ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 21 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 13 : Sutta. Aṅ. (2): catukkanipāto

                     Mahāvaggo pañcamo
     [191]    Sotānugatānaṃ   bhikkhave   dhammānaṃ   vacasā   paricitānaṃ
manasānupekkhitānaṃ  diṭṭhiyā  suppaṭividdhānaṃ  cattāro  ānisaṃsā  pāṭikaṅkhā
katame   cattāro  idha  bhikkhave  bhikkhu  dhammaṃ  pariyāpuṇāti  suttaṃ  geyyaṃ
veyyākaraṇaṃ   gāthaṃ   udānaṃ   itivuttakaṃ   jātakaṃ   abbhutadhammaṃ   vedallaṃ
tassa  te  dhammā  sotānugatā  honti  vacasā  paricitā  manasānupekkhitā
diṭṭhiyā    suppaṭividdhā    so   muṭṭhassati   kālaṃ   kurumāno   aññataraṃ
devanikāyaṃ     upapajjati    tassa    tattha    sukhino    dhammapadāpilapanti
dandho   bhikkhave   satuppādo   atha   so   sato  khippaṃyeva  visesagāmī
hoti  sotānugatānaṃ  bhikkhave  dhammānaṃ  vacasā  paricitānaṃ manasānupekkhitānaṃ
diṭṭhiyā suppaṭividdhānaṃ ayaṃ paṭhamo ānisaṃso pāṭikaṅkho.
     {191.1}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  dhammaṃ  pariyāpuṇāti  suttaṃ
geyyaṃ  veyyākaraṇaṃ  gāthaṃ  udānaṃ  itivuttakaṃ  jātakaṃ  abbhutadhammaṃ  vedallaṃ
tassa  te  dhammā  sotānugatā  honti  vacasā  paricitā  manasānupekkhitā
diṭṭhiyā    suppaṭividdhā    so   muṭṭhassati   kālaṃ   kurumāno   aññataraṃ
devanikāyaṃ   upapajjati  tassa  tattha  naheva  kho  sukhino  dhammapadāpilapanti
@Footnote: 1 Ma.                 tassuddānaṃ
@        yodhā pāṭibhogasutaṃ         abhayaṃ samaṇsaccena pañcamaṃ
@        ummaggavassakāro         upako sacchikiriyā ca ūposathoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page252.

Apica kho iddhimā cetovasippatto devaparisāya dhammaṃ deseti tassa evaṃ hoti ayaṃ vā so dhammavinayo yatthāhaṃ pubbe brahmacariyaṃ acarinti dandho bhikkhave satuppādo atha so sato khippaṃyeva visesagāmī hoti seyyathāpi bhikkhave puriso kusalo bherisaddassa so addhānamaggapaṭipanno bherisaddaṃ suṇeyya tassa naheva kho assa kaṅkhā vā vimati vā bherisaddo nu kho na nu kho bherisaddoti athakho bherisaddotveva niṭṭhaṃ gaccheyya evameva kho bhikkhave bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti .pe. khippaṃyeva visesagāmī hoti sotānugatānaṃ bhikkhave dhammānaṃ vacasā paricitānaṃ manasānupekkhitānaṃ diṭṭhiyā suppaṭividdhānaṃ ayaṃ dutiyo ānisaṃso pāṭikaṅkho. {191.2} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ tassa te dhammā sotānugatā honti vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā so muṭṭhassati kālaṃ kurumāno aññataraṃ devanikāyaṃ upapajjati tassa tattha naheva kho sukhino dhammapadāpilapanti napi bhikkhu iddhimā cetovasippatto devaparisāya dhammaṃ deseti apica kho devaputto devaparisāya dhammaṃ deseti tassa evaṃ hoti ayaṃ vā so dhammavinayo yatthāhaṃ pubbe brahmacariyaṃ acarinti dandho bhikkhave satuppādo atha so sato khippaṃyeva visesagāmī hoti seyyathāpi bhikkhave puriso kusalo saṅkhasaddassa so addhānamagga- paṭipanno saṅkhasaddaṃ suṇeyya tassa naheva kho assa kaṅkhā vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page253.

Vimati vā saṅkhasaddo nu kho na nu kho saṅkhasaddoti athakho saṅkhasaddotveva niṭṭhaṃ gaccheyya evameva kho bhikkhave bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti .pe. khippaṃyeva visesagāmī hoti sotānugatānaṃ bhikkhave dhammānaṃ vacasā paricitānaṃ manasānupekkhitānaṃ diṭṭhiyā suppaṭividdhānaṃ ayaṃ tatiyo ānisaṃso pāṭikaṅkho. {191.3} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ tassa te dhammā sotānugatā honti vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā so muṭṭhassati kālaṃ kurumāno aññataraṃ devanikāyaṃ upapajjati tassa tattha naheva kho sukhino dhammapadāpīlapanti napi bhikkhu iddhimā cetovasippatto devaparisāya dhammaṃ deseti napi devaputto devaparisāya dhammaṃ deseti apica kho opapātiko opapātikaṃ sāreti sarasi tvaṃ mārisa yattha mayaṃ pubbe brahmacariyaṃ acarimhāti so evamāha sarāmi mārisa sarāmi mārisāti dandho bhikkhave satuppādo atha so sato khippaṃyeva visesagāmī hoti seyyathāpi bhikkhave dve sahāyakā sahapaṃsukīḷakā 1- te kadāci karahaci katthaci 2- aññamaññaṃ samāgaccheyyuṃ tamenaṃ 3- sahāyako sahāyakaṃ evaṃ vadeyya idampi samma sarasīti so evaṃ vadeyya sarāmi samma sarāmi sammāti evameva kho bhikkhave bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti .pe. @Footnote: 1 Ma. sahaṃpasukīḷikā. yu ... kīḷitā. 2 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. 3 Ma. añño pana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page254.

Khippaṃyeva visesagāmī hoti sotānugatānaṃ bhikkhave dhammānaṃ vacasā paricitānaṃ manasānupekkhitānaṃ diṭṭhiyā suppaṭividdhānaṃ ayaṃ catuttho ānisaṃso pāṭikaṅkho . sotānugatānaṃ bhikkhave dhammānaṃ vacasā paricitānaṃ manasānupekkhitānaṃ diṭṭhiyā suppaṭividdhānaṃ ime cattāro ānisaṃsā pāṭikaṅkhāti. [192] Cattārīmāni bhikkhave ṭhānāni catūhi ṭhānehi veditabbāni katamāni cattāri saṃvāsena bhikkhave sīlaṃ veditabbaṃ tañca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññena saṃvohārena bhikkhave soceyyaṃ veditabbaṃ tañca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññena āpadāsu bhikkhave thāmo veditabbo so ca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññena sākacchāya bhikkhave paññā veditabbā sā ca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññena. {192.1} Saṃvāsena bhikkhave sīlaṃ veditabbaṃ tañca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti kho panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ saṃvasamāno evaṃ jānāti dīgharattaṃ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī na satatakārī 1- na satatavuttī sīlesu dussīlo ayamāyasmā @Footnote: 1 Ma. Yu. na santatakārī na santatavutti. ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page255.

