บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕

จตุตฺโถ สุมนพุทฺธวํโส [๕] |๕.๑| มงฺคลสฺส อปเรน สุมโน นาม นายโก สพฺพธมฺเมหิ อสโม สพฺพสตฺตานมุตฺตโม ฯ |๕.๒| ตทา ^๓- อมตเภริโย อาหนิ เมขเล ปุเร ธมฺมสงฺขสมายุตฺตํ นวงฺคชินสาสนํ ฯ |๕.๓| วิชินิตฺวา ^๔- กิเลเส โส ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ มาเปสิ นครํ สตฺถา สทฺธมฺมปุรวรุตฺตมํ ฯ |๕.๔| นิรนฺตรํ อกุฏิลํ อุชุํ วิปุลวิตฺถตํ มาเปสิ โส มหาวีถึ สติปฏฺฐานวรุตฺตมํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. สํกิเลสมรณํ ฯ ^๒ ม. วสฺสเร ฯ ยุ. เวสฺสโร ฯ ^๓ ม. ตทา อมตเภรึ @โส ฯ ยุ. โสปิ ตทา อมตเภรึ ฯ ^๔ ม. นิชฺชินิตฺวา ฯ ยุ. ชินิตฺวาน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔๙.

|๕.๕| ผเล จตฺตาริ สามญฺเญ จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา ฉฬภิญฺญาฏฺฐสมาปตฺตี ปสาเรสิ ตตฺถ วีถิยํ ฯ |๕.๖| เย อปฺปมตฺตา อขิลา หิริวิริเยหุปาคตา เต เต อิเม คุณวเร อาทิยนฺติ ยถา สุขํ ฯ |๕.๗| เอวเมเตน โยเคน อุทฺธรนฺโต มหาชนํ โพเธสิ ปฐมํ สตฺถา โกฏิสตสหสฺสิโย ฯ |๕.๘| ยมฺหิ กาเล มหาวีโร โอวทิ ติตฺถิเย คเณ โกฏิสตสหสฺสานิ ^๑- ทุติเย ธมฺมเทสเน ฯ |๕.๙| ยทา เทวา มนุสฺสา จ สมคฺคา เอกมานสา นิโรธปญฺหํ ปุจฺฉึสุ สํสยญฺจาปิ มานสํ ฯ |๕.๑๐| ตทาปิ ธมฺมเทสเน นิโรธปริทีปเน นวุติโกฏิสหสฺสานํ ตติยาภิสมโย อหุ ฯ |๕.๑๑| สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ สุมนสฺส มเหสิโน ขีณาสวานํ วิมลานํ สนฺติจิตฺตาน ตาทินํ ฯ |๕.๑๒| วสฺสํ วุฏฺฐสฺส ภควโต อภิสงฺฆุฏฺเฐ ปวารเณ โกฏิสตสหสฺเสหิ ปวาเรสิ ตถาคโต ฯ |๕.๑๓| ตโต ปรํ สนฺนิปาเต วิมเล กญฺจนปพฺพเต นวุติโกฏิสหสฺสานํ ทุติโย อาสิ สมาคโม ฯ |๕.๑๔| ยทา สกฺโก เทวราชา พุทฺธทสฺสนมุปาคมิ อสีติโกฏิสหสฺสานํ ตติโย อาสิ สมาคโม ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. โกฏิสหสฺสาภิสฺมึสุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๐.

|๕.๑๕| อหํ เตน สมเยน นาคราชา มหิทฺธิโก อตุโล นาม นาเมน อุปฺปนฺนกุสลสญฺจโย ^๑- ฯ |๕.๑๖| ตทาหํ นาคภวนา นิกฺขมิตฺวา สญาติภิ นาคานํ ทิพฺพตุริเยหิ สสงฺฆํ ชินมุปฏฺฐหึ ฯ |๕.๑๗| โกฏิสตสหสฺสานิ ^๒- อนฺนปาเนน ตปฺปยึ ปจฺเจกทุสฺสยุคํ ทตฺวา สรณํ ตมุปาคมึ ฯ |๕.๑๘| โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ สุมโน โลกนายโก อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ ฯ |๕.๑๙| อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา นิกฺขมิตฺวา ตถาคโต ปธานํ ปทหิตฺวาน กตฺวา ทุกฺกรการิกํ ฯ |๕.๒๐| อชปาลรุกฺขมูลสฺมึ นิสีทิตฺวา ตถาคโต ตตฺถ ปายาสํ ปคฺคยฺห เนรญฺชรมุเปหิติ ฯ |๕.๒๑| เนรญฺชราย ตีรมฺหิ ปายาสํ อทิ โส ชิโน ปฏิยตฺตวรมคฺเคน โพธิมูลมฺหิ เอหิติ ฯ |๕.๒๒| ตโต ปทกฺขิณํ กตฺวา โพธิมณฺฑํ อนุตฺตรํ อสฺสตฺถรุกฺขมูลมฺหิ พุชฺฌิสฺสติ มหายโส ฯ |๕.๒๓| อิมสฺส ชนิกา มาตา มายา นาม ภวิสฺสติ ปิตา สุทฺโธทโน นาม อยํ เหสฺสติ โคตโม ฯ |๕.๒๔| อนาสวา วีตราคา สนฺตจิตฺตา สมาหิตา โกลิโต อุปติสฺโส จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา อานนฺโท นามุปฏฺฐาโก อุปฏฺฐิสฺสติมํ ชินํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อุสฺสนฺนกุสลญฺจโย ฯ ยุ. อุสฺสนฺนกุสลปจฺจโย ฯ ^๒ ม. ยุ. โกฏิสตสหสฺสานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๑.

