บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๓

[๖๗] กถํ อิเม ธมฺมา ภาเวตพฺพาติ โสตาวธานํ ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ เอโก ธมฺโม ภาเวตพฺโพ กายคตา สติ สาตสหคตา เทฺว ธมฺมา ภาเวตพฺพา สมโถ จ วิปสฺสนา จ ตโย ธมฺมา ภาเวตพฺพา ตโย สมาธี จตฺตาโร ธมฺมา ภาเวตพฺพา จตฺตาโร สติปฏฺฐานา ปญฺจ ธมฺมา ภาเวตพฺพา ปญฺจงฺคิโก สมฺมาสมาธิ ^๑- ฉ ธมฺมา ภาเวตพฺพา ฉ อนุสฺสติฏฺฐานานิ สตฺต ธมฺมา ภาเวตพฺพา สตฺต โพชฺฌงฺคา อฏฺฐ ธมฺมา ภาเวตพฺพา อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา นว ปาริสุทฺธิปฺปธานิยงฺคานิ ทส ธมฺมา ภาเวตพฺพา ทส กสิณายตนานิ ฯ [๖๘] เทฺว ภาวนา โลกิยา จ ภาวนา โลกุตฺตรา จ ภาวนา ฯ ติสฺโส ภาวนา รูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา อรูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา อปริยาปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา ฯ รูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา อตฺถิ หีนา อตฺถิ มชฺฌิมา อตฺถิ ปณีตา อรูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา อตฺถิ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สมาธิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑.

หีนา อตฺถิ มชฺฌิมา อตฺถิ ปณีตา อปริยาปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา ^[๑]- ปณีตา ฯ จตสฺโส ภาวนา ทุกฺขสจฺจํ ปริญฺญาปฏิเวธํ ปฏิวิชฺฌนฺโต ภาเวติ สมุทยสจฺจํ ปหานปฺปฏิเวธํ ปฏิวิชฺฌนฺโต ภาเวติ นิโรธสจฺจํ สจฺฉิกิริยาปฏิเวธํ ปฏิวิชฺฌนฺโต ภาเวติ มคฺคสจฺจํ ภาวนาปฏิเวธํ ปฏิวิชฺฌนฺโต ภาเวติ อิมา จตสฺโส ภาวนา ฯ [๖๙] อปราปิ จตสฺโส ภาวนา เอสนาภาวนา ปฏิลาภภาวนา เอกรสาภาวนา อาเสวนาภาวนา ฯ {๖๙.๑} กตมา เอสนาภาวนา สพฺเพสํ สมาธึ สมาปชฺชนฺตานํ ตตฺถ ชาตา ธมฺมา เอกรสา โหนฺตีติ อยํ เอสนาภาวนา ฯ {๖๙.๒} กตมา ปฏิลาภภาวนา สพฺเพสํ สมาธึ สมาปนฺนานํ ตตฺถ ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ อยํ ปฏิลาภภาวนา ฯ [๗๐] กตมา เอกรสาภาวนา อธิโมกฺขฏฺเฐน สทฺธินฺทฺริยํ ภาวยโต สทฺธินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปคฺคหฏฺเฐน วิริยินฺทฺริยํ ภาวยโต วิริยินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อุปฏฺฐานฏฺเฐน สตินฺทฺริยํ ภาวยโต สตินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อวิกฺเขปฏฺเฐน สมาธินฺทฺริยํ ภาวยโต สมาธินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ทสฺสนฏฺเฐน ปญฺญินฺทฺริยํ ภาวยโต @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. อตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒.

ปญฺญินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา {๗๐.๑} อสฺสทฺธิเย อกมฺปิยฏฺเฐน สทฺธาพลํ ภาวยโต สทฺธาพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ พลานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา โกสชฺเช อกมฺปิยฏฺเฐน วิริยพลํ ภาวยโต วิริยพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ พลานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปมาเท อกมฺปิยฏฺเฐน สติพลํ ภาวยโต สติพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ พลานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อุทฺธจฺเจ อกมฺปิยฏฺเฐน สมาธิพลํ ภาวยโต สมาธิพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ พลานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อวิชฺชาย อกมฺปิยฏฺเฐน ปญฺญาพลํ ภาวยโต ปญฺญาพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ พลานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ฯ {๗๐.๒} อุปฏฺฐานฏฺเฐน สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต สติสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปวิจยฏฺเฐน ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปคฺคหฏฺเฐน วิริยสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต วิริยสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกสรฏฺเฐน ภาวนา ผรณฏฺเฐน ปีติสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต ปีติสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓.

