บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
[829] Tassa evaṃ imaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayato cattāropi satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi indriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti sattapi bojjhaṅgā bhāvanāparipūriṃ gacchanti . tassime dve dhammā yuganaddhā 1- vattanti samatho ca vipassanā ca . so ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchikaroti. {829.1} Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pariññeyyā pañcupādānakkhandhātissa vacanīyaṃ seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandho ime dhammā abhiññā pariññeyyā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā avijjā ca bhavataṇhā ca ime dhammā abhiññā pahātabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā samatho ca vipassanā ca ime dhammā abhiññā bhāvetabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā vijjā ca vimutti ca ime dhammā abhiññā sacchikātabbā. [830] Sotaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... ghānaṃ bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. yuganandhā. Jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... jivhaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... Kāyaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... manaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ dhamme [1]- jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ manoviññāṇaṃ [2]- jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ manosamphassaṃ [3]- jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ manasmiṃ na sārajjati dhammesu na sārajjati manoviññāṇe na sārajjati manosamphasse na sārajjati yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmiṃpi na sārajjati. {830.1} Tassa asārattassa asaṃyuttassa asammūḷhassa ādīnavānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā apacayaṃ gacchanti . taṇhā cassa ponobbhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī sā cassa pahīyati . tassa kāyikāpi darathā pahīyanti cetasikāpi darathā pahīyanti kāyikāpi santāpā pahīyanti cetasikāpi santāpā pahīyanti kāyikāpi pariḷāhā pahīyanti cetasikāpi pariḷāhā pahīyanti. So kāyikasukhampi cetosukhampi paṭisaṃvedeti. {830.2} Yā tathābhūtassa diṭṭhi sāssa hoti sammādiṭṭhi yo tathābhūtassa saṅkappo svāssa hoti sammāsaṅkappo yo tathābhūtassa vāyāmo svāssa hoti sammāvāyāmo yā tathābhūtassa sati sāssa hoti sammāsati yo tathābhūtassa samādhi svāssa hoti sammāsamādhi . Pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hoti . @Footnote:1-2-3 Yu. etthantare bhikkhaveti dissati. Evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati. [831] Tassa evaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayato cattāropi satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi indriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti sattapi bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti . tassime dve dhammā yuganaddhā vattanti samatho ca vipassanā ca . so ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme sacchikaroti. {831.1} Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pariññeyyā pañcupādānakkhandhātissa vacanīyaṃ seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandho ime dhammā abhiññā pariññeyyā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā avijjā ca bhavataṇhā ca ime dhammā abhiññā pahātabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā samatho ca vipassanā ca ime dhammā abhiññā bhāvetabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā vijjā ca vimutti ca ime dhammā abhiññā sacchikātabbāti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ. ---------- Nagaravindeyyasuttaṃ [832] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nagaravindaṃ 1- nāma kosalānaṃ brahmaṇagāmo 2- tadavasari . Assosuṃ kho nagaravindeyyakā 3- brāhmaṇa- gahapatikā samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ nagaravindaṃ 4- anuppatto taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti. {832.1} Atha kho nagaravindeyyakā 5- brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenūpasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. @Footnote: 1-4 Po. nagaravindeyyaṃ nāma. 2 Ma. brāhmaṇānaṃ gāmo. 3-5 Po. nagaravindeyyā. [833] Ekamantaṃ nisinne kho nagaravindeyyake brāhmaṇagahapatike bhagavā etadavoca sace vo gahapatayo aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ kathaṃrūpā 1- gahapatayo samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbāti evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha ye te samaṇabrāhmaṇā cakkhuviññeyyesu rūpesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi cakkhuviññeyyesu rūpesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ apassataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbā. {833.1} Ye te samaṇabrāhmaṇā sotaviññeyyesu saddesu ... Ghānaviññeyyesu gandhesu ... Jivhāviññeyyesu rasesu ... Kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu ... manoviññeyyesu dhammesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi manoviññeyyesu @Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha kathaṃbhūtāti dissati. Dhammesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ apassataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbāti . Evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha. [834] Sace