ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
 ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
First itemPrevious itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext itemLast item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 19 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 11 : Sutta. Saṃ. Ma.
                       Indriyasaṃyuttaṃ
                        ------
                     suddhakavaggo paṭhamo
     [843]  Sāvatthīnidānaṃ  .  tatra  kho  bhagavā  etadavoca pañcimāni
bhikkhave   indriyāni   .   katamāni   pañca   .  saddhindriyaṃ  viriyindriyaṃ
satindriyaṃ    samādhindriyaṃ    paññindriyaṃ    .    imāni   kho   bhikkhave
pañcindriyānīti.
     [844]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ .
Yato    kho    bhikkhave    ariyasāvako   imesaṃ   pañcannaṃ   indriyānaṃ
(samudayañca    atthaṅgamañca)   1-   assādañca   ādīnavañca   nissaraṇañca
yathābhūtaṃ   pajānāti   .  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  ariyasāvako  sotāpanno
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyanoti.
     [845]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ .
Yato    kho    bhikkhave    ariyasāvako   imesaṃ   pañcannaṃ   indriyānaṃ
samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca
yathābhūtaṃ   pajānāti   .  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  ariyasāvako  sotāpanno
@Footnote: 1 Ma. idaṃ pāṭhadvayaṃ na dissati.
Avinipātadhammo niyato sambodhiparāyanoti.
     [846]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ .
Yato   kho   bhikkhave  bhikkhu  1-  imesaṃ  pañcannaṃ  indriyānaṃ  samudayañca
atthaṅgamañca    assādañca    2-    ādīnavañca    nissaraṇañca   yathābhūtaṃ
viditvā  anupādā  vimutto  hoti  .  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  arahaṃ
khīṇāsavo     vusitavā     katakaraṇīyo    ohitabhāro    anuppattasadattho
parikkhīṇabhavasaññojano sammadaññāvimuttoti.
     [847]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ .
Yato   kho   bhikkhave   bhikkhu   imesaṃ   pañcannaṃ   indriyānaṃ  samudayañca
atthaṅgamañca    assādañca   ādīnavañca   nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   viditvā
anupādā   vimutto   hoti   .   ayaṃ   vuccati   bhikkhave   bhikkhu  arahaṃ
khīṇāsavo     vusitavā     katakaraṇīyo    ohitabhāro    anuppattasadattho
parikkhīṇabhavasaññojano sammadaññāvimuttoti.
     [848]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ .
Ye   hi   keci  bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā  vā  imesaṃ  pañcannaṃ
indriyānaṃ     samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca
nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   nappajānanti   .   name   te   bhikkhave  samaṇā
@Footnote: 1 Ma. Yu. ariyasāvako. 2 ime pāṭhā na dissanti.
Vā    brāhmaṇā    vā    samaṇesu   vā   samaṇasammatā   brāhmaṇesu
vā    brāhmaṇasammatā    na   ca   panete   āyasmanto   sāmaññatthaṃ
vā   brāhmaññatthaṃ  1-  vā  diṭṭheva  dhamme  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja viharanti.
     [849]  Ye  ca  kho  te  2-  bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā
imesaṃ    pañcannaṃ    indriyānaṃ    samudayañca   atthaṅgamañca   assādañca
ādīnavañca   nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   pajānanti   .  te  khome  bhikkhave
samaṇā   vā   brāhmaṇā  vā  samaṇesu  ceva  samaṇasammatā  brāhmaṇesu
ca     brāhmaṇasammatā     te    ca    panāyasmanto    sāmaññatthañca
brāhmaññatthañca     diṭṭheva    dhamme    sayaṃ    abhiññā    sacchikatvā
upasampajja viharantīti.
     [850]  Ye  hi  keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā saddhindriyaṃ
nappajānanti      saddhindriyasamudayaṃ      nappajānanti     saddhindriyanirodhaṃ
nappajānanti     saddhindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ    nappajānanti    viriyindriyaṃ
nappajānanti    .pe.    satindriyaṃ    nappajānanti    .    samādhindriyaṃ
nappajānanti     .     paññindriyaṃ     nappajānanti     paññindriyasamudayaṃ
nappajānanti       paññindriyanirodhaṃ       nappajānanti      paññindriya-
nirodhagāminīpaṭipadaṃ   nappajānanti   .   name  te  bhikkhave  samaṇā  vā
brāhmaṇā    vā    samaṇesu    vā   samaṇasammatā   brāhmaṇesu   vā
brāhmaṇasammatā    na    ca   panete   āyasmanto   sāmaññatthaṃ   vā
@Footnote: 1 Ma. Yu. brahmaññatthaṃ. evamupari. 2 Ma. Yu. keci.
Brāhmaññatthaṃ    vā    diṭṭheva    dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā
upasampajja viharanti.
     [851]  Ye  hi  1-  keci  bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā vā
saddhindriyaṃ    pajānanti    saddhindriyasamudayaṃ   pajānanti   saddhindriyanirodhaṃ
pajānanti      saddhindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ      pajānanti     viriyindriyaṃ
pajānanti    viriyindriyasamudayaṃ    pajānanti    viriyindriyanirodhaṃ   pajānanti
viriyindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ     pajānanti    satindriyaṃ    pajānanti   .
Samādhindriyaṃ    pajānanti   .   paññindriyaṃ   pajānanti   paññindriyasamudayaṃ
pajānanti     paññindriyanirodhaṃ    pajānanti    paññindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ
pajānanti  .  te  khome  bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā  vā samaṇesu
ceva    samaṇasammatā    brāhmaṇesu    ca   brāhmaṇasammatā   te   ca
panāyasmanto    sāmaññatthaṃ   ca   brāhmaññatthaṃ   ca   diṭṭheva   dhamme
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti.
     [852]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ.
     [853]   Kattha   ca   bhikkhave   saddhindriyaṃ   daṭṭhabbaṃ   .  catūsu
sotāpattiyaṅgesu
ettha saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.
     [854]   Kattha   ca   bhakkhave   viriyindriyaṃ   daṭṭhabbaṃ   .  catūsu
sammappadhānesu
ettha viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.
@Footnote: 1 Ma. ca kho.
     [855]   Kattha   ca   bhikkhave   satindriyaṃ   daṭṭhabbaṃ   .   catūsu
satipaṭṭhānesu ettha satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.
     [856]   Kattha   ca   bhikkhave   samādhindriyaṃ   daṭṭhabbaṃ  .  catūsu
jhānesu ettha samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.
     [857]   Kattha   ca   bhikkhave   paññindriyaṃ   daṭṭhabbaṃ   .  catūsu
ariyasaccesu   ettha   paññindriyaṃ   daṭṭhabbaṃ   .   imāni  kho  bhikkhave
pañcindriyānīti.
     [858]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ.
     [859]  Katamañca  bhikkhave  saddhindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
saddho   hoti   saddahati   tathāgatassa   bodhiṃ   itipi  so  bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho     vijjācaraṇasampanno    sugato    lokavidū    anuttaro
purisadammasārathi    satthā    devamanussānaṃ   buddho   bhagavāti   .   idaṃ
vuccati bhikkhave saddhindriyaṃ.
     [860]  Katamañca  bhikkhave  viriyindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
āraddhaviriyo   viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ
upasampadāya     thāmavā     daḷhaparakkamo     anikkhittadhuro    kusalesu
dhammesu. Idaṃ vuccati bhikkhave viriyindriyaṃ.
     [861]  Katamañca  bhikkhave  satindriyaṃ  .  idha  bhikkhave ariyasāvako
satimā   hoti   paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakataṃpi  cirabhāsitaṃpi
Saritā anussaritā. Idaṃ vuccati bhikkhave satindriyaṃ.
     [862]  Katamañca  bhikkhave  samādhindriyaṃ . Idha bhikkhave ariyasāvako
vossaggārammaṇaṃ   karitvā   labhati   samādhiṃ  labhati  cittassa  ekaggataṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave samādhindriyaṃ.
     [863]  Katamañca  bhikkhave  paññindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
paññavā    hoti    udayatthagāminiyā    paññāya   samannāgato   ariyāya
nibbedhikāya    sammādukkhakkhayagāminiyā    .    idaṃ    vuccati   bhikkhave
paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti.
     [864]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ.
     [865]  Katamañca  bhikkhave  saddhindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
saddho   hoti   saddahati   tathāgatassa   bodhiṃ   itipi  so  bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho     vijjācaraṇasampanno    sugato    lokavidū    anuttaro
purisadammasārathi    satthā    devamanussānaṃ   buddho   bhagavāti   .   idaṃ
vuccati bhikkhave saddhindriyaṃ.
     [866]  Katamañca  bhikkhave  viriyindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
āraddhaviriyo   viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ
upasampadāya   thāmavā  daḷhaparakkamo  anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu .
So   anuppannānaṃ   pāpakānaṃ   akusalānaṃ   dhammānaṃ   anuppādāya  chandaṃ
janeti    vāyamati    viriyaṃ   ārabhati   cittaṃ   paggaṇhāti   padahati  .
Uppannānaṃ   pāpakānaṃ   akusalānaṃ   dhammānaṃ   pahānāya   chandaṃ   janeti
vāyamati   viriyaṃ   ārabhati   cittaṃ   paggaṇhāti   padahati  .  anuppannānaṃ
kusalānaṃ   dhammānaṃ   uppādāya   chandaṃ   janeti  vāyamati  viriyaṃ  ārabhati
cittaṃ   paggaṇhāti  padahati  .  uppannānaṃ  kusalānaṃ  dhammānaṃ  samāpattiyā
asammosāya     bhiyyobhāvāya     vepullāya    bhāvanāya    pāripūriyā
chandaṃ   janeti   vāyamati   viriyaṃ   ārabhati  cittaṃ  paggaṇhāti  padahati .
Idaṃ vuccati bhikkhave viriyindriyaṃ.
     [867]  Katamañca  bhikkhave  satindriyaṃ  .  idha  bhikkhave ariyasāvako
satimā   hoti   paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakataṃpi  cirabhāsitaṃpi
saritā   anussaritā   .   so   kāye   kāyānupassī   viharati  ātāpī
sampajāno   satimā   vineyya   loke   abhijjhādomanassaṃ   .  vedanāsu
citte   dhammesu   dhammānupassī   viharati   ātāpī   sampajāno   satimā
vineyya loke abhijjhā domanassaṃ. Idaṃ vuccati bhikkhave satindriyaṃ.
     [868]  Katamañca  bhikkhave  samādhindriyaṃ . Idha bhikkhave ariyasāvako
vossaggārammaṇaṃ   karitvā   labhati   samādhiṃ  labhati  cittassa  ekaggataṃ .
So   vivicceva   kāmehi   vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkaṃ  savicāraṃ
vivekajaṃ    pītisukhaṃ   paṭhamaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati   vitakkavicārānaṃ
vūpasamā   ajjhattaṃ   sampasādanaṃ   cetaso  ekodibhāvaṃ  avitakkaṃ  avicāraṃ
samādhijaṃ   pītisukhaṃ   dutiyaṃ   jhānaṃ  upasampajja  viharati  pītiyā  ca  virāgā
upekkhako  ca  viharati  sato  ca  sampajāno  sukhañca  kāyena paṭisaṃvedeti
Yantaṃ   ariyā   ācikkhanti   upekkhako  satimā  sukhavihārīti  tatiyaṃ  jhānaṃ
upasampajja   viharati   sukhassa  ca  pahānā  dukkhassa  ca  pahānā  pubbeva
somanassadomanassānaṃ     atthaṅgamā    adukkhamasukhaṃ    upekkhāsatipārisuddhiṃ
catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati bhikkhave samādhindriyaṃ.
     [869]  Katamañca  bhikkhave  paññindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
paññavā    hoti    udayatthagāminiyā    paññāya   samannāgato   ariyāya
nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā   .   so   idaṃ  dukkhanti  yathābhūtaṃ
pajānāti   ayaṃ   dukkhasamudayoti   yathābhūtaṃ   pajānāti  ayaṃ  dukkhanirodhoti
yathābhūtaṃ    pajānāti    ayaṃ    dukkhanirodhagāminī    paṭipadāti    yathābhūtaṃ
pajānāti   .   idaṃ   vuccati   bhikkhave   paññindriyaṃ   .   imāni  kho
bhikkhave pañcindriyānīti.
                    Suddhikavaggo paṭhamo.
                        Tassuddānaṃ
         suddhikañceva dve sotā          arahantā apare dve
         samaṇabrāhmaṇā daṭṭhabbaṃ      vibhaṅge apare duveti.
                        -------
                     Mudutaravaggo dutiyo
     [870]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ.
     [871]  Katamañca  bhikkhave  saddhindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
saddho   hoti   saddahati   tathāgatassa   bodhiṃ   itipi  so  bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho     vijjācaraṇasampanno    sugato    lokavidū    anuttaro
purisadammasārathi    satthā    devamanussānaṃ   buddho   bhagavāti   .   idaṃ
vuccati bhikkhave saddhindriyaṃ.
     [872]  Katamañca  bhikkhave  viriyindriyaṃ  .  yaṃ kho bhikkhave cattāro
sammappadhāne   ārabbha   viriyaṃ   paṭilabhati   .   idaṃ   vuccati   bhikkhave
viriyindriyaṃ.
     [873]  Katamañca  bhikkhave  satindriyaṃ  .  yaṃ  kho bhikkhave cattāro
satipaṭṭhāne ārabbha satiṃ paṭilabhati. Idaṃ vuccati bhikkhave satindriyaṃ.
     [874]  Katamañca  bhikkhave  samādhindriyaṃ . Idha bhikkhave ariyasāvako
vossaggārammaṇaṃ   karitvā   labhati   samādhiṃ  labhati  cittassa  ekaggataṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave samādhindriyaṃ.
