บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
| |
Upasivamanavakapanhaniddeso [242] Eko aham sakka mahantamogham (iccayasma upasivo) anissito no visahami taritum arammanam bruhi samantacakkhu yam nissito oghamimam tareyyam. [243] Eko aham sakka mahantamoghanti ekoti puggalo va me dutiyo natthi dhammo va me dutiyo natthi yam va puggalam nissaya dhammam va nissaya mahantam kamogham bhavogham ditthogham avijjogham tareyyam uttareyyam patareyyam samatikkameyyam vitivatteyyanti eko 1- . sakkati sakko . Bhagava sakyakula pabbajitotipi sakko. Athava addho 2- mahaddhano dhanavatipi sakko . tassimani dhanani seyyathidam saddhadhanam siladhanam hiridhanam ottappadhanam sutadhanam cagadhanam pannadhanam satipatthanadhanam .pe. nibbanadhanam . imehi anekavidhehi dhanaratanehi addho mahaddhano dhanavatipi sakko . athava sakko pahu visavi alamatto suro viro vikkanto abhiru acchambhi anutrasi apalayi pahinabhayabheravo vigatalomahamsotipi sakkoti eko aham sakka mahantamogham . iccayasma upasivoti iccati padasandhi . ayasmati piyavacanam . upasivoti tassa brahmanassa namam .pe. Abhilapoti iccayasma upasivo. @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. sabbattha addho. [244] Anissito no visahami taritunti anissitoti puggalam va anissito dhammam va anissito . no visahamiti 1- na ussahami na sakkomi na patibalo . taritunti 2- mahantam kamogham bhavogham ditthogham avijjogham taritum 3- uttaritum pataritum samatikkamitum vitivattitunti anissito no visahami taritum. [245] Arammanam bruhi samantacakkhuti arammanam bruhiti 4- arammanam alambanam nissayam upanissayam bruhi acikkhahi desehi pannapehi patthapehi vivarahi vibhajahi uttanikarohi pakasehiti arammanam bruhi 4- . samantacakkhuti samantacakkhu vuccati sabbannutananam. Bhagava tena sabbannutananena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannagato. Na tassa aditthamidhatthi kinci atho avinnatamajanitabbam sabbam abhinnasi yadatthi neyyam tathagato tena samantacakkhuti. Arammanam bruhi samantacakkhu. [246] Yam nissito oghamimam tareyyanti yam nissitoti yam va puggalam nissito dhammam va nissito . oghamimam tareyyanti 5- mahantam kamogham bhavogham ditthogham avijjogham tareyyam uttareyyam patareyyam samatikkameyyam vitivatteyyanti yam nissito oghamimam @Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. taritum. 4-5 Ma. @ime dve patha natthi. Tareyyam. Tenaha so brahmano eko aham sakka mahantamogham (iccayasma upasivo) anissito no visahami taritum arammanam bruhi samantacakkhu yam nissito oghamimam tareyyanti. [247] Akincannam pekkhamano satima (upasivati bhagava) natthiti nissaya tarassu ogham kame pahaya virato kathahi tanhakkhayam rattamahabhipassa 1-. [248] Akincannam pekkhamano satimati so brahmano pakatiya akincannayatanasamapattim labhiyeva nissayam na janati ayam me nissayoti . tassa bhagava nissayanca acikkhati uttarinca niyyanapatham acikkhati 2- nevasannanasannayatanasamapattim [3]- samapajjitva tato vutthahitva tattha jate cittacetasike dhamme aniccato pekkhamano dukkhato rogato gandato sallato aghato abadhato palokato itito upaddavato asatato 4- bhayato upasaggato calato pabhanguto addhuvato atanato alenato asaranato asaranibhutato rittato tucchato sunnato anattato adinavato viparinamadhammato asarakato aghamulato [5]- vibhavato sasavato vadhakato sankhatato maramisato jatidhammato jaradhammato byadhidhammato maranadhammato @Footnote: 1 Ma. nattamahabhipassa. evamuparipi. 