บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙

๙ โสมนสฺสชาตกํ [๒๑๖๔] โก ตํ หึสติ เหเฐติ กึ ทุมฺมโน โสจสิ อปฺปตีโต กสฺสชฺช มาตาปิตโร รุทนฺตุ กฺวชฺช เสตุ นิหโต ปฐพฺยา ฯ [๒๑๖๕] ตุฏฺโฐสฺมิ เทว ตว ทสฺสเนน จิรสฺสํ ปสฺสามิ ตํ ภูมิปาล อหึสโก เรณุมนุปวิสฺส ปุตฺเตน เต เหฐยิโตสฺมิ เทว ฯ [๒๑๖๖] อายนฺตุ โทวาริกา ขคฺคพนฺธา กาสาวิยา ยนฺตุ อนฺเตปุรนฺตํ หนฺตฺวาน ตํ โสมนสฺสํ กุมารํ เฉตฺวาน สีสํ วรมาหรนฺตุ ฯ เปสิตา ราชิโน ทูตา กุมารํ เอตทพฺรวุํ อิสฺสเรน วิติณฺโณสิ วธํ ปตฺโตสิ ขตฺติย ฯ ส ราชปุตฺโต ปริเทวยนฺโต ทสงฺคุลึ อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๔.

อหํปิ อิจฺฉามิ ชนินฺท ทฏฺฐุํ ชีวํ มํ เนตฺวา ^๑- ปฏิทสฺสเยถ ฯ ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา รญฺโญ ปุตฺตํ อทสฺสยุํ ปุตฺโต จ ปิตรํ ทิสฺวา ทูรโตวชฺฌภาสถ ฯ อาคจฺฉุํ โทวาริกา ขคฺคพนฺธา กาสาวิยา หนฺตุํ มมํ ชนินฺท อกฺขาหิ เม ปุจฺฉิโต เอตมตฺถํ อปราโธ โกนีธ มมชฺช อตฺถิ ฯ [๒๑๖๗] สายญฺจ ปาโต อุทกํ สชาติ อคฺคึ สทา ปริจรตปฺปมตฺโต ตํ ตาทิสํ สํยตํ พฺรหฺมจารึ ตสฺมา ตุวํ พฺรูสิ คหปฺปตีติ ฯ [๒๑๖๘] ตาลา จ มูลา จ ผลา จ เทว ปริคฺคหา วิวิธา สนฺติมสฺส เต รกฺขติ โคปยตปฺปมตฺโต ตสฺมา อหํ พฺรูมิ คหปฺปตีติ ^๒- ฯ [๒๑๖๙] สจฺจํ โข เอตํ วทสิ กุมาร ปริคฺคหา วิวิธา สนฺติมสฺส เต รกฺขติ โคปยตปฺปมตฺโต @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ยุ. ชีวํ ปเนตฺวา ฯ ^๒ สี. ยุ. พฺราหฺมโณ คหปติ เตน โหติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๕.

^[๑]- พฺราหฺมโณ คหปติ เตน โหติ ฯ [๒๑๗๐] สุณนฺตุ มยฺหํ ปริสา สมาคตา สเนคมา ชานปทา จ สพฺเพ พาลายํ พาลสฺส วโจ นิสมฺม อเหตุนา ฆาตยเต มํ ชนินฺโท ฯ [๒๑๗๑] ทฬฺหสฺมิ มูเล วิสเต วิรูฬฺเห ทุนฺนิกฺขโย เวฬุ ปสาขชาโต วนฺทามิ ปาทานิ ตว ชนินฺท อนุชาน มํ ปพฺพชิสฺสามิ เทว ฯ [๒๑๗๒] ภุญฺชสฺสุ โภเค วิปุเล กุมาร สพฺพญฺจ เต อิสฺสริยํ ททามิ อชฺเชว ตฺวํ กุรูนํ โหหิ ราชา มา ปพฺพชิ ปพฺพชฺชา หิ ทุกฺขา ฯ [๒๑๗๓] กินฺนูธ เทว ตวมตฺถิ โภคา ปุพฺเพวหํ เทวโลเก รมิสฺสํ รูเปหิ สทฺเทหิ อโถ รเสหิ คนฺเธหิ ผสฺเสหิ มโนรเมหิ ฯ ภุตฺตา จ เม โภคา ติทิวสฺมึ เทว ปริวาริโต อจฺฉราสํ ^๒- คเณน ตุวญฺจ พาลํ ปรเนยฺยํ วิทิตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ส ฯ ^๒ ม. ปริวาริตา อจฺฉรานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๖.

