ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลี อักษรไทย พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๒ อภิ. วิภงฺโค

                                    ธาตุวิภงฺโค
     [๑๑๔]   ฉ  ธาตุโย  ปฐวีธาตุ  อาโปธาตุ  เตโชธาตุ  วาโยธาตุ
อากาสธาตุ วิญฺญาณธาตุ ฯ
     [๑๑๕]   ตตฺถ  กตมา  ปฐวีธาตุ  ปฐวีธาตุทฺวยํ  อตฺถิ  อชฺฌตฺติกา
อตฺถิ   พาหิรา   ฯ   ตตฺถ   กตมา  อชฺฌตฺติกา  ปฐวีธาตุ  ยํ  อชฺฌตฺตํ
ปจฺจตฺตํ   กกฺขฬํ   ขริคตํ   กกฺขฬตฺตํ   กกฺขฬภาโว   อชฺฌตฺตํ  อุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ   เกสา   โลมา   นขา   ทนฺตา   ตโจ   มํสํ  นฺหารู  อฏฺฐี
อฏฺฐิมิญฺชํ    วกฺกํ    หทยํ    ยกนํ   กิโลมกํ   ปิหกํ   ปปฺผาสํ   อนฺตํ
อนฺตคุณํ   อุทริยํ   กรีสํ   ยํ   วา   ปนญฺญมฺปิ  อตฺถิ  อชฺฌตฺตํ  ปจฺจตฺตํ
กกฺขฬํ    ขริคตํ    กกฺขฬตฺตํ   กกฺขฬภาโว   อชฺฌตฺตํ   อุปาทินฺนํ   อยํ
วุจฺจติ   อชฺฌตฺติกา   ปฐวีธาตุ   ฯ   ตตฺถ   กตมา  พาหิรา  ปฐวีธาตุ
ยํ   พาหิรํ   กกฺขฬํ  ขริคตํ  กกฺขฬตฺตํ  กกฺขฬภาโว  พหิทฺธา  อนุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ   อโย   โลหํ   ติปุ   สีสํ   สชฺฌุ   มุตฺตา   มณิ   เวฬุริโย
สงฺโข   สิลา   ปวาฬํ   รชตํ   ชาตรูปํ   โลหิตงฺโค   มสารคลฺลํ  ติณํ
กฏฺฐํ   สกฺขรา   กถลา   ภูมิ   ปาสาโณ   ปพฺพโต  ยํ  วา  ปนญฺญมฺปิ
อตฺถิ    พาหิรํ    กกฺขฬํ    ขริคตํ   กกฺขฬตฺตํ   กกฺขฬภาโว   พหิทฺธา
อนุปาทินฺนํ   อยํ   วุจฺจติ   พาหิรา   ปฐวีธาตุ  ฯ  ยา  จ  อชฺฌตฺติกา
ปฐวีธาตุ    ยา    จ   พาหิรา   ปฐวีธาตุ   ตเทกชฺฌํ   อภิสญฺญูหิตฺวา
อภิสงฺขิปิตฺวา อยํ วุจฺจติ ปฐวีธาตุ ฯ
     [๑๑๖]   ตตฺถ  กตมา  อาโปธาตุ  อาโปธาตุทฺวยํ  อตฺถิ อชฺฌตฺติกา
อตฺถิ   พาหิรา   ฯ   ตตฺถ  กตมา  อชฺฌตฺติกา  อาโปธาตุ  ยํ  อชฺฌตฺตํ
ปจฺจตฺตํ    อาโป   อาโปคตํ   เสฺนโห   เสฺนหคตํ   พนฺธนตฺตํ   รูปสฺส
อชฺฌตฺตํ   อุปาทินฺนํ   เสยฺยถีทํ   ปิตฺตํ   เสมฺหํ   ปุพฺโพ  โลหิตํ  เสโท
เมโท   อสฺสุ   วสา   เขโฬ   สิงฺฆาณิกา   ลสิกา   มุตฺตํ   ยํ   วา
ปนญฺญมฺปิ    อตฺถิ    อชฺฌตฺตํ    ปจฺจตฺตํ   อาโป   อาโปคตํ   เสฺนโห
เสฺนหคตํ    พนฺธนตฺตํ    รูปสฺส    อชฺฌตฺตํ    อุปาทินฺนํ   อยํ   วุจฺจติ
อชฺฌตฺติกา   อาโปธาตุ   ฯ   ตตฺถ   กตมา   พาหิรา   อาโปธาตุ  ยํ
พาหิรํ    อาโป    อาโปคตํ   เสนฺโห   เสฺนหคตํ   พนฺธนตฺตํ   รูปสฺส