     [875]  Katamañca  bhikkhave  paññindriyaṃ  .  idha bhikkhave ariyasāvako
paññavā      hoti      udayatthagāminiyā      paññāya     samannāgato
Ariyāya    nibbedhikāya    sammādukkhakkhayagāminiyā    .    idaṃ   vuccati
bhikkhave paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti.
     [876]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ     .pe.    paññindriyaṃ    .    imāni    kho    bhikkhave
pañcindriyāni.
     [877]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ  samattā
paripūrattā   arahaṃ   hoti   tato   mudutarehi   anāgāmī   hoti   tato
mudutarehi    sakadāgāmī   hoti   tato   mudutarehi   sotāpanno   hoti
tato   mudutarehi   dhammānusārī   hoti   tato   mudutarehi   saddhānusārī
hotīti.
     [878]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [879]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ  samattā
paripūrattā  arahaṃ  hoti  tato  mudutarehi  anāgāmī  hoti  tato mudutarehi
sakadāgāmī   hoti   tato  mudutarehi  sotāpanno  hoti  tato  mudutarehi
dhammānusārī   hoti   tato   mudutarehi  saddhānusārī  hoti  .  iti  kho
bhikkhave     indriyavemattatā    phalavemattatā    hoti    phalavemattatā
puggalavemattatāti.
     [880]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [881]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ  samattā
paripūrattā  arahaṃ  hoti  tato  mudutarehi  anāgāmī  hoti  tato mudutarehi
Sakadāgāmī    hoti    tato    mudutarehi    sotāpanno   hoti   tato
mudutarehi   dhammānusārī   hoti   tato  mudutarehi  saddhānusārī  hoti .
Iti   kho   bhikkhave   paripūraṃ  paripūrakārī  ārādheti  padesaṃ  padesakārī
ārādheti. Avañjhānitvevāhaṃ bhikkhave pañcindriyāni 1- vadāmīti.
     [882]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [883]  Imesaṃ  kho  bhikkhave pañcannaṃ indriyānaṃ samattā paripūrattā
arahaṃ   hoti   tato  mudutarehi  antarāparinibbāyī  hoti  tato  mudutarehi
upahaccaparinibbāyī     hoti     tato    mudutarehi    asaṅkhāraparinibbāyī
hoti   tato   mudutarehi   sasaṅkhāraparinibbāyī   hoti   tato   mudutarehi
uddhaṃsoto   hoti   akaniṭṭhagāmī   tato   mudutarehi   sakadāgāmī   hoti
tato   mudutarehi   sotāpanno   hoti   tato   mudutarehi   dhammānusārī
hoti tato mudutarehi saddhānusārī hotīti.
     [884]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [885]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ  samattā
paripūrattā   arahaṃ  hoti  tato  mudutarehi  antarāparinibbāyī  hoti  tato
mudutarehi   upahaccaparinibbāyī   hoti  tato  mudutarehi  asaṅkhāraparinibbāyī
hoti   tato   mudutarehi   sasaṅkhāraparinibbāyī   hoti   tato   mudutarehi
uddhaṃsoto     hoti    akaniṭṭhagāmī    tato    mudutarehi    sakadāgāmī
@Footnote: 1 Ma. pañcindriyānīti. evamupari.
Hoti   tato  mudutarehi  sotāpanno  hoti  tato  mudutarehi  dhammānusārī
hoti   tato   mudutarehi   saddhānusārī   hoti   .   iti  kho  bhikkhave
indriyavemattatā        phalavemattatā       hoti       phalavemattatā
puggalavemattatāti 1-.
     [886]  Pañcimāni  bhikkhave indriyāni. Katamāni pañca. Saddhindriyaṃ
.pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [887]  Imesaṃ  kho  bhikkhave pañcannaṃ indriyānaṃ samattā paripūrattā
arahaṃ   hoti   tato  mudutarehi  antarāparinibbāyī  hoti  tato  mudutarehi
upahaccaparinibbāyī     hoti     tato    mudutarehi    asaṅkhāraparinibbāyī
hoti   tato   mudutarehi   sasaṅkhāraparinibbāyī   hoti   tato   mudutarehi
uddhaṃsoto   hoti   akaniṭṭhagāmī   tato   mudutarehi   sakadāgāmī   hoti
tato   mudutarehi   sotāpanno   hoti   tato   mudutarehi   dhammānusārī
hoti  tato  mudutarehi  saddhānusārī  hoti  .  iti  kho  bhikkhave  paripūraṃ
paripūrakārī     ārādheti     padesaṃ    padesakārī    ārādheti   .
Avañjhānitvevāhaṃ bhikkhave pañcindriyāni vadāmīti.
     [888]  Pañcimāni  bhikkhave indriyāni. Katamāni pañca. Saddhindriyaṃ
.pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [889]  Imesaṃ  kho  bhikkhave pañcannaṃ indriyānaṃ samattā paripūrattā
arahaṃ    hoti    tato    mudutarehi    arahattaphalasacchikiriyāya   paṭipanno
hoti     tato    mudutarehi    anāgāmī    hoti    tato    mudutarehi
@Footnote: 1 Ma. puggalavemattatā hotīti. Yu. ... hoti.
Anāgāmiphalasacchikiriyāya   paṭipanno   hoti   tato   mudutarehi  sakadāgāmī
hoti    tato    mudutarehi   sakadāgāmiphalasacchikiriyāya   paṭipanno   hoti
tato   mudutarehi   sotāpanno   hoti   tato  mudutarehi  sotāpattiphala-
sacchikiriyāya    paṭipanno   hoti   .   yassa   kho   bhikkhave   imāni
pañcindriyāni   sabbena   sabbaṃ   sabbathā   sabbaṃ   natthi  tamahaṃ  bāhiro
puthujjanapakkheṭṭhitoti vadāmīti.
     [890]   Atha   kho   aññataro  bhikkhu  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinno    kho    so   bhikkhu   bhagavantaṃ   etadavoca   indriyasampanno
indriyasampannoti    bhante    vuccati    kittāvatā   nu   kho   bhante
indriyasampanno hotīti.
     [891]  Idha  bhikkhu  bhikkhu saddhindriyaṃ bhāveti upasamagāmiṃ sambodhagāmiṃ
viriyindriyaṃ    bhāveti    upasamagāmiṃ   sambodhagāmiṃ   satindriyaṃ   bhāveti
upasamagāmiṃ     sambodhagāmiṃ     samādhindriyaṃ     bhāveti     upasamagāmiṃ
sambodhagāmiṃ    paññindriyaṃ    bhāveti    upasamagāmiṃ    sambodhagāmiṃ  .
Ettāvatā kho bhikkhu bhikkhu indriyasampanno hotīti.
     [892]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [893]   Imesaṃ   kho   bhikkhave  pañcannaṃ  indriyānaṃ  bhāvitattā
bahulīkatattā   bhikkhu   āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ
Diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti.
                    Mudutaravaggo dutiyo.
                        Tassuddānaṃ
       paṭilābho ca 1- tayo saṅkhittā 2-   vitthārā 3- apare tayo
       paṭipanno cupasamo 4-                   āsavānaṃ khayo cimeti.
                      -----------
@Footnote: 1 Ma. casaddo natthi. 2 Po. sabbasaṅkhittā. 3 Po. vitthārena ....
@4 Ma. ... ca sampanno dasamaṃ āsavakkhayanti.
                    Chaḷindriyavaggo tatiyo
     [894]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ.
     [895]   Yāvakīvañcāhaṃ   bhikkhave   imesaṃ   pañcannaṃ   indriyānaṃ
samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca
yathābhūtaṃ   na   abbhaññāsiṃ  .  neva  tāvāhaṃ  bhikkhave  sadevake  loke
samārake    sabrahmake    sassamaṇabrāhmaṇiyā    pajāya   sadevamanussāya
anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho 1- paccaññāsiṃ.
     [896]   Yato   ca  khvāhaṃ  bhikkhave  imesaṃ  pañcannaṃ  indriyānaṃ
samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca
yathābhūtaṃ   abbhaññāsiṃ   .   athāhaṃ  bhikkhave  sadevake  loke  samārake
sabrahmake    sassamaṇabrāhmaṇiyā    pajāya    sadevamanussāya    anuttaraṃ
sammāsambodhiṃ    abhisambuddho    paccaññāsiṃ    .   ñāṇañca   pana   me
dassanaṃ   udapādi   akuppā   me   vimutti  2-  ayamantimā  jāti  natthi
dāni punabbhavoti.
     [897]   Tīṇīmāni   bhikkhave   indriyāni   .   katamāni  tīṇi .
Itthindriyaṃ   purisindriyaṃ   jīvitindriyaṃ   .  imāni  kho  bhikkhave  tīṇi
indriyānīti.
     [898]   Tīṇīmāni   bhikkhave   indriyāni   .   katamāni  tīṇi .
@Footnote: 1 Ma. Yu. abhisambuddhoti. evamupari. 2 Yu. cetovimutti. evamupari.
Anaññātaññassāmītindriyaṃ    aññindriyaṃ    aññātāvindriyaṃ    .   imāni
kho bhikkhave tīṇi indriyānīti.
     [899]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ .pe. Paññindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni.
     [900]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ  samattā
paripūrattā   arahaṃ   hoti   tato   mudutarehi   antarāparinibbāyī   hoti
tato     mudutarehi     upahaccaparinibbāyī    hoti    tato    mudutarehi
asaṅkhāraparinibbāyī     hoti    tato    mudutarehi    sasaṅkhāraparinibbāyī
hoti   tato   mudutarehi  uddhaṃsoto  hoti  akaniṭṭhagāmī  tato  mudutarehi
sakadāgāmī   hoti   tato   mudutarehi   ekabījī   hoti  tato  mudutarehi
kolaṅkolo     hoti    tato    mudutarehi    sattakkhattuṃparamo    hoti
tato   mudutarehi   dhammānusārī   hoti   tato   mudutarehi   saddhānusārī
hotīti.
     [901]  Chayimāni  bhikkhave  indriyāni  .  katamāni cha. Cakkhundriyaṃ
sotindriyaṃ  ghānindriyaṃ  jivahindriyaṃ  kāyindriyaṃ  manindriyaṃ  .  imāni
kho bhikkhave cha indriyānīti.
     [902]  Chayimāni  bhikkhave  indriyāni  .  katamāni cha. Cakkhundriyaṃ
sotindriyaṃ ghānindriyaṃ jivhindriyaṃ kāyindriyaṃ manindriyaṃ.
     [903]  Yato  kho  bhikkhave  ariyasāvako  imesaṃ  channaṃ indriyānaṃ
samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca
Yathābhūtaṃ   pajānāti   .  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  ariyasāvako  sotāpanno
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyanoti.
     [904]  Chayimāni  bhikkhave  indriyāni  .  katamāni cha. Cakkhundriyaṃ
sotindriyaṃ ghānindriyaṃ jivhindriyaṃ kāyindriyaṃ manindriyaṃ.
     [905]  Yato  kho  bhikkhave  bhikkhu imesaṃ channaṃ indriyānaṃ samudayañca
atthaṅgamañca    assādañca   ādīnavañca   nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   viditvā
anupādā   vimutto   hoti   .   ayaṃ   vuccati   bhikkhave   bhikkhu  arahaṃ
khīṇāsavo     vusitavā     katakaraṇīyo    ohitabhāro    anuppattasadattho
parikkhīṇabhavasaññojano sammadaññāvimuttoti.
     [906]  Chayimāni  bhikkhave  indriyāni  .  katamāni cha. Cakkhundriyaṃ
sotindriyaṃ ghānindriyaṃ jivhindriyaṃ kāyindriyaṃ manindriyaṃ.
     [907]  Yāvakīvañcāhaṃ  bhikkhave  imesaṃ  channaṃ  indriyānaṃ samudayañca
atthaṅgamañca    assādañca    ādīnavañca    nissaraṇañca    yathābhūtaṃ    na
abbhaññāsiṃ   .   neva   tāvāhaṃ   bhikkhave  sadevake  loke  samārake
sabrahmake    sassamaṇabrāhmaṇiyā    pajāya    sadevamanussāya    anuttaraṃ
sammāsambodhiṃ abhisambuddho paccaññāsiṃ.
     [908]  Yato  ca  khvāhaṃ  bhikkhave imesaṃ channaṃ indriyānaṃ samudayañca
atthaṅgamañca      assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca     yathābhūtaṃ
abbhaññāsiṃ  .  athāhaṃ  bhikkhave  sadevake  loke   samārake  sabrahmake
sassamaṇabrāhmaṇiyā    pajāya    sadevamanussāya   anuttaraṃ   sammāsambodhiṃ
Abhisambuddho   paccaññāsiṃ   .   ñāṇañca   pana   me   dassanaṃ   udapādi
akuppā me vimutti ayamantimā jāti natthidāni punabbhavoti.
     [909]   Chayimāni   bhikkhave    indriyāni   .   katamāni  cha .
Cakkhundriyaṃ    sotindriyaṃ    ghānindriyaṃ    jivhindriyaṃ    kāyindriyaṃ
manindriyaṃ.
     [910]  Ye  hi  1- keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaṃ
channaṃ    indriyānaṃ    samudayañca   atthaṅgamañca   assādañca   ādīnavañca
nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   nappajānanti   .   name   te   bhikkhave  samaṇā
vā   brāhmaṇā   vā   samaṇesu   vā   samaṇasammatā  brāhmaṇesu  vā
brāhmaṇasammatā    na    ca   panete   āyasmanto   sāmaññatthaṃ   vā
brāhmaññatthaṃ    vā    diṭṭheva    dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā
upasampajja viharanti.
     [911]  Ye  hi  2- keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaṃ
channaṃ    indriyānaṃ    samudayañca   atthaṅgamañca   assādañca   ādīnavañca
nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   pajānanti   .   te   khome   bhikkhave   samaṇā
vā    brāhmaṇā    vā   samaṇesu   ceva   samaṇasammatā   brāhmaṇesu
ca     brāhmaṇasammatā     te    ca    panāyasmanto    sāmaññatthañca
brāhmaññatthañca     diṭṭheva    dhamme    sayaṃ    abhiññā    sacchikatvā
upasampajja viharantīti.