น ตาทิเส ราชกุเล วเสยฺยํ ฯ [๒๑๗๔] สจาหํ พาโล ปรเนยฺโย อสฺมิ เอกาปราธํ ขม ปุตฺต มยฺหํ ปุนปิ เจ เอทิสกํ ภเวยฺย ยถามตึ โสมนสฺส กโรหิ ฯ [๒๑๗๕] อนิสมฺม กตํ กมฺมํ อนวตฺถาย จินฺติตํ เภสชฺชสฺเสว เวภงฺโค วิปาโก โหติ ปาปโก ฯ นิสมฺม จ กตํ กมฺมํ สมฺมาวตฺถาย จินฺติตํ เภสชฺชสฺเสว สมฺปตฺติ วิปาโก โหติ ภทฺรโก ฯ อลโส คิหี กามโภคี น สาธุ อสญฺญโต ปพฺพชิโต น สาธุ ราชา น สาธุ อนิสมฺมการี โย ปณฺฑิโต โกธโน ตํ น สาธุ ฯ นิสมฺม ขตฺติโย กยิรา นานิสมฺม ทิสมฺปติ นิสมฺมการิโน ราช ยโส กิตฺติ จ วฑฺฒติ ฯ นิสมฺม ทณฺฑํ ปณเยยฺย อิสฺสโร เวคา กตํ ตปฺปติ ภูมิปาล สมฺมาปณิธี จ นรสฺส อตฺถา อนานุตปฺปา เต ภวนฺติ ปจฺฉา ฯ อนานุตปฺปานิ หิ เย กโรนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๗.

วิภชฺช กมฺมายตนานิ โลเก วิญฺญูปสตฺถานิ สุขุทฺรยานิ ภวนฺติ พุทฺธานุมตานิ ^๑- ตานิ ฯ อาคจฺฉุํ โทวาริกา ขคฺคพนฺธา กาสาวิยา หนฺตุํ ^๒- มมํ ชนินฺท มาตุ จ องฺกสฺมิมหํ นิสินฺโน อากฑฺฒิโต สหสา เตหิ เทว ฯ กฏุกํ หิ สมฺพาธํ สุกิจฺฉํ ปตฺโต มธุรํ ปิยํ ^๓- ชีวิตํ ลทฺธํ ราช กิจฺเฉนาหํ อชฺช วธาย มุตฺโต ปพฺพชฺชเมวาภิมโนหมสฺมิ ฯ [๒๑๗๖] ปุตฺโต ตวายํ ตรุโณ สุธมฺเม อนุกมฺปโก โสมนสฺโส กุมาโร ตํ ยาจมาโน น ลภามิ สฺวชฺช ^๔- อรหสิ นํ ยาจิตเว ตุวมฺปิ ฯ [๒๑๗๗] รมสฺสุ ภิกฺขาจริยาย ปุตฺต นิสมฺม ธมฺเมสุ ปริพฺพชสฺสุ สพฺเพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ อนินฺทิโต พฺรหฺมมุเปหิ ฐานํ ฯ อจฺฉริยรูปํ ^๕- วต ยาทิสญฺจ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ยุ. วทฺธานุมตานิ ฯ ^๒ ม. หนฺตุ ฯ ^๓ ม. มธุรมฺปิ ยํ ฯ ^๔ สี. ยุ. สชุช ฯ @^๕ ม. อจฺเฉรรูปํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๘.

ทุกฺขิตํ มํ ทุกฺขาปยเส สุธมฺเม ยาจสฺสุ ปุตฺตํ อิติ วุจฺจมานา ภิยฺโยว อุสฺสาหยเส กุมารํ ฯ [๒๑๗๘] เย วิปฺปมุตฺตา อนวชฺชโภชิโน ปรินิพฺพุตา โลกมิมํ จรนฺติ ตมริยมคฺคํ ปฏิปชฺชมานํ น อุสฺสเห วารยิตุํ กุมารํ ฯ [๒๑๗๙] อทฺธา หเว เสวิตพฺพา สปญฺญา พหุสฺสุตา เย พหุฐานจินฺติโน เยสายํ สุตฺวาน สุภาสิตานิ อปฺโปสฺสุกฺกา วีตโสกา สุธมฺมาติ ฯ โสมนสฺสชาตกํ นวมํ ฯ ---------

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๔๔๓-๔๔๘. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=9110&w=&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=9110&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=27&item=2164&items=16 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=27&siri=505 ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2164 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=1986 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=1986 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ https://84000.org/tipitaka/read/?index_27 https://84000.org/tipitaka/english/?index_27