บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙

๑๐ มหาวาณิชชาตกํ [๑๙๙๐] วาณิชา สมิตึ กตฺวา นานารฏฺฐโต อาคตา ธนหารา ปกฺกมึสุ เอกํ กตฺวาน คามณึ ฯ เต ตํ กนฺตารมาคมฺม อปฺปภกฺขํ อนูทกํ ^๔- มหานิโคฺรธมทฺทกฺขุํ สีตจฺฉายํ มโนรมํ ฯ เต จ ตตฺถ นิสีทิตฺวา ตสฺส รุกฺขสฺส ฉาทิยา วาณิชา สมจินฺเตสุํ พาลา โมเหน ปารุตา ฯ อลฺลายเต ^๕- อยํ รุกฺโข อปิ วารีว ^๖- สนฺทติ อิงฺฆสฺส ปุริมํ สาขํ มยํ ฉินฺทาม วาณิชา ฯ สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ อจฺฉํ วาริ ^๗- อนาวิลํ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปมุทิตา ฯ ^๒ ม. มหานาทํ ปนาทิสุํ ฯ ^๓ ม. เต สุ อุทุมฺพรมูลสฺมึ ฯ @^๔ ม. อโนทกํ ฯ ^๕ สี. ยุ. อทฺทายเต ฯ ^๖ สี. ยุ. วารี จ ฯ ^๗ ม. วารี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๕.

เต ตตฺถ นฺหาตฺวา ปิวิตฺวา ยาวติจฺฉึสุ วาณิชา ฯ ทุติยํ สมจินฺเตสุํ พาลา โมเหน ปารุตา อิงฺฆสฺส ทกฺขิณํ สาขํ มยํ ฉินฺทาม วาณิชา ฯ สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ สาลิมํโสทนํ พหุํ อปฺโปทวณฺเณ กุมฺมาเส สิงฺคิวิทลสูปิโย เต ตตฺถ ภุตฺวา ขาทิตฺวา ยาวติจฺฉึสุ วาณิชา ฯ ตติยํ สมจินฺเตสุํ พาลา โมเหน ปารุตา อิงฺฆสฺส ปจฺฉิมํ สาขํ มยํ ฉินฺทาม วาณิชา ฯ สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ นาริโย สมลงฺกตา วิจิตฺตวตฺถาภรณา อามุตฺตมณิกุณฺฑลา ฯ อปิสุ วาณิชา เอกา นาริโย ปญฺจวีสติ สมนฺตา ปริกรึสุ ^๑- ตสฺส รุกฺขสฺส ฉาทิยา เต ตาหิ ปริวาเรตฺวา ^๒- ยาวติจฺฉึสุ วาณิชา ฯ จตุตฺถํ สมจินฺเตสุํ พาลา โมเหน ปารุตา อิงฺฆสฺส อุตฺตรํ สาขํ มยํ ฉินฺทาม วาณิชา ฯ สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ มุตฺตา เวฬุริยา พหู รชตํ ชาตรูปญฺจ กุตฺติโย ปฏิยานิ จ กาสิกานิ จ วตฺถานิ อุทฺธิยานิ ^๓- จ กมฺพลา เต ตตฺถ ภาเร พนฺธิตฺวา ยาวติจฺฉึสุ วาณิชา ฯ ปญฺจมํ สมจินฺเตสุํ พาลา โมเหน ปารุตา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปริวารึสุ ฯ ^๒ ม. ปริจาเรตฺวา ฯ ^๓ อุทฺทิยานิ ฯ สี. ยุ. อุทฺทิยาเน จ @กมฺมพเล ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๖.

อิงฺฆสฺส มูเล ^๑- ฉินฺทาม อปิ ภิยฺโย ลภามเส ฯ อถุฏฺฐหิ สตฺถวาโห ยาจมาโน กตญฺชลิ นิโคฺรโธ กึ อปรชฺฌติ ^๒- วาณิชา ภทฺทมตฺถุ เต ฯ วาริทา ปุริมา สาขา อนฺนปานญฺจ ทกฺขิณา นาริทา ปจฺฉิมา สาขา สพฺพกาเม จ อุตฺตรา นิโคฺรโธ กึ อปรชฺฌติ ^๒- วาณิชา ภทฺทมตฺถุ เต ฯ ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย นิสีเทยฺย สเยยฺย วา น ตสฺส สาขํ ภญฺเชยฺย มิตฺตทุพฺโภ หิ ปาปโก ฯ เต จ ตสฺส อนาทิตฺวา ^๓- เอกสฺส วจนํ พหู นิสิตาหิ กุฐารีหิ มูลโต นํ อุปกฺกมุํ ฯ [๑๙๙๑] ตโต นาคา นิกฺขมึสุ สนฺนทฺธา ปญฺจวีสติ ธนุคฺคหานํ ติสตา ฉสหสฺสา จ จมฺมิโน ^๔- ฯ [๑๙๙๒] เอเต หนถ พนฺธถ มา โว มุญฺจิตฺถ ชีวิตํ ฐเปตฺวา สตฺถวาหํว สพฺเพ ภสฺมํ กโรถ เน ฯ [๑๙๙๓] ตสฺมาหิ ปณฺฑิโต โปโส สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโน โลภสฺส น วสํ คจฺเฉ หเนยฺย ทิสกํ มนํ ^๕- เอวมาทีนวํ ^๖- ญตฺวา ตณฺหา ทุกฺขสฺส สมฺภวํ วีตตโณฺห อนาทาโน สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ ฯ มหาวาณิชชาตกํ ทสมํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ยุ. มูลํ ฯ ^๒ สี. อปรชฺฌถ ฯ ม. ปรชฺฌติ ฯ ^๓ ม. ตสสานาทิยิตฺวา ฯ @^๔ ม. วมฺมิโน ฯ ^๕ ม. หเนยฺยาริสกํ มนํ ฯ ^๖ สี. ยุ. เอต... ฯ