บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๔ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๖

     [๗๕]   เอกํ    สมยํ   ภควา   สาวตฺถิยํ   วิหรติ   เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ  อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท  ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย   เยน   มิคสาลาย   อุปาสิกาย  นิเวสนํ
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   ฯ   อถโข
มิคสาลา   อุปาสิกา   เยนายสฺมา  อานนฺโท  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ   เอกมนฺตํ
นิสินฺนา  โข  มิคสาลา อุปาสิกา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ เอตทโวจ กถํกถา ^๑-
นามายํ   ภนฺเต   อานนฺท   ภควตา  ธมฺโม  เทสิโต  อญฺเญยฺโย  ยตฺร
หิ   นาม  พฺรหฺมจารี  จ  อพฺรหฺมจารี  จ  อุโภ  สมสมคติกา  ภวิสฺสนฺติ
อภิสมฺปรายํ   ปิตา  เม  ภนฺเต  ปุราโณ  พฺรหฺมจารี  อโหสิ  อาราจารี
วิรโต  เมถุนา  คามธมฺมา  โส  กาลกโต  ภควตา  พฺยากโต สกทาคามี
สตฺโต  ^๒-  ตุสิตํ  กายํ  อุปปนฺโนติ  ปิตุ  ปิโย  ^๓- เม ภนฺเต อิสิทตฺโต
อพฺรหฺมจารี   อโหสิ  สทารสนฺตุฏฺโฐ  โสปิ  กาลกโต  ภควตา  พฺยากโต
สกทาคามี   สตฺโต   ตุสิตํ   กายํ  อุปปนฺโนติ  กถํกถา  นามายํ  ภนฺเต
อานนฺท  ภควตา  ธมฺโม  เทสิโต  อญฺเญยฺโย  ยตฺร  หิ  นาม พฺรหฺมจารี
จ อพฺรหฺมจารี จ อุโภ สมสมคติกา ภวิสฺสนฺติ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ
     {๗๕.๑}   เอวเมว  โข  ปเนตํ  ภคินิ  ภควตา  พฺยากตนฺติ อถโข
อายสฺมา  อานนฺโท  มิคสาลาย  อุปาสิกาย  นิเวสเน  ปิณฺฑปาตํ คเหตฺวา
อุฏฺฐายาสนา    ปกฺกามิ    อถโข    อายสฺมา   อานนฺโท   ปจฺฉาภตฺตํ
ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข อายสฺมา อานนฺโท
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    อิธาหํ    ภนฺเต    ปุพฺพณฺหสมยํ   นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย   เยน   มิคสาลาย   อุปาสิกาย   นิเวสนํ  เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทึ   อถโข   ภนฺเต   มิคสาลา
อุปาสิกา    เยนาหํ    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   มํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ  นิสีทิ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนา  โข  ^[๔]-  มิคสาลา  อุปาสิกา  มํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. กถํกถํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ^๒ ม. สกทาคามิปตฺโต ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
@^๓ โป. สพฺพตฺถวาเรสุ ปิตา ปิโย ฯ ม. ปิตามโห ฯ ยุ. เปตฺตา ปิโย ฯ
@^๔ ม. ยุ. ภนฺเต ฯ
เอตทโวจ
     {๗๕.๒}   กถํกถา  นามายํ  ภนฺเต  อานนฺท ภควตา ธมฺโม เทสิโต
อญฺเญยฺโย   ยตฺร   หิ   นาม   พฺรหฺมจารี   จ  อพฺรหฺมจารี  จ  อุโภ
สมสมคติกา    ภวิสฺสนฺติ   อภิสมฺปรายํ   ปิตา   เม   ภนฺเต   ปุราโณ
พฺรหฺมจารี  อโหสิ  อาราจารี  วิรโต  เมถุนา  คามธมฺมา  โส กาลกโต
ภควตา   พฺยากโต   สกทาคามี   สตฺโต   ตุสิตํ  กายํ  อุปปนฺโนติ  ปิตุ
ปิโย   เม  ภนฺเต  อิสิทตฺโต  อพฺรหฺมจารี  อโหสิ  สทารสนฺตุฏฺโฐ  โสปิ
กาลกโต  ภควตา  พฺยากโต  สกทาคามี  สตฺโต  ตุสิตํ  กายํ  อุปปนฺโนติ