     [912]  Ye  hi  keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā cakkhundriyaṃ
nappajānanti      cakkhundriyasamudayaṃ      nappajānanti     cakkhundriyanirodhaṃ
@Footnote: 1 Po. hisaddo natthi. 2 Po. Ma. ye ca kho.
Nappajānanti          cakkhundriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ          nappajānanti
sotindriyaṃ     ghānindriyaṃ     jivhindriyaṃ    kāyindriyaṃ    manindriyaṃ
nappajānanti       manindriyasamudayaṃ      nappajānanti      manindriyanirodhaṃ
nappajānanti   manindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ   nappajānanti   .   name   te
bhikkhave .pe. Sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.
     [913]  Ye  ca  kho  keci  bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā vā
cakkhundriyaṃ    pajānanti    cakkhundriyasamudayaṃ   pajānanti   cakkhundriyanirodhaṃ
pajānanti      cakkhundriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ      pajānanti     sotindriyaṃ
ghānindriyaṃ      jivhindriyaṃ      kāyindriyaṃ     manindriyaṃ     pajānanti
manindriyasamudayaṃ    pajānanti    manindriyanirodhaṃ    pajānanti    manindriya-
nirodhagāminīpaṭipadaṃ  pajānanti  .  te khome bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā
vā  samaṇesu  ceva  1-  samaṇasammatā  brāhmaṇesu ca 2- brāhmaṇasammatā
te    ca    panāyasmanto    sāmaññatthañca   brāhmaññatthañca   diṭṭheva
dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti.
                   Chaḷindriyavaggo tatiyo.
                        Tassuddānaṃ
         nabbhavo 3- jīvitaññāya       ekābhiññañca suddhakaṃ
         soto dve arahā 4- dve      samaṇabrāhmaṇena cāti.
                     ------------
@Footnote: 1-2  Po. vā. 3 Po. na hatajīvitaññāya ekābhiññañceva suddhakaṃ. Ma. punabbhavo
@... ekabijīca ... soto arahasambuddho dve ca samaṇabrāhmaṇāti. 4 Yu. ...
@arahatā ....
                   Sukhindriyavaggo catuttho
     [914]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Sukhindriyaṃ       dukkhindriyaṃ       somanassindriyaṃ       domanassindriyaṃ
upekkhindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti.
     [915]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [916]  Yato  kho  bhikkhave  ariyasāvako imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ
samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca
yathābhūtaṃ   pajānāti   .  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  ariyasāvako  sotāpanno
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyanoti.
     [917]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [918]   Yato   kho  bhikkhave  bhikkhu  imesaṃ  pañcannaṃ  indriyānaṃ
samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca     ādīnavañca     nissaraṇañca
yathābhūtaṃ   viditvā   anupādā   vimutto  hoti  .  ayaṃ  vuccati  bhikkhave
bhikkhu     arahaṃ     khīṇāsavo     vusitavā    katakaraṇīyo    ohitabhāro
anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaññojano sammadaññāvimuttoti.
     [919]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [920]  Ye  hi  keci  bhikkhave  samaṇā  vā brāhmaṇā vā imesaṃ
pañcannaṃ      indriyānaṃ      samudayañca     atthaṅgamañca     assādañca
ādīnavañca   nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   nappajānanti  .  name  te  bhikkhave
samaṇā   vā   brāhmaṇā   vā  samaṇesu  vā  samaṇasammatā  brāhmaṇesu
vā    brāhmaṇasammatā    na   ca   panete   āyasmanto   sāmaññatthaṃ
vā   brāhmaññatthaṃ   vā   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja viharanti.
     [921]  Ye  1-  hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaṃ
pañcannaṃ   indriyānaṃ   samudayañca   atthaṅgamañca   assādañca   ādīnavañca
nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   pajānanti   .   te   khome   bhikkhave   samaṇā
vā   brāhmaṇā   vā   samaṇesu   ceva   samaṇasammatā  brāhmaṇesu  ca
brāhmaṇasammatā      te      ca      panāyasmanto     sāmaññatthañca
brāhmaññatthañca     diṭṭheva    dhamme    sayaṃ    abhiññā    sacchikatvā
upasampajja viharantīti.
     [922]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [923]  Ye  hi  keci  bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā sukhindriyaṃ
nappajānanti       sukhindriyasamudayaṃ      nappajānanti      sukhindriyanirodhaṃ
nappajānanti     sukhindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ     nappajānanti    dukkhindriyaṃ
nappajānanti    .    somanassindriyaṃ   nappajānanti   .   domanassindriyaṃ
@Footnote: 1 Ma. ye ca kho.
Nappajānanti    .    upekkhindriyaṃ    nappajānanti    upekkhindriyasamudayaṃ
nappajānanti      upekkhindriyanirodhaṃ     nappajānanti     upekkhindriya-
nirodhagāminīpaṭipadaṃ    nappajānanti   .   name   te   bhikkhave   samaṇā
vā   brāhmaṇā   vā   samaṇesu   vā   samaṇasammatā  brāhmaṇesu  vā
brāhmaṇasammatā    na    ca   panete   āyasmanto   sāmaññatthaṃ   vā
brāhmaññatthaṃ    vā    diṭṭheva    dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā
upasampajja viharanti.
     [924]  Ye  ca  kho  keci  bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā vā
sukhindriyaṃ     pajānanti    sukhindriyasamudayaṃ    pajānanti    sukhindriyanirodhaṃ
pajānanti      sukhindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ      pajānanti      dukkhindriyaṃ
pajānanti  .  somanassindriyaṃ  pajānanti  .  domanassindriyaṃ  pajānanti .
Upekkhindriyaṃ       pajānanti       upekkhindriyasamudayaṃ       pajānanti
upekkhindriyanirodhaṃ        pajānanti       upekkhindriyanirodhagāminīpaṭipadaṃ
pajānanti  .  te  ca  khome  bhikkhave  samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu
ceva    samaṇasammatā    brāhmaṇesu    ca   brāhmaṇasammatā   te   ca
panāyasmanto       sāmaññatthañca       brāhmaññatthañca       diṭṭheva
dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti.
     [925]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  .  katamāni  pañca .
Sukhindriyaṃ       dukkhindriyaṃ       somanassindriyaṃ       domanassindriyaṃ
upekkhindriyaṃ.
     [926]  Katamañca  bhikkhave  sukhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave  kāyikaṃ
Sukhaṃ   kāyikaṃ   sātaṃ  kāyasamphassajaṃ  sukhaṃ  sātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ  vuccati
bhikkhave sukhindriyaṃ.
     [927]  Katamañca  bhikkhave  dukkhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave kāyikaṃ
dukkhaṃ   kāyikaṃ   asātaṃ   kāyasamphassajaṃ   dukkhaṃ  asātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ
vuccati bhikkhave dukkhindriyaṃ.
     [928]   Katamañca   bhikkhave  somanassindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
cetasikaṃ   sukhaṃ   cetasikaṃ   sātaṃ   manosamphassajaṃ  sukhaṃ  sātaṃ  vedayitaṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave somanassindriyaṃ.
     [929]   Katamañca   bhikkhave  domanassindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
cetasikaṃ  dukkhaṃ  cetasikaṃ  asātaṃ  manosamphassajaṃ  dukkhaṃ  asātaṃ  vedayitaṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave domanassindriyaṃ.
     [930]   Katamañca   bhikkhave   upekkhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
kāyikaṃ   vā   cetasikaṃ   vā  nevasātaṃnāsātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ  vuccati
bhikkhave upekkhindriyaṃ. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti.
     [931]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [932]  Katamañca  bhikkhave  sukhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave  kāyikaṃ
sukhaṃ   kāyikaṃ   sātaṃ  kāyasamphassajaṃ  sukhaṃ  sātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ  vuccati
bhikkhave sukhindriyaṃ.
     [933]  Katamañca  bhikkhave  dukkhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave kāyikaṃ
Dukkhaṃ   kāyikaṃ   asātaṃ   kāyasamphassajaṃ   dukkhaṃ  asātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ
vuccati bhikkhave dukkhindriyaṃ.
     [934]   Katamañca   bhikkhave  somanassindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
cetasikaṃ   sukhaṃ   cetasikaṃ   sātaṃ   manosamphassajaṃ  sukhaṃ  sātaṃ  vedayitaṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave somanassindriyaṃ.
     [935]   Katamañca   bhikkhave  domanassindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
cetasikaṃ  dukkhaṃ  cetasikaṃ  asātaṃ  manosamphassajaṃ  dukkhaṃ  asātaṃ  vedayitaṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave domanassindriyaṃ.
     [936]   Katamañca   bhikkhave   upekkhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
kāyikaṃ   vā   cetasikaṃ   vā  nevasātaṃnāsātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ  vuccati
bhikkhave upekkhindriyaṃ.
     [937]   Tatra   bhikkhave   yañca  sukhindriyaṃ  yañca  somanassindriyaṃ
sukhā sā vedanā daṭṭhabbā.
     [938]   Tatra   bhikkhave  yañca  dukkhindriyaṃ  yañca  domanassindriyaṃ
dukkhā sā vedanā daṭṭhabbā.
     [939]   Tatra   bhikkhave   yadidaṃ  upekkhindriyaṃ  adukkhamasukhā  sā
vedanā daṭṭhabbā. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti.
     [940]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [941]  Katamañca  bhikkhave  sukhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave  kāyikaṃ
Sukhaṃ   kāyikaṃ   sātaṃ  kāyasamphassajaṃ  sukhaṃ  sātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ  vuccati
bhikkhave sukhindriyaṃ.
     [942]  Katamañca  bhikkhave  dukkhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave kāyikaṃ
dukkhaṃ   kāyikaṃ   asātaṃ   kāyasamphassajaṃ   dukkhaṃ  asātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ
vuccati bhikkhave dukkhindriyaṃ.
     [943]   Katamañca   bhikkhave  somanassindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
cetasikaṃ   sukhaṃ   cetasikaṃ   sātaṃ   manosamphassajaṃ  sukhaṃ  sātaṃ  vedayitaṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave somanassindriyaṃ.
     [944]   Katamañca   bhikkhave  domanassindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
cetasikaṃ  dukkhaṃ  cetasikaṃ  asātaṃ  manosamphassajaṃ  dukkhaṃ  asātaṃ  vedayitaṃ .
Idaṃ vuccati bhikkhave domanassindriyaṃ.
     [945]   Katamañca   bhikkhave   upekkhindriyaṃ  .  yaṃ  kho  bhikkhave
kāyikaṃ   vā   cetasikaṃ   vā  nevasātaṃnāsātaṃ  vedayitaṃ  .  idaṃ  vuccati
bhikkhave upekkhindriyaṃ.
     [946]   Tatra   bhikkhave   yañca  sukhindriyaṃ  yañca  somanassindriyaṃ
sukhā sā vedanā daṭṭhabbā.
     [947]   Tatra   bhikkhave  yañca  dukkhindriyaṃ  yañca  domanassindriyaṃ
dukkhā sā vedanā daṭṭhabbā.
     [948]   Tatra   bhikkhave   yadidaṃ  upekkhindriyaṃ  adukkhamasukhā  sā
vedanā   daṭṭhabbā   .  iti  kho  bhikkhave  imāni  pañcindriyāni  pañca
Hutvā tīṇi honti tīṇi hutvā pañca honti pariyāyenāti.
     [949]  Pañcimāni  bhikkhave  indriyāni. Katamāni pañca. Sukhindriyaṃ
dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ domanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [950]  Sukhavedaniyaṃ  bhikkhave  phassaṃ  paṭicca  uppajjati  sukhindriyaṃ.
So   sukhitova   samāno   sukhitosmīti   pajānāti  tasseva  sukhavedaniyassa
phassassa   nirodhā   yantajjaṃ  vedayitaṃ  sukhavedaniyaṃ  phassaṃ  paṭicca  uppannaṃ
sukhindriyaṃ taṃ nirujjhati taṃ vūpasamatīti 1- pajānāti.
     [951]  Dukkhavedaniyaṃ  bhikkhave  phassaṃ  paṭicca uppajjati dukkhindriyaṃ.
So   dukkhitova  samāno  dukkhitosmīti  pajānāti  tasseva  dukkhavedaniyassa
phassassa    nirodhā    yantajjaṃ   vedayitaṃ   [2]-   dukkhavedaniyaṃ   phassaṃ
paṭicca uppannaṃ dukkhindriyaṃ taṃ nirujjhati taṃ vūpasamatīti pajānāti.
     [952]    Somanassavedaniyaṃ   bhikkhave   phassaṃ   paṭicca   uppajjati
somanassindriyaṃ    .   so   sumanova   samāno   sumanosmīti   pajānāti
tasseva    somanassavedaniyassa    phassassa   nirodhā   yantajjaṃ   vedayitaṃ
somanassavedaniyaṃ   phassaṃ   paṭicca   uppannaṃ   somanassindriyaṃ  taṃ  nirujjhati
taṃ vūpasamatīti pajānāti.
     [953]    Domanassavedaniyaṃ   bhikkhave   phassaṃ   paṭicca   uppajjati
domanassindriyaṃ   .   so   dummanova   samāno   dummanosmīti  pajānāti
tasseva    domanassavedaniyassa    phassassa   nirodhā   yantajjaṃ   vedayitaṃ
domanassavedaniyaṃ   phassaṃ   paṭicca   uppannaṃ   domanassindriyaṃ  taṃ  nirujjhati
@Footnote: 1 Ma. Yu. vūpasammatīti. 2 Yu. taṃ.
Taṃ vūpasamatīti pajānāti.