2-4 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. sato. @5 Ma. bhavato. Sokaparidevadukkhadomanassupayasadhammato samudayadhammato atthangamato anassadato 1- adinavato anissaranato 2- pekkhamano olokayamano nijjhayamano upaparikkhamano . satimati ya sati anussati patissati .pe. sammasati ayam vuccati sati. Imaya satiya upeto [3]- samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannagato so vuccati satimati akincannam pekkhamano satima . upasivati bhagavati upasivati bhagava tam brahmanam namena alapati . bhagavati garavadhivacanametam .pe. sacchika pannatti yadidam bhagavati upasivati bhagava. [249] Natthiti nissaya tarassu oghanti natthi kinciti akincannayatanasamapatti . kimkarana natthi kinciti akincannayatanasamapatti . vinnanancayatanasamapattim sato samapajjitva tato vutthahitva tanneva vinnanam abhaveti vibhaveti antaradhapeti natthi kinciti passati tamkarana natthi kinciti akincannayatanasamapatti . tam nissaya upanissaya arammanam 4- alambanam karitva kamogham bhavogham ditthogham avijjogham tarassu uttarassu patarassu samatikkamassu vitivattassuti natthiti nissaya tarassu ogham. [250] Kame pahaya virato kathahiti kameti uddanato dve kama vatthukama ca kilesakama ca .pe. ime vuccanti @Footnote: 1 Ma. assadato. 2 Ma. nissaranato. 3 Ma. hoti. 4 Ma. ayam patho natthi. Vatthukama .pe. ime vuccanti kilesakama . kame pahayati vatthukame parijanitva kilesakame pahaya pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati kame pahaya . virato kathahiti kathankatha vuccati vicikiccha . dukkhe kankha .pe. Chambhitattam cittassa manovilekho . kathankathaya arato virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharatiti evampi virato kathahi . athava dvattimsaya tiracchanakathaya arato virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharatiti evampi virato kathahiti kame pahaya virato kathahi. [251] Tanhakkhayam rattamahabhipassati tanhati rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha . Rattanti ratti 2- . ahoti divaso . rattinca diva ca tanhakkhayam ragakkhayam dosakkhayam mohakkhayam gatikkhayam upapattikkhayam patisandhikkhayam bhavakkhayam samsarakkhayam vattakkhayam passa abhipassa dakkha olokaya nijjhaya upaparikkhati tanhakkhayam rattamahabhipassa . tenaha bhagava akincannam pekkhamano satima (upasivati bhagava) natthiti nissaya tarassu ogham kame pahaya virato kathahi @Footnote: 1 Ma. rattam vcacati ratti. Tanhakkhayam rattamahabhipassati. [252] Sabbesu kamesu yo vitarago (iccayasma upasivo) akincannam nissito hitvamannam 1- sannavimokkhe paramedhimutto 2- titthe nu so tattha ananuyayi. [253] Sabbesu kamesu yo vitaragoti sabbesuti sabbena sabbam sabbatha sabbam asesam nissesam pariyadayavacanametam sabbesuti . Kamesuti [3]- uddanato dve kama vatthukama ca kilesakama ca .pe. ime vuccanti vatthukama .pe. ime vuccanti kilesakama. Sabbesu kamesu yo vitaragoti sabbesu kamesu yo vitarago cattarago vantarago muttarago pahinarago patinissattharago vikkhambhitaragoti 4- sabbesu kamesu yo vitarago . iccayasma upasivoti iccati padasandhi . ayasmati piyavacanam . upasivoti tassa brahmanassa namam .pe. Abhilapoti iccayasma upasivo. [254] Akincannam nissito hitvamannanti hetthima cha samapattiyo hitva vajjetva 6- pariccajitva atikkamitva samatikkamitva vitivattitva akincannayatanasamapattim nissito allino upagato samupagato ajjhosito adhimuttoti akincannam @Footnote: 1 Ma. hitva mannam. evamuparipi. 2 Yu. vimutto. 3 Ma. kamati. evamuparipi. @4 Ma. vikkhambhanatoti. 5 Ma. cajitva. evamuparipi. Nissito hitvamannam. [255] Sannavimokkhe paramedhimuttoti sannavimokkha vuccanti satta sannasamapattiyo . tasam sannasamapattinam akincannayatana- samapatti vimokkha agga ca settha ca visettha ca pamokkha ca uttama ca pavara ca. Parame agge setthe visetthe pamokkhe uttame pavare adhimuttivimokkhena adhimutto tatradhimutto tadadhimutto taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappono tappabbharo tadadhipateyyoti 1- sannavimokkhe paramedhimutto. [256] Titthe nu so tattha ananuyayiti titthe nuti samsayapuccha [2]- dvelhakapuccha anekamsapuccha evam nu kho na nu kho kim nu kho katham nu khoti titthe nu . tatthati akincannayatane . ananuyayiti ananuyayi avedhamano 3- avigacchamano anantaradhayamano aparihiyamano 4- . Athava arajjamano adussamano amuyhamano akiliyamanoti 5- titthe nu so tattha ananuyayi. Tenaha so brahmano sabbesu kamesu yo vitarago (iccayasma upasivo) akincannam nissito hitvamannam sannavimokkhe paramedhimutto titthe nu so tattha ananuyayiti. @Footnote: 1 Ma. tadadhipateyyoti. evamuparipi. 