อุปสมฏฺเฐน ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อวิกฺเขปฏฺเฐน สมาธิสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต สมาธิสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปฏิสงฺขานฏฺเฐน อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาวยโต อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ โพชฺฌงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ฯ {๗๐.๓} ทสฺสนฏฺเฐน สมฺมาทิฏฺฐึ ภาวยโต สมฺมาทิฏฺฐิยา วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อภินิโรปนฏฺเฐน สมฺมาสงฺกปฺปํ ภาวยโต สมฺมาสงฺกปฺปสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปริคฺคหฏฺเฐน สมฺมาวาจํ ภาวยโต สมฺมาวาจาย วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา สมุฏฺฐานฏฺเฐน สมฺมากมฺมนฺตํ ภาวยโต สมฺมากมฺมนฺตสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา โวทานฏฺเฐน สมฺมาอาชีวํ ภาวยโต สมฺมาอาชีวสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ปคฺคหฏฺเฐน สมฺมาวายามํ ภาวยโต สมฺมาวายามสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อุปฏฺฐานฏฺเฐน สมฺมาสตึ ภาวยโต สมฺมาสติยา วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔.

มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อวิกฺเขปฏฺเฐน สมฺมาสมาธึ ภาวยโต สมฺมาสมาธิสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ มคฺคงฺคานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา อยํ เอกรสาภาวนา ฯ [๗๑] กตมา อาเสวนาภาวนา อิธ ภิกฺขุ ปุพฺพณฺหสมยํปิ ^๑- อาเสวติ มชฺฌนฺติกสมยํปิ อาเสวติ สายณฺหสมยํปิ อาเสวติ ปุเรภตฺตํปิ อาเสวติ ปจฺฉาภตฺตํปิ อาเสวติ ปุริเมปิ ยาเม อาเสวติ ปจฺฉิเมปิ ยาเม อาเสวติ รตฺตึปิ อาเสวติ ทิวาปิ อาเสวติ รตฺตินฺทิวาปิ อาเสวติ กาเฬปิ อาเสวติ ชุเณฺหปิ อาเสวติ วสฺเสปิ อาเสวติ เหมนฺเตปิ อาเสวติ คิเมฺหปิ อาเสวติ ปุริเมปิ วโยขนฺเธ อาเสวติ มชฺฌิเมปิ วโยขนฺเธ อาเสวติ ปจฺฉิเมปิ วโยขนฺเธ อาเสวติ อยํ อาเสวนาภาวนา อิมา จตสฺโส ภาวนา ฯ [๗๒] อปราปิ จตสฺโส ภาวนา ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ตทุปควิริยวาหนฏฺเฐน ภาวนา อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา ฯ [๗๓] กถํ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา กามจฺฉนฺทํ ปชหโต เนกฺขมฺมวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา พฺยาปาทํ ปชหโต อพฺยาปาทวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕.

ถีนมิทฺธํ ปชหโต อาโลกสญฺญาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อุทฺธจฺจํ ปชหโต อวิกฺเขปวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา วิจิกิจฺฉํ ปชหโต ธมฺมววตฺถานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อวิชฺชํ ปชหโต ญาณวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อรตึ ปชหโต ปามุชฺชวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา {๗๓.๑} นีวรเณ ปชหโต ปฐมชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา วิตกฺกวิจาเร ปชหโต ทุติยชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา ปีตึ ปชหโต ตติยชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา สุขทุกฺเข ปชหโต จตุตฺถชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา รูปสญฺญํ ปฏิฆสญฺญํ นานตฺตสญฺญํ ปชหโต อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๖.