Nāyamāyasmā sīlavāti idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ saṃvasamāno evaṃ jānāti dīgharattaṃ kho ayamāyasmā akhaṇḍakārī acchiddakārī asabalakārī akammāsakārī satatakārī satatavuttī sīlesu sīlavā ayamāyasmā nāyamāyasmā dussīloti saṃvāsena bhikkhave sīlaṃ veditabbaṃ tañca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. {192.2} Saṃvohārena bhikkhave soceyyaṃ veditabbaṃ tañca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti kho panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ saṃvoharamāno evaṃ jānāti aññathā kho ayamāyasmā ekena eko voharati aññathā dvīhi aññathā tīhi aññathā sambahulehi vokkamati ayamāyasmā purimavohārā pacchimavohāraṃ aparisuddhavohāro ayamāyasmā nāyamāyasmā parisuddhavohāroti {192.3} idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ saṃvoharamāno evaṃ jānāti yathā 1- kho ayamāyasmā ekena eko voharati tathā dvīhi tathā tīhi tathā sambahulehi nāyamāyasmā vokkamati purimavohārā pacchimavohāraṃ parisuddhavohāro ayamāyasmā nāyamāyasmā aparisuddhavohāroti saṃvohārena bhikkhave soceyyaṃ veditabbaṃ tañca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti yantaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. yatheva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. {192.4} Āpadāsu bhikkhave thāmo veditabbo so ca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti kho panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ idha bhikkhave ekacco ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno na iti paṭisañcikkhati tathābhūto kho ayaṃ lokasannivāso tathābhūto attabhāvapaṭilābho yathābhūte lokasannivāse yathābhūte attabhāvapaṭilābhe aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati lābho ca alābho ca yaso ca ayaso ca nindā ca pasaṃsā ca sukhañca dukkhañcāti so ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷī kandati sammohaṃ āpajjati {192.5} idha pana bhikkhave ekacco ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno iti paṭisañcikkhati tathābhūto kho ayaṃ lokasannivāso tathābhūto attabhāvapaṭilābho yathābhūte lokasannivāse yathābhūte attabhāvapaṭilābhe aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati lābho ca alābho ca yaso ca ayaso ca nindā ca pasaṃsā ca sukhañca dukkhañcāti so ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

Vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷī kandati na sammohaṃ āpajjati āpadāsu bhikkhave thāmo veditabbo so ca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. {192.6} Sākacchāya bhikkhave paññā veditabbā sā ca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti iti kho panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti yathā kho imassa āyasmato ummaṅgo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhasamudācāro duppañño ayamāyasmā nāyamāyasmā paññavā taṃ kissa hetu tathā hi ayamāyasmā na ceva gambhīraṃ atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati tassa ca na paṭibalo saṅkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ duppañño ayamāyasmā nāyamāyasmā paññavāti {192.7} seyyathāpi bhikkhave cakkhumā puriso udakarahadassa tīre ṭhito passeyya parittaṃ macchaṃ ummujjamānaṃ tassa evamassa yathā kho imassa macchassa ummaṅgo yathā ca ūmighāto yathā ca vegāyitattaṃ paritto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Ayaṃ maccho nāyaṃ maccho mahantoti evameva kho bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti yathā kho imassa āyasmato ummaṅgo .pe. duppañño ayamāyasmā nāyamāyasmā paññavāti {192.8} idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti yathā kho imassa āyasmato ummaṅgo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhasamudācāro paññavā ayamāyasmā nāyamāyasmā duppañño taṃ kissa hetu tathā hi ayamāyasmā gambhīrañceva atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati tassa ca paṭibalo saṅkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ paññavā ayamāyasmā nāyamāyasmā duppaññoti {192.9} seyyathāpi bhikkhave cakkhumā puriso udakarahadassa tīre ṭhito passeyya mahantaṃ macchaṃ ummujjamānaṃ tassa evamassa yathā kho imassa macchassa ummaṅgo yathā ca ūmighāto yathā ca vegāyitattaṃ mahanto ayaṃ maccho nāya maccho parittoti evameva kho bhikkhave puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti yathā kho imassa āyasmato ummaṅgo .pe. paññavā ayamāyasmā nāyamāyasmā duppaññoti sākacchāya bhikkhave paññā veditabbā sā ca kho dīghena addhunā na ittaraṃ manasikarotā no amanasikārā paññavatā no duppaññenāti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page259.

Iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ . imāni kho bhikkhave cattāri ṭhānāni imehi catūhi ṭhānehi veditabbānīti. [193] Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ . athakho bhaddiyo licchavi yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinno kho bhaddiyo licchavi bhagavantaṃ etadavoca sutaṃ metaṃ bhante māyāvī samaṇo gotamo āvaṭṭanimāyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetīti ye te bhante evamāhaṃsu māyāvī samaṇo gotamo āvaṭṭanimāyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetīti kacci te bhante bhagavato vuttavādino na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhanti dhammassa cānudhammaṃ byākaronti na ca koci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhante bhagavantanti. {193.1} Etha tumhe bhaddiya mā anussavena mā paramparāya mā itikirāya mā piṭakasampadānena mā takkahetu mā nayahetu mā ākāraparivitakkena mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā mā bhabbarūpatāya mā samaṇo no garūti yadā tumhe bhaddiya attanāva jāneyyātha ime dhammā akusalā ime dhammā sāvajjā ime dhammā viññugarahitā ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantīti atha tumhe bhaddiya pajaheyyātha taṃ kiṃ maññatha bhaddiya lobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

Hitāya vā ahitāya vāti . ahitāya bhante . luddho panāyaṃ bhaddiya purisapuggalo lobhena abhibhūto pariyādiṇṇacitto pāṇaṃpi hanati adinnaṃpi ādiyati paradāraṃpi gacchati musāpi bhaṇati paraṃpi tathattāya samādapeti yaṃsa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti . Evaṃ bhante. {193.2} Taṃ kiṃ maññatha bhaddiya doso ... Moho ... Sārambho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vāti. Ahitāya bhante . sārambho panāyaṃ bhaddiya purisapuggalo sārambhena abhibhūto pariyādiṇṇacitto pāṇaṃpi hanati adinnaṃpi ādiyati paradāraṃpi gacchati musāpi bhaṇati paraṃpi tathattāya samādapeti yaṃsa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti . evaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaddiya ime dhammā kusalā vā akusalā vāti . akusalā bhante. Sāvajjā vā anavajjā vāti . sāvajjā bhante . viññugarahitā vā viññupasatthā vāti . viññugarahitā bhante . samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti no vā kathaṃ vā ettha hotīti. {193.3} Samattā bhante samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti evaṃ no ettha hotīti . iti kho bhaddiya yaṃ taṃ avocumha etha tumhe bhaddiya mā anussavena mā paramparāya mā itikirāya mā piṭakasampadānena mā takkahetu mā nayahetu mā ākāraparivitakkena mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā mā bhabbarūpatāya mā samaṇo no garūti yadā tumhe bhaddiya attanāva jāneyyātha ime dhammā akusalā ime

--------------------------------------------------------------------------------------------- page261.

