บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๒

หน้าที่ ๑.

สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส จูฬนิทฺเทโส ------------ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ ปารายนวคฺโค วตฺถุคาถา [๑] โกสลานํ ปุรา รมฺมา อคมา ทกฺขิณาปถํ อากิญฺจญฺญํ ปตฺถยาโน พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู ฯ [๒] โส อสฺสกสฺส วิสเย มุฬกสฺส ^๑- สมาสเน วสี ^๒- โคธาวรีกูเล อุญฺเฉน จ ผเลน จ ฯ [๓] ตสฺเสว อุปนิสฺสาย คาโม จ วิปุโล อหุ ตโต ชาเตน อาเยน มหายญฺญํ อกปฺปยิ ฯ [๔] มหายญฺญํ ยชิตฺวาน ปุน ปาวิสิ อสฺสมํ ตสฺมึ ปฏิปวิฏฺฐมฺหิ อญฺโญ อาคญฺฉิ พฺราหฺมโณ ฯ [๕] อุคฺฆฏฺฏปาโท ตสิโต ปงฺกทนฺโต รชสฺสิโร @เชิงอรรถ: ^๑ ม. มฬกสฺส ฯ ยุ. อฬกสฺส ฯ ^๒ ม. วสิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒.

โส จ นํ อุปสงฺกมฺม สตานิ ปญฺจ ยาจติ ฯ [๖] ตเมนํ พาวรี ทิสฺวา อาสเนน นิมนฺตยิ สุขญฺจ กุสลํ ปุจฺฉิ อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ [๗] ยํ โข มมํ เทยฺยธมฺมํ สพฺพํ วิสชฺชิตํ มยา อนุชานาหิ เม พฺรหฺเม นตฺถิ ปญฺจ สตานิ เม ฯ [๘] สเจ เม ยาจมานสฺส ภวํ นานุปฺปทสฺสติ สตฺตเม ทิวเส ตุยฺหํ มุทฺธา ผลตุ สตฺตธา ฯ [๙] อภิสงฺขริตฺวา กุหโก เภรวํ โส อกิตฺตยิ ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา พาวรี ทุกฺขิโต อหุ ฯ [๑๐] อุสฺสุสฺสติ อนาหาโร โสกสลฺลสมปฺปิโต อโถปิ เอวํจิตฺตสฺส ชหาเน ^๑- น รมตี มโน ฯ [๑๑] อุตฺรสฺตํ ทุกฺขิตํ ทิสฺวา เทวตา อตฺถกามินี พาวรึ อุปสงฺกมฺม อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ [๑๒] น โส มุทฺธํ ปชานาติ กุหโก โส ธนตฺถิโก มุทฺธนิ มุทฺธาธิปาเต ^๒- วา ญาณํ ตสฺส น วิชฺชติ ฯ [๑๓] ปโหตี ^๓- จรหิ ชานาติ ตมฺเม อกฺขาหิ ปุจฺฉิตา มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ ตํ สุโณม วโจ ตว ฯ [๑๔] อหมฺเปตํ น ชานามิ ญาณมฺเมตฺถ ^๔- น วิชฺชติ มุทฺธํ มุทฺธาธิปาโต ^๕- จ ชินานํ เหต ทสฺสนํ ^๖- ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ฌาเน ฯ ^๒ ม. มุทฺธปาเต ฯ ^๓ ม. ยุ. โภตี ฯ ^๔ ม. ญาณํ เมตฺถ ฯ @^๕ ม. มุทฺธาธิปาเต จ ฯ ^๖ ม. เหตฺถ ทสฺสนํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓.