     [954]    Upekkhāvedaniyaṃ   bhikkhave   phassaṃ   paṭicca   uppajjati
upekkhindriyaṃ   .   so  upekkhakova  samāno  upekkhakosmīti  pajānāti
tasseva    upekkhāvedaniyassa    phassassa   nirodhā   yantajjaṃ   vedayitaṃ
upekkhāvedaniyaṃ    phassaṃ   paṭicca   uppannaṃ   upekkhindriyaṃ  taṃ  nirujjhati
taṃ vūpasamatīti pajānāti.
     [955]  Seyyathāpi  bhikkhave  dvinnaṃ  kaṭṭhānaṃ saṅghaṭanasamodhānā 1-
usmā  jāyati  tejo abhinibbattati tesaṃyeva kaṭṭhānaṃ nānābhāvanikkhepā 2-
yā  tajjā  usmā  sā  nirujjhati  sā  vūpasamati . Evameva kho bhikkhave
sukhavedaniyaṃ   phassaṃ   paṭicca   uppajjati  sukhindriyaṃ  so  sukhitova  samāno
sukhitosmīti    pajānāti    tasseva    sukhavedaniyassa   phassassa   nirodhā
yantajjaṃ   vedayitaṃ   sukhavedaniyaṃ   phassaṃ   paṭicca   uppannaṃ  sukhindriyaṃ  taṃ
nirujjhati   taṃ   vūpasamatīti   pajānāti   .   dukkhavedaniyaṃ   bhikkhave  phassaṃ
paṭicca  .pe.  somanassavedaniyaṃ  bhikkhave  phassaṃ  paṭicca. Domanassavedaniyaṃ
bhikkhave   phassaṃ   paṭicca   .   upekkhāvedaniyaṃ   bhikkhave  phassaṃ  paṭicca
uppajjati   upekkhindriyaṃ   so   upekkhakova   samāno   upekkhakosmīti
pajānāti    tasseva   upekkhāvedaniyassa   phassassa   nirodhā   yantajjaṃ
vedayitaṃ   upekkhāvedaniyaṃ   phassaṃ   paṭicca   uppannaṃ  3-  upekkhindriyaṃ
taṃ nirujjhati taṃ vūpasamatīti pajānātīti.
     [956]  Pañcimāni  bhikkhave indriyāni. Katamāni pañca. Dukkhindriyaṃ
@Footnote: 1 Ma. saṅghaṭṭanasamodhānā. Yu. saṅghaṭṭanāsamodhānā. 2 Ma. nānābhāvāvinikkhepā.
@Yu. nānābhāvānikkhepā. 3 Ma. uppajjati.
Domanassindriyaṃ sukhindriyaṃ somanassindriyaṃ upekkhindriyaṃ.
     [957]    Idha    bhikkhave    bhikkhuno   appamattassa   ātāpino
pahitattassa   viharato   uppajjati   dukkhindriyaṃ   .  so  evaṃ  pajānāti
uppannaṃ   kho   me   idaṃ   dukkhindriyaṃ   tañca   kho  sanimittaṃ  sanidānaṃ
sasaṅkhāraṃ   sappaccayaṃ   tañca   animittaṃ   anidānaṃ   asaṅkhāraṃ   appaccayaṃ
dukkhindriyaṃ  uppajjissatīti  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti  .  so dukkhindriyañca
pajānāti      dukkhindriyasamudayañca      pajānāti     dukkhindriyanirodhañca
pajānāti     yattha     cuppannaṃ     dukkhindriyaṃ    aparisesaṃ    nirujjhati
tañca   pajānāti   .  kattha  cuppannaṃ  dukkhindriyaṃ  aparisesaṃ  nirujjhati .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   vivicceva   kāmehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ   pītisukhaṃ  paṭhamajjhānaṃ  upasampajja  viharati .
Ettha   cuppannaṃ   dukkhindriyaṃ   aparisesaṃ   nirujjhati   .   ayaṃ   vuccati
bhikkhave    bhikkhu    aññāsi   dukkhindriyassa   nirodhaṃ   tathattāya   cittaṃ
upasaṃharati  1-.
     [958]   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno  appamattassa  ātāpino
pahitattassa    viharato    uppajjati    domanassindriyaṃ   .   so   evaṃ
pajānāti    uppannaṃ    kho   me   idaṃ   domanassindriyaṃ   tañca   kho
sanimittaṃ   sanidānaṃ   sasaṅkhāraṃ   sappaccayaṃ   tañca  2-  animittaṃ  anidānaṃ
asaṅkhāraṃ    appaccayaṃ    domanassindriyaṃ    uppajjatīti    netaṃ    ṭhānaṃ
@Footnote: 1 Sī. sabbavāresu upasaṃhāsīti pāṭho dissati. 2 Yu. taṃ vata.
Vijjatīti      1-      .     so     domanassindriyañca     pajānāti
domanassindriyasamudayañca         pajānāti        domanassindriyanirodhañca
pajānāti    yattha    cuppannaṃ    domanassindriyaṃ    aparisesaṃ    nirujjhati
tañca pajānāti.
     {958.1}   Kattha  cuppannaṃ  domanassindriyaṃ  aparisesaṃ  nirujjhati .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   vitakkavicārānaṃ   vūpasamā   ajjhattaṃ   sampasādanaṃ
cetaso   ekodibhāvaṃ   avitakkaṃ   avicāraṃ   samādhijaṃ  pītisukhaṃ  dutiyajjhānaṃ
upasampajja   viharati   .   ettha   cuppannaṃ   domanassindriyaṃ   aparisesaṃ
nirujjhati   .   ayaṃ   vuccati   bhikkhave  bhikkhu  aññāsi  domanassindriyassa
nirodhaṃ tathattāya cittaṃ upasaṃharati.
     [959]   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno  appamattassa  ātāpino
pahitattassa   viharato   uppajjati   sukhindriyaṃ   .   so  evaṃ  pajānāti
uppannaṃ   kho   me   idaṃ   sukhindriyaṃ   tañca   kho   sanimittaṃ  sanidānaṃ
sasaṅkhāraṃ   sappaccayaṃ   tañca   animittaṃ   anidānaṃ   asaṅkhāraṃ   appaccayaṃ
sukhindriyaṃ   uppajjissatīti   netaṃ   ṭhānaṃ  vijjatīti  .  so  sukhindriyañca
pajānāti       sukhindriyasamudayañca      pajānāti      sukhindriyanirodhañca
pajānāti    yattha    cuppannaṃ    sukhindriyaṃ   aparisesaṃ   nirujjhati   tañca
pajānāti   .   kattha   cuppannaṃ   sukhindriyaṃ  aparisesaṃ  nirujjhati  .  idha
bhikkhave   bhikkhu   pītiyā   ca  virāgā  upekkhako  ca  viharati  sato  ca
sampajāno   sukhañca   kāyena   paṭisaṃvedeti   yantaṃ   ariyā  ācikkhanti
upekkhako   satimā   sukhavihārīti   tatiyajjhānaṃ   upasampajja   viharati  .
@Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati. evamuparipi.
Ettha    cuppannaṃ   sukhindriyaṃ   aparisesaṃ   nirujjhati   .   ayaṃ   vuccati
bhikkhave    bhikkhu    aññāsi    sukhindriyassa   nirodhaṃ   tathattāya   cittaṃ
upasaṃharati.
     [960]   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno  appamattassa  ātāpino
pahitattassa    viharato    uppajjati    somanassindriyaṃ   .   so   evaṃ
pajānāti    uppannaṃ    kho   me   idaṃ   somanassindriyaṃ   tañca   kho
sanimittaṃ    sanidānaṃ    sasaṅkhāraṃ   sappaccayaṃ   tañca   animittaṃ   anidānaṃ
asaṅkhāraṃ    appaccayaṃ    somanassindriyaṃ    uppajjissatīti   netaṃ   ṭhānaṃ
vijjatīti   .   so   somanassindriyañca  pajānāti  somanassindriyasamudayañca
pajānāti     somanassindriyanirodhañca     pajānāti     yattha    cuppannaṃ
somanassindriyaṃ    aparisesaṃ    nirujjhati    tañca   pajānāti   .   kattha
cuppannaṃ    somanassindriyaṃ    aparisesaṃ    nirujjhati   .   idha   bhikkhave
bhikkhu    sukhassa    ca    pahānā    dukkhassa    ca   pahānā   pubbeva
somanassadomanassānaṃ     atthaṅgamā    adukkhamasukhaṃ    upekkhāsatipārisuddhiṃ
catutthajjhānaṃ   upasampajja   viharati   .   ettha  cuppannaṃ  somanassindriyaṃ
aparisesaṃ    nirujjhati    .    ayaṃ   vuccati   bhikkhave   bhikkhu   aññāsi
somanassindriyassa nirodhaṃ tathattāya cittaṃ upasaṃharati.
     [961]   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno  appamattassa  ātāpino
pahitattassa   viharato   uppajjati  upekkhindriyaṃ  .  so  evaṃ  pajānāti
uppannaṃ   kho   me   idaṃ   upekkhindriyaṃ  tañca  kho  sanimittaṃ  sanidānaṃ
Sasaṅkhāraṃ   sappaccayaṃ   tañca   kho   1-   animittaṃ   anidānaṃ  asaṅkhāraṃ
appaccayaṃ    upekkhindriyaṃ   uppajjissatīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti  .
So    upekkhindriyañca    pajānāti    upekkhindriyasamudayañca   pajānāti
upekkhindriyanirodhañca     pajānāti    yattha    cuppannaṃ    upekkhindriyaṃ
aparisesaṃ   nirujjhati   tañca   pajānāti  .  kattha  cuppannaṃ  upekkhindriyaṃ
aparisesaṃ   nirujjhati   .   idha   bhikkhave   bhikkhu   sabbaso  nevasaññā-
nāsaññāyatanaṃ      samatikkamma      saññāvedayitanirodhaṃ      upasampajja
viharati   .   ettha  cuppannaṃ  upekkhindriyaṃ  aparisesaṃ  nirujjhati  .  ayaṃ
vuccati   bhikkhave   bhikkhu   aññāsi   upekkhindriyassa   nirodhaṃ  tathattāya
cittaṃ upasaṃharatīti.
                   Sukhindriyavaggo catuttho.
                        Tassuddānaṃ
      suddhakañca soto 2- arahā    dve samaṇabrāhmaṇena ca
      vibhaṅgena tayo vuttā              arahato 3- uppaṭikena cāti.
                      -----------
@Footnote: 1 Ma. khosaddo natthi. 2 Po. ... dve va soto dve arahā ... uparivārikena
@cāti. Ma. suddhikañca soto arahā duve samaṇabrāhmaṇā
@ ...... ...... ...... ...... kaṭṭho uppaṭikātikanti.
@3 Yu. araṇi ....
                     Jarāvaggo pañcamo
     [962]  Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme
migāramātupāsāde   .   tena   kho  pana  samayena  bhagavā  sāyaṇhasamayaṃ
paṭisallānā    vuṭṭhito    pacchātapake    1-   nisinno   hoti   piṭṭhiṃ
otāpayamāno   .   atha   kho   āyasmā   ānando   yena   bhagavā
tenupasaṅkami     upasaṅkamitvā     bhagavantaṃ     abhivādetvā    bhagavato
gattāni pāṇinā anomajjanto bhagavantaṃ etadavoca
     [963]   Acchariyaṃ   bhante   abbhūtaṃ  bhante  na  cevadāni  bhante
bhagavato    tāva    parisuddho    chavivaṇṇo   pariyodāto   sithilāni   ca
gattāni   santhāni  2-  valijātāni  purato  pabbhāro  ca  kāyo  dissati
ca      indriyānaṃ      aññathattaṃ      cakkhundriyassa     sotindriyassa
ghānindriyassa jivhindriyassa kāyindriyassāti.
     [964]    Evañhetaṃ   ānanda   hoti   jarādhammo   yobbaññe
byādhidhammo  ārogye  maraṇadhammo  jīvite  .  na  ceva  tāva parisuddho
hoti    chavivaṇṇo    pariyodāto    sithilāni    ca    honti   gattāni
santhāni   valijātāni   purato   pabbhāro   ca  hoti  kāyo  dissati  ca
indriyānaṃ    aññathattaṃ    cakkhundriyassa    sotindriyassa   ghānindriyassa
jivhindriyassa  kāyindriyassāti  .  idamavoca  bhagavā  idaṃ  vatvā  [3]-
@Footnote: 1 Ma. Yu. pacchātape. 2 Ma. Yu. sabbāni baliyajātāni. evamuparipi. 3 Ma. ca.
Sugato athāparaṃ etadavoca satthā
     [965] Dhi taṃ jammījare atthu          dubbaṇṇakaraṇījare
         tāva manoramaṃ bimbaṃ                jarāya abhimadditaṃ.
         Yopi vassasataṃ jīve                 sabbe maccuparāyanā 1-
         na kiñci parivajjeti               sabbamevābhimaddatīti.
     [966]   Sāvatthīnidānaṃ  .  atha  kho  uṇṇābho  brāhmaṇo  yena
bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā  bhagavatā  saddhiṃ  sammodi  sammodanīyaṃ
kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā   ekamantaṃ  nisīdi  .  ekamantaṃ  nisinno
kho uṇṇābho brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca
     [967]    Pañcimāni    bho   gotama   indriyāni   nānāvisayāni
nānāgocarāni    na    aññamaññassa    gocaravisayaṃ    paccanubhonti   .
Katamāni   pañca   .   cakkhundriyaṃ   sotindriyaṃ   ghānindriyaṃ  jivhindriyaṃ
kāyindriyaṃ   .   imesaṃ   nu   kho   bho   gotama  pañcannaṃ  indriyānaṃ
nānāvisayānaṃ     nānāgocarānaṃ     na     aññamaññassa     gocaravisayaṃ
paccanubhontānaṃ kiṃ paṭisaraṇaṃ ko ca nesaṃ gocaravisayaṃ paccanubhotīti.