Dhammā sāvajjā ime dhammā viññugarahitā ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantīti atha tumhe bhaddiya pajaheyyāthāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ etha tumhe bhaddiya mā anussavena mā paramparāya mā itikirāya mā piṭakasampadānena mā takkahetu mā nayahetu mā ākāraparivitakkena mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā mā bhabbarūpatāya mā samaṇo no garūti yadā tumhe bhaddiya attanāva jāneyyātha ime dhammā kusalā ime dhammā anavajjā ime dhammā viññupasatthā ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantīti atha tumhe bhaddiya upasampajja vihareyyātha taṃ kiṃ maññatha bhaddiya alobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vāti . Hitāya bhante. {193.4} Aluddho panāyaṃ bhaddiya purisapuggalo lobhena anabhibhūto apariyādiṇṇacitto neva pāṇaṃ hanati na adinnaṃ ādiyati na paradāraṃ gacchati na musā bhaṇati paraṃpi tathattāya [1]- samādapeti yaṃsa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . evaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaddiya adoso ... amoho ... asārambho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya vāti. Hitāya bhante. {193.5} Asārambho panāyaṃ bhaddiya purisapuggalo sārambhena anabhibhūto apariyādiṇṇacitto neva pāṇaṃ hanati na adinnaṃ ādiyati na paradāraṃ gacchati na musā @Footnote: 1 Ma. Yu. nasaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

Bhaṇati paraṃpi tathattāya [1]- samādapeti yaṃsa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya saṃvattatīti . evaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaddiya ime dhammā kusalā vā akusalā vāti . kusalā bhante . sāvajjā vā anavajjā vā . anavajjā bhante . viññugarahitā vā viññupasatthā vāti . viññupasatthā bhante . samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti no vā kathaṃ vā ettha hotīti . Samattā bhante samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti evaṃ no ettha hotīti. {193.6} Iti kho bhaddiya yaṃ taṃ avocumha etha tumhe bhaddiya mā anussavena mā paramparāya mā itikirāya mā piṭakasampadānena mā takkahetu mā nayahetu mā ākāraparivitakkena mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā mā bhabbarūpatāya mā samaṇo no garūti yadā tumhe bhaddiya attanāva jāneyyātha ime dhammā kusalā ime dhammā anavajjā ime dhammā viññupasatthā ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantīti atha tumhe bhaddiya upasampajja vihareyyāthāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ ye kho te bhaddiya loke santo sappurisā te sāvakaṃ evaṃ samādapenti ehi tvaṃ ambho purisa lobhaṃ vineyya vineyya 2- viharāhi lobhaṃ vineyya vineyya 3- viharanto na lobhajaṃ kammaṃ karissasi kāyena vācāya manasā dosaṃ vineyya vineyya viharāhi dosaṃ vineyya vineyya viharanto na dosajaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. nasaddo atthi. 2-3 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Kammaṃ karissasi kāyena vācāya manasā mohaṃ vineyya vineyya viharāhi mohaṃ vineyya vineyya viharanto na mohajaṃ kammaṃ karissasi kāyena vācāya manasā sārambhaṃ vineyya vineyya viharāhi sārambhaṃ vineyya vineyya viharanto na sārambhajaṃ kammaṃ karissasi kāyena vācāya manasāti. {193.7} Evaṃ vutte bhaddiyo licchavi bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bhante .pe. upāsakaṃ maṃ bhante bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti . apinu tāhaṃ bhaddiya evaṃ avacaṃ ehi me tvaṃ bhaddiya sāvako hohi ahaṃ te satthā bhavissāmīti . no hetaṃ bhante . evaṃvādiṃ kho maṃ bhaddiya evamakkhāyiṃ eke samaṇabrāhmaṇā asatā tucchā musā abhūtena abbhācikkhanti māyāvī samaṇo gotamo āvaṭṭanimāyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetīti . Bhaddikā bhante āvaṭṭanimāyā kalyāṇī bhante āvaṭṭanimāyā piyā me bhante ñātisālohitā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ piyānaṃ me assa ñātisālohitānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya sabbe cepi bhante khattiyā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ sabbesampissa khattiyānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya sabbe cepi bhante brāhmaṇā ... vessā ... suddā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ sabbesampissa suddānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. {193.8} Evametaṃ bhaddiya evametaṃ bhaddiya sabbe cepi bhaddiya khattiyā āvaṭṭeyyuṃ akusaladhammappahānāya kusaladhammupasampadāya sabbesampissa khattiyānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page264.

Sabbe cepi bhaddiya brāhmaṇā ... vessā ... Suddā āvaṭṭeyyuṃ akusaladhammappahānāya kusaladhammupasampadāya sabbesampissa suddānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya sadevako cepi bhaddiya loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇi pajā sadevamanussā āvaṭṭeyyuṃ akusaladhammappahānāya kusaladhammupasampadāya sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya dīgharattaṃ hitāya sukhāya ime cepi bhaddiya mahāsālā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ akusaladhammappahānāya kusaladhammupasampadāya imesampissa mahāsālānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya sace ceteyyuṃ ko pana vādo manussabhūtassāti [194] Ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando koḷiyesu viharati sāpugaṃ 1- nāma koḷiyānaṃ nigamo . athakho sambahulā sāpugiyā koḷiyaputtā yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . ekamantaṃ nisinne kho [2]- sāpugiye koḷiyaputte āyasmā ānando etadavoca {194.1} cattārīmāni byagghapajjā pārisuddhipadhāniyaṅgāni tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātāni sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya katamāni cattāri sīlapārisuddhipadhāniyaṅgaṃ @Footnote: 1 Ma. sāmagaṃ. 2 Ma. Yu. te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

Cittapārisuddhipadhāniyaṅgaṃ diṭṭhipārisuddhipadhāniyaṅgaṃ vimuttipārisuddhipadhāniyaṅgaṃ. {194.2} Katamañca byagghapajjā sīlapārisuddhipadhāniyaṅgaṃ idha byagghapajjā bhikkhu sīlavā hoti .pe. samādāya sikkhati sikkhāpadesu ayaṃ vuccati byagghapajjā sīlapārisuddhi iti evarūpaṃ sīlapārisuddhiṃ aparipūraṃ vā paripūressāmi paripūraṃ vā tattha tattha paññāya anuggahessāmīti yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivāṇī ca sati ca sampajaññañca idaṃ vuccati byagghapajjā sīlapārisuddhipadhāniyaṅgaṃ. {194.3} Katamañca byagghapajjā cittapārisuddhipadhāniyaṅgaṃ idha byagghapajjā bhikkhu vivicceva kāmehi .pe. catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati ayaṃ vuccati byagghapajjā cittapārisuddhi iti evarūpaṃ cittapārisuddhiṃ aparipūraṃ vā paripūressāmi paripūraṃ vā tattha tattha paññāya anuggahessāmīti yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivāṇī ca sati ca sampajaññañca idaṃ vuccati byagghapajjā cittapārisuddhipadhāniyaṅgaṃ. {194.4} Katamañca byagghapajjā diṭṭhipārisuddhipadhāniyaṅgaṃ idha byagghapajjā bhikkhu idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti .pe. Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ vuccati byagghapajjā diṭṭhipārisuddhi iti evarūpaṃ diṭṭhipārisuddhiṃ aparipūraṃ vā paripūressāmi paripūraṃ vā tattha tattha paññāya anuggahessāmīti yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivāṇī ca sati ca sampajaññañca idaṃ vuccati byagghapajjā diṭṭhipārisuddhipadhāniyaṅgaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

