ  อุทาเนสิ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ...
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสาติ ฯ
     [๗๓๕]   เตน โข ปน สมเยน สคารโว ๓- นาม มาณโว ปจฺจลกปฺเป
ปฏิวสติ   ติณฺณํ   เวทานํ   ปารคู   สนิฆณฺฑุเกฏุภานํ   สากฺขรปฺปเภทานํ
อิติหาสปญฺจมานํ    ปทโก   เวยฺยากรโณ   โลกายต   มหาปุริสลกฺขเณสุ
อนวโย   ฯ  อสฺโสสิ  โข  สคารโว  มาณโว  ธนญฺชานิยา  พฺราหฺมณิยา
เอวํ   วาจํ   ภาสมานาย   สุตฺวาน   ธนญฺชานึ   พฺราหฺมณึ  เอตทโวจ
อวภูตา   จ   ยํ   ธนญฺชานี   พฺราหฺมณี   ปราภูตา   จ  ยํ  ธนญฺชานี
พฺราหฺมณี     วิชฺชมานานํ     เตวิชฺชานํ     พฺราหฺมณานํ    อถ    จ
ปน   ตสฺส   มุณฺฑกสฺส   สมณสฺส   วณฺณํ   ภาสตีติ   ฯ   น   หิ  ปน
ตฺวํ    ตาต   ภทฺรมุข   ตสฺส   ภควโต   สีลปญฺญาณํ   ชานาสิ   สเจ
ตฺวํ   ตาต   ภทฺรมุข   ตสฺส  ภควโต  สีลปญฺญาณํ  ชาเนยฺยาสิ  น  ตฺวํ
ตาต   ภทฺรมุข  ตํ  ภควนฺตํ  อกฺโกสิตพฺพํ  ปริภาสิตพฺพํ  มญฺเญยฺยาสีติ  ฯ
เตนหิ    โภติ   ยทา   สมโณ   ๔-   ปจฺจลกปฺปํ   อนุปฺปตฺโต   โหติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ธานญฺชานี ฯ  ยุ. จนฺทลกปฺเป ฯ  ยุ. สํคารโว ฯ  ยุ. สมโณ โคตโม ฯ
อถ   ๑-   เม   อาโรเจยฺยาสีติ  ฯ  เอวํ  ภทฺรมุขาติ  โข  ธนญฺชานี
พฺราหฺมณี สคารวสฺส มาณวสฺส ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     [๗๓๖]   อถ  โข  ภควา  โกสเลสุ  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน
เยน   ปจฺจลกปฺปํ   ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา  ปจฺจลกปฺเป  วิหรติ
โตเทยฺยานํ    พฺราหฺมณานํ   อมฺพวเน   ฯ   อสฺโสสิ   โข   ธนญฺชานี
พฺราหฺมณี     ภควา    กิร    ปจฺจลกปฺปํ    อนุปฺปตฺโต    ปจฺจลกปฺเป
วิหรติ   โตเทยฺยานํ   พฺราหฺมณานํ   อมฺพวเนติ  ฯ  อถ  โข  ธนญฺชานี
พฺราหฺมณี    เยน    สคารโว    มาณโว   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
สคารวํ  มาณวํ  เอตทโวจ  อยํ  ตาต  ภทฺรมุข  โส  ภควา  ปจฺจลกปฺปํ
อนุปฺปตฺโต     ปจฺจลกปฺเป     วิหรติ     โตเทยฺยานํ     พฺราหฺมณานํ
อมฺพวเน   ยสฺสทานิ   ตฺวํ   ตาต   ภทฺรมุข   กาลํ  มญฺญสีติ  ฯ  เอวํ
โภตีติ   โข   สคารโว   มาณโว  ธนญฺชานิยา  พฺราหฺมณิยา  ปฏิสฺสุตฺวา
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทิ
สมฺโมทนียํ    กถํ    สาราณียํ    วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ
เอกมนฺตํ    นิสินฺโน   โข   สคารโว   มาณโว   ภควนฺตํ   เอตทโวจ
สนฺติ   โข   โภ   โคตม   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญา-
โวสานปารมิปฺปตฺตา     อาทิพฺรหฺมจริยํ     ปฏิชานนฺติ    ตตฺร    โภ
โคตม     เย     เต     สมณพฺราหฺมณา     ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสาน-
ปารมิปฺปตฺตา    อาทิพฺรหฺมจริยํ    ปฏิชานนฺติ    เตสํ   ภวํ   โคตโม
กตโมติ ฯ
     [๗๓๗]   ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตานํ    อาทิพฺรหฺมจริยํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อถ โข เม ฯ
ปฏิชานนฺตานํปิ   โข   อหํ   ภารทฺวาช   เวมตฺตํ   ๑-   วทามิ  สนฺติ
ภารทฺวาช   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อนุสฺสวิกา  เตน  ๒-  อนุสฺสเวน
ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตา       อาทิพฺรหฺมจริยํ      ปฏิชานนฺติ
เสยฺยถาปิ   พฺราหฺมณา   เตวิชฺชา   ฯ   สนฺติ  ปน  ภารทฺวาช  เอเก
สมณพฺราหฺมณา     เกวลํ     สทฺธามตฺตเกน    ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสาน-
ปารมิปฺปตฺตา   อาทิพฺรหฺมจริยํ   ปฏิชานนฺติ  เสยฺยถาปิ  ตกฺกี  วีมํสี  ฯ
สนฺติ   ภารทฺวาช   เอเก  สมณพฺราหฺมณา  ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ
สามํเยว     ธมฺมํ     อภิญฺญาย     ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตา
อาทิพฺรหฺมจริยํ   ปฏิชานนฺติ   ตตฺร  ภารทฺวาช  เย  เต  สมณพฺราหฺมณา
ปุพฺเพ     อนนุสฺสุเตสุ     ธมฺเมสุ     สามํเยว    ธมฺมํ    อภิญฺญาย
ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตา       อาทิพฺรหฺมจริยํ      ปฏิชานนฺติ
เตสาหมสฺมิ   ตทิมินาเปตํ   ภารทฺวาช   ปริยาเยน  เวทิตพฺพํ  ฯ  ยถา
เย   เต   สมณพฺราหฺมณา   ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ   สามํเยว
ธมฺมํ           อภิญฺญาย          ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตา
อาทิพฺรหฺมจริยํ ปฏิชานนฺติ เตสาหมสฺมิ ฯ
     [๗๓๘]   อิธ  เม  ภารทฺวาช  ปุพฺเพว  สมฺโพธา  อนภิสมฺพุทฺธสฺส
โพธิสตฺตสฺเสว    สโต   เอตทโหสิ   สมฺพาโธ   ฆราวาโส   รชาปโถ
อพฺโภกาโส   ปพฺพชฺชา  นยิทํ  สุกรํ  อคารํ  อชฺฌาวสตา  เอกนฺตปริปุณฺณํ
เอกนฺตปริสุทฺธํ    สงฺขลิขิตํ    พฺรหฺมจริยํ   จริตุํ   ยนฺนูนาหํ   เกสมสฺสุํ
โอหาเรตฺวา     กาสายานิ     วตฺถานิ    อจฺฉาเทตฺวา    อคารสฺมา
@เชิงอรรถ:  ยุ. เวมตฺตตํ ฯ  ยุ. เต ฯ