pana vo gahapatayo aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ kathaṃrūpā gahapatayo samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbāti evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha ye te samaṇabrāhmaṇā cakkhuviññeyyesu rūpesu vītarāgā vītadosā vītamohā ajjhattaṃ vūpasantacittā samacariyaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi cakkhuviññeyyesu rūpesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ passataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā. {834.1} Ye te samaṇabrāhmaṇā sotaviññeyyesu saddesu ... ghānaviññeyyesu gandhesu ... jivhāviññeyyesu rasesu ... Kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu ... manoviññeyyesu Dhammesu vītarāgā vītadosā vītamohā ajjhattaṃ vūpasantacittā samacariyaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi manoviññeyyesu dhammesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ passataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbāti . evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha. [835] Sace 1- te gahapatayo aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ ke panāyasmantānaṃ ākārā ke anvayā yena tumhe āyasmanto evaṃ vadetha addhā te āyasmanto vītarāgā vā rāgavinayāya vā paṭipannā vītadosā vā dosavinayāya vā paṭipannā vītamohā vā mohavinayāya vā paṭipannāti evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha tathā hi te āyasmanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti natthi kho pana tattha tathārūpā cakkhuviññeyyā rūpā ye disvā disvā abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā sotaviññeyyā saddā ye sutvā sutvā abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā ghānaviññeyyā gandhā ye ghāyitvā ghāyitvā @Footnote: 1 Po. sace vo. Ma. sace pana vo. Abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā jivhāviññeyyā rasā ye sāyitvā sāyitvā abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā ye phusitvā phusitvā abhirameyyuṃ ime kho no āvuso ākārā ime anvayā yena mayaṃ āyasmante evaṃ vadema addhā te āyasmanto vītarāgā vā rāgavinayāya vā paṭipannā vītadosā vā dosavinayāya vā paṭipannā vītamohā vā mohavinayāya vā paṭipannāti . evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyāthāti. [836] Evaṃ vutte nagaravindeyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṅgateti. Nagaravindeyyasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ. ---------- Piṇḍapātapārisuddhisuttaṃ [837] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe . atha kho āyasmā sārīputto sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sārīputtaṃ bhagavā etadavoca vippasannāni kho te sārīputta indriyāni parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto katamena [1]- tvaṃ sārīputta vihārena etarahi bahulaṃ viharasīti . suññatāvihārena kho ahaṃ bhante etarahi bahulaṃ viharāmīti. [838] Sādhu sādhu sārīputta mahāpurisavihārena kira tvaṃ sārīputta etarahi bahulaṃ viharasi mahāpurisavihāro hesa sārīputta yadidaṃ suññatā . tasmātiha sārīputta bhikkhu sace ākaṅkheyya suññatāvihārena [2]- bahulaṃ vihareyyanti tena sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi nu kho me tattha cakkhuviññeyyesu rūpesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti . Sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ @Footnote: 1 Ma. etthantare khosaddo atthi . 2 Yu. etthantare etarahi iti dissati. Yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi me tattha cakkhuviññeyyesu rūpesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ natthi me tattha cakkhuviññeyyesu rūpesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena 1- vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [839] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi nu kho me tattha sotaviññeyyesu saddesu ... ghānaviññeyyesu gandhesu ... Jivhāviññeyyesu rasesu ... kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu ... Manoviññeyyesu dhammesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi me tattha manoviññeyyesu dhammesu chando vā rāgo vā @Footnote: 1 Ma. sabbattha pītipāmojjena. Doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ natthi me tattha manoviññeyyesu dhammesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [840] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ pahīnā nu kho me pañca kāmaguṇāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti appahīnā kho me pañca kāmaguṇāti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti pahīnā kho me pañca kāmaguṇāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [841] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ pahīnā nu kho me pañca nīvaraṇāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti appahīnā kho me pañca nīvaraṇāti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ nīvaraṇānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti pahīnā Kho me pañca nīvaraṇāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [842] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ pariññātā nu kho me pañcupādānakkhandhāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti apariññātā kho me pañcupādānakkhandhāti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ pariññāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti pariññātā kho me pañcupādānakkhandhāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [843] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me cattāro satipaṭṭhānāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me cattāro satipaṭṭhānāti tena sārīputta bhikkhunā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me cattāro satipaṭṭhānāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [844] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me cattāro sammappadhānāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me cattāro Sammappadhānāti tena sārīputta bhikkhunā catunnaṃ sammappadhānānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me cattāro sammappadhānāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [845] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me cattāro iddhipādāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me cattāro iddhipādāti tena sārīputta bhikkhunā catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me cattāro iddhipādāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [846] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me pañcindriyānīti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitāni kho me pañcindriyānīti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ indriyānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitāni kho me pañcindriyānīti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [847] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitāni nu kho me pañca balānīti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitāni kho me pañca balānīti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ balānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitāni kho me pañca balānīti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [848] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me satta bojjhaṅgāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me satta bojjhaṅgāti tena sārīputta bhikkhunā sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me satta bojjhaṅgāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [849] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvito nu kho me ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvito kho me ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti tena sārīputta bhikkhunā ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvito kho me ariyo Aṭṭhaṅgiko maggoti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [850] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me samatho ca vipassanā cāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me samatho ca vipassanā cāti tena sārīputta bhikkhunā samathavipassanānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me samatho ca vipassanā cāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [851] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ sacchikatā nu kho me vijjā ca vimutti cāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti asacchikatā kho me vijjā ca vimutti cāti tena sārīputta bhikkhunā vijjāya ca vimuttiyā ca sacchikiriyāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti sacchikatā kho me vijjā ca vimutti cāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [852] Ye hi keci sārīputta atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā piṇḍapātaṃ parisodhesuṃ sabbe te evameva Paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhesuṃ . ye 1- hi keci sārīputta anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā piṇḍapātaṃ parisodhessanti sabbe te evameva paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhessanti . ye 2- hi keci sārīputta etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā piṇḍapātaṃ parisodhenti sabbe te evameva paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhenti . Tasmātiha 3- vo sārīputta sikkhitabbaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhessāmāti evañhi vo sārīputta sikkhitabbanti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā sārīputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Piṇḍapātapārisuddhisuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ. --------- @Footnote: 1-2 Ma. Yu. yepi hi keci . 3 Yu. tenahi vo sārīputta evaṃ sikkhitabbaṃ. @Ma. tasmātiha sārīputta. Indriyabhāvanāsuttaṃ [853] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā kajjaṅgalāyaṃ viharati veḷuvane 1-. Atha kho uttaro māṇavo pārāsiriyantevāsī 2- yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. [854] Ekamantaṃ nisinnaṃ kho uttaraṃ māṇavaṃ pārāsiriyantevāsiṃ bhagavā etadavoca deseti uttara pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . deseti bho gotama pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . yathākathaṃ [3]- uttara deseti pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . idha bho gotama cakkhunā rūpaṃ na passati sotena saddaṃ na suṇātīti evaṃ kho bho gotama deseti pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . Evaṃ sante kho uttara andho bhāvitindriyo bhavissati badhiro bhāvitindriyo bhavissati yathā pārāsiriyassa brāhmaṇassa vacanaṃ andho hi uttara cakkhunā rūpaṃ na passati badhiro sotena saddaṃ na suṇātīti . evaṃ vutte uttaro māṇavo pārāsiriyantevāsī tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāṇo nisīdi. [855] Atha kho bhagavā uttaraṃ māṇavaṃ pārāsiriyantevāsiṃ @Footnote: 1 Ma. suveḷuvane Ma. mukheluvane . 2 Ma. pārāsivi ... . 