{194.5} Katamañca byagghapajjā vimuttipārisuddhipadhāniyaṅgaṃ sa kho so byagghapajjā ariyasāvako iminā ca sīlapārisuddhipadhāniyaṅgena samannāgato iminā ca cittapārisuddhipadhāniyaṅgena samannāgato iminā ca diṭṭhipārisuddhipadhāniyaṅgena samannāgato rajanīyesu dhammesu cittaṃ virājeti vimocanīyesu dhammesu cittaṃ vimoceti so rajanīyesu dhammesu cittaṃ virājetvā vimocanīyesu dhammesu cittaṃ vimocetvā sammāvimuttiṃ phusati ayaṃ vuccati byagghapajjā vimuttipārisuddhi iti evarūpaṃ vimuttipārisuddhiṃ aparipūraṃ vā paripūressāmi paripūraṃ vā tattha tattha paññāya anuggahessāmīti yo tattha chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivāṇī ca sati ca sampajaññañca idaṃ vuccati byagghapajjā vimuttipārisuddhipadhāniyaṅgaṃ . imāni kho byagghapajjā cattāri pārisuddhipadhāniyaṅgāni tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātāni sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāyāti. [195] Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme . athakho vappo sakko nigaṇṭhasāvako yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Idhassa vappa kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto avijjāvirāgā vijjuppādā passasi no tvaṃ vappa taṇṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti . passāmahaṃ bhante taṇṭhānaṃ idhassa bhante pubbe pāpakammaṃ kataṃ avipakkavipākaṃ tatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti . Ayameva kho panāyasmato mahāmoggallānassa vappena sakkena nigaṇṭhasāvakena saddhiṃ kathā vippakatā hoti. {195.1} Athakho bhagavā sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca kāyanuttha moggallāna etarahi kathāya sannisinnā kā ca pana vo antarā kathā vippakatāti . idhāhaṃ bhante vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ etadavocaṃ idhassa vappa kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto avijjāvirāgā vijjuppādā passasi no tvaṃ vappa taṇṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti evaṃ vutte bhante vappo sakko nigaṇṭhasāvako maṃ etadavoca passāmahaṃ bhante taṇṭhānaṃ idhassa bhante pubbe pāpakammaṃ kataṃ avipakkavipākaṃ tatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti ayaṃ kho no bhante vappena sakkena nigaṇṭhasāvakena saddhiṃ kathā vippakatā atha bhagavā anuppattoti. {195.2} Athakho bhagavā vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

Etadavoca sace kho me tvaṃ vappa anuññeyyaṃ ceva anujāneyyāsi paṭikkositabbañca paṭikkoseyyāsi yassa ca me bhāsitassa atthaṃ na jāneyyāsi mameva tatthuttariṃ paṭipuccheyyāsi idaṃ bhante kathaṃ imassa ko atthoti siyā no ettha kathāsallāpoti. Anuññeyyañcevāhaṃ bhante bhagavato anujānissāmi paṭikkositabbañca paṭikkosissāmi yassa cāhaṃ bhagavato bhāsitassa atthaṃ na jānissāmi bhagavantaṃyevetthuttariṃ paṭipucchissāmi idaṃ bhante kathaṃ imassa ko atthoti hotu no ettha kathāsallāpoti. {195.3} Taṃ kiṃ maññasi vappa ye kāyasamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā kāyasamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti so navañca kammaṃ na karoti purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā paccattaṃ veditabbā viññūhi passasi no tvaṃ vappa taṇṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti . No hetaṃ bhante. {195.4} Taṃ kiṃ maññasi vappa ye vacīsamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā vacīsamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti so navañca kammaṃ na karoti purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā paccattaṃ veditabbā viññūhi passasi no tvaṃ vappa taṇṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Assaveyyuṃ abhisamparāyanti. No hetaṃ bhante. {195.5} Taṃ kiṃ maññasi vappa ye manosamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā manosamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti so navañca kammaṃ na karoti purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā paccattaṃ veditabbā viññūhi passasi no tvaṃ vappa taṇṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti . No hetaṃ bhante. {195.6} Taṃ kiṃ maññasi vappa ye avijjāpaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā avijjāvirāgā vijjuppādā evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti so navañca kammaṃ na karoti purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā paccattaṃ veditabbā viññūhi passasi no tvaṃ vappa taṇṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāyanti. No hetaṃ bhante. {195.7} Evaṃ sammāvimuttacittassa kho vappa bhikkhuno cha satatavihārā adhigatā honti so cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajāno sotena saddaṃ sutvā ... ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati suto sampajāno so kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

Kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmīti pajānāti jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmīti pajānāti kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītī bhavissantīti pajānāti seyyathāpi vappa thūṇaṃ paṭicca chāyā paññāyati atha puriso āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ ādāya so taṃ thūṇaṃ mūle chindeyya mūle chetvā palikhaṇeyya palikhaṇitvā mūlāni uddhareyya antamaso usīranāḷimattānipi so taṃ thūṇaṃ khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindeyya khaṇḍākhaṇḍikaṃ chetvā phāleyya phāletvā sakalikaṃ kareyya sakalikaṃ karitvā vātātape visoseyya vātātape visosetvā agginā daheyya agginā dahitvā masiṃ kareyya masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuneyya nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya {195.8} evaṃ hissa vappa yā thūṇaṃ paṭicca chāyā sā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃanuppādadhammā evameva kho vappa evaṃsammāvimuttacittassa bhikkhuno cha satatavihārā adhigatā honti so cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajāno sotena saddaṃ sutvā ... Ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... Manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajāno so kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmīti pajānāti jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