พหิทฺธา   อนุปาทินฺนํ   เสยฺยถีทํ   มูลรโส  ขนฺธรโส  ตจรโส  ปตฺตรโส
ปุปฺผรโส   ผลรโส  ขีรํ  ทธิ  สปฺปิ  นวนีตํ  เตลํ  มธุ  ผาณิตํ  ภุมฺมานิ
วา   อุทกานิ   อนฺตลิกฺขานิ   วา   ยํ   วา   ปนญฺญมฺปิ  อตฺถิ  พาหิรํ
อาโป    อาโปคตํ   เสฺนโห   เสฺนหคตํ   พนฺธนตฺตํ   รูปสฺส   พหิทฺธา
อนุปาทินฺนํ   อยํ   วุจฺจติ   พาหิรา  อาโปธาตุ  ฯ  ยา  จ  อชฺฌตฺติกา
อาโปธาตุ   ยา   จ   พาหิรา   อาโปธาตุ   ตเทกชฺฌํ   อภิสญฺญูหิตฺวา
อภิสงฺขิปิตฺวา อยํ วุจฺจติ อาโปธาตุ ฯ
     [๑๑๗]   ตตฺถ  กตมา  เตโชธาตุ  เตโชธาตุทฺวยํ  อตฺถิ อชฺฌตฺติกา
อตฺถิ   พาหิรา   ฯ   ตตฺถ  กตมา  อชฺฌตฺติกา  เตโชธาตุ  ยํ  อชฺฌตฺตํ
ปจฺจตฺตํ   เตโช   เตโชคตํ   อุสฺมา  อุสฺมาคตํ  อุสุมํ  อุสุมคตํ  อชฺฌตฺตํ
อุปาทินฺนํ   เสยฺยถีทํ   เยน   จ  สนฺตปฺปติ  เยน  จ  ชีรติ   เยน  จ
ปริทยฺหติ    เยน   จ   อสิตปีตขายิตสายิตํ   สมฺมา   ปริณามํ   คจฺฉติ
ยํ   วา   ปนญฺญมฺปิ   อตฺถิ  อชฺฌตฺตํ  ปจฺจตฺตํ  เตโช  เตโชคตํ  อุสฺมา
อุสฺมาคตํ    อุสุมํ    อุสุมคตํ    อชฺฌตฺตํ    อุปาทินฺนํ    อยํ    วุจฺจติ
อชฺฌตฺติกา เตโชธาตุ ฯ
     {๑๑๗.๑}   ตตฺถ  กตมา  พาหิรา  เตโชธาตุ  ยํ  พาหิรํ  เตโช
เตโชคตํ    อุสฺมา   อุสฺมาคตํ   อุสุมํ   อุสุมคตํ   พหิทฺธา   อนุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ   กฏฺฐคฺคิ   สกลิกคฺคิ   ติณคฺคิ   โคมยคฺคิ   ถุสคฺคิ  สงฺการคฺคิ
อินฺทคฺคิ      อคฺคิสนฺตาโป      สุริยสนฺตาโป      กฏฺฐสนฺนิจยสนฺตาโป
ติณสนฺนิจยสนฺตาโป       ธญฺญสนฺนิจยสนฺตาโป      ภสฺมาสนฺนิจยสนฺตาโป
ยํ  วา  ปนญฺญมฺปิ  อตฺถิ  พาหิรํ  เตโช  เตโชคตํ  อุสฺมา อุสฺมาคตํ อุสุมํ
อุสุมคตํ   พหิทฺธา  อนุปาทินฺนํ  อยํ  วุจฺจติ  พาหิรา  เตโชธาตุ  ฯ  ยา
จ   อชฺฌตฺติกา   เตโชธาตุ   ยา   จ   พาหิรา  เตโชธาตุ  ตเทกชฺฌํ
อภิสญฺญูหิตฺวา อภิสงฺขิปิตฺวา อยํ วุจฺจติ เตโชธาตุ ฯ
     [๑๑๘]   ตตฺถ  กตมา  วาโยธาตุ  วาโยธาตุทฺวยํ  อตฺถิ อชฺฌตฺติกา
อตฺถิ   พาหิรา   ฯ   ตตฺถ  กตมา  อชฺฌตฺติกา  วาโยธาตุ  ยํ  อชฺฌตฺตํ
ปจฺจตฺตํ    วาโย   วาโยคตํ   ถมฺภิตตฺตํ   รูปสฺส   อชฺฌตฺตํ   อุปาทินฺนํ
เสยฺยถีทํ   อุทฺธงฺคมา   วาตา   อโธคมา   วาตา   กุจฺฉิสยา   วาตา
โกฏฺฐสยา   วาตา   องฺคมงฺคานุสาริโน  วาตา  สตฺถกวาตา  ขุรกวาตา
อุปฺปลกวาตา    อสฺสาโส    ปสฺสาโส    ยํ    วา   ปนญฺญมฺปิ   อตฺถิ