2 Ma. vimatipuccha. 3 Ma. aviccamano. @evamuparipi. 4 Ma. aparihayamano. evamuparipi. 5 Ma. akilissamanoti. @evamuparipi. [257] Sabbesu kamesu yo vitarago (upasivati bhagava) akincannam nissito hitvamannam sannavimokkhe paramedhimutto tittheyya so tattha ananuyayi. [258] Sabbesu kamesu yo vitaragoti sabbesuti sabbena sabbam sabbatha sabbam asesam nissesam pariyadayavacanametam sabbesuti . Kamesuti uddanato dve kama vatthukama ca kilesakama ca .pe. Ime vuccanti vatthukama .pe. ime vuccanti kilesakama. Sabbesu kamesu yo vitaragoti sabbesu kamesu yo vitarago cattarago vantarago muttarago pahinarago patinissattharago vikkhambhitaragoti sabbesu kamesu yo vitarago . upasivati bhagavati upasivati bhagava tam brahmanam namena alapati . bhagavati garavadhivacanametam .pe. Sacchika pannatti yadidam bhagavati upasivati bhagava. [259] Akincannam nissito hitvamannanti hetthima cha samapattiyo hitva vajjetva pariccajitva atikkamitva samatikkamitva vitivattitva akincannayatanasamapattim nissito allino upagato samupagato ajjhosito adhimuttoti akincannam nissito hitvamannam. [260] Sannavimokkhe paramedhimuttoti sannavimokkha vuccanti Satta sannasamapattiyo . tasam sannasamapattinam akincannayatanasamapatti vimokkha agga ca settha ca visettha ca pamokkha ca uttama ca pavara ca. Parame agge setthe visetthe pamokkhe uttame pavare adhimuttivimokkhena adhimutto tatradhimutto tadadhimutto taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappono tappabbharo tadadhipateyyoti sannavimokkhe paramedhimutto. [261] Tittheyya so tattha ananuyayiti tittheyyati tittheyya satthikappasahassani . tatthati akincannayatane . ananuyayiti ananuyayi avedhamano avigacchamano anantaradhayamano aparihiyamano. Athava arajjamano adussamano amuyhamano akiliyamanoti tittheyya so tattha ananuyayi. Tenaha bhagava sabbesu kamesu yo vitarago (upasivati bhagava) akincannam nissito hitvamannam sannavimokkhe paramedhimutto tittheyya so tattha ananuyayiti. [262] Titthe ce so tattha ananuyayi pugampi vassanam 1- samantacakkhu tattheva so sitisiya vimutto @Footnote: 1 vassanitipi patho. Bhavetha 1- vinnanam tathavidhassa. [263] Titthe ce so tattha ananuyayiti titthe ce soti sace so tittheyya satthikappasahassani . tatthati akincannayatane . Ananuyayiti ananuyayi avedhamano avigacchamano anantaradhayamano aparihiyamano athava arajjamano adussamano amuyhamano akiliyamanoti titthe ce so tattha ananuyayi. [264] Pugampi vassanam samantacakkhuti pugampi vassananti pugampi vassanam bahunnam vassanam 2- bahunnam vassasatanam bahunnam vassasahassanam bahunnam vassasatasahassanam bahunnam kappasatanam bahunnam kappasahassanam bahunnam kappasatasahassanam . samantacakkhuti samantacakkhu vuccati sabbannutananam .pe. tathagato tena samantacakkhuti pugampi vassanam samantacakkhu. [265] Tattheva so sitisiya vimutto bhavetha vinnanam tathavidhassati tattheva so sitibhavamanuppatto dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tattheva tittheyya . athava tassa vinnanam caveyya ucchijjeyya [3]- vinasseyya na bhaveyya 4- na patisandhivinnanam nibbatteyya kamadhatuya va rupadhatuya va arupadhatuya vati akincannayatane 5- uppannassa sassatanca ucchedanca pucchati udahu tattheva anupadisesaya nibbanadhatuya @Footnote: 1 cavethatipi patho. 2 Ma. vassani bahuni vassani .... evamidisesu padesu. @3 Ma. nasseyya. 4 Ma. bhaveyyati. 