Vediyāmīti pajānāti kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītī bhavissantīti pajānātīti. {195.9} Evaṃ vutte vappo sakko nigaṇṭhasāvako bhagavantaṃ etadavoca seyyathāpi bhante puriso udayatthiko assapaṇiyaṃ poseyya so udayañceva nādhigaccheyya uttariñca kilamathassa vighātassa bhāgī assa evameva kho ahaṃ bhante udayatthiko bāle nigaṇṭhe payirupāsiṃ sohaṃ udayañceva nādhigacchiṃ uttariñca kilamathassa vighātassa bhāgī ahosiṃ esāhaṃ bhante ajjatagge yo me bālesu nigaṇṭhesu pasādo taṃ mahāvāte vā ophunāmi nadiyā vā sīghasotāya pavāhemi abhikkantaṃ bhante abhikkantaṃ bhante seyyathāpi bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telappajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca upāsakaṃ maṃ bhante bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti. [196] Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Athakho sāḷho ca licchavi abhayo ca licchavi yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu ekamantaṃ nisinno kho sāḷho licchavi bhagavantaṃ etadavoca {196.1} santi bhante eke samaṇabrāhmaṇā dvayena oghassa nittharaṇaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Paññāpenti sīlavisuddhihetu ca tapojigucchāhetu ca idha bhante bhagavā kimāhāti. {196.2} Sīlavisuddhiṃ kho ahaṃ sāḷha aññataraṃ sāmaññaṅganti vadāmi ye te sāḷha samaṇabrāhmaṇā tapojigucchavādā tapojigucchasārā tapojigucchaallīnā viharanti abhabbā te oghassa nittharaṇāya yepi te sāḷha samaṇabrāhmaṇā aparisuddhakāyasamācārā aparisuddhavacīsamācārā aparisuddhamanosamācārā aparisuddhājīvā abhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya seyyathāpi sāḷha puriso nadiṃ taritukāmo tiṇhaṃ kuṭhāriṃ ādāya vanaṃ paviseyya so tattha passeyya mahatiṃ sālalaṭṭhiṃ ujuṃ navaṃ akukkuccakajātaṃ tamenaṃ mūle chindeyya mūle chetvā agge chindeyya agge chetvā sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodheyya sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodhetvā kuṭhārīhi taccheyya kuṭhārīhi tacchetvā vāsīhi taccheyya vāsīhi tacchetvā lekhaṇiyā likheyya lekhaṇiyā likhitvā pāsāṇaguḷena dhopeyya 1- pāsāṇaguḷena dhopetvā 2- nadiṃ patāreyya taṃ kiṃ maññasi sāḷha bhabbo nu kho so puriso nadiṃ taritunti . No hetaṃ bhante. Taṃ kissa hetu . amu hi bhante sālalaṭṭhi bahiddhā suparikammakatā anto avisuddhā tassetaṃ pāṭikaṅkhaṃ sālalaṭṭhi saṃsīdissati puriso anayabyasanaṃ āpajjissatīti. {196.3} Evameva kho sāḷha ye te samaṇabrāhmaṇā tapojigucchavādā tapojigucchasārā tapojigucchaallīnā viharanti abhabbā te oghassa nittharaṇāya yepi te sāḷha samaṇabrāhmaṇā aparisuddhakāyasamācārā aparisuddhavacīsamācārā @Footnote: 1 Ma. dhoveyya. 2 Ma. dhovetvā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Aparisuddhamanosamācārā aparisuddhājīvā abhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya ye ca kho te sāḷha samaṇabrāhmaṇā na tapojigucchavādā na tapojigucchasārā na tapojigucchaallīnā viharanti bhabbā te oghassa nittharaṇāya yepi te sāḷha samaṇabrāhmaṇā parisuddhakāyasamācārā parisuddhavacīsamācārā parisuddhamanosamācārā parisuddhājīvā bhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya seyyathāpi sāḷha puriso nadiṃ taritukāmo tiṇhaṃ kuṭhāriṃ ādāya vanaṃ paviseyya so tattha passeyya mahatiṃ sālalaṭṭhiṃ ujuṃ navaṃ akukkuccakajātaṃ tamenaṃ mūle chindeyya mūle chetvā agge chindeyya agge chetvā sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodheyya sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodhetvā kuṭhārīhi taccheyya kuṭhārīhi tacchetvā vāsīhi taccheyya vāsīhi tacchetvā nikhādanaṃ ādāya anto suvisodhitaṃ visodheyya anto suvisodhitaṃ visodhetvā lekhaṇiyā likheyya lekhaṇiyā likhitvā pāsāṇaguḷena dhopeyya pāsāṇaguḷena dhopetvā nāvaṃ kareyya nāvaṃ katvā jiyārittaṃ 1- bandheyya jiyārittaṃ 2- bandhitvā nadiṃ patāreyya taṃ kiṃ maññasi sāḷha bhabbo nu kho so puriso nadiṃ taritunti. Evaṃ bhante. {196.4} Taṃ kissa hetu. Amu hi bhante sālalaṭṭhi bahiddhā suparikammakatā anto suvisuddhā nāvā katā jiyārittaṃ 3- baddhā tassetaṃ pāṭikaṅkhaṃ nāvā na saṃsīdissati puriso sotthinā pāraṃ gamissatīti . evameva @Footnote:1-2-3 Ma. Yu. phiyārittaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Kho sāḷha ye te samaṇabrāhmaṇā na tapojigucchavādā na tapojigucchasārā na tapojigucchaallīnā viharanti bhabbā te oghassa nittharaṇāya yepi te sāḷha samaṇabrāhmaṇā parisuddhakāyasamācārā parisuddhavacīsamācārā parisuddhamanosamācārā parisuddhājīvā bhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya. {196.5} Seyyathāpi sāḷha yodhājīvo bahūni cepi kaṇḍacittakāni jānāti athakho so tīhi ṭhānehi rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati katamehi tīhi durepātī 1- ca akkhaṇavedhī ca mahato ca kāyassa padāletā seyyathāpi sāḷha yodhājīvo durepātī 1- evameva kho sāḷha ariyasāvako sammāsamādhi hoti sammāsamādhi sāḷha ariyasāvako yaṅkiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ rūpaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati yākāci vedanā ... Yākāci saññā ... yekeci saṅkhārā ... yaṅkiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ viññāṇaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati seyyathāpi sāḷha yodhājīvo akkhaṇavedhī evameva kho sāḷha ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. dūrepātī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Sammādiṭṭhi sāḷha ariyasāvako idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti .pe. ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti seyyathāpi sāḷha yodhājīvo mahato kāyassa padāletā evameva kho sāḷha ariyasāvako sammāvimutti hoti sammāvimutti sāḷha ariyasāvako mahantaṃ avijjākkhandhaṃ padāletīti. [197] Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . athakho mallikā devī yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinnā kho mallikā devī bhagavantaṃ etadavoca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇo ca 1- hoti dūrūpo supāpiko dassanāya daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ko pana bhante hetu ko paccayo yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇo ca hoti dūrūpo supāpiko dassanāya aḍḍho ca hoti mahaddhano mahābhogo mahesakkho ca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekacco mātugāmo abhirūpo ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ko pana bhante hetu ko paccayo yena midhekacco mātugāmo abhirūpo ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato aḍḍho ca hoti mahaddhano mahābhogo mahesakkho cāti. @Footnote: 1 Ma. dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā .... itoparaṃ idisaṃ ītthīliṅgaṃ hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

