บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕

ทฺวาทสโม สุชาตพุทฺธวํโส [๑๓] |๑๓.๑| ตตฺเถว มณฺฑกปฺปมฺหิ สุชาโต นาม นายโก สีหหนุ อุสภกฺขนฺโธ ^๒- อปฺปเมยฺโย ทุราสโท ฯ |๑๓.๒| จนฺโทว วิมโล สุทฺโธ สตรํสีว ปตาปวา ^๓- เอวํ โสภติ สมฺพุทฺโธ ชลนฺโต สิริยา สทา ^๔- ฯ |๑๓.๓| ปาปุณิตฺวาน สมฺพุทฺโธ เกวลํ โพธิมุตฺตมํ สุมงฺคลมฺหิ นคเร ธมฺมจกฺกํ ปวตฺตยิ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สาธุหิ ฯ ยุ. ตาทิหิ ฯ ^๒ ม. สภกฺขนฺโธ ฯ ^๓ ยุ. ตาปวา ฯ ^๔ ยุ. ปภา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘๖.

|๑๓.๔| เทเสนฺโต ^๑- ปวรํ ธมฺมํ สุชาโต โลกนายโก อสีติโกฏี อภิสมึสุํ ปฐเม ธมฺมเทสเน ฯ |๑๓.๕| ยทา สุชาโต อมิตยโส เทเว วสฺสมุปาคมิ สตฺตตฺตึสสตสหสฺสานํ ทุติยาภิสมโย อหุ ฯ |๑๓.๖| ยทา สุชาโต อสโม ^๒- อุปคญฺฉิ ปิตุ สนฺติกํ สฏฺฐิสตสหสฺสานํ ตติยาภิสมโย อหุ ฯ |๑๓.๗| สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ สุชาตสฺส มเหสิโน ขีณาสวานํ วิมลานํ สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ ฯ |๑๓.๘| อภิญฺญาพลปฺปตฺตานํ อปฺปตฺตานํ ภวาภเว สฏฺฐิสตสหสฺสานิ ^๓- ปฐมํ สนฺนิปตึสุ เต ฯ |๑๓.๙| ปุนาปรํ สนฺนิปาเต ติทิโวโรหเณ ชิเน ปญฺญาสสตสหสฺสานํ ทุติโย อาสิ สมาคโม ฯ |๑๓.๑๐| อุปสงฺกมฺม ^๔- นรวุสภํ ^๕- ตสฺส โย อคฺคสาวโก จตูหิ สตสหสฺเสหิ สมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมิ ฯ |๑๓.๑๑| อหนฺเตน สมเยน จตุทีปมฺหิ อิสฺสโร อนฺตลิกฺขจโร อาสึ จกฺกวตฺติ มหพฺพโล ฯ ^[๖]- |๑๓.๑๒| จตุทีเป มหารชฺชํ รตเน สตฺต อุตฺตเม พุทฺเธ นิยฺยาทยิตฺวาน ปพฺพชึ ตสฺส สนฺติเก ฯ |๑๓.๑๓| อารามิกา ชนปเท อุฏฺฐานํ ปฏิปิณฺฑิย @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. เทเสนฺเต ... สุชาเต โลกนายเก ฯ ^๒ โป. ม. ยุ. อสมสโม ฯ ^๓ ยุ. @สฏฺฐิสตสหสฺสานํ ฯ ^๔ ม. ยุ. อุปสงฺกมนฺโต ฯ ^๕ ม. นราสภํ ฯ ยุ. นรวสภํ ฯ @^๖ ม. โลเก อจฺฉริยํ ทิสฺวา อพฺภูตํ โลมหํสนํ อุปคนฺตฺวาน วนฺทึ โส สุชาตํ @โลกนายกํ ฯ ยุ. ... อุปคนฺตฺวาน วนฺทยึ ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘๗.