5 Ma. akincannayatanam. evamuparipi. Parinibbayeyya . athava tassa vinnanam caveyya puna patisandhivinnanam nibbatteyya kamadhatuya va rupadhatuya va arupadhatuya vati akincannayatane uppannassa parinibbananca patisandhinca pucchati . Tathavidhassati tathavidhassa tadisassa tassanthitassa tappakarassa tappatibhagassa akincannayatane uppannassati tattheva so sitisiya vimutto bhavetha vinnanam tathavidhassa. Tenaha so brahmano titthe ce so tattha ananuyayi pugampi vassanam samantacakkhu tattheva so sitisiya vimutto bhavetha vinnanam tathavidhassati. [266] Acci yatha vatavegena khittam 1- (upasivati bhagava) attham paleti na upeti sankham evam muni namakaya vimutto attham paleti na upeti sankham. [267] Acci yatha vatavegena khittanti acci vuccati jalasikha. Vatati puratthima vata pacchima vata uttara vata dakkhina vata saraja vata aparaja 2- vata sita vata unha vata adhimatta vata verambhavata pakkhavata supannavata talapannavata vidhupanavata . vatavegena khittanti vatavegena @Footnote: 1 Ma. khitta. evamuparipi. 2 Ma. araja. evamidisesu thanesu. Khittam ukkhittam nunnam panunnam khambhitam vikkhambhitanti 1- acci yatha vatavegena khittam . upasivati bhagavati upasivati bhagava tam brahmanam namena alapati . bhagavati garavadhivacanametam .pe. Sacchika pannatti yadidam bhagavati upasivati bhagava. [268] Attham paleti na upeti sankhanti attham paletiti attham paleti attham gameti attham gacchati nirujjhati vupasamati patippassambhati . upeti sankhanti amukam 2- nama disam gatoti 3- sankham na upeti uddesam na upeti gananam na upeti pannattim na upetiti [4]- attham paleti na upeti sankham. [269] Evam muni namakaya vimuttoti evanti opammasampatipadanam. Muniti monam vuccati nanam .pe. sangajalamaticca so muni. Namakaya vimuttoti so muni pakatiya pubbe namakaya vimutto ca rupakaya vimutto ca tadangasamatikkamavikkhambhanappahanena 5- pahino tassa munino bhavantam agamma cattaro ariyamagga patiladdha honti catunnam ariyamagganam patiladdhatta namakayo ca rupakayo ca parinnata honti namakayassa ca rupakayassa ca parinnatatta namakaya ca rupakaya ca mutto vimutto [6]- accantavimokkhenati 7- evam muni namakaya vimutto. [270] Attham paleti na upeti sankhanti attham paletiti anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayati anupadisesaya nibbanadhatuya @Footnote: 1 Ma. khitta ... vakkhambhitati. evamuparipi. 2-3 Ma. ime patha natthi. 4 Ma. @puratthimam disam gata pacchimam va disam gata uttaram va disam gata dakkhinam va disam @gata uddham va gata adho va gata tiriyam va gata vidisam va gatati so hetu natthi @paccayo natthi karanam natthi yena sankham gaccheyyati. 5 Ma. tadangam samatikkama. 6 Ma. @suvimutto. 7 Ma. accantaanupadavimokkhenati. Parinibbuto 1- . na upeti sankhanti [2]- sankham na upeti uddesam na upeti gananam na upeti pannattim na upeti khattiyoti va brahmanoti va vessoti va suddoti va gahatthoti va pabbajitoti va devoti va manussoti va rupiti va arupiti va sanniti va asanniti va nevasanninasanniti va so hetu natthi paccayo natthi karanam natthi yena sankham gaccheyyati attham paleti na upeti sankham. Tenaha bhagava acci yatha vatavegena khittam (upasivati bhagava) attham paleti na upeti sankham evam muni namakaya vimutto attham paleti na upeti sankhanti. [271] Atthangato so udava so natthi udahu ve sassatiya arogo tamme muni sadhu viyakarohi tathahi te vidito esa dhammo. [272] Atthangato so udava so natthiti so atthangato udahu so 3- natthi so niruddho ucchinno vinatthoti atthangato so udava so natthi. [273] Udahu ve sassatiya arogoti udahu [4]- dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tattheva tittheyyati udahu ve @Footnote: 1 Ma. ime patha natthi. 