3 Ma. Yu. @etthantare panasaddo atthi. Tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhāṇaṃ viditvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi aññathā kho ānanda deseti pārāsiriyo brāhmaṇo ca sāvakānaṃ indriyabhāvanaṃ aññathā ca pana 1- ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hotīti. Etassa bhagavā kālo etassa sugata kālo yaṃ bhagavā ariyassa vinaye anuttaraṃ indriyabhāvanaṃ deseyya bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti . Tenahānanda suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . evambhanteti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. [856] Bhagavā etadavoca kathañca ānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hoti . idhānanda bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda cakkhumā puriso ummiletvā vā nimmileyya nimmiletvā vā ummileyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda @Footnote: 1 Po. Ma. ca panānanda. Ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā cakkhuviññeyyesu rūpesu. [857] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā upajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso appakasirena 1- accharikaṃ pahareyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā sotaviññeyyesu saddesu. [858] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno ghānena gandhaṃ ghāyitvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ nanāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda īsakapoṇe 2- @Footnote: 1 Ma. appakasireneva accharaṃ . 2 Ma. īsakaṃpoṇe. Paduminipatte 1- udakaphusitāni pavattanti na saṇṭhanti evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā ghānaviññeyyesu gandhesu. [859] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno jivhāya rasaṃ sāyitvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso jivhagge kheḷapiṇḍaṃ saṃyūhitvā appakasirena vammeyya 2- evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā jivhāviññeyyesu rasesu. [860] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ @Footnote: 1 Ma. padumapalāse . 2 Ma. Yu. vameyya. Uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu. [861] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso divasaṃ santatte ayokaṭāhe 1- dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya dandho ānanda udakaphusitānaṃ nipāto atha kho taṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ @Footnote: 1 Yu. ayothāle.. Uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā manoviññeyyesu dhammesu . evaṃ kho ānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hoti. [862] Kathañcānanda sekho hoti pāṭipado . idhānanda bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so tena uppannena manāpena uppannena amanāpena uppannena manāpāmanāpena aṭṭiyati harāyati jigucchati . Sotena saddaṃ sutvā ... ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So tena uppannena manāpena uppannena amanāpena uppannena manāpāmanāpena aṭṭiyati harāyati jigucchati . evaṃ 1- kho ānanda sekho hoti pāṭipado. [863] Kathañcānanda ariyo hoti bhāvitindriyo . idhānanda bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so sace ākaṅkhati paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appaṭikkūlasaññī @Footnote: 1 Yu. evameva kho. Vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūlañca appaṭikkūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajānoti upekkhako tattha viharati sato sampajāno. [864] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā ... Ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so sace ākaṅkhati paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . Sace ākaṅkhati appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appaṭikkūlasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūlañca appaṭikkūlañca tadubhayaṃ 1- abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajānoti upekkhako tattha viharati sato sampajāno. Evaṃ kho ānanda ariyo hoti bhāvitindriyo. [865] Iti kho ānanda desitā mayā ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā desito sekho pāṭipado desito ariyo bhāvitindriyo @Footnote: 1 Ma. tadubhayampi. Yaṃ 1- ānanda satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya kataṃ vo taṃ mayā etāni ānanda rukkhamūlāni etāni suññāgārāni jhāyathānanda mā pamādattha mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Indriyabhāvanāsuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ. Saḷāyatanavaggo pañcamo. -------- Tassuddānaṃ anāthapiṇḍiko channo puṇṇo nandakarāhulo chachakkaṃ saḷāyatanikaṃ nagaravindeyya suddhiko indriyabhāvanā cāpi vaggo ottarapañcamo. Uparipaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ. --------- @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. yaṃ kho.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 14 page 524-548. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=14&item=829&items=37 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=14&item=829&items=37&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=14&item=829&items=37 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=14&item=829&items=37 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=829 Contents of The Tipitaka Volume 14 https://84000.org/tipitaka/read/?index_14 https://84000.org/tipitaka/english/?index_14
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]