[๑๕] อถ โก จรหิ ชานาติ อสฺมึ ปฐวิมณฺฑเล ^๑- มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ ตมฺเม อกฺขาหิ เทวเต ฯ [๑๖] ปุรา กปิลวตฺถุมฺหา นิกฺขนฺโต โลกนายโก อปจฺโจ โอกฺกากราชสฺส สกฺยปุตฺโต ปภงฺกโร ฯ [๑๗] โส หิ พฺราหฺมณ สมฺพุทฺโธ สพฺพธมฺมาน ปารคู สพฺพาภิญฺญาพลปฺปตฺโต สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา สพฺพธมฺมกฺขยํ ^๒- ปตฺโต วิมุตฺโต อุปธิกฺขเย ฯ [๑๘] พุทฺโธ โส ภควา โลเก ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา ตํ ตฺวํ คนฺตฺวาน ปุจฺฉสฺสุ โส เต ตํ พฺยากริสฺสติ ฯ [๑๙] สมฺพุทฺโธติ วโจ สุตฺวา อุทคฺโค พาวรี อหุ โสกสฺส ตนุโก อาสิ ปีติญฺจ วิปุลํ ลภิ ฯ [๒๐] โส พาวรี อตฺตมโน อุทคฺโค ตํ เทวตํ ปุจฺฉติ เวทชาโต กตมมฺหิ คาเม นิคมมฺหิ วา ปน กตมมฺหิ วา ชนปเท โลกนาโถ ยตฺถ คนฺตฺวา นมสฺเสมุ ^๓- สมฺพุทฺธํ ทิปทุตฺตมํ ^๔- ฯ [๒๑] สาวตฺถิยํ โกสลมนฺทิเร ชิโน ปหูตปญฺโญ วรภูริเมธโส โส สกฺยปุตฺโต วิธุโร อนาสโว @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปถวิมณฺฑเล ฯ สี. ปุถวิมณฺฑเล ฯ ^๒ ม. สพฺพกมฺมกฺขยํ ฯ @^๓ ม. ปสฺเสมุ ฯ ^๔ ม. สพฺพตฺถ ทฺวิปทุตฺตมํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔.

มุทฺธาธิปาตสฺส วิทู นราสโภ ฯ [๒๒] ตโต อามนฺตยี สิสฺเส พฺราหฺมเณ มนฺตปารเค ^๑- เอถ มาณวา อกฺขิสฺสํ สุโณถ วจนํ มม ฯ [๒๓] ยสฺเสโส ทุลฺลโภ โลเก ปาตุภาโว อภิณฺหโส สฺวาชฺช โลกมฺหิ อุปฺปนฺโน สมฺพุทฺโธ อิติ วิสฺสุโต ขิปฺปํ คนฺตฺวาน สาวตฺถึ ปสฺสโวฺห ทิปทุตฺตมํ ฯ [๒๔] กถํ จรหิ ชาเนมุ ทิสฺวา พุทฺโธติ พฺราหฺมณ อชานตํ โน ปพฺรูหิ ยถา ชาเนมุ ตํ มยํ ฯ [๒๕] อาคตานิ หิ มนฺเตสุ มหาปุริสลกฺขณา ทฺวตฺตึสา จ พฺยาขฺยาตา ^๒- สมตฺตา อนุปุพฺพโส ฯ [๒๖] ยสฺเสเต โหนฺติ คตฺเตสุ มหาปุริสลกฺขณา ทุเวว ^๓- ตสฺส คติโย ตติยา หิ น วิชฺชติ ฯ [๒๗] สเจ อคารํ อาวสติ วิเชยฺย ปฐวึ อิมํ อทณฺเฑน อสตฺเถน ธมฺเมนมนุสาสติ ^๔- ฯ [๒๘] สเจ จ โส ปพฺพชติ อคารา อนคาริยํ วิวฏจฺฉโท ^๕- สมฺพุทฺโธ อรหา ภวติ อนุตฺตโร ฯ [๒๙] ชาตึ โคตฺตญฺจ ลกฺขณํ มนฺเต สิสฺเส ปุนาปเร มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ มนสาเยว ปุจฺฉถ ฯ [๓๐] อนาวรณทสฺสาวี ยทิ พุทฺโธ ภวิสฺสติ มนสา ปุจฺฉิเต ปเญฺห วาจาย วิสฺสเชสฺสติ ^๖- ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. มนฺตปารคู ฯ ^๒ ม. ทฺวตฺตึสานิ จ พฺยากฺขาตา ฯ ^๓ ม. เทฺวเยว ฯ @^๔ ม. ธมฺเมน อนุสาสติ ฯ ^๕ สี. วิวตฺตจฺฉทฺโท ฯ ม. วิวฏฺฏจฺฉโท ฯ @^๖ ม. วิสชฺชิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕.