     [968]     Pañcimāni    brāhmaṇa    indriyāni    nānāvisayāni
nānāgocarāni   na   aññamaññassa   gocaravisayaṃ  paccanubhonti  .  katamāni
pañca  .  cakkhundriyaṃ  sotindriyaṃ ghānindriyaṃ jivhindriyaṃ kāyindriyaṃ.
Imesaṃ  kho  brāhmaṇa  pañcannaṃ  indriyānaṃ  nānāvisayānaṃ  nānāgocarānaṃ
@Footnote: 1 Sī. sopi maccuparāyano.
Na     aññamaññassa    gocaravisayaṃ    paccanubhontānaṃ    mano    paṭisaraṇaṃ
mano ca 1- nesaṃ gocaravisayaṃ paccanubhotīti.
     [969]   Manassa   pana   bho   gotama  kiṃ  paṭisaraṇanti  .  manassa
kho brāhmaṇa sati paṭisaraṇanti.
     [970]  Satiyā  pana  bho  gotama  kiṃ  paṭisaraṇanti. Satiyā pana 2-
kho brāhmaṇa vimutti paṭisaraṇanti.
     [971]  Vimuttiyā  pana  bho  gotama  kiṃ  paṭisaraṇanti  .  vimuttiyā
kho    brāhmaṇa    nibbānaṃ   paṭisaraṇanti   .   nibbānassa   pana   bho
gotama    kiṃ   paṭisaraṇanti   .   accasarā   brāhmaṇa   pañhaṃ   nāsakkhi
pañhassa   pariyantaṃ   gahetuṃ   .   nibbānogadhaṃ  hi  brāhmaṇa  brahmacariyaṃ
vussati nibbānaparāyanaṃ nibbānapariyosānanti.
     [972]    Atha   kho   uṇṇābho   brāhmaṇo   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinanditvā    anumoditvā    uṭṭhāyāsanā    bhagavantaṃ    abhivādetvā
padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
     [973]   Atha   kho   bhagavā  acirapakkante  uṇṇābhe  brāhmaṇe
bhikkhū āmantesi
     [974]  Seyyathāpi  bhikkhave  kūṭāgāraṃ  3- vā kūṭāgārasālā vā
uttarāya  4-  vā  pācīnāya  5-  vā  vātapānā  suriye  uggacchante
vātapānena   rasmiyo  pavisitvā  kāya  patiṭṭhitāti  .  pacchimāyaṃ  bhante
bhittiyanti  .  evameva  kho  bhikkhave  uṇṇābhassa  brāhmaṇassa  tathāgate
@Footnote: 1 Po. Ma. va .  2 Po. panasaddo natthi.
@3 Ma. Yu. kūṭāgāre vā kūṭāgārasālāyaṃ vā.
@4 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi .  5 Ma. Yu. pācīnavātapānā.
Saddhā   niviṭṭhā   mūlajātā   patiṭṭhitā   daḷhā   asaṃhāriyā   samaṇena
vā  brāhmaṇena  vā  devena  vā  mārena  vā  brahmunā  vā kenaci
vā   lokasmiṃ   .   imamhi  ce  bhikkhave  samaye  uṇṇābho  brāhmaṇo
kālaṃ   kareyya   natthi  taṃ  1-  saññojanaṃ  yena  saññojanena  saññutto
uṇṇābho brāhmaṇo puna imaṃ lokaṃ āgaccheyyāti.
     [975]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ  bhagavā  sākete  viharati
añjanavane   migadāye   .   tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  atthi
nu   kho   bhikkhave  pariyāyo  yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  yāni  pañcindriyāni
tāni   pañca   balāni   honti  yāni  pañca  balāni  tāni  pañcindriyāni
hontīti    .    bhagavaṃmūlakā    no    bhante    dhammā   bhagavaṃnettikā
bhagavaṃpaṭisaraṇā    sādhu   vata   bhante   bhagavantaṃyeva   paṭibhātu   etassa
bhāsitassa attho bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti .pe.
     [976]   Atthi   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  yāni
pañcindriyāni    tāni   pañca   balāni   honti   yāni   pañca   balāni
tāni   pañcindriyāni   honti   .   katamo   ca  bhikkhave  pariyāyo  yaṃ
pariyāyaṃ   āgamma   yāni   pañcindriyāni   tāni   pañca  balāni  honti
yāni pañca balāni tāni pañcindriyāni honti.
     [977]   Yaṃ   bhikkhave  saddhindriyaṃ  taṃ  saddhābalaṃ  yaṃ  saddhābalaṃ  taṃ
saddhindriyaṃ  yaṃ  viriyindriyaṃ  taṃ  viriyabalaṃ  yaṃ  viriyabalaṃ taṃ viriyindriyaṃ
yaṃ   satindriyaṃ   taṃ   satabalaṃ   yaṃ  satibalaṃ  taṃ  satindriyaṃ  yaṃ  samādhindriyaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Taṃ   samādhibalaṃ   yaṃ   samādhibalaṃ   taṃ   samādhindriyaṃ   yaṃ   paññindriyaṃ  taṃ
paññābalaṃ yaṃ paññābalaṃ taṃ paññindriyaṃ.
     [978]    Seyyathāpi   bhikkhave   nadī   pācīnaninnā   pācīnapoṇā
pācīnapabbhārā   tassā   majjhe  dīpo  .  atthi  bhikkhave  pariyāyo  yaṃ
pariyāyaṃ  āgamma  tassā  nadiyā  eko  sototveva  saṅkhaṃ 1- gacchati.
Atthi   pana   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  tassā  nadiyā
dve sotānitveva saṅkhaṃ gacchati.
     [979]   Katamo   ca   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma
tassā   nadiyā   eko   sototveva  saṅkhaṃ  gacchati  .  yañca  bhikkhave
tassa   dīpassa  puratthimante  2-  udakaṃ  yañca  pacchimante  udakaṃ  .  ayaṃ
kho   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  tassā  nadiyā  eko
sototveva saṅkhaṃ gacchati.
     [980]   Katamo   ca   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma
tassā   nadiyā   dve  sotānitveva  saṅkhaṃ  gacchanti  .  yañca  bhikkhave
tassa   dīpassa   uttarante   udakaṃ   yañca   dakkhiṇante   udakaṃ  .  ayaṃ
kho   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ   pariyāyaṃ  āgamma  tassā  nadiyā  dve
sotānitveva saṅkhaṃ gacchanti.
     [981]   Evameva  kho  bhikkhave  yaṃ  saddhindriyaṃ  taṃ  saddhābalaṃ  yaṃ
saddhābalaṃ   taṃ   saddhindriyaṃ   yaṃ   viriyindriyaṃ  taṃ  viriyabalaṃ  yaṃ  viriyabalaṃ
taṃ   viriyindriyaṃ   yaṃ   satindriyaṃ  taṃ  satibalaṃ  yaṃ  satibalaṃ  taṃ  satindriyaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha saṅkhayaṃ .    2 Ma. purimante.
Yaṃ   samādhindriyaṃ   taṃ   samādhibalaṃ   yaṃ   samādhibalaṃ   taṃ  samādhindriyaṃ  yaṃ
paññindriyaṃ taṃ paññābalaṃ yaṃ paññābalaṃ taṃ paññindriyaṃ.
     [982]   Pañcannaṃ   bhikkhave   indriyānaṃ   bhāvitattā  bahulīkatattā
bhikkhu    āsavānaṃ   khayā   anāsavañcetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva
dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti.
     [983]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
pubbakoṭṭhake. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ sārīputtaṃ āmantesi
     [984]   Saddahasi   tvaṃ   sārīputta   saddhindriyaṃ   bhāvitaṃ  bahulīkataṃ
amatogadhaṃ    hoti    amataparāyanaṃ   amatapariyosānaṃ   .pe.   paññindriyaṃ
bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti.
     [985]   Na   khvāhaṃ   bhante   ettha  bhagavato  saddhāya  gacchāmi
saddhindriyaṃ    .pe.   paññindriyaṃ   bhāvitaṃ   bahulīkataṃ   amatogadhaṃ   hoti
amataparāyanaṃ  amatapariyosānaṃ  .  yesañhi  1-  taṃ  bhante  aññātaṃ [2]-
adiṭṭhaṃ   aviditaṃ   asacchikataṃ   apassitaṃ   3-  paññāya  te  tattha  paresaṃ
saddhāya   gaccheyyuṃ   saddhindriyaṃ   .pe.   paññindriyaṃ   bhāvitaṃ  bahulīkataṃ
amatogadhaṃ    hoti    amataparāyanaṃ   amatapariyosānaṃ   .   yesañca   kho
etaṃ   bhante   ñātaṃ   diṭṭhaṃ  viditaṃ  sacchikataṃ  passitaṃ  paññāya  nikkaṅkhā
te    tattha    nibbicikicchā   saddhindriyaṃ   .pe.   paññindriyaṃ   bhāvitaṃ
bahulīkataṃ   amatogadhaṃ   hoti   amataparāyanaṃ   amatapariyosānaṃ   .  mayhañca
kho   etaṃ   bhante   ñātaṃ   diṭṭhaṃ   viditaṃ   sacchikataṃ   passitaṃ  paññāya
@Footnote: 1 Ma. yesaṃ hetaṃ .    2 Ma. Yu. assa .    3 Po. Yu. aphussitaṃ .  Ma. aphassitaṃ.
@evamupari.
Nikkaṅkhvāhaṃ   1-   tattha   nibbicikiccho   saddhindriyaṃ  .pe.  paññindriyaṃ
bhāvitaṃ bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti.
     [986]   Sādhu   sādhu   sārīputta  yesañhi  taṃ  sārīputta  aññātaṃ
adiṭṭhaṃ    aviditaṃ   asacchikataṃ   apassitaṃ   paññāya   te   tattha   paresaṃ
saddhāya    gaccheyyuṃ   saddhindriyaṃ   bhāvitaṃ   bahulīkataṃ   amatogadhaṃ   hoti
amataparāyanaṃ    amatapariyosānaṃ    .pe.   paññindriyaṃ   bhāvitaṃ   bahulīkataṃ
amatogadhaṃ   hoti   amataparāyanaṃ   amatapariyosānaṃ  .  yesañca  kho  etaṃ
sārīputta   ñātaṃ   diṭṭhaṃ   viditaṃ   sacchikataṃ   passitaṃ   paññāya  nikkaṅkhā
te    tattha    nibbicikicchā   saddhindriyaṃ   bhāvitaṃ   bahulīkataṃ   amatogadhaṃ
hoti    amataparāyanaṃ    amatapariyosānaṃ    .pe.    paññindriyaṃ   bhāvitaṃ
bahulīkataṃ amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ amatapariyosānanti.
     [987]  Evamme  sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme
rāme  migāramātupāsāde  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi katinaṃ
nu   kho   bhikkhave  indriyānaṃ  bhāvitattā  bahulīkatattā  khīṇāsavo  bhikkhu
aññaṃ   byākaroti   khīṇā   jāti  vusitaṃ  brahmacariyaṃ  kataṃ  karaṇīyaṃ  nāparaṃ
itthattāyāti pajānāmīti. Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā .pe.
     [988]  Ekassa  kho  bhikkhave  indriyassa  bhāvitattā  bahulīkatattā
khīṇāsavo  bhikkhu  aññaṃ  byākaroti  khīṇā  jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ
nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti. Katamassa ekassa. Paññindriyassa 2-.
@Footnote: 1 Yu. nikkaṅkhāhaṃ .    2 Yu. indriyassa.
     [989]    Paññavato   bhikkhave   ariyasāvakassa   tadanvayā   saddhā
saṇṭhāti    tadanvayaṃ    viriyaṃ    saṇṭhāti    tadanvayā    sati    saṇṭhāti
tadanvayo samādhi saṇṭhāti.
     [990]   Imassa   kho   bhikkhave   ekassa  indriyassa  bhāvitattā
bahulīkatattā    khīṇāsavo    bhikkhu    aññaṃ    byākaroti   khīṇā   jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [991]   Taṃyeva   nidānaṃ   .  katinaṃ  nu  kho  bhikkhave  indriyānaṃ
bhāvitattā   bahulīkatattā   khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā
jāti    vusitaṃ    brahmacariyaṃ    kataṃ    karaṇīyaṃ    nāparaṃ   itthattāyāti
pajānāmīti. Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā .pe.
     [992]  Dvinnaṃ  kho  bhikkhave  indriyānaṃ  bhāvitattā  bahulīkatattā
khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā   jāti   vusitaṃ  brahmacariyaṃ
kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [993]   Katamesaṃ   dvinnaṃ  .  ariyāya  ca  paññāya  ariyāya  ca
vimuttiyā  .  yā  hissa  bhikkhave  ariyā  paññā  tadassa  paññindriyaṃ .
Yā hissa bhikkhave ariyā vimutti tadassa samādhindriyaṃ.
     [994]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   dvinnaṃ  indriyaranaṃ  bhāvitattā
bahulīkatattā    khīṇāsavo    bhikkhu    aññaṃ    byākaroti   khīṇā   jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [995]   Taṃyeva   nidānaṃ  .  katinaṃ  nu  kho  bhikkhave  indriyānaṃ
Bhāvitattā   bahulīkatattā   khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā
jāti    vusitaṃ    brahmacariyaṃ    kataṃ    karaṇīyaṃ    nāparaṃ   itthattāyāti
pajānāmīti. Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā .pe.
     [996]  Catunnaṃ  kho  bhikkhave  indriyānaṃ  bhāvitattā  bahulīkatattā
khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā   jāti   vusitaṃ  brahmacariyaṃ
kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [997]    Katamesaṃ    catunnaṃ    .   viriyindriyassa   satindriyassa
samādhindriyassa paññindriyassa.
     [998]   Imesaṃ   kho   bhikkhave   catunnaṃ  indriyānaṃ  bhāvitattā
bahulīkatattā    khīṇāsavo    bhikkhu    aññaṃ    byākaroti   khīṇā   jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [999]   Taṃyeva   nidānaṃ  .  katinaṃ  nu  kho  bhikkhave  indriyānaṃ
bhāvitattā   bahulīkatattā   khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā
jāti    vusitaṃ    brahmacariyaṃ    kataṃ    karaṇīyaṃ    nāparaṃ   itthattāyāti
pajānāmīti. Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā .pe.