กถํกถา   นามายํ  ภนฺเต  อานนฺท  ภควตา  ธมฺโม  เทสิโต  อญฺเญยฺโย
ยตฺร   หิ   นาม   พฺรหฺมจารี   จ  อพฺรหฺมจารี  จ  อุโภ  สมสมคติกา
ภวิสฺสนฺติ   อภิสมฺปรายนฺติ   เอวํ  วุตฺเต  อหํ  ภนฺเต  มิคสาลํ  อุปาสิกํ
เอตทโวจํ   เอวเมว   โข  ปเนตํ  ภคินิ  ภควตา  พฺยากตนฺติ  ฯ  กา
จานนฺท  มิคสาลา  อุปาสิกา  พาลา  อพฺยตฺตา  อนฺธกา  อนฺธกปญฺญา ^๑-
เก จ ^๒- ปุริสปุคฺคลา ปโรปริยญาเณ ^๓-
     {๗๕.๓}   ทสยิเม  อานนฺท  ปุคฺคลา  สนฺโต  สํวิชฺชมานา  โลกสฺมึ
กตเม   ทส   อิธานนฺท   เอกจฺโจ  ปุคฺคโล  ^๔-  ทุสฺสีโล  โหติ  ตญฺจ
เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    ยตฺถสฺส    ตํ
ทุสฺสีลฺยํ   อปริเสสํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  สวเนนปิ  อกตํ  โหติ  พาหุสจฺเจนปิ
อกตํ   โหติ   ทิฏฺฐิยาปิ   อปฺปฏิวิทฺธํ   โหติ   สามายิกมฺปิ   วิมุตฺตึ  น
ลภติ   โส  กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา  หานาย  ปเรติ  โน  วิเสสาย
หานคามีเยว โหติ โน วิเสสคามี
     {๗๕.๔}   อิธ      ปนานนฺท      เอกจฺโจ      ปุคฺคโล
ทุสฺสีโล       โหติ       ตญฺจ       เจโตวิมุตฺตึ       ปญฺญาวิมุตฺตึ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ยุ. อมฺพกา อมฺพกปญฺญา ฯ ม. อมฺมกา อมฺมกปญฺญา ฯ ^๒ โป. เกจิ ฯ
@^๓ ม. ยุ. ปุริสปุคฺคลปโรปริเย ญาเณ ฯ ^๔ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   ยตฺถสฺส   ตํ   ทุสฺสีลฺยํ   อปริเสสํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส
สวเนนปิ  กตํ  โหติ  พาหุสจฺเจนปิ  กตํ  โหติ  ทิฏฺฐิยาปิ  สุปฺปฏิวิทฺธํ ^๑-
โหติ   สามายิกมฺปิ   วิมุตฺตึ   ลภติ   โส   กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา
วิเสสาย ปเรติ โน หานาย วิเสสคามีเยว โหติ โน หานคามี
     {๗๕.๕}   ตตฺรานนฺท  ปมาณิกา  ปมินนฺติ  อิมสฺสาปิ  เตว  ธมฺมา
อปรสฺสาปิ  เตว  ธมฺมา  กสฺมา  เนสํ  เอโก  หีโน เอโก ปณีโตติ ตญฺหิ
เตสํ   อานนฺท   โหติ   ทีฆรตฺตํ   อหิตาย  ทุกฺขาย  ตตฺรานนฺท  ยฺวายํ
ปุคฺคโล   ทุสฺสีโล   โหติ   ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ยถาภูตํ
ปชานาติ   ยตฺถสฺส   ตํ   ทุสฺสีลฺยํ   อปริเสสํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  สวเนนปิ
กตํ   โหติ   พาหุสจฺเจนปิ   กตํ   โหติ   ทิฏฺฐิยาปิ   สุปฺปฏิวิทฺธํ  โหติ
สามายิกมฺปิ   วิมุตฺตึ   ลภติ   อยํ   อานนฺท   ปุคฺคโล  อมุนา  ปุริเมน
ปุคฺคเลน   อภิกฺกนฺตตโร  จ  ปณีตตโร  จ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  อิมญฺหิ  ^๓-
อานนฺท   ปุคฺคลํ  ธมฺมโสโต  นิพฺพหติ  ตทนนฺตรํ  โก  ชาเนยฺย  อญฺญตร
ตถาคเตน    ตสฺมา   ติหานนฺท   มา   ปุคฺคเลสุ   ปมาณิกา   อหุวตฺถ
มา   ปุคฺคเลสุ   ปมาณํ   คณฺหิตฺถ   มญฺญติ  หานนฺท  ปุคฺคโล  ปุคฺคเลสุ
ปมาณํ    คณฺหนฺโต   อหญฺจานนฺท   ปุคฺคเลสุ   ปมาณํ   คณฺเหยฺยํ   โย
วา ปนสฺส มาทิโส ฯ
     {๗๕.๖}   อิธ  ปนานนฺท  เอกจฺโจ  ปุคฺคโล  สีลวา  โหติ  ตญฺจ
เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    ยตฺถสฺส    ตํ
สีลํ   อปริเสสํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   สวเนนปิ  อกตํ  โหติ  พาหุสจฺเจนปิ
อกตํ     โหติ     ทิฏฺฐิยาปิ     อปฺปฏิวิทฺธํ     โหติ     สามายิกมฺปิ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ปฏิวิทฺธํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