อุปเนนฺติ ภิกฺขุสงฺฆสฺส ปจฺจยํ สยนาสนํ ฯ |๑๓.๑๔| โสปิ มํ ตทา ^๑- พฺยากาสิ ทสสหสฺสมฺหิ อิสฺสโร ตึสกปฺปสหสฺสานํ ^๒- อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ ฯ |๑๓.๑๕| อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา นิกฺขมิตฺวา ตถาคโต ปธานํ ปทหิตฺวาน กตฺวา ทุกฺกรการิกํ ฯ |๑๓.๑๖| อชปาลรุกฺขมูลสฺมึ นิสีทิตฺวา ตถาคโต ตตฺถ ปายาสํ ปคฺคยฺห เนรญฺชรมุเปหิติ ฯ |๑๓.๑๗| เนรญฺชราย ตีรมฺหิ ปายาสํ อทิ โส ชิโน ปฏิยตฺตวรมคฺเคน โพธิมูลมฺหิ เอหิติ ฯ |๑๓.๑๘| ตโต ปทกฺขิณํ กตฺวา โพธิมณฺฑํ อนุตฺตรํ อสฺสตฺถรุกฺขมูลมฺหิ พุชฺฌิสฺสติ มหายโส ฯ |๑๓.๑๙| อิมสฺส ชนิกา มาตา มายา นาม ภวิสฺสติ ปิตา สุทฺโธทโน นาม อยํ เหสฺสติ โคตโม ฯ |๑๓.๒๐| อนาสวา วีตราคา สนฺตจิตฺตา สมาหิตา โกลิโต อุปติสฺโส จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา อานนฺโท นามุปฏฺฐาโก อุปฏฺฐิสฺสติมํ ชินํ ฯ |๑๓.๒๑| เขมา อุปฺปลวณฺณา จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา อนาสวา วีตราคา สนฺตจิตฺตา สมาหิตา ฯ |๑๓.๒๒| โพธิ ตสฺส ภควโต อสฺสตฺโถติ ปวุจฺจติ จิตฺโต จ หตฺถาฬวโก อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐกา ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. พุทฺโธ ฯ ^๒ โป. ม. ยุ. ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘๘.

|๑๓.๒๓| นนฺทมาตา จ อุตฺตรา อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐิกา อายุ วสฺสสตํ ตสฺส โคตมสฺส ยสสฺสิโน ฯ |๑๓.๒๔| อิทํ สุตฺวาน วจนํ อสมสฺส มเหสิโน อาโมทิตา นรมรู พุทฺธวีชงฺกุโร อยํ ฯ |๑๓.๒๕| อุกฺกุฏฺฐิสทฺทา วตฺตนฺติ อปฺโผเฏนฺติ หสนฺติ จ กตญฺชลี นมสฺสนฺติ ทสสหสฺสี สเทวกา ฯ |๑๓.๒๖| ยทิมสฺส โลกนาถสฺส วิรชฺฌิสฺสาม สาสนํ อนาคตมฺหิ อทฺธาเน เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ ฯ |๑๓.๒๗| ยถา มนุสฺสา นทึ ตรนฺตา ปฏิติตฺถํ วิรชฺฌิย เหฏฺฐาติตฺถํ คเหตฺวาน อุตฺตรนฺติ มหานทึ ฯ |๑๓.๒๘| เอวเมว มยํ สพฺเพ ยทิ มุญฺจามิมํ ชินํ อนาคตมฺหิ อทฺธาเน เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ ฯ |๑๓.๒๙| ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา ภิยฺโย หาสํ ชเน อหํ อธิฏฺฐหึ วตฺตํ อุคฺคํ ทสปารมิปูริยา ฯ |๑๓.๓๐| สุตฺตนฺตํ วินยญฺจาปิ นวงฺคสตฺถุสาสนํ สพฺพํ ปริยาปุณิตฺวาน โสภยึ ชินสาสนํ ฯ |๑๓.๓๑| ตตฺถปฺปมตฺโต วิหรนฺโต พฺรหฺมํ ภาเวตฺวา ภาวนํ อภิญฺญาสุ ปารมึ คนฺตฺวา พฺรหฺมโลกมคญฺฉิหํ ฯ |๑๓.๓๒| สุมงฺคลํ นาม นครํ อุคฺคโต นาม ขตฺติโย มาตา ปภาวตี นาม สุชาตสฺส มเหสิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘๙.