{197.1} Idha mallike ekacco mātugāmo kodhano hoti upāyāsabahulo appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti so na dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ issāmanako kho pana hoti paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issati upadussati issaṃ bandhati so ce tato cuto itthattaṃ āgacchati so yattha yattha paccājāyati dubbaṇṇo ca hoti dūrūpo supāpiko dassanāya daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca. {197.2} Idha pana mallike ekacco mātugāmo kodhano hoti upāyāsabahulo appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti so dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ anissāmanako kho pana hoti paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issati na upadussati na issaṃ bandhati so ce tato cuto itthattaṃ āgacchati so yattha yattha paccājāyati dubbaṇṇo ca hoti dūrūpo supāpiko dassanāya aḍḍho ca hoti mahaddhano mahābhogo mahesakkho ca. {197.3} Idha pana mallike ekacco mātugāmo akkodhano hoti anupāyāsabahulo bahumpi vutto samāno nābhisajjati na kuppati na byāpajjati na patitthīyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti so na dātā hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandha- vilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ issāmanako kho pana hoti paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issati upadussati issaṃ bandhati so ce tato cuto itthattaṃ āgacchati so yattha yattha paccājāyati abhirūpo ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca. {197.4} Idha pana mallike ekacco mātugāmo akkodhano hoti anupāyāsabahulo bahumpi vutto samāno nābhisajjati na kuppati na byāpajjati na patitthīyati na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti so dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ anissāmanako kho pana hoti paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issati na upadussati na issaṃ bandhati so ce tato cuto itthattaṃ āgacchati so yattha yattha paccājāyati abhirūpo ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato aḍḍho ca hoti mahaddhano mahābhogo mahesakkho ca. {197.5} Ayaṃ kho mallike hetu ayaṃ paccayo yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇo ca hoti dūrūpo supāpiko dassanāya daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ayaṃ pana mallike hetu ayaṃ paccayo yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇo ca hoti dūrūpo supāpiko dassanāya aḍḍho ca hoti mahaddhano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Mahābhogo mahesakkho ca ayaṃ kho mallike hetu ayaṃ paccayo yena midhekacco mātugāmo abhirūpo ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ayaṃ pana mallike hetu ayaṃ paccayo yena midhekacco mātugāmo abhirūpo ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato aḍḍho ca hoti mahaddhano mahābhogo mahesakkho cāti. {197.6} Evaṃ vutte mallikā devī bhagavantaṃ etadavoca sā 1- nūnāhaṃ bhante aññāya 2- jātiyā kodhanā ahosiṃ upāyāsabahulā appampi vuttā samānā abhisajjiṃ kuppiṃ byāpajjiṃ patitthīyiṃ kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsiṃ sāhaṃ bhante etarahi dubbaṇṇā dūrūpā supāpikā dassanāya sā 3- nūnāhaṃ bhante aññāya 4- jātiyā adāsiṃ samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ sāhaṃ bhante etarahi aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā sā 5- nūnāhaṃ bhante aññāya 6- jātiyā anissāmanakā 7- ahosiṃ paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issiṃ na upadussiṃ na issaṃ bandhiṃ sāhaṃ bhante etarahi mahesakkhā santi kho pana bhante imasmiṃ rājakule khattiyakaññāpi brāhmaṇakaññāpi gahapatikaññāpi tāsāhaṃ issarādhipaccaṃ kāremi esāhaṃ bhante ajjatagge akkodhanā bhavissāmi anupāyāsabahulā bahumpi @Footnote:1-3-5 Ma. Yu. yannūnāhaṃ. 2-4-6 Ma. Yu. aññaṃ jātiṃ. 7 Ma. Yu. anissāmanikā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Vuttā samānā nābhisajjissāmi na kuppissāmi na byāpajjissāmi na patitthīyissāmi na kopañca dosañca appaccayañca pātukarissāmi dassāmi samaṇassa brāhmaṇassa annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ anissāmanakā bhavissāmi paralābhasakkāra- garukāramānanavandanapūjanāsu na ississāmi na upadussissāmi na issaṃ bandhissāmi abhikkantaṃ bhante .pe. upāsikaṃ maṃ bhante bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti. [198] Cattārome bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ katame cattāro idha bhikkhave ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto idha pana bhikkhave ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto idha pana bhikkhave ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto idha pana bhikkhave ekacco puggalo neva attantapo hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto so ca 1- anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati. {198.1} Kathañca bhikkhave puggalo attantapo hoti attaparitāpanānu- yogamanuyutto idha bhikkhave ekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāvalekhano 2- naehibhadantiko natiṭṭhabhadantiko @Footnote: 1 Ma. neva attantapo. 2 Ma. Yu. hatthāpalekhano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

Nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyati so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāti na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thūsodakaṃ pivati so ekāgāriko vā hoti ekālopiko dvāgāriko vā hoti dvālopiko sattāgāriko vā hoti sattālopiko ekissāpi dattiyā yāpeti dvīhipi dattīhi yāpeti sattahipi dattīhi yāpeti ekāhikampi āhāraṃ āhāreti dvīhikampi āhāraṃ āhāreti sattāhikampi āhāraṃ āhāreti iti evarūpaṃ aḍḍhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati {198.2} so sākabhakkhopi hoti sāmākabhakkhopi hoti nivārabhakkhopi hoti daddulabhakkhopi hoti haṭabhakkhopi hoti kaṇabhakkhopi hoti ācāmabhakkhopi hoti piññākabhakkhopi hoti tiṇabhakkhopi hoti gomayabhakkhopi hoti vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī so sāṇānipi dhāreti masānānipi dhāreti chavadussānipi dhāreti paṃsukūlānipi dhāreti tirīṭakānipi dhāreti ajinaṃpi dhāreti ajinakkhipaṃpi dhāreti kusacīraṃpi dhāreti vākacīraṃpi dhāreti phalakacīraṃpi dhāreti kesakambalaṃpi dhāreti vālakambalaṃpi dhāreti ulūkapakkhaṃpi dhāreti kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto ubbhaṭṭhakopi hoti āsanapaṭikkhitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

Ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti sāyatatiyakampi udakorohaṇānu- yogamanuyutto viharati iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpana- paritāpanānuyogamanuyutto viharati evaṃ kho bhikkhave puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto. {198.3} Kathañca bhikkhave puggalo parantapo hoti paraparitāpanānu- yogamanuyutto idha bhikkhave ekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko sākuṇiko 1- māgaviko luddo macchaghātako coro coraghātako [2]- bandhanāgāriko ye vā panaññepi keci kurūrakammantā evaṃ kho bhikkhave puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto. {198.4} Kathañca bhikkhave puggalo attantapo ca hoti atta- paritāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto idha bhikkhave ekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhābhisitto brāhmaṇo vā [3]- mahāsālo so puratthimena nagarassa navaṃ santhāgāraṃ kārāpetvā kesamassuṃ ohāretvā kharājinaṃ nivāsetvā sappitelena kāyaṃ abbhañjitvā migavisāṇena piṭṭhiṃ kaṇḍuvamāno [4]- santhāgāraṃ pavisati saddhiṃ mahesiyā brāhmaṇena ca purohitena so tattha anantarahitāya bhūmiyā haritupalittāya seyyaṃ kappeti ekissā gāviyā sarūpavacchāya yaṃ ekasmiṃ thane khīraṃ hoti tena rājā yāpeti yaṃ dutiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena mahesī yāpeti yaṃ tatiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena brāhmaṇo purohito yāpeti yaṃ catutthasmiṃ @Footnote: 1 Yu. sākuṇaṭiko. 2 Ma. goghātako. 3 Ma. hoti. 4 Ma. navaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Thane khīraṃ hoti tena aggiṃ juhati avaseseva vacchako yāpeti so evamāha ettakā usabhā haññantu yaññatthāya ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya ettakā ajā haññantu yaññatthāya ettakā urabbhā haññantu yaññatthāya ettakā rukkhā chijjantu yūpatthāya ettakā dabbā luyantu barihisatthāyāti ye pissa te honti dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti evaṃ kho bhikkhave puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto. {198.5} Kathañca bhikkhave puggalo neva attantapo hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānu- yogamanuyutto so ca anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati idha bhikkhave tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