วิมุตฺตึ   น   ลภติ   โส   กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา  หานาย  ปเรติ
โน  วิเสสาย  หานคามีเยว  โหติ  โน วิเสสคามี อิธานนฺท ^๑- เอกจฺโจ
ปุคฺคโล    สีลวา   โหติ   ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ยถาภูตํ
ปชานาติ   ยตฺถสฺส   ตํ   สีลํ   อปริเสสํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   สวเนนปิ
กตํ   โหติ   พาหุสจฺเจนปิ   กตํ   โหติ   ทิฏฺฐิยาปิ   สุปฺปฏิวิทฺธํ  โหติ
สามายิกมฺปิ   วิมุตฺตึ   ลภติ  โส  กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา  วิเสสาย
ปเรติ   โน   หานาย  วิเสสคามีเยว  โหติ  โน  หานคามี  ตตฺรานนฺท
ฯเปฯ    อหญฺจานนฺท    ปุคฺคเลสุ    ปมาณํ    คณฺเหยฺยํ    โย   วา
ปนสฺส มาทิโส ฯ
     {๗๕.๗}   อิธ   ปนานนฺท   เอกจฺโจ  ปุคฺคโล  ติพฺพราโค  โหติ
ตญฺจ    เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ยตฺถสฺส
โส  ราโค  อปริเสโส  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  สวเนนปิ อกตํ โหติ พาหุสจฺเจนปิ
อกตํ   โหติ  ทิฏฺฐิยาปิ  อปฺปฏิวิทฺธํ  โหติ  สามายิกมฺปิ  วิมุตฺตึ  น  ลภติ
โส  กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา หานาย ปเรติ โน วิเสสาย หานคามีเยว
โหติ  โน  วิเสสคามี  อิธ  ปนานนฺท  เอกจฺโจ  ปุคฺคโล ติพฺพราโค โหติ
ตญฺจ  เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  ยตฺถสฺส  โส  ราโค
อปริเสโส  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  สวเนนปิ  กตํ  โหติ  พาหุสจฺเจนปิ  กตํ โหติ
ทิฏฺฐิยาปิ  สุปฺปฏิวิทฺธํ  โหติ  สามายิกมฺปิ  วิมุตฺตึ  ลภติ โส กายสฺส เภทา
ปรมฺมรณา  วิเสสาย  ปเรติ โน หานาย วิเสสคามีเยว โหติ โน หานคามี
ตตฺรานนฺท   ฯเปฯ   อหญฺจานนฺท   ปุคฺคเลสุ   ปมาณํ   คเณฺหยฺยํ   โย
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. อิธ ปนานนฺท ฯ
วา ปนสฺส มาทิโส ฯ
     {๗๕.๘}   อิธ  ปนานนฺท  เอกจฺโจ  ปุคฺคโล  โกธโน  โหติ  ตญฺจ
เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ  ยตฺถสฺส  โส  โกโธ
อปริเสโส   นิรุชฺฌติ   ตสฺส  สวเนนปิ  อกตํ  โหติ  พาหุสจฺเจนปิ  อกตํ
โหติ   ทิฏฺฐิยาปิ   อปฺปฏิวิทฺธํ  โหติ  สามายิกมฺปิ  วิมุตฺตึ  น  ลภติ  โส
กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา  หานาย  ปเรติ  โน  วิเสสาย หานคามีเยว
โหติ  โน  วิเสสคามี  อิธ  ปนานนฺท  เอกจฺโจ  ปุคฺคโล  โกธโน  โหติ
ตญฺจ  เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  ยตฺถสฺส  โส  โกโธ
อปริเสโส  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  สวเนนปิ  กตํ  โหติ  พาหุสจฺเจนปิ  กตํ โหติ
ทิฏฺฐิยาปิ   สุปฺปฏิวิทฺธํ   โหติ   สามายิกมฺปิ  วิมุตฺตึ  ลภติ  โส  กายสฺส
เภทา  ปรมฺมรณา  วิเสสาย  ปเรติ  โน หานาย วิเสสคามีเยว โหติ โน
หานคามี   ตตฺรานนฺท   ฯเปฯ  อหญฺจานนฺท  ปุคฺคเลสุ  ปมาณํ  คเณฺหยฺยํ
โย วา ปนสฺส มาทิโส ฯ
     {๗๕.๙}   อิธ ปนานนฺท เอกจฺโจ ปุคฺคโล อุทฺธโต โหติ ตญฺจ
     เจโตวิมุตฺตึ ปญฺญาวิมุตฺตึ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ยตฺถสฺส ^[๑]-
     อุทฺธจฺจํ    อปริเสสํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   สวเนนปิ   อกตํ   โหติ