อนคาริยํ  ปพฺพเชยฺยนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  อปเรน  สมเยน
ทหโรว    สมาโน   สุสุกาฬเกโส   ภเทฺรน   โยพฺพเนน   สมนฺนาคโต
ปฐเมน  วยสา  อกามกานํ  มาตาปิตูนํ  อสฺสุมุขานํ  โรทนฺตานํ  เกสมสฺสุํ
โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา  อนคาริยํ
ปพฺพชึ   ฯ   โส   เอวํ   ปพฺพชิโต   สมาโน   กึกุสลคเวสี   อนุตฺตรํ
สนฺติวรปทํ    ปริเยสมาโน   เยน   อาฬาโร   กาลาโม   เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา    อาฬารํ    กาลามํ    เอตทโวจํ   อิจฺฉามหํ   อาวุโส
กาลาม อิมสฺมึ ธมฺมวินเย พฺรหฺมจริยํ จริตุนฺติ ฯ
     {๗๓๘.๑}   เอวํ  วุตฺเต ภารทฺวาช อาฬาโร กาลาโม มํ เอตทโวจ
วิหรตายสฺมา  ตาทิโส  อยํ  ธมฺโม  ยตฺถ  วิญฺญู  ปุริโส  นจิรสฺเสว  สกํ
อาจริยกํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช  วิหเรยฺยาติ  ฯ  โส  โข
อหํ  ภารทฺวาช  นจิรสฺเสว  ขิปฺปเมว  ตํ  ธมฺมํ  ปริยาปุณึ  ฯ  โส  โข
อหํ    ภารทฺวาช   ตาวตเกเนว   โอฏฺฐปหตมตฺเตน   ลปิตลาปนมตฺเตน
ญาณวาทญฺจ   วทามิ   เถรวาทญฺจ   ชานามิ   ปสฺสามีติ  จ  ปฏิชานามิ
อหญฺเจว   อญฺเญ   จ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  น  โข
อาฬาโร   กาลาโม   อิมํ   ธมฺมํ  เกวลํ  สทฺธามตฺตเกน  สยํ  อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช  วิหรามีติ  ปเวเทติ  อทฺธา  อาฬาโร  กาลาโม
อิมํ ธมฺมํ ชานํ ปสฺสํ วิหรตีติ ฯ
     {๗๓๘.๒}   อถ ขฺวาหํ ภารทฺวาช เยน อาฬาโร กาลาโม เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา อาฬารํ กาลามํ เอตทโวจํ กิตฺตาวตา โน อาวุโส กาลาม อิมํ
ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   ปเวเทสีติ   ฯ  เอวํ
วุตฺเต   ภารทฺวาช   อาฬาโร  กาลาโม  อากิญฺจญฺญายตนํ  ปเวเทสิ  ฯ
ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  น  โข  อาฬารสฺเสว  กาลามสฺส
อตฺถิ   สทฺธา   มยฺหํปตฺถิ   สทฺธา   น   โข  อาฬารสฺเสว  กาลามสฺส
อตฺถิ  วิริยํ  มยฺหํปตฺถิ  วิริยํ  สติ  ...  สมาธิ  ...  ปญฺญา  มยฺหํปตฺถิ
ปญฺญา    ยนฺนูนาหํ   ยํ   ธมฺมํ   อาฬาโร   กาลาโม   สยํ   อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช  วิหรามีติ  ปเวเทติ  ตสฺส  ธมฺมสฺส  สจฺฉิกิริยาย
ปทเหยฺยนฺติ   ฯ   โส   โข   อหํ   ภารทฺวาช   นจิรสฺเสว  ขิปฺปเมว
ตํ ธมฺมํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
     {๗๓๘.๓}   อถ   ขฺวาหํ   ภารทฺวาช  เยน  อาฬาโร  กาลาโม
เตนุปสงฺกมึ   อุปสงฺกมิตฺวา   อาฬารํ   กาลามํ  เอตทโวจํ  เอตฺตาวตา
โน   อาวุโส  กาลาม  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
ปเวเทสีติ  ฯ  เอตฺตาวตา  โข  อหํ  อาวุโส  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   ปเวเทมีติ   อหมฺปิ  โข  อาวุโส  เอตฺตาวตา
อิมํ   ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช  วิหรามีติ  ลาภา
โน   อาวุโส   สุลทฺธํ   โน   อาวุโส   เย   มยํ  อายสฺมนฺตํ  ตาทิสํ
สพฺรหฺมจารึ   ปสฺสาม   อิติ   ยาหํ   ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช    ปเวเทมิ   ตํ   ตฺวํ   ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช    วิหาสิ    ยํ    ตฺวํ   ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช   วิหาสิ   ตมหํ   ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
ปเวเทมิ   อิติ   ยาหํ  ธมฺมํ  ชานามิ  ตํ  ตฺวํ  ธมฺมํ  ชานาสิ  ยํ  ตฺวํ
ธมฺมํ   ชานาสิ   ตมหํ  ธมฺมํ  ชานามิ  อิติ  ยาทิโส  อหํ  ตาทิโส  ตุวํ
ยาทิโส   ตุวํ   ตาทิโส   อหํ   เอหิทานิ  อาวุโส  อุโภ  วสนฺตา  อิมํ
คณํ  ปริหรามาติ  ฯ  อิติ  โข  ภารทฺวาช  อาฬาโร  กาลาโม อาจริโย
เม   สมาโน  อนฺเตวาสึ  มํ  สมานํ  อตฺตโน  สมสมํ  ฐเปสิ  อุฬาราย
จ  มํ  ปูชาย  ปูเชสิ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช เอตทโหสิ นายํ ธมฺโม
นิพฺพิทาย  น  วิราคาย  น  นิโรธาย  น  อุปสมาย  น  อภิญฺญาย [๑]-
น    นิพฺพานาย    สํวตฺตติ   ยาวเทว   อากิญฺจญฺญายตนูปปตฺติยาติ   ฯ
โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  ตํ ธมฺมํ อนลงฺกริตฺวา ตสฺมา ธมฺมา นิพฺพิชฺช ๒-
ปกฺกามึ ฯ
     [๗๓๙]   โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  กึกุสลคเวสี อนุตฺตรํ สนฺติวรปทํ
ปริเยสมาโน   เยน   อุทฺทโก   รามปุตฺโต   เตนุปสงฺกมึ  อุปสงฺกมิตฺวา
อุทฺทกํ    รามปุตฺตํ    เอตทโวจํ   อิจฺฉามหํ   อาวุโส   ราม   อิมสฺมึ
ธมฺมวินเย   พฺรหฺมจริยํ   จริตุนฺติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภารทฺวาช  อุทฺทโก
รามปุตฺโต    มํ    เอตทโวจ   วิหรตายสฺมา   ตาทิโส   อยํ   ธมฺโม
ยตฺถ  วิญฺญู  ปุริโส  นจิรสฺเสว  สกํ  อาจริยกํ  อภิญฺญา  ๓-  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช   วิหเรยฺยาติ   ฯ   โส   โข   อหํ  ภารทฺวาช  นจิรสฺเสว