[๓๑] พาวริสฺส วโจ สุตฺวา สิสฺสา โสฬส พฺราหฺมณา อชิโต ติสฺสเมตฺเตยฺโย ปุณฺณโก อถ เมตฺตคู ฯ [๓๒] โธตโก อุปสีโว จ นนฺโท จ อถ เหมโก โตเทยฺยกปฺปา ทุภโย ชตุกณฺณี จ ปณฺฑิโต ฯ [๓๓] ภทฺราวุโธ อุทโย จ โปสาโล จาปิ พฺราหฺมโณ โมฆราชา จ เมธาวี ปิงฺคิโย จ มหาอิสิ ฯ [๓๔] ปจฺเจกคณิโน สพฺเพ สพฺพโลกสฺส วิสฺสุตา ฌายี ฌานรตา ธีรา ปุพฺพวาสนวาสิตา ฯ [๓๕] พาวรึ อภิวาเทตฺวา กตฺวา จ นํ ปทกฺขิณํ ชฏาชินธรา สพฺเพ ปกฺกามุํ อุตฺตรามุขา ฯ [๓๖] มุฬกสฺส ^๑- ปติฏฺฐานํ ปุริมํ มาหิสฺสตึ ^๒- ตทา อุชฺเชนิญฺจาปิ โคนทฺธํ เวทิสํ วนสวฺหยํ ฯ [๓๗] โกสมฺพิญฺจาปิ สาเกตํ สาวตฺถิญฺจ ปุรุตฺตมํ เสตพฺยํ กปิลวตฺถุํ กุสินารญฺจ มนฺทิรํ ฯ [๓๘] ปาวญฺจ โภคนครํ เวสาลึ มาคธํ ปุรํ ปาสาณกํ เจติยญฺจ รมณียํ มโนรมํ ฯ [๓๙] ตสิโต วุทกํ สีตํ มหาลาภํว วาณิโช ฉายํ ฆมฺมาภิตตฺโตว ตุริตา ปพฺพตมารุหุํ ฯ [๔๐] ภควา จ ^๓- ตมฺหิ สมเย ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขโต ภิกฺขูนํ ธมฺมํ เทเสติ สีโหว นทตี วเน ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. มฬกสฺส ฯ ^๒ ม. ปุรมาหิสฺสตึ ฯ ^๓ ม. จสทฺโท นตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖.