|๑๓.๓๓| นววสฺสสหสฺสานิ อคารํ อชฺฌาวสิ โส สิริ อุปสิริ จนฺโท ^๑- ตโย ปาสาทมุตฺตมา ฯ |๑๓.๓๔| เตวีสติสหสฺสานิ นาริโย สมลงฺกตา สิรินนฺทา นาม นารี อุปเสโน นาม อตฺรโช ฯ |๑๓.๓๕| นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา อสฺสยาเนน นิกฺขมิ อนูนนวมาสานิ ปธานํ ปทหี ชิโน ฯ |๑๓.๓๖| พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต สุชาโต ^๒- โลกนายโก วตฺตจกฺโก มหาวีโร สุมงฺคลุยฺยานมุตฺตเม ฯ |๑๓.๓๗| สุทสฺสโน สุเทโว จ อเหสุํ อคฺคสาวกา นารโท นามุปฏฺฐาโก สุชาตสฺส มเหสิโน ฯ |๑๓.๓๘| นาคา ^๓- นาคสมานา จ อเหสุํ อคฺคสาวิกา โพธิ ตสฺส ภควโต มหาเวฬูติ วุจฺจติ ฯ |๑๓.๓๙| โส จ รุกฺโข ฆนกฺขนฺโธ ^๔- อจฺฉิทฺโท โหติ ปตฺติโก อุชุ วํโส พฺรหา โหติ ทสฺสเนยฺโย มโนรโม ฯ |๑๓.๔๐| เอกกฺขนฺโธ ปวฑฺฒิตฺวา ตโต สาขา จ ^๕- ภิชฺชติ ยถา สุพนฺโธ โมรหตฺโถ เอวํ โสภติ โส ทุโม ฯ |๑๓.๔๑| น ตสฺส กณฺฐกา โหนฺติ นาปิ ฉิทฺทํ มหา อหุ วิติณฺณสาโข อวิรโฬ สนฺทจฺฉาโย ^๖- มโนรโม ฯ |๑๓.๔๒| สุทตฺโต เจว จิตฺโต จ อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา สุภทฺทา เจว ปทุมา จ อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. นนฺโท ฯ ยุ. นนฺทา ฯ ^๒ ยุ. สุชาเต ฯ ^๓ ม. ยุ. นาคา จ นาคสมาลา จ ฯ @^๔ โป. ยุ. ฆนรุจิโร ฯ ^๕ ม. ยุ. ปภิชฺชติ ฯ ^๖ ยุ. สนฺนจฺฉาโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๐.

|๑๓.๔๓| ปญฺญาสรตโน อาสิ อุจฺจตฺตเนน โส ชิโน สพฺพาการวรูเปโต สพฺพคุณมุปาคโต ฯ |๑๓.๔๔| ตสฺส ปภา อสมสมา นิทฺธาวติ สมนฺตโต อปฺปมาโณ อตุลิโย ^๑- อุปเมหิ ^๒- อนูปโม ฯ |๑๓.๔๕| นวุติวสฺสสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๓.๔๖| ยถาปิ สาคเร อุมฺมิ คคเน ตารกา ยถา เอวํ ตทา ปาวจนํ อรหนฺเตหิ จิตฺตกํ ^๓- ฯ |๑๓.๔๗| [เตวิชฺชา ^๔- ฉฬภิญฺญาหิ พลปฺปตฺเตหิ ตาทิหิ สมากุลมิทํ อาสิ อรหนฺเตหิ ตาทิภิ] ฯ |๑๓.๔๘| โส จ พุทฺโธ อสมสโม คุณานิ จ ตานิ อตุลิยานิ สพฺพํ สมนฺตรหิตํ นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราติ ฯ |๑๓.๔๙| สุชาโต ชินวโร พุทฺโธ เสลารามมฺหิ นิพฺพุโต ตตฺเถว ^๕- เจติโย สตฺถุ ตีณิ คาวุตมุคฺคโตติ ฯ สุชาตพุทฺธวํโส ทฺวาทสโม ฯ