ขิปฺปเมว  ตํ  ธมฺมํ  ปริยาปุณึ  ฯ  โส  โข  อหํ ภารทฺวาช ตาวตเกเนว
โอฏฺฐปหตมตฺเตน       ลปิตลาปนมตฺเตน      ญาณวาทญฺจ      วทามิ
เถรวาทญฺจ   ชานามิ   ปสฺสามีติ   จ   ปฏิชานามิ   อหญฺเจว   อญฺเญ
@เชิงอรรถ:  ยุ. เอตฺถนฺตเร น สมฺโพธายาติ ทิสฺสติ ฯ  ยุ. นิพฺพิชฺชาปกฺกมึ ฯ
@ ยุ. สยํ อภิญฺญา ฯ
จ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  น โข ราโม อิมํ ธมฺมํ เกวลํ
สทฺธามตฺตเกน      สยํ      อภิญฺญา      สจฺฉิกตฺวา      อุปสมฺปชฺช
วิหรามีติ ปเวเทติ ๑- อทฺธา ราโม อิมํ ธมฺมํ ชานํ ปสฺสํ วิหรตีติ ๒- ฯ
     {๗๓๙.๑}   อถ   ขฺวาหํ   ภารทฺวาช  เยน  อุทฺทโก  รามปุตฺโต
เตนุปสงฺกมึ   อุปสงฺกมิตฺวา   อุทฺทกํ   รามปุตฺตํ   เอตทโวจํ  กิตฺตาวตา
โน  อาวุโส  ราม  ๓-  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช
ปเวเทสีติ    ฯ    เอวํ    วุตฺเต   ภารทฺวาช   อุทฺทโก   รามปุตฺโต
เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ    ปเวเทสิ    ฯ    ตสฺส    มยฺหํ   ภารทฺวาช
เอตทโหสิ  น  โข  รามสฺเสว  อโหสิ  สทฺธา  มยฺหํปตฺถิ  สทฺธา  น โข
รามสฺเสว  อโหสิ  วิริยํ  ฯเปฯ  สติ  ...  สมาธิ ... ปญฺญา มยฺหํปตฺถิ
ปญฺญา    ยนฺนูนาหํ    ยํ   ธมฺมํ   ราโม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช    วิหรามีติ    ปเวเทสิ    ตสฺส    ธมฺมสฺส    สจฺฉิกิริยาย
ปทเหยฺยนฺติ   ฯ   โส   โข  อหํ  ภารทฺวาช  นจิรสฺเสว  ขิปฺปเมว  ตํ
ธมฺมํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
     {๗๓๙.๒}   อถ   ขฺวาหํ   ภารทฺวาช  เยน  อุทฺทโก  รามปุตฺโต
เตนุปสงฺกมึ   อุปสงฺกมิตฺวา   อุทฺทกํ   รามปุตฺตํ  เอตทโวจํ  เอตฺตาวตา
โน  อาวุโส  ราม  ๔-  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช
ปเวเทสีติ  ฯ  เอตฺตาวตา  ๕-  โข  อหํ  อาวุโส อิมํ ธมฺมํ สยํ อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  ปเวเทมีติ  ๖-  อหมฺปิ  โข  อาวุโส เอตฺตาวตา
อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรามีติ ลาภา โน อาวุโส
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปเวเทสิ ฯ  ยุ. วิหาสีติ ฯ ๓-๔ ยุ. ราโม ฯ  ยุ. เอตฺตาวตา โข อาวุโส
@ราโม ... ปเวเทสีติ ฯ  ยุ. ปเวเทสีติ ฯ
สุลทฺธํ   โน   อาวุโส   เย   มยํ   อายสฺมนฺตํ   ตาทิสํ   สพฺรหฺมจารึ
ปสฺสาม   อิติ   ยํ   ธมฺมํ  ราโม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
ปเวเทสิ    ตํ   ตฺวํ   ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช
วิหาสิ   ๑-   ยํ   ตฺวํ   ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหาสิ    ตํ   ธมฺมํ   ราโม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช
ปเวเทสิ  อิติ  ยํ  ธมฺมํ  ราโม  อภิญฺญาสิ  ๒-  ตํ  ตฺวํ  ธมฺมํ  ชานาสิ
ยํ   ตฺวํ   ธมฺมํ   ชานาสิ   ตํ   ธมฺมํ  ราโม  อภิญฺญาสิ  อิติ  ยาทิโส
ราโม   อโหสิ   ตาทิโส   ตุวํ   ยาทิโส  ตุวํ  ตาทิโส  ราโม  อโหสิ
เอหิทานิ อาวุโส ตุวํ อิมํ คณํ ปริหราติ ฯ
     {๗๓๙.๓}   อิติ  โข  ภารทฺวาช อุทฺทโก รามปุตฺโต สพฺรหฺมจารี เม
สมาโน  อาจริยฏฺฐาเนว  ๓-  มํ  ฐเปสิ  อุฬาราย จ มํ ปูชาย ปูเชสิ ฯ
ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  นายํ  ธมฺโม  นิพฺพิทาย  น วิราคาย
น  นิโรธาย  น  อุปสมาย  น  อภิญฺญาย  น  สมฺโพธาย  น  นิพฺพานาย
สํวตฺตติ    ยาวเทว   เนวสญฺญานาสญฺญายตนูปปตฺติยาติ   ฯ   โส   โข
อหํ ภารทฺวาช ตํ ธมฺมํ อนลงฺกริตฺวา ตสฺมา ธมฺมา นิพฺพิชฺช ปกฺกามึ ฯ
     [๗๔๐]   โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  กึกุสลคเวสี อนุตฺตรํ สนฺติวรปทํ
ปริเยสมาโน   มคเธสุ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ  จรมาโน  เยน  อุรุเวลา
เสนานิคโม   ตทวสริ   ๔-  ฯ  ตตฺถทฺทสํ  รมณียํ  ภูมิภาคํ  ปาสาทิกญฺจ
วนสณฺฑํ     นทิญฺจ     สนฺทนฺตึ    สีตูทกํ    ๕-    สุปติตฺถํ    รมณียํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. วิหรสิ ฯ  ยุ. อญฺญาสิ ฯ  ยุ. อาจริยฏฺฐาเน จ ฯ  ยุ. ตทวสรึ ฯ
@ ยุ. เสตกํ ฯ
สมนฺตา  ๑-  โคจรคามํ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ รมณีโย
วต   ภูมิภาโค   ปาสาทิโก   จ   วนสณฺโฑ  นที  จ  สนฺทนฺตี  สีตูทกา
สุปติตฺถา   รมณียา   สมนฺตา   จ   โคจรคาโม  อลํ  วติทํ  กุลปุตฺตสฺส
ปธานตฺถิกสฺส  ปธานายาติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  ตตฺเถว  นิสีทึ
อลมิทํ ปธานายาติ ฯ
     [๗๔๑]   อปิสฺสุ  มํ  ภารทฺวาช  ติสฺโส  อุปมา  ปฏิภํสุ  อนจฺฉริยา
ปุพฺเพ   อสฺสุตปุพฺพา   ฯ   เสยฺยถาปิ  ภารทฺวาช  อลฺลํ  กฏฺฐํ  สเสฺนหํ
อุทเก   นิกฺขิตฺตํ   ฯ   อถ   ปุริโส   อาคจฺเฉยฺย  อุตฺตรารณึ  อาทาย
อคฺคึ   อภินิพฺพตฺเตสฺสามิ   เตโช   ปาตุกริสฺสามีติ   ฯ   ตํ  กึ  มญฺญสิ
ภารทฺวาช   อปิ   นุ   โส   ปุริโส  อมุํ  อลฺลํ  กฏฺฐํ  สเสฺนหํ  อุทเก
นิกฺขิตฺตํ    อุตฺตรารณึ   อาทาย   อภิมตฺเถนฺโต   อคฺคึ   อภินิพฺพตฺเตยฺย