อชฺฌตฺตํ    ปจฺจตฺตํ    วาโย   วาโยคตํ   ถมฺภิตตฺตํ   รูปสฺส   อชฺฌตฺตํ
อุปาทินฺนํ อยํ วุจฺจติ อชฺฌตฺติกา วาโยธาตุ ฯ
     {๑๑๘.๑}   ตตฺถ  กตมา  พาหิรา  วาโยธาตุ  ยํ  พาหิรํ  วาโย
วาโยคตํ     ถมฺภิตตฺตํ    รูปสฺส    พหิทฺธา    อนุปาทินฺนํ    เสยฺยถีทํ
ปุรตฺถิมา   วาตา   ปจฺฉิมา   วาตา   อุตฺตรา  วาตา  ทกฺขิณา  วาตา
สรชา   วาตา   อรชา   วาตา  สีตา  วาตา  อุณฺหา  วาตา  ปริตฺตา
วาตา   อธิมตฺตา   วาตา   กาฬา   วาตา   เวรมฺภวาตา  ปกฺขวาตา
สุปณฺณวาตา    ตาลวณฺฏวาตา    วิธูปนวาตา    ยํ    วา    ปนญฺญมฺปิ
อตฺถิ   พาหิรํ   วาโย  วาโยคตํ  ถมฺภิตตฺตํ  รูปสฺส  พหิทฺธา  อนุปาทินฺนํ
อยํ  วุจฺจติ  พาหิรา  วาโยธาตุ  ฯ  ยา  จ  อชฺฌตฺติกา  วาโยธาตุ ยา
จ    พาหิรา    วาโยธาตุ    ตเทกชฺฌํ   อภิสญฺญูหิตฺวา   อภิสงฺขิปิตฺวา
อยํ วุจฺจติ วาโยธาตุ ฯ
     [๑๑๙]   ตตฺถ   กตมา   อากาสธาตุ   อากาสธาตุทฺวยํ   อตฺถิ
อชฺฌตฺติกา   อตฺถิ   พาหิรา   ฯ  ตตฺถ  กตมา  อชฺฌตฺติกา  อากาสธาตุ
ยํ   อชฺฌตฺตํ   ปจฺจตฺตํ   อากาโส   อากาสคตํ   อฆํ   อฆคตํ   วิวโร
วิวรคตํ    อสมฺผุฏฺฐํ    มํสโลหิเตหิ    อชฺฌตฺตํ    อุปาทินฺนํ   เสยฺยถีทํ
กณฺณจฺฉิทฺทํ    นาสจฺฉิทฺทํ    มุขทฺวารํ    เยน   จ   อสิตปีตขายิตสายิตํ
อชฺโฌหรติ    ยตฺถ    จ    อสิตปีตขายิตสายิตํ   สนฺติฏฺฐติ   เยน   จ
อสิตปีตขายิตสายิตํ    อโธภาคํ   นิกฺขมติ   ยํ   วา   ปนญฺญมฺปิ   อตฺถิ
อชฺฌตฺตํ   ปจฺจตฺตํ   อากาโส   อากาสคตํ  อฆํ  อฆคตํ  วิวโร  วิวรคตํ
อสมฺผุฏฺฐํ   มํสโลหิเตหิ   อชฺฌตฺตํ   อุปาทินฺนํ   อยํ   วุจฺจติ  อชฺฌตฺติกา
อากาสธาตุ   ฯ   ตตฺถ   กตมา   พาหิรา   อากาสธาตุ   ยํ   พาหิรํ
อากาโส   อากาสคตํ   อฆํ   อฆคตํ   วิวโร  วิวรคตํ  อสมฺผุฏฺฐํ  จตูหิ
มหาภูเตหิ   พหิทฺธา   อนุปาทินฺนํ  อยํ  วุจฺจติ  พาหิรา  อากาสธาตุ  ฯ
ยา   จ   อชฺฌตฺติกา   อากาสธาตุ   ยา   จ   พาหิรา   อากาสธาตุ
ตเทกชฺฌํ อภิสญฺญูหิตฺวา อภิสงฺขิปิตฺวา อยํ วุจฺจติ อากาสธาตุ ฯ
     [๑๒๐]   ตตฺถ     กตมา     วิญฺญาณธาตุ    จกฺขุวิญฺญาณธาตุ
โสตวิญฺญาณธาตุ           ฆานวิญฺญาณธาตุ          ชิวฺหาวิญฺญาณธาตุ
กายวิญฺญาณธาตุ มโนวิญฺญาณธาตุ อยํ วุจฺจติ วิญฺญาณธาตุ ฯ
                                  อิมา ฉ ธาตุโย ฯ
     [๑๒๑]   อปราปิ   ฉ  ธาตุโย  สุขธาตุ  ทุกฺขธาตุ  โสมนสฺสธาตุ
โทมนสฺสธาตุ   อุเปกฺขาธาตุ   อวิชฺชาธาตุ   ฯ   ตตฺถ  กตมา  สุขธาตุ