|๕.๒๕| เขมา อุปฺปลวณฺณา จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา อนาสวา วีตราคา สนฺตจิตฺตา สมาหิตา ฯ |๕.๒๖| โพธิ ตสฺส ภควโต อสฺสตฺโถติ ปวุจฺจติ จิตฺโต จ หตฺถาฬวโก อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐกา ฯ |๕.๒๗| นนฺทมาตา จ อุตฺตรา อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐิกา อายุ วสฺสสตํ ตสฺส โคตมสฺส ยสสฺสิโน ฯ |๕.๒๘| อิทํ สุตฺวาน วจนํ อสมสฺส มเหสิโน อาโมทิตา นรมรู พุทฺธวีชงฺกุโร อยํ ฯ |๕.๒๙| อุกฺกุฏฺฐิสทฺทา วตฺตนฺติ อปฺโผเฏนฺติ หสนฺติ จ กตญฺชลี นมสฺสนฺติ ทสสหสฺสี สเทวกา ฯ |๕.๓๐| ยทิมสฺส โลกนาถสฺส วิรชฺชิสฺสาม สาสนํ อนาคตมฺหิ อทฺธาเน เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ ฯ |๕.๓๑| ยถา มนุสฺสา นทึ ตรนฺตา ปฏิติตฺถํ วิรชฺฌิย เหฏฺฐาติตฺถํ คเหตฺวาน อุตฺตรนฺติ มหานทึ ฯ |๕.๓๒| เอวเมว มยํ สพฺเพ ยทิ มุญฺจามิมํ ชินํ อนาคตมฺหิ อทฺธาเน เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ ฯ |๕.๓๓| ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ อุตฺตรึ วตฺตมธิฏฺฐาสึ ทสปารมิปูริยา ฯ |๕.๓๔| เมขลํ นาม นครํ สุทตฺโต นาม ขตฺติโย สิริมา นาม ชนิกา สุมนสฺส มเหสิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๒.

|๕.๓๕| นววสฺสสหสฺสานิ อคารํ อชฺฌาวสิ โส จนฺโท สุจนฺโท วฏํโส ^[๑]- ตโย ปาสาทมุตฺตมา ฯ |๕.๓๖| เตสฏฺฐิสตสหสฺสานิ นาริโย สมลงฺกตา วฏํสกี ^๒- นาม นารี อนุปโม นาม อตฺรโช ฯ |๕.๓๗| นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา หตฺถิยาเนน นิกฺขมิ อนูนทสมาสานิ ปธานํ ปทหี ชิโน ฯ |๕.๓๘| พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต สุมโน โลกนายโก วตฺตจกฺโก มหาวีโร เมขเล ปุรวรุตฺตเม ฯ |๕.๓๙| สรโณ ภาวิตตฺโต จ อเหสุํ อคฺคสาวกา อุเทโน นามุปฏฺฐาโก สุมนสฺส มเหสิโน ฯ |๕.๔๐| โสณา จ อุปโสณา จ อเหสุํ อคฺคสาวิกา โสปิ พุทฺโธ อสมสโม ^๓- นาคมูเล อพุชฺฌถ ฯ |๕.๔๑| วรุโณ เจว สรโณ จ อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา จาลา จ อุปจาลา จ อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา ฯ |๕.๔๒| อุจฺจตฺตเนน ^๔- โส พุทฺโธ นวุติหตฺถมุคฺคโต ^๕- กญฺจนคฺฆิกสงฺกาโส ทสสหสฺสี วิโรจติ ฯ |๕.๔๓| นวุติวสฺสสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ ตารณีเย ตารยิตฺวา โพธเนยฺเย ^๖- อโพธยิ ปรินิพฺพายิ สมฺพุทฺโธ อุฬุราชาว อตฺถมิ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. จ ฯ ^๒ ม. ยุ. วฏํสิกา ฯ ^๓ ม. ยุ. อมิตยโส ฯ ^๔ ยุ. อุจฺจตเรน ฯ @อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ^๕ ยุ. ...สมุคฺคโต ฯ ^๖ ม. ยุ. โพธนีเย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๓.

|๕.๔๔| เต จ ขีณาสวา ภิกฺขู โส จ พุทฺโธ อสาทิโส ^๑- อตุลํ ปภํ ทสฺสยิตฺวา นิพฺพุตา เต มหายสา ฯ |๕.๔๕| ตญฺจ ญาณมตุลิยํ ตานิ จ อตุลิยานิ ^๒- รตนานิ สพฺพํ สมนฺตรหิตํ นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราติ ฯ |๕.๔๖| สุมโน ยสธโร พุทฺโธ องฺคารามมฺหิ นิพฺพุโต ตตฺเถว ตสฺส ชินถูโป จตุโยชนมุคฺคโต ฯ สุมนพุทฺธวํโส จตุตฺโถ ฯ

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๔๔๘-๔๕๓. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9214&w=&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9214&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=33.2&item=5&items=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=33&siri=196 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=185 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=5024 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=5024 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ https://84000.org/tipitaka/read/?index_33 https://84000.org/tipitaka/english/?index_33