เตโช  ปาตุกเรยฺยาติ  ฯ  โน  หิทํ  โภ  โคตม  ตํ  กิสฺส  เหตุ อทุญฺหิ
โภ   โคตม   อลฺลํ   กฏฺฐํ   สเสฺนหํ   ตญฺจ   ปน   อุทเก   นิกฺขิตฺตํ
ยาวเทว จ ปน โส ปุริโส กิลมถสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสาติ ฯ
     {๗๔๑.๑}   เอวเมว โข ภารทฺวาช เย หิ เกจิ สมณา วา พฺราหฺมณา
วา  กาเยน  เจว  กาเมหิ  อวูปกฏฺฐา  วิหรนฺติ  ฯ โย จ เนสํ กาเมสุ
กามจฺฉนฺโท   กามเสฺนโห   กามมุจฺฉา   กามปิปาสา  กามปริฬาโห  โส
จ  อชฺฌตฺตํ  น  สุปหีโน  โหติ  น  สุปฏิปฺปสฺสทฺโธ  ฯ  โอปกฺกมิกา เจปิ
เต   โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  ทุกฺขา  ติปฺปา  กฏุกา  เวทนา  เวทิยนฺติ
อภพฺพาว  เต  ญาณาย  ทสฺสนาย  อนุตฺตราย  สมฺโพธาย  ฯ  โน  เจปิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. สมนฺตา จ ฯ
เต   โภนฺโต   สมณพฺราหฺมณา   โอปกฺกมิกา   ทุกฺขา   ติปฺปา   กฏุกา
เวทนา   เวทิยนฺติ   อภพฺพาว   เต   ญาณาย   ทสฺสนาย   อนุตฺตราย
สมฺโพธาย   ฯ   อยํ   โข   มํ   ภารทฺวาช   ปฐมา  อุปมา  ปฏิภาสิ
อนจฺฉริยา ปุพฺเพ อสฺสุตปุพฺพา ฯ
     [๗๔๒]   อปราปิ   โข   มํ  ภารทฺวาช  ทุติยา  อุปมา  ปฏิภาสิ
อนจฺฉริยา   ปุพฺเพ   อสฺสุตปุพฺพา   ฯ   เสยฺยถาปิ   ภารทฺวาช   อลฺลํ
กฏฺฐํ   สเสฺนหํ   อารกา   อุทกา   ถเล   นิกฺขิตฺตํ   ฯ   อถ  ปุริโส
อาคจฺเฉยฺย    อุตฺตรารณึ   อาทาย   อคฺคึ   อภินิพฺพตฺเตสฺสามิ   เตโช
ปาตุกริสฺสามีติ   ฯ   ตํ   กึ   มญฺญสิ  ภารทฺวาช  อปิ  นุ  โส  ปุริโส
อมุํ   อลฺลํ   กฏฺฐํ  สเสฺนหํ  อารกา  อุทกา  ถเล  นิกฺขิตฺตํ  อุตฺตรารณึ
อาทาย   อภิมตฺเถนฺโต  อคฺคึ  อภินิพฺพตฺเตยฺย  เตโช  ปาตุกเรยฺยาติ  ฯ
โน  หิทํ  โภ  โคตม  ตํ  กิสฺส  เหตุ  อทุญฺหิ  โภ  โคตม  อลฺลํ  กฏฺฐํ
สเสฺนหํ  กิญฺจาปิ  อารกา  อุทกา  ถเล  นิกฺขิตฺตํ  ยาวเทว  จ  ปน โส
ปุริโส กิลมถสฺส วิฆาตสฺส ภาคี อสฺสาติ ฯ
     {๗๔๒.๑}   เอวเมว โข ภารทฺวาช เย หิ เกจิ สมณา วา พฺราหฺมณา
วา  กาเยน  เจว  กาเมหิ  วูปกฏฺฐา ๑- วิหรนฺติ ฯ โย จ เนสํ กาเมสุ
กามจฺฉนฺโท  กามเสฺนโห  กามมุจฺฉา  กามปิปาสา  กามปริฬาโห  โส  จ
อชฺฌตฺตํ   น   สุปหีโน  โหติ  น  สุปฏิปฺปสฺสทฺโธ  ฯ  โอปกฺกมิกา  เจปิ
เต   โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  ทุกฺขา  ติปฺปา  กฏุกา  เวทนา  เวทิยนฺติ
อภพฺพาว  เต  ญาณาย  ทสฺสนาย  อนุตฺตราย  สมฺโพธาย  ฯ  โน  เจปิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อวูปกฏฺฐา ฯ
เต   โภนฺโต   สมณพฺราหฺมณา   โอปกฺกมิกา   ทุกฺขา   ติปฺปา   กฏุกา
เวทนา   เวทิยนฺติ   อภพฺพาว   เต   ญาณาย   ทสฺสนาย   อนุตฺตราย
สมฺโพธาย   ฯ   อยํ   โข   มํ   ภารทฺวาช   ทุติยา  อุปมา  ปฏิภาสิ
อนจฺฉริยา ปุพฺเพ อสฺสุตปุพฺพา ฯ
     [๗๔๓]   อปราปิ   โข   มํ  ภารทฺวาช  ตติยา  อุปมา  ปฏิภาสิ
อนจฺฉริยา   ปุพฺเพ   อสฺสุตปุพฺพา   ฯ   เสยฺยถาปิ   ภารทฺวาช   สุกฺขํ
กฏฺฐํ   โกฬาปํ   อารกา   อุทกา   ถเล   นิกฺขิตฺตํ   ฯ   อถ  ปุริโส
อาคจฺเฉยฺย    อุตฺตรารณึ   อาทาย   อคฺคึ   อภินิพฺพตฺเตสฺสามิ   เตโช
ปาตุกริสฺสามีติ   ฯ   ตํ   กึ   มญฺญสิ  ภารทฺวาช  อปิ  นุ  โส  ปุริโส
อมุํ   สุกฺขํ   กฏฺฐํ  โกฬาปํ  อารกา  อุทกา  ถเล  นิกฺขิตฺตํ  อุตฺตรารณึ
อาทาย   อภิมตฺเถนฺโต  อคฺคึ  อภินิพฺพตฺเตยฺย  เตโช  ปาตุกเรยฺยาติ  ฯ
เอวํ   โภ   โคตม   ตํ  กิสฺส  เหตุ  อทุญฺหิ  โภ  โคตม  สุกฺขํ  กฏฺฐํ
โกฬาปํ  ตญฺจ  ปน  อารกา  อุทกา  ถเล  นิกฺขิตฺตนฺติ  ฯ  เอวเมว โข
ภารทฺวาช   เย  หิ  เกจิ  สมณา  วา  พฺราหฺมณา  วา  กาเยน  เจว
กาเมหิ   วูปกฏฺฐา   วิหรนฺติ   ฯ  โย  จ  เนสํ  กาเมสุ  กามจฺฉนฺโท
กามเสฺนโห    กามมุจฺฉา    กามปิปาสา    กามปริฬาโห    โส    จ
อชฺฌตฺตํ     สุปหีโน     โหติ     สุปฏิปฺปสฺสทฺโธ    ฯ    โอปกฺกมิกา
เจปิ    เต    โภนฺโต    สมณพฺราหฺมณา    ทุกฺขา    ติปฺปา   กฏุกา
เวทนา    เวทิยนฺติ   ภพฺพาว   เต   ญาณาย   ทสฺสนาย   อนุตฺตราย
สมฺโพธาย     ฯ    โน    เจปิ    เต    โภนฺโต    สมณพฺราหฺมณา
โอปกฺกมิกา    ทุกฺขา   ติปฺปา   กฏุกา   เวทนา   เวทิยนฺติ   ภพฺพาว
เต   ญาณาย   ทสฺสนาย   อนุตฺตราย   สมฺโพธาย   ฯ   อยํ  โข  มํ
ภารทฺวาช   ตติยา  อุปมา  ปฏิภาสิ  อนจฺฉริยา  ปุพฺเพ  อสฺสุตปุพฺพา  ฯ
อิมา   โข   มํ   ภารทฺวาช  ติสฺโส  อุปมา  ปฏิภํสุ  อนจฺฉริยา  ปุพฺเพ
อสฺสุตปุพฺพา ฯ
     [๗๔๔]   ตสฺส   มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  ยนฺนูนาหํ  ทนฺเตภิ
ทนฺตมาธาย   ชิวฺหาย   ตาลุํ   อาหจฺจ   เจตสา  จิตฺตํ  อภินิคฺคเณฺหยฺยํ
อภินิปฺปีเฬยฺยํ   อภิสนฺตาเปยฺยนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  ทนฺเตภิ
ทนฺตมาธาย   ชิวฺหาย   ตาลุํ   อาหจฺจ   เจตสา   จิตฺตํ  อภินิคฺคณฺหามิ
อภินิปฺปีเฬมิ    อภิสนฺตาเปมิ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   ทนฺเตภิ
ทนฺตมาธาย   ชิวฺหาย   ตาลุํ   อาหจฺจ   เจตสา   จิตฺตํ  อภินิคฺคณฺหโต