Vā kule paccājāto so taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati so tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati sambādho gharāvāso rajāpatho abbhokāso pabbajjā nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti so aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati {198.6} so evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharati abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato methunā gāmadhammā musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

Samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaniyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ {198.7} so bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti itthīkumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato hoti dāsīdāsa- paṭiggahaṇā paṭivirato hoti ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti dūteyyapahīna- gamanānuyogā paṭivirato hoti kayavikkayā paṭivirato hoti tulākūṭa- kaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti ukkoṭanavañcananikatisāviyogā paṭivirato hoti chedanavadhabandhaparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti {198.8} so santuṭṭho hoti kāyaparihārakena 1- cīvarena kucchiparihārakena 2- piṇḍapātena yena yeneva @Footnote: 1 Ma. Yu. kāyaparihārikena. 2 Ma. Yu. kucchiparihārikena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

Pakkamati samādāyeva pakkamati seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti evameva bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārakena cīvarena kucchiparihārakena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati so iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti {198.9} so cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati cakkhundriyaṃ cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati sotena saddaṃ sutvā ... ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjati {198.10} so iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti so abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Hoti so iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ so pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā so abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati abhijjhāya cittaṃ parisodheti byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno thīnamiddhā cittaṃ parisodheti uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaṃ parisodheti so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi .pe. Catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati {198.11} so evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatupakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti so anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekaṃpi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsaṃpi jātiyo tiṃsaṃpi jātiyo cattāḷīsaṃpi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

Jātiyo paññāsaṃpi jātiyo jātisataṃpi jātisahassaṃpi jātisatasahassaṃpi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati {198.12} so evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatupakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti so dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannā gatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti {198.13} so evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatupakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti so idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti {198.14} tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāti evaṃ kho bhikkhave puggalo neva attantapo hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto so ca anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati . ime kho bhikkhave cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti. [199] [1]- Taṇhaṃ vo bhikkhave desessāmi jāliniṃ saṃsaritaṃ 2- visaṭaṃ visattikaṃ yāya ayaṃ loko uddhasto pariyonaddho tantākulakajāto @Footnote: 1 Ma. bhagavā etadavoca. 2 Ma. Yu. saritaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Gulāguṇṭhikajāto muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattati taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. {199.1} Bhagavā etadavoca katamā ca sā bhikkhave taṇhā jālinī saṃsaritā visaṭā visattikā yāya ayaṃ loko uddhasto pariyonaddho tantākulakajāto gulāguṇṭhikajāto muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattati . aṭṭhārasa kho panimāni bhikkhave taṇhāvicaritāni ajjhattikassupādāya aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassupādāya katamāni tāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassupādāya asmīti bhikkhave sati itthasmīti hoti evasmīti hoti aññathāsmīti hoti asasmīti hoti satasmīti hoti santi hoti itthaṃ santi hoti evaṃ santi hoti aññathā santi hoti api 1- santi hoti api itthaṃ santi hoti api evaṃ santi hoti api aññathā santi hoti bhavissanti hoti itthaṃ bhavissanti hoti evaṃ bhavissanti hoti aññathā bhavissanti hoti imāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassupādāya. {199.2} Katamāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassupādāya iminā asmīti bhikkhave sati iminā itthasmīti hoti iminā evasmīti hoti iminā aññathāsmīti hoti iminā asasmīti hoti iminā satasmīti hoti iminā santi hoti @Footnote: 1 Ma. apihaṃ. Yu. apiha. ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Iminā itthaṃ santi hoti iminā evaṃ santi hoti iminā aññathā santi hoti iminā api santi hoti iminā api itthaṃ santi hoti iminā api evaṃ santi hoti iminā api aññathā santi hoti iminā bhavissanti hoti iminā itthaṃ bhavissanti hoti iminā evaṃ bhavissanti hoti iminā aññathā bhavissanti hoti iminā aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassupādāya. {199.3} Iti aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassupādāya aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassupādāya iminā vuccanti bhikkhave chattiṃsa taṇhāvicaritāni iti evarūpāni atītāni chattiṃsa taṇhāvicaritāni anāgatāni chattiṃsa taṇhāvicaritāni paccuppannāni chattiṃsa taṇhāvicaritāni [1]- Aṭṭhataṇhāvicaritasataṃ 2- hoti. Ayaṃ kho sā bhikkhave taṇhā jālinī saṃsaritā 3- visaṭā visattikā yāya ayaṃ loko uddhasto pariyonaddho tantākulakajāto gulāguṇṭhikajāto muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattatīti. [200] Cattārīmāni bhikkhave jāyanti katamāni cattāri pemā pemaṃ jāyati pemā doso jāyati dosā pemaṃ jāyati dosā doso jāyati. {200.1} Kathañca bhikkhave pemā pemaṃ jāyati idha bhikkhave puggalo puggalassa iṭṭho hoti kanto manāpo taṃ pare iṭṭhena kantena manāpena samudācaranti tassa evaṃ hoti yo kho myāyaṃ puggalo iṭṭho kanto manāpo taṃ pare iṭṭhena kantena manāpena @Footnote: 1 Ma. Yu. evaṃ. 2 Ma. aṭṭhasataṃ taṇhāvicaritaṃ hoti. Yu. aṭṭhārasataṇhāvicaritāni @sataṃ. 3 Ma. Yu. saritā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Samudācarantīti so tesu pemaṃ janeti evaṃ kho bhikkhave pemā pemaṃ jāyati. {200.2} Kathañca bhikkhave pemā doso jāyati idha bhikkhave puggalo puggalassa iṭṭho hoti kanto manāpo taṃ pare aniṭṭhena akantena amanāpena samudācaranti tassa evaṃ hoti yo kho myāyaṃ puggalo iṭṭho kanto manāpo taṃ pare aniṭṭhena akantena amanāpena samudācarantīti so tesu dosaṃ janeti evaṃ kho bhikkhave pemā doso jāyati. {200.3} Kathañca bhikkhave dosā pemaṃ jāyati idha bhikkhave puggalo puggalassa aniṭṭho hoti akanto amanāpo taṃ pare aniṭṭhena akantena amanāpena samudācaranti tassa evaṃ hoti yo kho myāyaṃ puggalo aniṭṭho akanto amanāpo taṃ pare aniṭṭhena akantena amanāpena samudācarantīti so tesu pemaṃ janeti evaṃ kho bhikkhave dosā pemaṃ jāyati. {200.4} Kathañca bhikkhave dosā doso jāyati idha bhikkhave puggalo puggalassa aniṭṭho hoti akanto amanāpo taṃ pare iṭṭhena kantena manāpena samudācaranti tassa evaṃ hoti yo kho myāyaṃ puggalo aniṭṭho akanto amanāpo taṃ pare iṭṭhena kantena manāpena samudācarantīti so tesu dosaṃ janeti evaṃ kho bhikkhave dosā doso jāyati. Imāni kho bhikkhave cattāri [1]- jāyanti. Yasmiṃ bhikkhave samaye bhikkhu vivicceva kāmehi .pe. paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati yaṃ pissa pemā pemaṃ jāyati taṃ pissa @Footnote: 1 Ma. Yu. pemāni.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Tasmiṃ samaye na hoti yo pissa pemā doso jāyati so pissa tasmiṃ samaye na hoti yaṃ pissa dosā pemaṃ jāyati taṃ pissa tasmiṃ samaye na hoti yo pissa dosā doso jāyati so pissa tasmiṃ samaye na hoti. {200.5} Yasmiṃ bhikkhave samaye bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā .pe. Dutiyaṃ jhānaṃ .pe. tatiyaṃ jhānaṃ .pe. catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati yaṃ pissa pemā pemaṃ jāyati taṃ pissa tasmiṃ samaye na hoti yo pissa pemā doso jāyati so pissa tasmiṃ samaye na hoti yaṃ pissa dosā pemaṃ jāyati taṃ pissa tasmiṃ samaye na hoti yo pissa dosā doso jāyati so pissa tasmiṃ samaye na hoti. {200.6} Yasmiṃ bhikkhave samaye bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati yaṃ pissa pemā pemaṃ jāyati taṃ pissa pahīnaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃ kataṃ āyatiṃanuppādadhammaṃ yo pissa pemā doso jāyati so pissa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃ kato āyatiṃanuppādadhammo yaṃ pissa dosā pemaṃ jāyati taṃ pissa pahīnaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃ kataṃ āyatiṃanuppādadhammaṃ yo pissa dosā doso jāyati so pissa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃ kato āyatiṃanuppādadhammo ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu na usseneti na paṭisseneti na dhūpāyati na pajjalati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Na pajjhāyati. {200.7} Kathañca bhikkhave bhikkhu usseneti idha bhikkhave bhikkhu rūpaṃ attato samanupassati rūpavantaṃ vā attānaṃ attani vā rūpaṃ rūpasmiṃ vā attānaṃ vedanaṃ attato samanupassati vedanāvantaṃ vā attānaṃ attani vā vedanaṃ vedanāya vā attānaṃ saññaṃ attato samanupassati saññāvantaṃ vā attānaṃ attani vā saññaṃ saññāya vā attānaṃ saṅkhāre attato samanupassati saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ attani vā saṅkhāre saṅkhāresu vā attānaṃ viññāṇaṃ attato samanupassati viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ evaṃ kho bhikkhave bhikkhu usseneti. {200.8} Kathañca bhikkhave bhikkhu na usseneti idha bhikkhave bhikkhu na rūpaṃ attato samanupassati na rūpavantaṃ vā attānaṃ na attani vā rūpaṃ na rūpasmiṃ vā attānaṃ na vedanaṃ attato samanupassati na vedanāvantaṃ vā attānaṃ na attani vā vedanaṃ na vedanāya vā attānaṃ na saññaṃ attato samanupassati na saññāvantaṃ vā attānaṃ na attani vā saññaṃ na saññāya vā attānaṃ na saṅkhāre attato samanupassati na saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ na attani vā saṅkhāre na saṅkhāresu vā attānaṃ na viññāṇaṃ attato samanupassati na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ na attani vā viññāṇaṃ na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na usseneti. {200.9} Kathañca bhikkhave bhikkhu paṭisseneti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