     [1000]    Pañcannaṃ    kho    bhikkhave   indriyānaṃ   bhāvitattā
bahulīkatattā   khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā  jāti  vusitaṃ
brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1001]   Katamesaṃ   pañcannaṃ   .   saddhindriyassa   viriyindriyassa
satindriyassa samādhindriyassa paññindriyassa.
     [1002]   Imesaṃ   kho   bhikkhave  pañcannaṃ  indriyānaṃ  bhāvitattā
bahulīkatattā   khīṇāsavo   bhikkhu   aññaṃ   byākaroti   khīṇā  jāti  vusitaṃ
brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1003]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kosambiyaṃ  viharati
ghositārāme  .  tena  kho  pana  samayena āyasmatā piṇḍolabhāradvājena
aññā   byākatā   hoti   khīṇā   jāti  vusitaṃ  brahmacariyaṃ  kataṃ  karaṇīyaṃ
nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1004]   Atha   kho  sambahulā  bhikkhū  yena  bhagavā  tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ  nisīdiṃsu  .  ekamantaṃ
nisinnā   kho   te   bhikkhū   bhagavantaṃ   etadavocuṃ   āyasmatā  bhante
piṇḍolabhāradvājena     aññā     byākatā    khīṇā    jāti    vusitaṃ
brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1005]   Kiṃ   nu  kho  bhante  atthavasaṃ  sampassamānena  āyasmatā
piṇḍolabhāradvājena   aññā   byākatā   khīṇā  jāti  vusitaṃ  brahmacariyaṃ
kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1006]  Tiṇṇaṃ  kho [1]- bhikkhave indriyānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā
piṇḍolabhāradvājena    bhikkhunā    aññā    byākatā    khīṇā    jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1007]    Katamesaṃ    tiṇṇaṃ    .   satindriyassa   samādhindriyassa
paññindriyassa.
@Footnote: 1 Ma. Yu. pana.
     [1008]  Imesaṃ  kho bhikkhave tiṇṇaṃ indriyānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā
piṇḍolabhāradvājena    bhikkhunā    aññā    byākatā    khīṇā    jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti.
     [1009]   Imāni   ca   bhikkhave   tīṇi   indriyāni  kimantāni .
Khayantāni  .  kissa  khayantāni  .  jātijarāmaraṇassa. Jātijarāmaraṇakkhayanti
kho   bhikkhave   sampassamānena   piṇḍolabhāradvājena   bhikkhunā   aññā
byākatā    khīṇā    jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ
itthattāyāti pajānāmīti.
     [1010]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ  bhagavā  aṅgesu  viharati
āpaṇannāma   aṅgānaṃ   nigamo   .   tatra   kho   bhagavā   āyasmantaṃ
sārīputtaṃ   āmantesi   yo   so   sārīputta   ariyasāvako   tathāgate
ekantagato   abhippasanno   na  1-  so  tathāgate  vā  tathāgatasāsane
vā kaṅkheyya vā vicikiccheyya vāti.
     [1011]   Yo   so   bhante  ariyasāvako  tathāgate  ekantagato
abhippasanno   na   so   tathāgate   vā  tathāgatasāsane  vā  kaṅkheyya
vā   vicikiccheyya   vā   .   saddhassa  hi  bhante  ariyasāvakassa  etaṃ
pāṭikaṅkhaṃ   yaṃ   āraddhaviriyo   viharissati   akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya
kusalānaṃ   dhammānaṃ   upasampadāya   thāmavā   daḷhaparakkamo  anikkhittadhuro
kusalesu dhammesu.
     [1012]   Yañhissa   bhante  viriyaṃ  tadassa  viriyindriyaṃ  .  saddhassa
@Footnote: 1 Yu. apinu so.
Hi   bhante   ariyasāvakassa   āraddhaviriyassa  etaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  yaṃ  satimā
bhavissati   paramena   satinepakkena   samannāgato   cirakatampi  cirabhāsitampi
saritā anussaritā.
     [1013]   Yā  hissa  bhante  sati  tadassa  satindriyaṃ  .  saddhassa
hi    bhante    ariyasāvakassa    āraddhaviriyassa   upaṭṭhitassatino   etaṃ
pāṭikaṅkhaṃ   yaṃ   vossaggārammaṇaṃ   karitvā   labhissati   samādhiṃ   labhissati
cittassa ekaggataṃ.
     [1014]   Yo   hissa   bhante   samādhi  tadassa  samādhindriyaṃ .
Saddhassa    hi   bhante   ariyasāvakassa   āraddhaviriyassa   upaṭṭhitassatino
sammāsamāhitacittassa    1-   etaṃ   pāṭikaṅkhaṃ   yaṃ   evaṃ   pajānissati
anamataggo   kho   saṃsāro   pubbā  koṭi  nappaññāyati  avijjānīvaraṇānaṃ
sattānaṃ    taṇhāsaññojanānaṃ    sandhāvataṃ    saṃsarataṃ   avijjāya   tveva
tamokāyassa    asesavirāganirodho    santametaṃ    padaṃ   paṇītametaṃ   padaṃ
yadidaṃ   sabbasaṅkhārasamatho   sabbūpadhipaṭinissaggo   taṇhakkhayo  2-  virāgo
nirodho nibbānaṃ.
     [1015]  Yā  hissa  bhante  paññā  tadassa paññindriyaṃ. Sakho 3-
so   bhante   ariyasāvako   evaṃ   padahitvā  padahitvā  evaṃ  saritvā
saritvā   evaṃ   samādahitvā  samādahitvā  evaṃ  pajānitvā  pajānitvā
evaṃ  abhisaddahati  ime  kho  te  dhammā ye me pubbe sutāva 4- ahesuṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. samāhitacittassa. evamupari. 2 Ma. taṇhākkhayo. 3 Ma. Yu. saddho.
@evamupari. 4 Po. Ma. Yu. sutavā. evamupari.
Tenāhaṃ    etarahi    kāyena   ca   phusitvā   viharāmi   paññāya   ca
ativijjha 1- passāmīti.
     [1016] Yā hissa bhante saddhā tadassa saddhindriyanti.
     [1017]  Sādhu  sādhu  sārīputta  yo  so  sārīputta  ariyasāvako
tathāgate  ekantagato  abhippasanno  na  so  tathāgate vā tathāgatasāsane
vā  kaṅkheyya  vā  vicikiccheyya  vā. Saddhassa hi sārīputta ariyasāvakassa
etaṃ    pāṭikaṅkhaṃ   yaṃ   āraddhaviriyo   viharissati   akusalānaṃ   dhammānaṃ
pahānāya    kusalānaṃ    dhammānaṃ   upasampadāya   thāmavā   daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.
     [1018]  Yaṃ  hissa  sārīputta  viriyaṃ  tadassa  viriyindriyaṃ. Saddhassa
hi    sārīputta   ariyasāvakassa   āraddhaviriyassa   etaṃ   pāṭikaṅkhaṃ   yaṃ
satimā    bhavissati    paramena    satinepakkena   samannāgato   cirakatampi
cirabhāsitampi saritā anussaritā.
     [1019]   Yā   hissa   sārīputta   sati   tadassa   satindriyaṃ .
Saddhassa   hi   sārīputta   ariyasāvakassa   āraddhaviriyassa  upaṭṭhitassatino
etaṃ    pāṭikaṅkhaṃ    yaṃ   vossaggārammaṇaṃ   karitvā   labhissati   samādhiṃ
labhissati cittassa ekaggataṃ.
     [1020]   Yo   hissa  sārīputta  samādhi  tadassa  samādhindriyaṃ .
Saddhassa   hi   sārīputta   ariyasāvakassa   āraddhaviriyassa  upaṭṭhitassatino
@Footnote: 1 Ma. paṭivijjha.
Sammāsamāhitacittassa     etaṃ    pāṭikaṅkhaṃ    yaṃ    evaṃ    pajānissati
anamataggo   kho   saṃsāro   pubbā  koṭi  nappaññāyati  avijjānīvaraṇānaṃ
sattānaṃ    taṇhāsaññojanānaṃ    sandhāvataṃ    saṃsarataṃ   avijjāya   tveva
tamokāyassa    asesavirāganirodho    santametaṃ    padaṃ   paṇītametaṃ   padaṃ
yadidaṃ    sabbasaṅkhārasamatho    sabbūpadhipaṭinissaggo    taṇhakkhayo   virāgo
nirodho nibbānaṃ.
     [1021]   Yā   hissa   sārīputta  paññā  tadassa  paññindriyaṃ .
Sakho   so   sārīputta   ariyasāvako   evaṃ  padahitvā  padahitvā  evaṃ
saritvā   saritvā   evaṃ   samādahitvā   samādahitvā  evaṃ  pajānitvā
pajānitvā   evaṃ  abhisaddahati  ime  kho  te  dhammā  ye  me  pubbe
sutāva   ahesuṃ   tenāhaṃ   etarahi   kāyena   ca   phusitvā   viharāmi
paññāya ca ativijjha passāmīti.
     [1022] Yā hissa sārīputta saddhā tadassa saddhindriyanti.
                    Jarāvaggo pañcamo.
                        Tassuddānaṃ
       jarā uṇṇābho brāhmaṇo     sāketo pubbakoṭṭhako
       pubbārāme ca cattāri             piṇḍolo saddhena 1- te dasāti.
                      -----------
@Footnote: 1 Ma. ...āpaṇena cāti.
                    Sūkarakhātavaggo chaṭṭho
     [1023]   Evamme   sutaṃ  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kosalesu  viharati
kosalāyaṃ 1- brāhmaṇagāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi
     [1024]   Seyyathāpi   bhikkhave  ye  keci  tiracchānagatā  pāṇā
sīho  migarājā  tesaṃ  aggamakkhāyati  yadidaṃ  thāmena javena sūriyena 2-.
Evameva   kho   bhikkhave   ye   keci  bodhipakkhiyā  dhammā  paññindriyaṃ
tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1025]  Katame  ca  bhikkhave  bodhipakkhiyā  dhammā  .  saddhindriyaṃ
bhikkhave   bodhipakkhiyo   dhammo   taṃ   bodhāya   saṃvattati  .  viriyindriyaṃ
bodhipakkhiyo   dhammo   taṃ   bodhāya  saṃvattati  .  satindriyaṃ  bodhipakkhiyo
dhammo   taṃ   bodhāya  saṃvattati  .  samādhindriyaṃ  bodhipakkhiyo  dhammo  taṃ
bodhāya   saṃvattati   .   paññindriyaṃ   bodhipakkhiyo   dhammo  taṃ  bodhāya
saṃvattati.
     [1026]   Seyyathāpi   bhikkhave  ye  keci  tiracchānagatā  pāṇā
sīho  migarājā  tesaṃ  aggamakkhāyati  yadidaṃ  thāmena  javena  sūriyena .
Evameva   kho   bhikkhave   ye   keci  bodhipakkhiyā  dhammā  paññindriyaṃ
tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāyāti.
     [1027]  Evamme  sutaṃ  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  mallakesu 3- viharati
@Footnote: 1 Ma. sālāya. Yu. sālāyaṃ. 2 Ma. Yu. sūrena. evamupari. 3 Ma. Yu. mallikesu.
Uruvelakappaṃ   nāma  mallakānaṃ  1-  nigamo  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū
āmantesi
     [1028]    Yāvakīvañca   bhikkhave   ariyasāvakassa   ariyañāṇaṃ   na
uppannaṃ   hoti   neva   tāva   catunnaṃ  indriyānaṃ  saṇṭhiti  hoti  neva
tāva   catunnaṃ   indriyānaṃ   avaṭṭhiti  hoti  .  yato  ca  kho  bhikkhave
ariyasāvakassa    ariyañāṇaṃ   uppannaṃ   hoti   atha   catunnaṃ   indriyānaṃ
saṇṭhiti hoti atha catunnaṃ indriyānaṃ avaṭṭhiti hoti.
     [1029]   Seyyathāpi   bhikkhave  yāvakīvañca  kūṭāgārassa  kūṭaṃ  na
ussitaṃ   hoti   neva   tāva   gopānasīnaṃ   saṇṭhiti   hoti  neva  tāva
gopānasīnaṃ   avaṭṭhiti   hoti   .   yato  ca  kho  bhikkhave  kūṭāgārassa
kūṭaṃ   ussitaṃ   hoti  atha  kho  2-  gopānasīnaṃ  saṇṭhiti  hoti  atha  kho
gopānasīnaṃ   avaṭṭhiti   hoti   .   evameva   kho  bhikkhave  yāvakīvañca
ariyasāvakassa   ariyañāṇaṃ   na   uppannaṃ   hoti   neva   tāva   catunnaṃ
indriyānaṃ   saṇṭhiti   hoti   neva   tāva   catunnaṃ  indriyānaṃ  avaṭṭhiti
hoti  .  yato  ca  kho  bhikkhave  ariyasāvakassa  ariyañāṇaṃ  uppannaṃ hoti
atha   catunnaṃ  indriyānaṃ  .pe.  avaṭṭhiti  hoti  .  katamesaṃ  catunnaṃ .
Saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samādhindriyassa.
     [1030]   Paññavato   bhikkhave   ariyasāvakassa   tadanvayā  saddhā
saṇṭhāti   tadanvayaṃ   viriyaṃ   saṇṭhāti   tadanvayā  sati  saṇṭhāti  tadanvayo
samādhi saṇṭhātīti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. mallikānaṃ. 2 Ma. khosaddo natthi. evamupari.