ยํ   กายิกํ   สาตํ   กายิกํ   สุขํ   กายสมฺผสฺสชํ   สาตํ  สุขํ  เวทยิตํ
กายสมฺผสฺสชา   สาตา   สุขา  เวทนา  อยํ  วุจฺจติ  สุขธาตุ  ฯ  ตตฺถ
กตมา   ทุกฺขธาตุ   ยํ   กายิกํ   อสาตํ   กายิกํ   ทุกฺขํ  กายสมฺผสฺสชํ
อสาตํ    ทุกฺขํ   เวทยิตํ   กายสมฺผสฺสชา   อสาตา   ทุกฺขา   เวทนา
อยํ   วุจฺจติ   ทุกฺขธาตุ   ฯ   ตตฺถ  กตมา  โสมนสฺสธาตุ  ยํ  เจตสิกํ
สาตํ  เจตสิกํ  สุขํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  สาตํ  สุขํ  เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา
สาตา สุขา เวทนา อยํ วุจฺจติ โสมนสฺสธาตุ ฯ
     {๑๒๑.๑}   ตตฺถ  กตมา  โทมนสฺสธาตุ  ยํ  เจตสิกํ อสาตํ เจตสิกํ
ทุกฺขํ   เจโตสมฺผสฺสชํ   อสาตํ  ทุกฺขํ  เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา  อสาตา
ทุกฺขา  เวทนา  อยํ  วุจฺจติ  โทมนสฺสธาตุ  ฯ  ตตฺถ กตมา อุเปกฺขาธาตุ
ยํ   เจตสิกํ   เนว  สาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  อทุกฺขมสุขํ  เวทยิตํ
เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา   เวทนา   อยํ  วุจฺจติ  อุเปกฺขาธาตุ  ฯ
ตตฺถ  กตมา  อวิชฺชาธาตุ  ยํ  อญฺญาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ  ๑- อวิชฺชาลงฺคี
โมโห อกุสลมูลํ อยํ วุจฺจติ อวิชฺชาธาตุ ฯ อิมา ฉ ธาตุโย ฯ
     [๑๒๒]   อปราปิ  ฉ  ธาตุโย  กามธาตุ  พฺยาปาทธาตุ  วิหึสาธาตุ
เนกฺขมฺมธาตุ   อพฺยาปาทธาตุ   อวิหึสาธาตุ  ฯ  ตตฺถ  กตมา  กามธาตุ
กามปฏิสํยุตฺโต    ตกฺโก    วิตกฺโก    สงฺกปฺโป    อปฺปนา   พฺยปฺปนา
เจตโส   อภินิโรปนา   มิจฺฉาสงฺกปฺโป  อยํ  วุจฺจติ  กามธาตุ  เหฏฺฐโต
อวีจินิรยํ   ปริยนฺตํ   กริตฺวา   อุปริโต  ปรนิมฺมิตวสวตฺตี  เทเว  อนฺโต
กริตฺวา   ยํ   เอตสฺมึ   อนฺตเร   เอตฺถาวจรา   เอตฺถ   ปริยาปนฺนา
ขนฺธธาตุอายตนา    รูปํ   เวทนา   สญฺญา   สงฺขารา   วิญฺญาณํ   อยํ
@เชิงอรรถ:  [๓๐๐] ธมฺมสงฺคณิยํ โอโลเกตพฺพํ ฯ
วุจฺจติ   กามธาตุ   ฯ   ตตฺถ  กตมา  พฺยาปาทธาตุ  พฺยาปาทปฏิสํยุตฺโต
ตกฺโก   วิตกฺโก   ฯเปฯ   มิจฺฉาสงฺกปฺโป   อยํ   วุจฺจติ  พฺยาปาทธาตุ
ทสสุ  วา  อาฆาตวตฺถูสุ  จิตฺตสฺส  อาฆาโต  ปฏิฆาโต  ปฏิฆํ  ปฏิวิโรโธ
โกโป   ปโกโป   สมฺปโกโป   โทโส   ปโทโส   สมฺปโทโส   จิตฺตสฺส
พฺยาปตฺติ   มโนปโทโส   โกโธ   กุชฺฌนา   กุชฺฌิตตฺตํ   โทโส   ทูสนา