อภินิปฺปีฬยโต   อภิสนฺตาปยโต   กจฺเฉหิ  เสทา  มุจฺจนฺติ  ฯ  เสยฺยถาปิ
ภารทฺวาช  พลวา  ปุริโส  ทุพฺพลตรํ  ปุริสํ  สีเส  วา  คเหตฺวา  ขนฺเธ
วา     คเหตฺวา     อภินิคฺคเณฺหยฺย    อภินิปฺปีเฬยฺย    อภิสนฺตาเปยฺย
เอวเมว   โข   เม   ภารทฺวาช  ทนฺเตภิ  ทนฺตมาธาย  ชิวฺหาย  ตาลุํ
อาหจฺจ   เจตสา   จิตฺตํ   อภินิคฺคณฺหโต   อภินิปฺปีฬยโต  อภิสนฺตาปยโต
กจฺเฉหิ  เสทา  มุจฺจนฺติ  ฯ  อารทฺธํ  โข ปน เม  ภารทฺวาช วิริยํ โหติ
อสลฺลีนํ  อุปฏฺฐิตา  สติ  อปฺปมฺมุฏฺฐา ๑-  สารทฺโธ จ ปน เม กาโย โหติ
อปฺปฏิปฺปสฺสทฺโธ เตเนว  ทุกฺขปฺปธาเนน ปธานาภิตุนฺนสฺส สโต ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. สพฺพตฺถ อสมฺมุฏฺฐาติ ทิสฺสติ ฯ
     [๗๔๕]   ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  ยนฺนูนาหํ  อปฺปานกํ
ฌานํ   ฌาเยยฺยนฺติ   ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  มุขโต  จ  นาสโต
จ   อสฺสาสปสฺสาเส   อุปรุนฺธึ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช  มุขโต
จ   นาสโต   จ   อสฺสาสปสฺสาเสสุ   อุปรุทฺเธสุ  กณฺณโสเตหิ  วาตานํ
นิกฺขนฺตานํ  อธิมตฺโต  สทฺโท  โหติ  ฯ  เสยฺยถาปิ  นาม กมฺมารคคฺคริยา
ธมมานาย   อธิมตฺโต   สทฺโท   โหติ   เอวเมว  โข  เม  ภารทฺวาช
มุขโต   จ   นาสโต   จ   อสฺสาสปสฺสาเสสุ   อุปรุทฺเธสุ  กณฺณโสเตหิ
วาตานํ  นิกฺขนฺตานํ  อธิมตฺโต  สทฺโท  โหติ  ฯ  อารทฺธํ  โข  ปน  เม
ภารทฺวาช    วิริยํ    โหติ    อสลฺลีนํ   อุปฏฺฐิตา   สติ   อปฺปมฺมุฏฺฐา
สารทฺโธ   จ   ปน   เม   กาโย   โหติ   อปฺปฏิปฺปสฺสทฺโธ   เตเนว
ทุกฺขปฺปธาเนน ปธานาภิตุนฺนสฺส สโต ฯ
     [๗๔๖]   ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ ยนฺนูนาหํ อปฺปานกํเยว
ฌานํ  ฌาเยยฺยนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  มุขโต  จ  นาสโต จ
กณฺณโสตโต   ๑-   จ   อสฺสาสปสฺสาเส   อุปรุนฺธึ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ
ภารทฺวาช   มุขโต   จ  นาสโต  จ  กณฺณโสตโต  จ  อสฺสาสปสฺสาเสสุ
อุปรุทฺเธสุ   อธิมตฺตา   วาตา   มุทฺธานํ  โอหนนฺติ  ๒-  ฯ  เสยฺยถาปิ
ภารทฺวาช   พลวา   ปุริโส   ติเณฺหน   สิขเรน   มุทฺธานํ  อภิมตฺเถยฺย
เอวเมว  โข  เม  ภารทฺวาช  มุขโต  จ  นาสโต  จ  กณฺณโสตโต  จ
อสฺสาสปสฺสาเสสุ      อุปรุทฺเธสุ     อธิมตฺตา     วาตา     มุทฺธานํ
โอหนนฺติ   ๓-   ฯ   อารทฺธํ   โข  ปน  เม  ภารทฺวาช  วิริยํ  โหติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. สพฺพตฺถ กณฺณโตติ ทิสฺสติ ฯ ๒-๓ ยุ. อูหนนฺติ ฯ
อสลฺลีนํ   อุปฏฺฐิตา   สติ   อปฺปมฺมุฏฺฐา  สารทฺโธ  จ  ปน  เม  กาโย
โหติ    อปฺปฏิปฺปสฺสทฺโธ    เตเนว   ทุกฺขปฺปธาเนน    ปธานาภิตุนฺนสฺส
สโต ฯ
     [๗๔๗]   ตสฺส    มยฺหํ    ภารทฺวาช    เอตทโหสิ   ยนฺนูนาหํ
อปฺปานกํเยว   ฌานํ  ฌาเยยฺยนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  มุขโต
จ    นาสโต   จ   กณฺณโสตโต   จ   อสฺสาสปสฺสาเส   อุปรุนฺธึ   ฯ
ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   มุขโต   จ   นาสโต   จ  กณฺณโสตโต  จ
อสฺสาสปสฺสาเสสุ   อุปรุทฺเธสุ   อธิมตฺตา   สีเส   สีสเวทนา  โหติ  ฯ
เสยฺยถาปิ   ภารทฺวาช   พลวา   ปุริโส  ทเฬฺหน  วรตฺตกฺขนฺเธน  สีเส
สีสเวธนํ  ๑-  ทเทยฺย  เอวเมว  โข  เม  ภารทฺวาช มุขโต จ นาสโต
จ   กณฺณโสตโต   จ   อสฺสาสปสฺสาเสสุ   อุปรุทฺเธสุ   อธิมตฺตา  สีเส
สีสเวทนา  โหติ  ฯ  อารทฺธํ  โข  ปน เม ภารทฺวาช วิริยํ โหติ อสลฺลีนํ
อุปฏฺฐิตา   สติ   อปฺปมฺมุฏฺฐา   สารทฺโธ  จ  ปน  เม  กาโย   โหนฺติ
อปฺปฏิปฺปสฺสทฺโธ เตเนว ทุกฺขปฺปธาเนน ปธานาภิตุนฺนสฺส สโต ฯ
     [๗๔๘]   ตสฺส    มยฺหํ    ภารทฺวาช    เอตทโหสิ   ยนฺนูนาหํ
อปฺปานกํเยว   ฌานํ  ฌาเยยฺยนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  มุขโต
จ    นาสโต   จ   กณฺณโสตโต   จ   อสฺสาสปสฺสาเส   อุปรุนฺธึ   ฯ
ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   มุขโต   จ   นาสโต   จ  กณฺณโสตโต  จ
อสฺสาสปสฺสาเสสุ   อุปรุทฺเธสุ   อธิมตฺตา   วาตา  กุจฺฉึ  ปริกนฺตนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. สีสเวธํ ฯ
เสยฺยถาปิ    ภารทฺวาช   ทกฺโข   โคฆาตโก   วา   โคฆาตกนฺเตวาสี
วา   ติเณฺหน   โควิกนฺตเนน   กุจฺฉึ   ปริกนฺเตยฺย  เอวเมว  โข  ๑-
ภารทฺวาช   มุขโต   จ  นาสโต  จ  กณฺณโสตโต  จ  อสฺสาสปสฺสาเสสุ
อุปรุทฺเธสุ   ๒-   อธิมตฺตา  วาตา  กุจฺฉึ  ปริกนฺตนฺติ  ฯ  อารทฺธํ  โข
ปน   เม  ภารทฺวาช  วิริยํ  โหติ  อสลฺลีนํ  อุปฏฺฐิตา  สติ  อปฺปมฺมุฏฺฐา
สารทฺโธ   จ   ปน   เม   กาโย   โหติ   อปฺปฏิปฺปสฺสทฺโธ   เตเนว
ทุกฺขปฺปธาเนน ปธานาภิตุนฺนสฺส สโต ฯ
     [๗๔๙]   ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ ยนฺนูนาหํ อปฺปานกํเยว
ฌานํ  ฌาเยยฺยนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  มุขโต  จ  นาสโต จ
กณฺณโสตโต  จ  อสฺสาส  ปสฺสาเส  อุปรุนฺธึ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช
มุขโต   จ   นาสโต  จ  กณฺณโสตโต  จ  อสฺสาสปสฺสาเสสุ  อุปรุทฺเธสุ
อธิมตฺโต  กายสฺมึ  ฑาโห  โหติ  ฯ เสยฺยถาปิ ภารทฺวาช พลวนฺโต [๓]-
ปุริสา    ทุพฺพลตรํ    ปุริสํ   นานาพาหาสุ   คเหตฺวา   องฺคารกาสุยา
สนฺตาเปยฺยุํ  [๔]-  เอวเมว  โข  เม  ภารทฺวาช  มุขโต จ นาสโต จ
กณฺณโสตโต    จ   อสฺสาสปสฺสาเสสุ   อุปรุทฺเธสุ   อธิมตฺโต   กายสฺมึ
ฑาโห  โหติ  ฯ  อารทฺธํ  โข  ปน  เม  ภารทฺวาช  วิริยํ โหติ อสลฺลีนํ
อุปฏฺฐิตา   สติ   อปฺปมฺมุฏฺฐา   สารทฺโธ   จ   ปน  เม  กาโย  โหติ
อปฺปฏิปฺปสฺสทฺโธ   เตเนว   ทุกฺขปฺปธาเนน   ปธานาภิตุนฺนสฺส   สโต  ฯ
อปิสฺสุ  มํ ภารทฺวาช เทวตา ทิสฺวา เอวมาหํสุ กาลกโต สมโณ โคตโมติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. เอวเมว โข เม ฯ  ยุ. มุขโต จ ฯเปฯ อุปรุทฺเธสูติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ
@ ยุ. เอตฺถนฺตเร เทฺวติ ทิสฺสติ ฯ  ยุ. เอตฺถนฺตเร สมฺปริตาเปยฺยุนฺติ
@ทิสฺสติ ฯ
เอกจฺจา  เทวตา  เอวมาหํสุ  น  กาลกโต  สมโณ  โคตโม  อปิจ กาลํ
กโรตีติ  ฯ  เอกจฺจา  เทวตา  เอวมาหํสุ  น  กาลกโต  สมโณ โคตโม
นปิ  กาลํ  กโรติ  อรหํ  สมโณ  โคตโม  วิหาโร  เตฺวว  โส  อรหโต
เอวรูโป โหตีติ ฯ
     [๗๕๐]   ตสฺส   มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  ยนฺนูนาหํ  สพฺพโส
อาหารูปจฺเฉทาย  ปฏิปชฺเชยฺยนฺติ  ฯ  อถ  โข  มํ  ภารทฺวาช  ตา  ๑-
เทวตา   อุปสงฺกมิตฺวา   เอตทโวจุํ   มา   โข   ตฺวํ  มาริส  สพฺพโส
อาหารูปจฺเฉทาย    ปฏิปชฺชิ    สเจ    โข    ตฺวํ   มาริส   สพฺพโส
อาหารูปจฺเฉทาย    ปฏิปชฺชิสฺสสิ    ตสฺส    เต    มยํ   ทิพฺพํ   โอชํ
โลมกูเปหิ    อชฺโฌหริสฺสาม    ตาย    ตุวํ   ยาเปสฺสสีติ   ฯ   ตสฺส
มยฺหํ    ภารทฺวาช    เอตทโหสิ    อหํ   เจว   โข   ปน   สพฺพโส
ชทฺธุกํ   ๒-   ปฏิชาเนยฺยํ   อิมา   จ  โข  เม  เทวตา  ทิพฺพํ  โอชํ
โลมกูเปหิ   อชฺโฌหเรยฺยุํ   ตาย   จาหํ   ยาเปยฺยํ   ตํ   มม   อสฺส
มุสาติ   ฯ   โส   โข   อหํ   ภารทฺวาช  ตา  เทวตา  ปจฺจาจิกฺขามิ
อลนฺติ วทามิ ฯ
     [๗๕๑]   ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   เอตทโหสิ  ยนฺนูนาหํ  โถกํ
โถกํ   อาหารํ   อาหเรยฺยํ   ปสตํ  ปสตํ  ยทิ  วา  มุคฺคยูสํ  ยทิ  วา
กุลตฺถยูสํ  ยทิ  วา  กฬายยูสํ  ยทิ  วา  หเรณุกยูสนฺติ  ฯ  โส  โข อหํ
ภารทฺวาช   โถกํ   โถกํ   อาหารํ   อาหาเรสึ  ปสตํ  ปสตํ  ยทิ  วา
@เชิงอรรถ:  ยุ. ตาติ น ทิสฺสติ ฯ  ยุ. อชทฺธุกนฺติ ทิสฺสติ ฯ
มุคฺคยูสํ  ยทิ  วา  กุลตฺถยูสํ  ยทิ  วา  กฬายยูสํ  ยทิ  วา หเรณุกยูสํ ฯ
ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   โถกํ   โถกํ   อาหารํ   อาหารยโต  ปสตํ
ปสตํ   ยทิ   วา   มุคฺคยูสํ   ยทิ   วา  กุลตฺถยูสํ  ยทิ  วา  กฬายยูสํ
ยทิ วา หเรณุกยูสํ อธิมตฺตกสิมานํ ปตฺโต กาโย โหติ ฯ
     {๗๕๑.๑}   เสยฺยถาปิ  นาม  อสีติกปพฺพานิ  วา  กาฬปพฺพานิ  วา
เอวเมวสฺสุ  เม  องฺคปจฺจงฺคานิ  ภวนฺติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ เสยฺยถาปิ
นาม  โอฏฺฐปทํ  เอวเมวสฺสุ  เม  อานิสทํ  โหติ  ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ
เสยฺยถาปิ  นาม  วฏฺฏนาวฬี  เอวเมวสฺสุ  เม  ปิฏฺฐิกณฺฏโก อุณฺณตาวณโต
โหติ   ตาเยวปฺปาหารตาย   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม  ชชฺชรสาลาย  ๑-
โคปาณสิโย    โอลุคฺควิลุคฺคา    ภวนฺติ   เอวเมวสฺสุ   เม   ผาสุฬิโย
โอลุคฺควิลุคฺคา  ภวนฺติ  ตาเยวปฺปาหารตาย  ฯ  เสยฺยถาปิ  นาม คมฺภีเร
โอทปาเน   อุทกตารกา   คมฺภีรคตา  โอกฺขายิกา  ทิสฺสนฺติ  เอวเมวสฺสุ
เม    อกฺขิกูเปสุ    อกฺขิตารกา    คมฺภีรคตา   โอกฺขายิกา   ทิสฺสนฺติ
ตาเยวปฺปาหารตาย   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม  ติตฺติกาลาพุ  อามกจฺฉินฺโน
วาตาตเปน   สํผุสิโต  ๒-  โหติ  สมฺมิลาโต  เอวเมวสฺสุ  เม  สีสจฺฉวิ
สํผุสิตา  โหติ  สมฺมิลาตา  ตาเยวปฺปาหารตาย  ฯ โส โข อหํ ภารทฺวาช
อุทรจฺฉวึ    ปริมสิสฺสามีติ    ปิฏฺฐิกณฺฏกํเยว    ปริคฺคณฺหามิ   ปิฏฺฐิกณฺฏกํ
ปริมสิสฺสามีติ   อุทรจฺฉวึเยว   ปริคฺคณฺหามิ   ยาวสฺสุ   เม   ภารทฺวาช
อุทรจฺฉวิ  ปิฏฺฐิกณฺฏกํ  อลฺลีนา  โหติ  ตาเยวปฺปาหารตาย  ฯ โส โข อหํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ชรสาลาย ฯ  ยุ. สํปุฏิโต ฯ
ภารทฺวาช   วจฺจํ   วา   มุตฺตํ   วา   กริสฺสามีติ   ตตฺเถว  อวกุชฺโช
ปปตามิ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ
     {๗๕๑.๒}   โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช  อิมเมว  กายํ อสฺสาเสนฺโต
ปาณินา    คตฺตานิ    อนุมชฺชามิ   ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   ปาณินา
คตฺตานิ     อนุมชฺชโต    ปูติมูลานิ    โลมานิ    กายสฺมา    ปปตนฺติ
ตาเยวปฺปาหารตาย    ฯ   อปิสฺสุ   มํ   ภารทฺวาช   มนุสฺสา   ทิสฺวา
เอวมาหํสุ    กาโฬ    สมโณ    โคตโมติ    ฯ   เอกจฺเจ   มนุสฺสา