     [1031]   Evamme   sutaṃ  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kosambiyaṃ  viharati
ghositārāme   .   tatra   kho   bhagavā   bhikkhū   āmantesi  atthi  nu
kho    bhikkhave    pariyāyo   yaṃ   pariyāyaṃ   āgamma   sekkho   bhikkhu
sekkhabhūmiyaṃ   saṇṭhito   1-   sekkhosmīti   pajāneyya   asekkho  bhikkhu
asekkhabhūmiyaṃ    saṇṭhito   asekkhosmīti   pajāneyyāti   .   bhagavaṃmūlakā
no bhante dhammā .pe.
     [1032]  Atthi  bhikkhave  pariyāyo  yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  sekkho
bhikkhu   sekkhabhūmiyaṃ   saṇṭhito   sekkhosmīti   pajāneyya  asekkho  bhikkhu
asekkhabhūmiyaṃ saṇṭhito asekkhosmīti pajāneyya.
     [1033]   Katamo   ca   bhikkhave  pariyāyo  yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma
sekkho   bhikkhu   sekkhabhūmiyaṃ   saṇṭhito   sekkhosmīti  pajānāti  .  idha
bhikkhave    sekkho   bhikkhu   idaṃ   dukkhanti   yathābhūtaṃ   pajānāti   ayaṃ
dukkhasamudayoti    yathābhūtaṃ    pajānāti    ayaṃ    dukkhanirodhoti   yathābhūtaṃ
pajānāti   ayaṃ   dukkhanirodhagāminī   paṭipadāti   yathābhūtaṃ   pajānāti  .
Ayaṃpi   kho   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  sekkho  bhikkhu
sekkhabhūmiyaṃ saṇṭhito sekkhosmīti pajānāti.
     [1034]   Puna   caparaṃ  bhikkhave  sekkho  bhikkhu  iti  paṭisañcikkhati
atthi   nu   kho   ito   bahiddhā   añño   samaṇo   vā   brāhmaṇo
vā   yo   evaṃ   bhūtaṃ   tacchaṃ  tathaṃ  dhammaṃ  deseti  yathā  bhagavāti .
So   evaṃ   pajānāti   natthi   nu  kho  ito  bahiddhā  añño  samaṇo
@Footnote: 1 Ma. Yu. ṭhito. evamupari.
Vā   brāhmaṇo  vā  yo  evaṃ  bhūtaṃ  tacchaṃ  tathaṃ  dhammaṃ  deseti  yathā
bhagavāti   .   ayaṃpi   kho   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma
sekkho bhikkhu sekkhabhūmiyaṃ saṇṭhito sekkhosmīti pajānāti.
     [1035]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   sekkho   bhikkhu  pañcindriyāni
pajānāti      saddhindriyaṃ     viriyindriyaṃ     satindriyaṃ     samādhindriyaṃ
paññindriyaṃ    .   yaṃgatikāni   yaṃparamāni   yaṃphalāni   yaṃpariyosānāni   na
heva  kho  kāyena  phusitvā  viharati  paññāya  ca  ativijjha passati. Ayaṃpi
kho  bhikkhave  pariyāyo  yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma  sekkho  bhikkhu  sekkhabhūmiyaṃ
saṇṭhito sekkhosmīti pajānāti.
     [1036]   Katamo   ca   bhikkhave  pariyāyo  yaṃ  pariyāyaṃ  āgamma
asekkho   bhikkhu   asekkhabhūmiyaṃ   saṇṭhito   asekkhosmīti   pajānāti .
Idha   bhikkhave   asekkho  bhikkhu  pañcindriyāni  pajānāti  .  saddhindriyaṃ
viriyindriyaṃ  satindriyaṃ  samādhindriyaṃ  paññindriyaṃ . Yaṃgatikāni yaṃparamāni
yaṃphalāni   yaṃpariyosānāni   kāyena   ca   phusitvā   viharati  paññāya  ca
ativijjha   passati   .   ayaṃpi   kho   bhikkhave   pariyāyo   yaṃ  pariyāyaṃ
āgamma    asekkho    bhikkhu    asekkhabhūmiyaṃ    saṇṭhito   asekkhosmīti
pajānāti.
     [1037]   Puna   caparaṃ   bhikkhave  asekkho  bhikkhu  cha  indriyāni
pajānāti  cakkhundriyaṃ  sotindriyaṃ  ghānindriyaṃ  jivhindriyaṃ kāyindriyaṃ
manindriyaṃ   .   imāni   kho   cha   indriyāni  sabbena  sabbaṃ  sabbathā
Sabbaṃ    aparisesā   nirujjhissanti   aññāni   ca   cha   indriyāni   na
kuhiñci   kismiñci   uppajjissantīti   pajānāti   .   ayaṃpi  kho  bhikkhave
pariyāyo    yaṃ    pariyāyaṃ    āgamma   asekkho   bhikkhu   asekkhabhūmiyaṃ
saṇṭhito asekkhosmīti pajānātīti.
     [1038]   Seyyathāpi   bhikkhave  yāni  kānici  jaṅgalānaṃ  pāṇānaṃ
padajātāni   sabbāni   tāni   hatthipade   samodhānaṃ   gacchanti   hatthipadaṃ
tesaṃ   aggamakkhāyati   yadidaṃ   mahantattena   .  evameva  kho  bhikkhave
yāni   kānici   padāni   bodhāya   saṃvattanti   paññindriyaṃ   padaṃ   tesaṃ
aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1039]   Katamāni   ca   bhikkhave  padāni  bodhāya  saṃvattanti .
Saddhindriyaṃ   bhikkhave  padaṃ  taṃ  bodhāya  saṃvattati  .  viriyindriyaṃ  padaṃ  taṃ
bodhāya  saṃvattati  .  satindriyaṃ  padaṃ  taṃ  bodhāya  saṃvattati. Samādhindriyaṃ
padaṃ taṃ bodhāya saṃvattati. Paññindriyaṃ padaṃ taṃ bodhāya saṃvattati.
     [1040]   Seyyathāpi   bhikkhave  yāni  kānici  jaṅgalānaṃ  pāṇānaṃ
padajātāni   sabbāni   tāni   hatthipade   samodhānaṃ   gacchanti   hatthipadaṃ
tesaṃ   aggamakkhāyati   yadidaṃ   mahantattena   .  evameva  kho  bhikkhave
yāni   kānici   padāni   bodhāya   saṃvattanti   paññindriyaṃ   padaṃ   tesaṃ
aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāyāti.
     [1041]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci  sāragandhā  lohitacandanaṃ
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
Dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1042]  Katame  ca  bhikkhave  bodhipakkhiyā  dhammā  .  saddhindriyaṃ
bhikkhave   bodhipakkhiyo   dhammo   taṃ   bodhāya   saṃvattati  .  viriyindriyaṃ
satindriyaṃ     samādhindriyaṃ    paññindriyaṃ    bodhipakkhiyo    dhammo    taṃ
bodhāya saṃvattati.
     [1043]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci  sāragandhā  lohitacandanaṃ
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāyāti.
     [1044]   Ekadhamme  patiṭṭhitassa  bhikkhave  bhikkhuno  pañcindriyāni
bhāvitāni honti subhāvitāni. Katamasmiṃ ekadhamme. Appamāde.
     [1045]  Katamo  ca  bhikkhave  appamādo  .  idha  bhikkhave  bhikkhu
cittaṃ   rakkhati   āsavesu   ca   sāsavesu  ca  dhammesu  .  tassa  cittaṃ
rakkhato  āsavesu  ca  sāsavesu  ca  dhammesu  saddhindriyaṃpi bhāvanāpāripūriṃ
gacchati      viriyindriyaṃpi      bhāvanāpāripūriṃ     gacchati     satindriyaṃpi
bhāvanāpāripūriṃ     gacchati     samādhindriyaṃpi    bhāvanāpāripūriṃ    gacchati
paññindriyaṃpi bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
     [1046]   Evaṃpi   kho  bhikkhave  ekadhamme  patiṭṭhitassa  bhikkhuno
pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitānīti.
     [1047]   Evamme  sutaṃ  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  uruvelāyaṃ  viharati
najjā   nerañjarāya   tīre   ajapālanigrodhe  paṭhamābhisambuddho  .  atha
Kho   bhagavato   rahogatassa   paṭisallīnassa   evaṃ   cetaso   parivitakko
udapādi    pañcindriyāni   bhāvitāni   bahulīkatāni   amatogadhāni   honti
amataparāyanāni   amatapariyosānāni   .   katamāni   pañca  .  saddhindriyaṃ
bhāvitaṃ   bahulīkataṃ   amatogadhaṃ   hoti   amataparāyanaṃ   amatapariyosānaṃ  .
Viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ   bhāvitaṃ  bahulīkataṃ
amatogadhaṃ     hoti     amataparāyanaṃ     amatapariyosānaṃ    .    imāni
pañcindriyāni      bhāvitāni     bahulīkatāni     amatogadhāni     honti
amataparāyanāni amatapariyosānānīti.
     [1048]   Atha  kho  brahmā  sahampati  bhagavato  cetasā  ceto-
parivitakkamaññāya   seyyathāpi   nāma   balavā   puriso   sammiñjitaṃ  vā
bāhaṃ    pasāreyya    pasāritaṃ    vā   bāhaṃ   sammiñjeyya   evameva
brahmaloke antarahito bhagavato purato pāturahosi.
     [1049]  Atha  kho  brahmā  sahampati  ekaṃsaṃ  uttarāsaṅgaṃ karitvā
yena   bhagavā   tenañjalimpaṇāmetvā   bhagavantaṃ   etadavoca   evametaṃ
bhagavā    evametaṃ    sugata    pañcindriyāni    bhāvitāni    bahulīkatāni
amatogadhāni   honti   amataparāyanāni   amatapariyosānāni   .   katamāni
pañca   .   saddhindriyaṃ   bhāvitaṃ   bahulīkataṃ  amatogadhaṃ  hoti  amataparāyanaṃ
amatapariyosānaṃ   .pe.   paññindriyaṃ   bhāvitaṃ   bahulīkataṃ  amatogadhaṃ  hoti
amataparāyanaṃ    amatapariyosānaṃ    .   imāni   pañcindriyāni   bhāvitāni
bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosānāni.
     [1050]   Bhūtapubbāhaṃ  bhante  kassape  sammāsambuddhe  brahmacariyaṃ
acariṃ   tatrapi   maṃ   evaṃ   jānanti   sahako  bhikkhu  sahako  bhikkhūti .
So    khvāhaṃ   bhante   imesaṃyeva   pañcannaṃ   indriyānaṃ   bhāvitattā
bahulīkatattā   kāmesu   kāmacchandaṃ   virājetvā   kāyassa  bhedā  paraṃ
maraṇā    sugatiṃ   brahmalokaṃ   upapanno   tatrapi   maṃ   evaṃ   jānanti
brahmā sahampati brahmā sahampatīti.
     [1051]   Evametaṃ   bhagavā   evametaṃ  sugata  ahametaṃ  jānāmi
ahametaṃ   passāmi   yathā   imāni   pañcindriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni
amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosānānīti.
     [1052]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  rājagahe  viharati  gijjhakūṭe pabbate
sūkarakhātāyaṃ  .  tatra  kho  bhagavā  āyasmantaṃ  sārīputtaṃ  āmantesi  kiṃ
nu   kho   sārīputta   atthavasaṃ  sampassamāno  khīṇāsavo  bhikkhu  tathāgate
vā tathāgatasāsane vā paramanipaccakāraṃ pavattamāno pavattatīti 1-.
     [1053]  Anuttaraṃ  hi  bhante  yogakkhemaṃ  sampassamāno  khīṇāsavo
bhikkhu   tathāgate   vā  tathāgatasāsane  vā  paramanipaccakāraṃ  pavattamāno
pavattatīti.
     [1054]  Sādhu  sādhu  sārīputta  anuttarañhi  sārīputta  yogakkhemaṃ
sampassamāno   khīṇāsavo   bhikkhu   tathāgate   vā   tathāgatasāsane  vā
paramanipaccakāraṃ pavattamāno pavattati.
     [1055]   Katamo   ca   sārīputta   anuttaro   yogakkhemo   yaṃ
@Footnote: 1 Po. Yu. pavattetīti. evamupari.
Sampassamāno   khīṇāsavo   bhikkhu   tathāgate   vā   tathāgatasāsane  vā
paramanipaccakāraṃ pavattamāno pavattatīti.
     [1056]   Idha   bhante   khīṇāsavo   bhikkhu   saddhindriyaṃ  bhāveti
upasamagāmiṃ   sambodhagāmiṃ  viriyindriyaṃ  bhāveti  .  satindriyaṃ  bhāveti .
Samādhindriyaṃ     bhāveti     .    paññindriyaṃ    bhāveti    upasamagāmiṃ
sambodhagāmiṃ  .  ayaṃ  kho  bhante  anuttaro  yogakkhemo yaṃ sampassamāno
khīṇāsavo   bhikkhu   tathāgate   vā   tathāgatasāsane  vā  paramanipaccakāraṃ
pavattamāno pavattatīti.
     [1057]   Sādhu  sādhu  sārīputta  eso  hi  sārīputta  anuttaro
yogakkhemo    yaṃ    sampassamāno   khīṇāsavo   bhikkhu   tathāgate   vā
tathāgatasāsane vā paramanipaccakāraṃ pavattamāno pavattati.
     [1058]   Katamo   ca   sārīputta  paramanipaccakāro  yaṃ  khīṇāsavo
bhikkhu   tathāgate   vā  tathāgatasāsane  vā  paramanipaccakāraṃ  pavattamāno
pavattatīti.
     [1059]   Idha  bhante  khīṇāsavo  bhikkhu  satthari  sagāravo  viharati
sappaṭisso   dhamme   sagāravo   viharati   sappaṭisso   saṅghe  sagāravo
viharati   sappaṭisso   sikkhāya   sagāravo   viharati  sappaṭisso  samādhismiṃ
sagāravo   viharati  sappaṭisso  .  ayaṃ  kho  bhante  paramanipaccakāro  yaṃ
khīṇāsavo   bhikkhu   tathāgate   vā   tathāgatasāsane  vā  paramanipaccakāraṃ
pavattamāno pavattatīti.