พาหุสจฺเจนปิ   อกตํ   โหติ   ทิฏฺฐิยาปิ   อปฺปฏิวิทฺธํ  โหติ  สามายิกมฺปิ
วิมุตฺตึ   น   ลภติ   โส   กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา  หานาย  ปเรติ
โน   วิเสสาย   หานคามีเยว   โหติ   โน  วิเสสคามี  อิธ  ปนานนฺท
เอกจฺโจ   ปุคฺคโล   อุทฺธโต   โหติ   ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   ยตฺถสฺส   ตํ   อุทฺธจฺจํ   อปริเสสํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ตํ ฯ
สวเนนปิ   กตํ   โหติ   พาหุสจฺเจนปิ  กตํ  โหติ  ทิฏฺฐิยาปิ  สุปฺปฏิวิทฺธํ
โหติ   สามายิกมฺปิ   วิมุตฺตึ   ลภติ   โส   กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา
วิเสสาย   ปเรติ   โน   หานาย  วิเสสคามีเยว  โหติ  โน  หานคามี
ตตฺรานนฺท   ปมาณิกา   ปมินนฺติ   อิมสฺสาปิ   เตว   ธมฺมา  อปรสฺสาปิ
เตว   ธมฺมา   กสฺมา   เนสํ   เอโก   หีโน   เอโก  ปณีโตติ  ตญฺหิ
เตสํ   อานนฺท   โหติ   ทีฆรตฺตํ   อหิตาย  ทุกฺขาย  ตตฺรานนฺท  ยฺวายํ
ปุคฺคโล   อุทฺธโต   โหติ   ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ   ^๑-   ยตฺถสฺส   ตํ   อุทฺธจฺจํ   อปริเสสํ   นิรุชฺฌติ  ตสฺส
สวเนนปิ   กตํ   โหติ   พาหุสจฺเจนปิ  กตํ  โหติ  ทิฏฺฐิยาปิ  สุปฺปฏิวิทฺธํ
โหติ   สามายิกมฺปิ   วิมุตฺตึ   ลภติ   อยํ   อานนฺท   ปุคฺคโล   อมุนา
ปุริเมน   ปุคฺคเลน   อภิกฺกนฺตตโร   จ   ปณีตตโร  จ  ตํ  กิสฺส  เหตุ
อิมญฺหิ   อานนฺท   ปุคฺคลํ  ธมฺมโสโต  นิพฺพหติ  ตทนนฺตรํ  โก  ชาเนยฺย
อญฺญตฺร    ตถาคเตน   ตสฺมา   ติหานนฺท   มา   ปุคฺคเลสุ   ปมาณิกา
อหุวตฺถ   มา   ปุคฺคเลสุ   ปมาณํ   คณฺหิตฺถ   มญฺญติ  หานนฺท  ปุคฺคโล
ปุคฺคเลสุ     ปมาณํ    คณฺหนฺโต    อหญฺจานนฺท    ปุคฺคเลสุ    ปมาณํ
คณฺเหยฺยํ โย วา ปนสฺส มาทิโส ฯ
     {๗๕.๑๐}   กา  จานนฺท มิคสาลา อุปาสิกา พาลา อพฺยตฺตา อนฺธกา
อนฺธกปญฺญา เก จ ปุริสปุคฺคลา ปโรปริยญาเณ อิเม โข อานนฺท ทส ปุคฺคลา
สนฺโต  สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ยถารูเปน อานนฺท สีเลน ปุราโณ สมนฺนาคโต
อโหสิ  ตถารูเปน  สีเลน  อิสิทตฺโต  สมนฺนาคโต  อภวิสฺส  นยิธ ปุราโณ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. ปชานาติ ฯ
อิสิทตฺตสฺส   คติปิ  ^๑-  อญฺญสฺส  ยถารูปาย  อานนฺท  ปญฺญาย  อิสิทตฺโต
สมนฺนาคโต    อโหสิ    ตถารูปาย    ปญฺญาย   ปุราโณ   สมนฺนาคโต
อภวิสฺส   นยิธ   อิสิทตฺโต   ปูราณสฺส   คติปิ   ^๑-  อญฺญสฺส  อิติ  โข
อานนฺท อิเม ปุคฺคลา อุภโต เอกนฺตหีนาติ ^๒- ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๔ หน้าที่ ๑๔๗-๑๕๔. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=24&A=3075&w=&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=24&A=3075&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=24&item=75&items=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=24&siri=73 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=75 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=8082 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=8082 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๔ https://84000.org/tipitaka/read/?index_24 https://84000.org/tipitaka/english/?index_24