เอวมาหํสุ   น   กาโฬ   สมโณ  โคตโม  สาโม  สมโณ  โคตโมติ  ฯ
เอกจฺเจ   มนุสฺสา   เอวมาหํสุ   น   กาโฬ   สมโณ   โคตโม   นปิ
สาโม  มงฺคุรจฺฉวี  สมโณ  โคตโมติ  ฯ  ยาวสฺสุ  เม  ภารทฺวาช [๑]-
ปริสุทฺโธ ฉวิวณฺโณ ปริโยทาโต อุปหโต โหติ ตาเยวปฺปาหารตาย ฯ
     [๗๕๒]   ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช   เอตทโหสิ  เย  โข  เกจิ
อตีตมทฺธานํ    สมณา    วา   พฺราหฺมณา   วา   โอปกฺกมิกา   ทุกฺขา
ติปฺปา  กฏุกา  เวทนา  เวทิยึสุ  เอตาวปรมํ  นยิโต  ภิยฺโย  เยปิ  ๒-
เกจิ    อนาคตมทฺธานํ   สมณา   วา   พฺราหฺมณา   วา   โอปกฺกมิกา
ทุกฺขา   ติปฺปา   กฏุกา   เวทนา   เวทิยิสฺสนฺติ   เอตาวปรมํ   นยิโต
ภิยฺโย  เยปิ  ๓-  เกจิ  เอตรหิ  สมณา  วา พฺราหฺมณา วา โอปกฺกมิกา
ทุกฺขา  ติปฺปา  กฏุกา  เวทนา  เวทิยนฺติ  เอตาวปรมํ  นยิโต  ภิยฺโย ฯ
น   โข   ปนาหํ   อิมาย   กฏุกาย  ทุกฺกรการิกาย  อธิคจฺฉามิ  อุตฺตรึ
มนุสฺสธมฺมา   อลมริยญาณทสฺสนวิเสสํ   สิยา   นุ   โข   อญฺโญ  มคฺโค
@เชิงอรรถ:  ยุ. เอตฺถนฺตเร ตาวสทฺโท ทิสฺสติ ฯ ๒-๓ ยุ. เยปิ หิ เกจิ ฯ
โพธิยาติ   ๑-  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  อภิชานามิ  โข
ปนาหํ   ปิตุ  สกฺกสฺส  กมฺมนฺเต  สีตาย  ชมฺพูฉายาย  นิสินฺโน  วิวิจฺเจว
กาเมหิ   วิวิจฺจ   อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ  สวิตกฺกํ  สวิจารํ  วิเวกชํ  ปีติสุขํ
ปฐมํ   ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหริตา   สิยา   นุ   โข   เอโส  มคฺโค
โพธิยาติ   ๒-   ฯ   ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  สตานุสาริวิญฺญาณํ  อโหสิ
เอเสว  ๓-  มคฺโค  โพธิยาติ  ๔-  ฯ  ตสฺส มยฺหํ ภารทฺวาช เอตทโหสิ
กินฺนุ   โข  อหํ  ตสฺส  สุขสฺส  ภายามิ  ยนฺตํ  สุขํ  อญฺญเตฺรว  กาเมหิ
อญฺญตฺร   อกุสเลหิ   ธมฺเมหีติ   ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภารทฺวาช  เอตทโหสิ
น   โข   อหํ   ตสฺส  สุขสฺส  ภายามิ  ยนฺตํ  สุขํ  อญฺญเตฺรว  กาเมหิ
อญฺญตฺร อกุสเลหิ ธมฺเมหีติ ฯ
     [๗๕๓]   ตสฺส   มยฺหํ   ภารทฺวาช  เอตทโหสิ  น  โข  ตํ  สุกรํ
สุขํ   อธิคนฺตุํ   เอวํ   อธิมตฺตกสิมานํ  ปตฺตกาเยน  ยนฺนูนาหํ  โอฬาริกํ
อาหารํ   อาหเรยฺยํ   โอทนํ  กุมฺมาสนฺติ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช
โอฬาริกํ   อาหารํ   อาหาเรสึ   โอทนํ   กุมฺมาสํ  ฯ  เตน  โข  ปน
มํ   ภารทฺวาช   สมเยน   ปญฺจ   ภิกฺขู   ปจฺจุปฏฺฐิตา  โหนฺติ  ยํ  โน
สมโณ    โคตโม    ธมฺมํ    อธิคมิสฺสติ   ตนฺโน   อาโรเจสฺสตีติ   ฯ
ยโต   โข   อหํ   ภารทฺวาช   โอฬาริกํ   อาหารํ  อาหาเรสึ  โอทนํ
กุมฺมาสํ   อถ   เม   เต   ปญฺจ   ภิกฺขู  นิพฺพิชฺช  ปกฺกมึสุ  พาหุลฺลิโก
สมโณ โคตโม ปธานวิพฺภนฺโต อาวตฺโต พาหุลฺลายาติ ฯ
     [๗๕๔]   โส  โข  อหํ  ภารทฺวาช โอฬาริกํ อาหารํ อาหริตฺวา ๕-
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๔ ยุ. โพธายาติ ฯ  ยุ. เอโสว ฯ  ยุ. อาหาเรตฺวา ฯ
พลํ   คเหตฺวา   วิวิจฺเจว   กาเมหิ   ฯเปฯ   ปฐมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช
วิหาสึ    วิตกฺกวิจารานํ    วูปสมา    อชฺฌตฺตํ    สมฺปสาทนํ   เจตโส
เอโกทิภาวํ   อวิตกฺกํ  อวิจารํ  สมาธิชํ  ปีติสุขํ  ทุติยํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช
วิหาสึ  ปีติยา  จ  วิราคา  อุเปกฺขโก  จ  วิหาสิ  สโต  จ  สมฺปชาโน
สุขญฺจ   กาเยน   ปฏิสํเวเทสึ   ยนฺตํ   อริยา   อาจิกฺขนฺติ  อุเปกฺขโก
สติมา    สุขวิหารีติ   ตติยํ   ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหาสึ   สุขสฺส   จ
ปหานา    ทุกฺขสฺส    จ    ปหานา    ปุพฺเพว    โสมนสฺสโทมนสฺสานํ
อตฺถงฺคมา     อทุกฺขมสุขํ     อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ     จตุตฺถํ     ฌานํ
อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
     [๗๕๕]   โส   เอวํ   สมาหิเต   จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย   จิตฺตํ   อภินินฺนาเมสึ   ฯ   โส   อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ     อนุสฺสรามิ     เสยฺยถีทํ    เอกมฺปิ    ชาตึ    เทฺวปิ
ชาติโย   ฯเปฯ   อิติ   สาการํ   สอุทฺเทสํ   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรามิ   ฯ   อยํ   โข   เม   ภารทฺวาช  รตฺติยา  ปฐเม  ยาเม
ปฐมา   วิชฺชา   อธิคตา   อวิชฺชา   วิหตา   วิชฺชา   อุปฺปนฺนา  ตโม
วิหโต    อาโลโก    อุปฺปนฺโน    ยถาตํ    อปฺปมตฺตสฺส    อาตาปิโน
ปหิตตฺตสฺส วิหรโต ฯ
     [๗๕๖]   โส   เอวํ   สมาหิเต   จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
สตฺตานํ    จุตูปปาตญาณาย   จิตฺตํ   อภินินฺนาเมสึ   ฯ   โส   ทิพฺเพน
จกฺขุนา    วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺสามิ   จวมาเน
อุปปชฺชมาเน    หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต
ฯเปฯ   ยถากมฺมูปเค   สตฺเต  ปชานามิ  ฯ  อยํ  โข  เม  ภารทฺวาช