     [1060]  Sādhu  sādhu  sārīputta eso hi sārīputta paramanipaccakāro
yaṃ     khīṇāsavo    bhikkhu    tathāgate    vā    tathāgatasāsane    vā
paramanipaccakāraṃ pavattamāno pavattatīti.
     [1061]  Sāvatthīnidānaṃ  .  pañcimāni  bhikkhave indriyāni bhāvitāni
bahulīkatāni   anuppannāni   uppajjanti   nāññatra  tathāgatassa  pātubhāvā
arahato   sammāsambuddhassa  .  katamāni  pañca  .  saddhindriyaṃ  viriyindriyaṃ
satindriyaṃ    samādhindriyaṃ    paññindriyaṃ    .    imāni   kho   bhikkhave
pañcindriyāni     bhāvitāni     bahulīkatāni    anuppannāni    uppajjanti
nāññatra tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassāti.
     [1062]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni
anuppannāni   uppajjanti   nāññatra   sugatavinayā  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ   samādhindriyaṃ   paññindriyaṃ .
Imāni   kho   bhikkhave  pañcindriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni  anuppannāni
uppajjanti nāññatra sugatavinayāti.
                      Vaggo chaṭṭho.
                        Tassuddānaṃ
         sālaṃ mallakaṃ sekkho ca       pade sāre patiṭṭhito
         brahmasūkarakhātāyo          uppāde apare duveti.
                       ---------
                   Bodhipakkhiyavaggo sattamo
     [1063]  Sāvatthīnidānaṃ  .  pañcimāni  bhikkhave indriyāni bhāvitāni
bahulīkatāni  saññojanānaṃ  pahānāya  1-  saṃvattanti  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ   .pe.   paññindriyaṃ  .  imāni  kho  bhikkhave  pañcindriyāni
bhāvitāni bahulīkatāni saññojanānaṃ pahānāya saṃvattantīti.
     [1064]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni
anusayasamugghātāya    saṃvattanti    .   katamāni   pañca   .   saddhindriyaṃ
.pe.   paññindriyaṃ   .   imāni  kho  bhikkhave  pañcindriyāni  bhāvitāni
bahulīkatāni anusayasamugghātāya saṃvattantīti.
     [1065]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni
addhānapariññāya    saṃvattanti    .    katamāni   pañca   .   saddhindriyaṃ
.pe.   paññindriyaṃ   .   imāni  kho  bhikkhave  pañcindriyāni  bhāvitāni
bahulīkatāni addhānapariññāya saṃvattantīti.
     [1066]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni
āsavānaṃ    khayāya   saṃvattanti   .   katamāni   pañca   .   saddhindriyaṃ
.pe.    paññindriyaṃ    .    imāni    kho    bhikkhave   pañcindriyāni
bhāvitāni bahulīkatāni āsavānaṃ khayāya saṃvattantīti.
     [1067]   Pañcimāni   bhikkhave   indriyāni  bhāvitāni  bahulīkatāni
saññojanānaṃ     pahānāya    saṃvattanti    anusayasamugghātāya    saṃvattanti
@Footnote: 1 Ma. saṃñojanappahānāya. evamupari.
Addhānapariññāya    saṃvattanti    āsavānaṃ    khayāya     saṃvattanti   .
Katamāni    pañca    .   saddhindriyaṃ   .pe.   paññindriyaṃ   .   imāni
kho    bhikkhave    pañcindriyāni    bhāvitāni   bahulīkatāni   saññojanānaṃ
pahānāya    saṃvattanti    anusayasamugghātāya   saṃvattanti   addhānapariññāya
saṃvattanti āsavānaṃ khayāya saṃvattantīti.
     [1068]   Pañcimāni   bhikkhave  indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ  .pe.  paññindriyaṃ  .  imāni  kho  bhikkhave  pañcindriyāni.
Imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ   bhāvitattā  bahulīkatattā
dvinnaṃ   phalānaṃ   aññataraṃ   phalaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  diṭṭheva  dhamme  aññā  sati
vā upādisese anāgāmitāti.
     [1069]   Pañcimāni   bhikkhave  indriyāni  .  katamāni  pañca .
Saddhindriyaṃ     .pe.    paññindriyaṃ    .    imāni    kho    bhikkhave
pañcindriyāni    .    imesaṃ    kho    bhikkhave   pañcannaṃ   indriyānaṃ
bhāvitattā   bahulīkatattā   satta   phalā   sattānisaṃsā   pāṭikaṅkhā  .
Katame   satta   phalā   sattānisaṃsā  .  diṭṭheva  dhamme  paṭikacca  aññaṃ
ārādheti   no   ce  diṭṭheva  dhamme  paṭikacca  aññaṃ  ārādheti  atha
maraṇakāle   aññaṃ  ārādheti  no  ce  diṭṭheva  dhamme  paṭikacca  aññaṃ
ārādheti   no   ce   maraṇakāle  aññaṃ  ārādheti  .  atha  pañcannaṃ
orambhāgiyānaṃ    saññojanānaṃ    parikkhayāya    antarāparinibbāyī   hoti
upahaccaparinibbāyī   hoti   asaṅkhāraparinibbāyī   hoti  sasaṅkhāraparinibbāyī
Hoti   uddhaṃsoto  hoti  akaniṭṭhagāmī  .  imesaṃ  kho  bhikkhave  pañcannaṃ
indriyānaṃ   bhāvitattā   bahulīkatattā   ime   satta  phalā  sattānisaṃsā
pāṭikaṅkhāti.
     [1070]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci  jambudīpakā  rukkhā jambū
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1071]  Katame  ca  bhikkhave  bodhipakkhiyā  dhammā  .  saddhindriyaṃ
bhikkhave   bodhipakkhiyo   dhammo   taṃ   bodhāya   saṃvattati  .  viriyindriyaṃ
satindriyaṃ     samādhindriyaṃ    paññindriyaṃ    bodhipakkhiyo    dhammo    taṃ
bodhāya saṃvattati.
     [1072]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci  jambudīpakā  rukkhā jambū
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāyāti.
     [1073]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci devānaṃ tāvatiṃsānaṃ rukkhā
pāricchattako  tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye keci
bodhipakkhiyā dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1074]  Katame  ca  bhikkhave  bodhipakkhiyā  dhammā  .  saddhindriyaṃ
bhikkhave   bodhipakkhiyo   dhammo   taṃ   bodhāya   saṃvattati  .  viriyindriyaṃ
bodhipakkhiyo   dhammo   taṃ   bodhāya  saṃvattati  .  satindriyaṃ  bodhipakkhiyo
Dhammo    .    samādhindriyaṃ    bodhipakkhiyo    dhammo   .   paññindriyaṃ
bodhipakkhiyo dhammo taṃ bodhāya saṃvattati.
     [1075]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci devānaṃ tāvatiṃsānaṃ rukkhā
pāricchattako  tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye keci
bodhipakkhiyā     dhammā    paññindriyaṃ    tesaṃ    aggamakkhāyati    yadidaṃ
bodhāyāti.
     [1076]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci asurānaṃ rukkhā cittapāṭalī
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1077]  Katame  ca  bhikkhave  bodhipakkhiyā  dhammā  .  saddhindriyaṃ
bhikkhave   bodhipakkhiyo   dhammo  taṃ  bodhāya  saṃvattati  .pe.  paññindriyaṃ
bodhipakkhiyo dhammo taṃ bodhāya saṃvattati.
     [1078]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye  keci asurānaṃ rukkhā cittapāṭalī
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāyāti.
     [1079] Seyyathāpi bhikkhave ye keci supaṇṇānaṃ rukkhā koṭasimbalī 1-
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāya.
     [1080]  Katame  ca  bhikkhave  bodhipakkhiyā  dhammā  .  saddhindriyaṃ
bhikkhave   bodhipakkhiyo   dhammo  taṃ  bodhāya  saṃvattati  .pe.  paññindriyaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. kūṭasimbalī. evamupari.
Bodhipakkhiyo dhammo taṃ bodhāya saṃvattati.
     [1081]  Seyyathāpi  bhikkhave  ye keci supaṇṇānaṃ rukkhā koṭasimbalī
tesaṃ  aggamakkhāyati  .  evameva  kho  bhikkhave  ye  keci  bodhipakkhiyā
dhammā paññindriyaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ bodhāyāti.
                  Bodhipakkhiyavaggo sattamo.
                        Tassuddānaṃ
         saññojanā anusayā            pariññā āsavakkhayā
         dve phalā caturo rukkhā         vaggo tena pavuccatīti.
                     -------------
            Indriyasaṃyuttassa gaṅgādipeyyālo aṭṭhamo
     [1082]  Seyyathāpi  bhikkhave  gaṅgā  nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā
pācīnapabbhārā  .  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu pañcindriyāni bhāvento
pañcindriyāni    bahulīkaronto    nibbānaninno    hoti    nibbānapoṇo
nibbānapabbhāro.
     [1083]    Kathañca   bhikkhave   bhikkhu   pañcindriyāni   bhāvento
pañcindriyāni    bahulīkaronto    nibbānaninno    hoti    nibbānapoṇo
nibbānapabbhāro  .  idha  bhikkhave  bhikkhu  saddhindriyaṃ  bhāveti vivekanissitaṃ
virāganissitaṃ    nirodhanissitaṃ   vossaggapariṇāmiṃ   viriyindriyaṃ   satindriyaṃ
samādhindriyaṃ     paññindriyaṃ     bhāveti     vivekanissitaṃ    virāganissitaṃ
nirodhanissitaṃ    vossaggapariṇāmiṃ    .    evaṃ    kho   bhikkhave   bhikkhu
pañcindriyāni       bhāvento       pañcindriyāni       bahulīkaronto
nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāroti.
     [1084]   Pañcimāni   bhikkhave   uddhambhāgiyāni   saññojanāni .
Katamāni   pañca   .   rūparāgo  arūpāgo  māno  uddhaccaṃ  avijjā .
Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saññojanāni.
     [1085]  Imesaṃ  kho  bhikkhave  pañcannaṃ uddhambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ
abhiññāya      pariññāya     parikkhayāya     pahānāya     pañcindriyāni
bhāvetabbāni   .   katamāni   pañca  .  idha  bhikkhave  bhikkhu  saddhindriyaṃ
Bhāveti    vivekanissitaṃ    virāganissitaṃ    nirodhanissitaṃ   vossaggapariṇāmiṃ
.pe.   paññindriyaṃ   bhāveti   vivekanissitaṃ   virāganissitaṃ   nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ   .   imesaṃ   kho   bhikkhave   pañcannaṃ  uddhambhāgiyānaṃ
saññojanānaṃ    abhiññāya    pariññāya    parikkhayāya   pahānāya   imāni
pañcindriyāni   bhāvetabbānīti   .   (yathā  maggasaṃyuttaṃ  vitthāritaṃ  tathā
vitthāretabbaṃ vivekanissitaṃ).
     [1086]  Seyyathāpi  bhikkhave  gaṅgā  nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā
pācīnapabbhārā  .  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu pañcindriyāni bhāvento
pañcindriyāni    bahulīkaronto    nibbānaninno    hoti    nibbānapoṇo
nibbānapabbhāro.
     [1087]    Kathañca   bhikkhave   bhikkhu   pañcindriyāni   bhāvento
pañcindriyāni    bahulīkaronto    nibbānaninno    hoti    nibbānapoṇo
nibbānapabbhāro    .    idha    bhikkhave   bhikkhu   saddhindriyaṃ   bhāveti
rāgavinayapariyosānaṃ    dosavinayapariyosānaṃ    mohavinayapariyosānaṃ    .pe.
Paññindriyaṃ      bhāveti      rāgavinayapariyosānaṃ     dosavinayapariyosānaṃ
mohavinayapariyosānaṃ  .  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu pañcindriyāni bhāvento
pañcindriyāni    bahulīkaronto    nibbānaninno    hoti    nibbānapoṇo
nibbānapabbhāroti.
     [1088]   Pañcimāni   bhikkhave   uddhambhāgiyāni   saññojanāni .
Katamāni   pañca   .  rūparāgo  arūparāgo  māno  uddhaccaṃ  avijjā .
Imāni kho bhikkhave pañca uddhambhāgiyāni saññojanāni.
     [1089]  Imesaṃ  kho  bhikkhave  pañcannaṃ uddhambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ
abhiññāya      pariññāya     parikkhayāya     pahānāya     pañcindriyāni
bhāvetabbāni   .   katamāni   pañca  .  idha  bhikkhave  bhikkhu  saddhindriyaṃ
bhāveti    rāgavinayapariyosāna    dosavinayapariyosānaṃ   mohavinayapariyosānaṃ
viriyindriyaṃ      satindriyaṃ      samādhindriyaṃ     paññindriyaṃ     bhāveti
rāgavinayapariyosānaṃ     dosavinayapariyosānaṃ     mohavinayapariyosānaṃ    .
Imesaṃ     kho    bhikkhave    pañcannaṃ    uddhambhāgiyānaṃ    saññojanānaṃ
abhiññāya    pariññāya    parikkhāya    pahānāya   imāni   pañcindriyāni
bhāvetabbānīti.
(yathā maggasaṃyutte evaṃ bhavati indriyasaṃyuttaṃ).
                        Tassuddānaṃ
         saññojanā anusayā          addhānaṃ āsavakkhayā
         dve phalā sattānisaṃsā       caturukkhā vaggo tena pavuccatīti.
                   Indriyasaṃyuttaṃ niṭṭhitaṃ.
                        ------



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 19 page 256-318. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=19&item=843&items=247              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=19&item=843&items=247&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=19&item=843&items=247              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=19&item=843&items=247              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=843              Contents of The Tipitaka Volume 19 https://84000.org/tipitaka/read/?index_19 https://84000.org/tipitaka/english/?index_19

First itemPrevious itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext itemLast item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]