Idha bhikkhave bhikkhu akkosantaṃ paccakkosati rosantaṃ paṭirosati bhaṇḍantaṃ paṭibhaṇḍati evaṃ kho bhikkhave bhikkhu paṭisseneti . Kathañca bhikkhave bhikkhu na paṭisseneti idha bhikkhave bhikkhu akkosantaṃ na paccakkosati rosantaṃ na paṭirosati bhaṇḍantaṃ na paṭibhaṇḍati evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na paṭisseneti. {200.10} Kathañca bhikkhave bhikkhu dhūpāyati asmīti bhikkhave sati itthasmīti hoti evasmīti hoti aññathāsmīti hoti asasmīti hoti satasmīti hoti santi hoti itthaṃ santi hoti evaṃ santi hoti aññathā santi hoti api santi hoti api itthaṃ santi hoti api evaṃ santi hoti api aññathā santi hoti bhavissanti hoti itthaṃ bhavissanti hoti evaṃ bhavissanti hoti aññathā bhavissanti hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu dhūpāyati. {200.11} Kathañca bhikkhave bhikkhu na dhūpāyati asmīti bhikkhave asati itthasmīti na hoti evasmīti na hoti aññathāsmīti na hoti asasmīti na hoti satasmīti na hoti santi na hoti itthaṃ santi na hoti evaṃ santi na hoti aññathā santi na hoti api santi na hoti api itthaṃ santi na hoti api evaṃ santi na hoti api aññathā santi na hoti bhavissanti na hoti itthaṃ bhavissanti na hoti evaṃ bhavissanti na hoti aññathā bhavissanti na hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na dhūpāyati. {200.12} Kathañca bhikkhave bhikkhu pajjalati iminā asmīti bhikkhave sati iminā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Itthasmīti hoti iminā evasmīti hoti iminā aññathāsmīti hoti iminā asasmīti hoti iminā satasmīti hoti iminā santi hoti iminā itthaṃ santi hoti iminā evaṃ santi hoti iminā aññathā santi hoti iminā api santi hoti iminā api itthaṃ santi hoti iminā api evaṃ santi hoti iminā api aññathā santi hoti iminā bhavissanti hoti iminā itthaṃ bhavissanti hoti iminā evaṃ bhavissanti hoti iminā aññathā bhavissanti hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu pajjalati. {200.13} Kathañca bhikkhave bhikkhu na pajjalati iminā asmīti bhikkhave asati iminā itthasmīti na hoti iminā evasmīti na hoti iminā aññathāsmīti na hoti iminā asasmīti na hoti iminā satasmīti na hoti iminā santi na hoti iminā itthaṃ santi na hoti iminā evaṃ santi na hoti iminā aññathā santi na hoti iminā api santi na hoti iminā api itthaṃ santi na hoti iminā api evaṃ santi na hoti iminā api aññathā santi na hoti iminā bhavissanti na hoti iminā itthaṃ bhavissanti na hoti iminā evaṃ bhavissanti na hoti iminā aññathā bhavissanti na hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na pajjalati. {200.14} Kathañca bhikkhave bhikkhu pajjhāyati 1- idha bhikkhave bhikkhuno asmimāno pahīno na hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃ kato āyatiṃanuppādadhammo evaṃ kho bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. sampajjhāyati. ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Bhikkhu pajjhāyati. {200.15} Kathañca bhikkhave bhikkhu na pajjhāyati idha bhikkhave bhikkhuno asmimāno pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃ kato āyatiṃanuppādadhammo evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na pajjhāyatīti. Mahāvaggo pañcamo. Catuttho paṇṇāsako samatto [1]- ------------ @Footnote: 1 Ma. tassuddānaṃ @ sotānugataṃ ṭhānaṃ bhaddiya sāmugiyavappasātthā ca @ mallika attantāpo taṇhāpemena ca dasā teti.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 21 page 251-296. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=21&A=5326&pagebreak=1              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=21&A=5326&pagebreak=1              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=21&item=191&items=10              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=21&siri=136              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=191              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=9429              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=9429              Contents of The Tipitaka Volume 21 https://84000.org/tipitaka/read/?index_21 https://84000.org/tipitaka/english/?index_21

First LinkPrevious Linkไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]