รตฺติยา   มชฺฌิเม   ยาเม   ทุติยา   วิชฺชา   อธิคตา  อวิชฺชา  วิหตา
วิชฺชา    อุปฺปนฺนา    ตโม    วิหโต    อาโลโก   อุปฺปนฺโน   ยถาตํ
อปฺปมตฺตสฺส อาตาปิโน ปหิตตฺตสฺส วิหรโต ฯ
     [๗๕๗]   โส   เอวํ   สมาหิเต   จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
อาสวานํ   ขยญาณาย   จิตฺตํ   อภินินฺนาเมสึ   ฯ   โส   อิทํ  ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ    อพฺภญฺญาสึ    อยํ    ทุกฺขสมุทโยติ    ยถาภูตํ    อพฺภญฺญาสึ
อยํ    ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ    อพฺภญฺญาสึ    อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ   อพฺภญฺญาสึ   อิเม   อาสวาติ  ยถาภูตํ  อพฺภญฺญาสึ
อยํ    อาสวสมุทโยติ    ยถาภูตํ    อพฺภญฺญาสึ    อยํ   อาสวนิโรโธติ
ยถาภูตํ    อพฺภญฺญาสึ    อยํ    อาสวนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ
อพฺภญฺญาสึ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ๑-  เอวํ  ชานโต เอวํ ปสฺสโต กามาสวาปิ
จิตฺตํ     วิมุจฺจิตฺถ    ภวาสวาปิ    จิตฺตํ    วิมุจฺจิตฺถ    อวิชฺชาสวาปิ
จิตฺตํ    วิมุจฺจิตฺถ    วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ   ญาณํ   โหติ   ๒-   ขีณา
ชาติ    วุสิตํ    พฺรหฺมจริยํ    กตํ    กรณียํ    นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ
อพฺภญฺญาสึ   ฯ   อยํ   โข   เม  ภารทฺวาช  รตฺติยา  ปจฺฉิเม  ยาเม
@เชิงอรรถ:  ยุ. เม ฯ  ยุ. อโหสิ ฯ
ตติยา   วิชฺชา   อธิคตา   อวิชฺชา   วิหตา   วิชฺชา   อุปฺปนฺนา  ตโม
วิหโต    อาโลโก    อุปฺปนฺโน    ยถาตํ    อปฺปมตฺตสฺส    อาตาปิโน
ปหิตตฺตสฺส วิหรโตติ ฯ
     [๗๕๘]   เอวํ   วุตฺเต   สคารโว  มาณโว  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อฏฺฐิตวต    โภโต    โคตมสฺส   ปธานํ   อโหสิ   สปฺปุริสวต   โภโต
โคตมสฺส    ปธานํ    อโหสิ   ยถาตํ   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   กึ
นุ  โข  โภ  โคตม  อตฺถิ  เทวาติ  ฯ ฐานโส ๑- โข ปเนตํ ภารทฺวาช
วิทิตํ   ยทิทํ   อตฺถิ   เทวาติ   ฯ   กินฺนุ   โข   โภ   โคตม  อตฺถิ
เทวาติ   ปุฏฺโฐ  สมาโน  ฐานโส  ๒-  ปเนตํ  ภารทฺวาช  วิทิตํ  ยทิทํ
อตฺถิ   เทวาติ   วเทสิ   นนุ  โภ  โคตม  เอวํ  สนฺเต  ตุจฺฉา  มุสา
โหตีติ   ฯ   อตฺถิ  เทวาติ  ภารทฺวาช  ปุฏฺโฐ  สมาโน  อตฺถิ  เทวาติ
โย  วเทยฺย  ฐานโส  วิทิตา  เม  วิทิตาติ  โย  วเทยฺย ฯ อถ เขฺวตฺถ
วิญฺญูปุริเสน   เอกํเสน  นิฏฺฐํ  คนฺตุํ  ๓-  วา  ยทิทํ  อตฺถิ  เทวาติ  ฯ
กิสฺส  ปน  เม  ภวํ  โคตโม  อาทิเกเนว  น  พฺยากาสีติ ฯ อุจฺเจน ๔-
สมฺมตํ โข เอตํ ภารทฺวาช โลกสฺมึ ยทิทํ อตฺถิ เทวาติ ฯ
     [๗๕๙]   เอวํ   วุตฺเต   สคารโว  มาณโว  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ    โภ   โคตม   อภิกฺกนฺตํ   โภ   โคตม   เสยฺยถาปิ   โภ
โคตม   นิกฺกุชฺชิตํ   วา  อุกฺกุชฺเชยฺย  ปฏิจฺฉนฺนํ  วา  วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส
วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย  อนฺธกาเร  วา  เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต
รูปานิ    ทกฺขนฺตีติ    เอวเมว    โภตา   โคตเมน   อเนกปริยาเยน
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. ฐานโส เม ตํ ฯ  ยุ. คนฺตพฺพํ ฯ  ยุ. อุจฺเจ ฯ
ธมฺโม    ปกาสิโต   เอสาหํ   ภวนฺตํ   ๑-   โคตมํ   สรณํ   คจฺฉามิ
ธมฺมญฺจ    ภิกฺขุสงฺฆญฺจ    อุปาสกํ    มํ    ภวํ    โคตโม    ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ฯ
                  สคารวสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ทสมํ ฯ
                  พฺราหฺมณวคฺโค ปญฺจโม ฯ
                     ------------
                    ตสฺส วคฺคสฺส อุทฺทานํ
        พฺรหฺมายุ เสลสฺสลายโน      โฆฏมุโข จ พฺราหฺมโณ
        เอสุจงฺกี ธนญฺชานี              วาเสฏฺโฐ สุภคารโว ฯ
                   มชฺฌิมปณฺณาสกํ สมตฺตํ ฯ
                        -------
@เชิงอรรถ: ยุ. ภควนฺตํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๖๖๗-๖๘๙. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=13650&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=13650&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=13&item=734&items=26              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=13&siri=50              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=734              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=8119              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=8119              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ https://84000.org/tipitaka/read/?index_13 https://84000.org/tipitaka/english/?index_13

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]