ทูสิตตฺตํ   พฺยาปตฺติ   พฺยาปชฺชนา   พฺยาปชฺชิตตฺตํ   วิโรโธ   ปฏิวิโรโธ
จณฺฑิกฺกํ อสุโรโป อนตฺตมนตา จิตฺตสฺส อยํ วุจฺจติ พฺยาปาทธาตุ ฯ
     {๑๒๒.๑}   ตตฺถ   กตมา   วิหึสาธาตุ   วิหึสาปฏิสํยุตฺโต  ตกฺโก
วิตกฺโก   ฯเปฯ   มิจฺฉาสงฺกปฺโป   อยํ   วุจฺจติ  วิหึสาธาตุ  อิเธกจฺโจ
ปาณินา   วา  เลฑฺฑุนา  วา  ทณฺเฑน  วา  สตฺเถน  วา  รชฺชุยา  วา
อญฺญตรญฺญตเรน   สตฺเต   วิเหเฐติ   ยา  เอวรูปา  เหฐนา  วิเหฐนา
หึสนา วิหึสนา โรสนา วิโรสนา ปรูปฆาโต อยํ วุจฺจติ วิหึสาธาตุ ฯ
     {๑๒๒.๒}   ตตฺถ  กตมา  เนกฺขมฺมธาตุ  เนกฺขมฺมปฏิสํยุตฺโต  ตกฺโก
วิตกฺโก   ฯเปฯ   สมฺมาสงฺกปฺโป   อยํ   วุจฺจติ  เนกฺขมฺมธาตุ  สพฺเพปิ
กุสลา    ธมฺมา    เนกฺขมฺมธาตุ   ฯ   ตตฺถ   กตมา   อพฺยาปาทธาตุ
อพฺยาปาทปฏิสํยุตฺโต    ตกฺโก   วิตกฺโก   ฯเปฯ   สมฺมาสงฺกปฺโป   อยํ
วุจฺจติ   อพฺยาปาทธาตุ  ยา  สตฺเตสุ  เมตฺติ  เมตฺตายนา  เมตฺตายิตตฺตํ
เมตฺตาเจโตวิมุตฺติ   อยํ   วุจฺจติ   อพฺยาปาทธาตุ   ฯ   ตตฺถ   กตมา
อวิหึสาธาตุ   อวิหึสาปฏิสํยุตฺโต   ตกฺโก   วิตกฺโก   สงฺกปฺโป   อปฺปนา
พฺยปฺปนา    เจตโส    อภินิโรปนา    สมฺมาสงฺกปฺโป    อยํ    วุจฺจติ
อวิหึสาธาตุ     ยา    สตฺเตสุ    กรุณา    กรุณายนา    กรุณายิตตฺตํ
กรุณาเจโตวิมุตฺติ อยํ วุจฺจติ อวิหึสาธาตุ ฯ อิมา ฉ ธาตุโย ฯ
     [๑๒๓]   อิติ   อิมานิ   ตีณิ   ฉกฺกานิ   ตเทกชฺฌํ  อภิสญฺญูหิตฺวา
อภิสงฺขิปิตฺวา อฏฺฐารส ธาตุโย โหนฺติ ฯ
                                  สุตฺตนฺตภาชนียํ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้าที่ ๑๐๑-๑๐๘. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=2068&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=2068&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=35&item=114&items=10              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=35&siri=11              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=114              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=1401              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=1401              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ https://84000.org/tipitaka/read/?index_35 https://84000.org/tipitaka/english/?index_35

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]