2 Ma. anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbuto. @3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. nicco. Sassatiya arogo. [274] Tamme muni sadhu viyakarohiti tanti yam pucchami yam yacami yam ajjhesami yam pasademi . muniti monam vuccati nanam .pe. sangajalamaticca so muni . sadhu viyakarohiti sadhu acikkhahi desehi pannapehi patthapehi vivarahi vibhajahi uttanikarohi pakasehiti tamme muni sadhu viyakarohi. [275] Tathahi te vidito esa dhammoti tathahi te vidito nato 1- tulito tirito vibhavito vibhuto esa dhammoti tathahi te vidito esa dhammo. Tenaha so brahmano atthangato so udava so natthi udahu ve sassatiya arogo tamme muni sadhu viyakarohi tathahi te vidito esa dhammoti. [276] Atthangatassa na pamanamatthi (upasivati bhagava) yena nam vajju 2- tam tassa natthi sabbesu dhammesu samuhatesu samuhata vadapathapi sabbe. [277] Atthangatassa na pamanamatthiti atthangatassa anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbutassa rupappamanam natthi vedanappamanam natthi sannappamanam natthi sankharappamanam natthi @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. vajjum. evamuparipi. Vinnanappamanam natthi [1]- na samvijjati na upalabbhati pahinam samucchinnam vupasantam patippassaddham abhabbuppattikam nanaggina daddhanti atthangatassa na pamanamatthi . upasivati bhagavati upasivati bhagava tam brahmanam namena alapati . bhagavati garavadhivacanametam .pe. sacchika pannatti yadidam bhagavati upasivati bhagava. [278] Yena nam vajju tam tassa natthiti yena [2]- ragena vadeyyum yena dosena vadeyyum yena mohena vadeyyum yena manena vadeyyum yaya ditthiya vadeyyum yena uddhaccena vadeyyum yaya vicikicchaya vadeyyum yehi anusayehi vadeyyum rattoti va dutthoti va mulhoti va vinibandhoti va paramatthoti va vikkhepagatoti va anitthangatoti va thamagatoti va te abhisankhara pahina abhisankharanam pahinatta gatiya yena [2]- vadeyyum nerayikoti va tiracchanayonikoti va pittivisayikoti va manussoti va devoti va rupiti va arupiti va sanniti va asanniti va nevasanninasanniti va so hetu natthi paccayo natthi karanam natthi yena vadeyyum katheyyum [3]- vohareyyunti yena nam vajju tam tassa natthi. [279] Sabbesu dhammesu samuhatesuti sabbesu dhammesu sabbesu khandhesu sabbesu ayatanesu sabbasu dhatusu sabbasu gatisu sabbasu upapattisu sabbasu patisandhisu sabbesu bhavesu sabbesu samsaresu @Footnote: 1 Ma. na sati. evamidisesu thanesu. 2 Ma. tam. 3 Ma. bhaneyyum dipeyyum. Sabbesu vattesu uhatesu samuhatesu uddhatesu samuddhatesu uppatitesu samuppatitesu pahinesu samucchinnesu vupasantesu patippassaddhesu abhabbuppattikesu nanaggina daddhesuti sabbesu dhammesu samuhatesu. [280] Samuhata vadapathapi sabbeti vadapatha vuccanti kilesa ca khandha ca abhisankhara ca . tassa vada ca vadapatha ca adhivacanani ca adhivacanapatha ca nirutti ca niruttipatha ca pannatti ca pannattipatha ca uhata samuhata uddhata samuddhata uppatita samuppatita pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddhati samuhata vadapathapi sabbe . Tenaha bhagava atthangatassa na pamanamatthi (upasivati bhagava) yena nam vajju tam tassa natthi sabbesu dhammesu samuhatesu samuhata vadapathapi sabbeti. Saha gathapariyosana .pe. Sattha me bhante bhagava savakohasmiti. Upasivamanavakapanhaniddeso chattho. -------------The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 30 page 126-141. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=2626&modeTY=2 Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=2626&modeTY=2 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=242&items=39 Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=25 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=242 The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=725 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=725 Contents of The Tipitaka Volume 30 https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]