ภาวนา อากาสานญฺจายตนสญฺญํ ปชหโต วิญฺญาณญฺจายตน- สมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา วิญฺญาณญฺจายตนสญฺญํ ปชหโต อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อากิญฺจญฺญายตนสญฺญํ ปชหโต เนวสญฺญานาสญฺญายตน- สมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา นิจฺจสญฺญํ ปชหโต อนิจฺจานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา {๗๓.๒} สุขสญฺญํ ปชหโต ทุกฺขานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อตฺตสญฺญํ ปชหโต อนตฺตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา นนฺทึ ปชหโต นิพฺพิทานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา ราคํ ปชหโต วิราคานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา สมุทยํ ปชหโต นิโรธานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๗.

ภาวนา อาทานํ ปชหโต ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา ฆนสญฺญํ ปชหโต ขยานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อายุหนํ ปชหโต วยานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา ธุวสญฺญํ ปชหโต วิปริณามานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา {๗๓.๓} นิมิตฺตํ ปชหโต อนิมิตฺตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา ปณิธึ ปชหโต อปฺปณิหิตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อภินิเวสํ ปชหโต สุญฺญตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา สาราทานาภินิเวสํ ปชหโต อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา สมฺโมหาภินิเวสํ ปชหโต ยถาภูตญาณทสฺสนวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อาลยาภินิเวสํ ปชหโต อาทีนวานุปสฺสนาวเสน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘.

ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อปฺปฏิสงฺขํ ปชหโต ปฏิสงฺขานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา สญฺโญคาภินิเวสํ ปชหโต วิวฏฺฏนานุปสฺสนา- วเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา {๗๓.๔} ทิฏฺเฐกฏฺเฐ กิเลเส ปชหโต โสตาปตฺติมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา โอฬาริเก กิเลเส ปชหโต สกทาคามิมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา อณุสหคเต กิเลเส ปชหโต อนาคามิมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา สพฺพกิเลเส ปชหโต อรหตฺตมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา เอวํ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน ภาวนา ฯ [๗๔] กถํ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา กามจฺฉนฺทํ ปชหโต เนกฺขมฺมวเสน ปญฺจินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา พฺยาปาทํ ปชหโต อพฺยาปาทวเสน ปญฺจินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ฯเปฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙.

สพฺพกิเลเส ปชหโต อรหตฺตมคฺควเสน ปญฺจินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา เอวํ อินฺทฺริยานํ เอกรสฏฺเฐน ภาวนา ฯ [๗๕] กถํ ตทุปควิริยวาหนฏฺเฐน ภาวนา กามจฺฉนฺทํ ปชหโต เนกฺขมฺมวเสน วิริยํ วาเหตีติ ตทุปควิริยวาหนฏฺเฐน ภาวนา พฺยาปาทํ ปชหโต อพฺยาปาทวเสน วิริยํ วาเหตีติ ตทุปควิริยวาหนฏฺเฐน ภาวนา ฯเปฯ สพฺพกิเลเส ปชหโต อรหตฺตมคฺควเสน วิริยํ วาเหตีติ ตทุปควิริยวาหนฏฺเฐน ภาวนา เอวํ ตทุปควิริยวาหนฏฺเฐน ภาวนา ฯ [๗๖] กถํ อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา กามจฺฉนฺทํ ปชหนฺโต เนกฺขมฺมํ อาเสวตีติ อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา พฺยาปาทํ ปชหนฺโต อพฺยาปาทํ อาเสวตีติ อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา ฯเปฯ สพฺพกิเลเส ปชหนฺโต อรหตฺตมคฺคํ อาเสวตีติ อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา เอวํ อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา อิมา จตสฺโส ภาวนา รูปํ ปสฺสนฺโต ภาเวติ เวทนํ ปสฺสนฺโต ภาเวติ สญฺญํ ปสฺสนฺโต ภาเวติ สงฺขาเร ปสฺสนฺโต ภาเวติ วิญฺญาณํ ปสฺสนฺโต ภาเวติ จกฺขุํ ฯเปฯ ชรามรณํ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเฐน ปสฺสนฺโต ภาเวติ เย เย ธมฺมา ภาวิตา โหนฺติ เต เต ธมฺมา เอกรสา โหนฺติ ตํ ญาตฏฺเฐน ญาณํ ปชานนฏฺเฐน ปญฺญา เตน วุจฺจติ อิเม ธมฺมา ภาเวตพฺพาติ โสตาวธานํ ตํปชานนา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๐.

ปญฺญา สุตมเย ญาณํ ฯ จตุตฺถภาณวารํ ฯ