[๔๑] อชิโต อทฺทส สมฺพุทฺธํ ^๑- วีตรํสึว ^๒- ภาณุมํ จนฺทํ ยถา ปณฺณรเส ปาริปูรึ ^๓- อุปาคตํ ฯ [๔๒] อถสฺส คตฺเต ทิสฺวาน ปริปูรญฺจ พฺยญฺชนํ เอกมนฺตํ ฐิโต หฏฺโฐ มโนปเญฺห อปุจฺฉถ ฯ [๔๓] อาทิสฺส ชมฺมนํ พฺรูหิ โคตฺตํ พฺรูหิ สลกฺขณํ มนฺเตสุ ปารมึ พฺรูหิ กติ วาเจติ พฺราหฺมโณ ฯ [๔๔] วีสํ วสฺสสตํ อายุ โส จ โคตฺเตน พาวรี ตีณสฺส ^๔- ลกฺขณา คตฺเต ติณฺณํ เวทาน ปารคู ฯ [๔๕] ลกฺขเณ อิติหาเส จ สนิฆณฺฑุสเกฏุเภ ปญฺจสตานิ วาเจติ สธมฺเม ปารมึ คโต ฯ [๔๖] ลกฺขณานํ ปวิจยํ พาวริสฺส นรุตฺตม ตณฺหจฺฉิท ปกาเสหิ มา โน กงฺขายิตํ อหุ ฯ [๔๗] มุขํ ชิวฺหาย ฉาเทติ อุณฺณาสฺส ภมุกนฺตเร โกโสหิตํ วตฺถคุยฺหํ เอวํ ชานาหิ มาณว ฯ [๔๘] ปุจฺฉํ หิ กญฺจิ ^๕- อสุณนฺโต สุตฺวา ปเญฺห วิยากเต วิจินฺเตติ ชโน สพฺโพ เวทชาโต กตญฺชลิ ^๖- ฯ [๔๙] โก นุ เทโวว ^๗- พฺรหฺมา วา อินฺโท วาปิ สุชมฺปติ มนสา ปุจฺฉิเต ปเญฺห กเมตํ ปฏิภาสติ ฯ [๕๐] มุทฺธํ มุทฺธาธิปาตญฺจ พาวรี ปริปุจฺฉติ ตํ พฺยากโรหิ ภควา กงฺขํ วินย โน อิเส ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. พุทฺธํ ฯ ^๒ ม. ปีตรํสึว ฯ ^๓ ม. ปริปูรํ ฯ ^๔ ม. ตีณิสฺส ฯ @^๕ ม. กิญฺจิ ฯ ^๖ ม. กตญฺชลี ฯ ^๗ ม. เทโว วา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗.

[๕๑] อวิชฺชา มุทฺธาติ ชานาหิ วิชฺชา มุทฺธาธิปาตินี สทฺธาสติสมาธีหิ ฉนฺทวิริเยน ^๑- สํยุตา ฯ [๕๒] ตโต เวเทน มหตา สนฺถมฺภิตฺวาน ^๒- มาณโว เอกํสํ อชินํ กตฺวา ปาเทสุ สิรสา ปติ ฯ [๕๓] พาวรี พฺราหฺมโณ โกโต สห สิสฺเสหิ มาริส อุทคฺคจิตฺโต สุมโน ปาเท วนฺทติ จกฺขุม ฯ [๕๔] สุขิโต พาวรี โหตุ สห สิสฺเสหิ พฺราหฺมโณ ตฺวญฺจาปิ สุขิโต โหหิ จิรํ ชีวาหิ มาณว ฯ [๕๕] พาวริสฺส จ ตุยฺหํ วา สพฺเพสํ สพฺพสํสยํ กตาวกาสา ปุจฺฉโวฺห ยงฺกิญฺจิ มนสิจฺฉถ ฯ [๕๖] สมฺพุทฺเธน กโตกาโส นิสีทิตฺวาน ปญฺชลิ ^๓- อชิโต ปฐมํ ปญฺหํ ตตฺถ ปุจฺฉิ ตถาคตํ ฯ วตฺถุคาถา นิฏฺฐิตา ฯ ^[๔]- ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สพฺพตฺถ ฉนฺทวีริเยน ฯ ^๒ ม. สนฺถมฺเภตฺวาน ฯ ^๓ ม. ปญฺชลี ฯ เอวมุปริ ฯ @^๔ ม. เอตฺถนฺตเร อชิตมาณวปุจฺฉาย ปฏฐาย ยาว ปรายนานุคีติคาถาปริโยสานา สพฺเพสํ @มาณวกานญฺเจว พุทฺธสฺสจ ปญฺหาปุจฺฉาวิสชฺชนํ อตฺถิ ฯ สฺยามโปฏฺฐเก ปเนตํ นตฺถิ ฯ

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้าที่ ๑-๗. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=1&w=&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=1&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=1&items=56 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=1 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=1 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30