ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 30 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 22 : Sutta. Khu. Cūḷaniddeso

                   Khaggavisanasuttaniddeso
     [663] Sabbesu bhutesu nidhaya dandam
                     ahethayam annatarampi tesam
                     na puttamiccheyya kuto sahayam
                     eko care khaggavisanakappo.
     [664]   Sabbesu   bhutesu   nidhaya   dandanti  sabbesuti  sabbena
sabbam   sabbatha  sabbam  asesam  nissesam  pariyadayavacanametam  sabbesuti .
Bhutesuti   bhuta   vuccanti   tasa   ca   thavara   ca  .  tasati  yesam
tanha   1-   appahina   yesanca   bhayabherava  appahina  .  kimkarana
vuccanti   tasa   .   te  tasanti  uttasanti  paritasanti  [2]-  santasam
apajjanti    tamkarana  vuccanti  tasa  .  thavarati  yesam  tanha  3-
pahina   yesanca  bhayabherava  pahina  .  kimkarana  vuccanti  thavara .
Te  na  tasanti  na  uttasanti  na  paritasanti  [4]- na santasam apajjanti
tamkarana   vuccanti   thavara   .   dandati   tayo  danda  kayadando
ca  5-  vacidando  ca 5- manodando ca 5-. Tividham kayaduccaritam kayadando
catubbidham   vaciduccaritam   vacidando   tividham   manoduccaritam   manodando  .
Sabbesu   bhutesu   nidhaya   dandanti   sabbesu   bhutesu   dandam   nidhaya
nidahitva  voropayitva  6-  [7]-  nikkhipitva patippassambhitvati sabbesu
bhutesu nidhaya dandam.
@Footnote: 1-3 Ma. tasitatanha. 2 Ma. bhayanti. 4 na bhayanti. 5 Ma. casaddo
@natthi. 6 Ma. oropayitva. 7 Ma. samoropayitva.
     [665]   Ahethayam   annatarampi   tesanti  ekamattampi  1-  sattam
panina  va  ledduna  va  dandena  va  satthena  va  aruya 2- va
rajjuya   va   avihethayanto   sabbepi  satte  panina  va  ledduna
va  dandena  va  satthena  va aruya 2- va rajjuya va avihethayantoti
ahethayam annatarampi tesam.
     [666]   Na  puttamiccheyya  kuto  sahayanti  nati  patikkhepo .
Puttati  cattaro  putta  attajo  3-  putto  khettajo putto dinnako
putto   antevasiko   putto   .   sahayanti  sahaya  vuccanti  yehi
saha  gamanam  4- phasu agamanam 5- phasu gamanagamanam phasu [6]- nisajjanam phasu
nipajjanam  7-  phasu  alapanam  phasu  sallapanam phasu [8]- samullapanam phasu.
Na    puttamiccheyya    kuto   sahayanti   puttampi   na   iccheyya   na
sadiyeyya  [9]-  na  pihayeyya  nabhijappeyya  kuto  mittam  va sandittham
va   sambhattam   va   sahayam   va   icchissati   sadiyissati   pihayissati
abhijappissatiti 10- na puttamiccheyya kuto sahayam.
     [667]    Eko    care    khaggavisanakappoti    ekoti   so
paccekasambuddho    pabbajjasankhatena    eko    adutiyatthena   eko
tanhapahanatthena   eko   ekantavitaragoti   eko  ekantavitadosoti
eko     ekantavitamohoti     eko    ekantanikkilesoti    eko
ekayanamaggam    gatoti    eko    eko    anuttaram   paccekasambodhim
abhisambuddhoti eko.
@Footnote: 1 Ma. ekamekampi. 2 Ma. anduya. 3 Ma. atrajo. 4 Ma. agamanam.
@5 Ma. gamanam. evamuparipi. 6 Ma. thanam phasu. 7 Ma. sayanam. 8 Ma. llapanam
@phasu. 9 Ma. na patthayeyya. 10 Ma. iccheyya sadiyeyya patthayeyya pihayeyya
@abhijappeyyati. evamidisesu padesu.
     {667.1}  Katham  so paccekasambuddho pabbajjasankhatena eko. So
paccekasambuddho   [1]-   gharavasapalibodham   chinditva   puttadarapalibodham
chinditva     natipalibodham     chinditva     sannidhipalibodham     chinditva
kesamassum   oharetva   kasayani  vatthani  acchadetva  agarasma
anagariyam   pabbajitva   akincanabhavam   upagantva   eko  carati  vicarati
iriyati   vatteti  paleti  yapeti  yapetiti  evam  so  paccekasambuddho
pabbajjasankhatena eko.
     {667.2}  Katham  so paccekasambuddho adutiyatthena eko. So evam
pabbajito    samano   eko   arannavanapatthani   pantani   senasanani
patisevati   appasaddani  appanigghosani  vijanavatani  manussarahaseyyakani
patisallanasaruppani   so  eko  gacchati  eko  titthati  eko  nisidati
eko  seyyam  kappeti  eko  gamam  pindaya  pavisati  eko  abhikkamati
eko  patikkamati  eko  raho  nisidati  eko  cankamam  adhitthati  eko
carati   vicarati   iriyati   vatteti  paleti  yapeti  yapetiti  evam  so
paccekasambuddho adutiyatthena eko.
     {667.3}  Katham  so  paccekasambuddho  tanhapahanatthena  eko .
So   evam   eko   adutiyo  appamatto  atapi  pahitatto  viharanto
mahapadhanam  padahanto  maram sasenam 2- namucim [3]- pamattabandhum vidhamitva 4-
tanham   jalinim   saritam   5-   visattikam   pajahi   vinodesi   byantimakasi
anabhavangamesi.
@Footnote: 1 Ma. sabbam. 2 Ma. sasenakam. 3 Ma. kanham. 4 Ma. vidhametva ca.
@5 Ma. visaritam.
         Tanhadutiyo puriso             dighamaddhana samsaram
         itthabhavannathabhavam          samsaram nativattati
         evamadinavam natva             tanha dukkhassa sambhavam
         vitatanho anadano          sato bhikkhu paribbajeti.
Evam so paccekasambuddho tanhapahanatthena eko.
     {667.4}  Katham  so  paccekasambuddho  ekantavitaragoti  eko .
Ragassa   pahinatta   ekantavitaragoti   eko   .  dosassa  pahinatta
ekantavitadosoti   eko   .   mohassa   pahinatta   ekantavitamohoti
eko   .   kilesanam   pahinatta  ekantanikkilesoti  eko  .  evam
so paccekasambuddho ekantavitaragoti eko.
     {667.5}  Katham  so  paccekasambuddho  ekayanamaggam  gatoti eko.
Ekayanamaggo   vuccanti  cattaro  satipatthana  cattaro  sammappadhana
cattaro     iddhipada     pancindriyani     panca    balani    satta
bojjhanga ariyo atthangiko maggo.
                Ekayanam jatikhayantadassi
                maggam pajanati hitanukampi
                etena maggena tarimsu pubbe
                tarissanti ceva taranti oghanti.
Evam so paccekasambuddho ekayanamaggam gatoti eko.
     {667.6}  Katham  so  paccekasambuddho  eko anuttaram paccekasambodhim
Abhisambuddhoti   eko   .   bodhi  vuccati  catusu  maggesu  nanam  panna
pannindriyam     pannabalam    dhammavicayasambojjhango    vimamsa    vipassana
sammaditthi.
     {667.7}   So   paccekasambuddho   paccekabuddhananena   saccani
bujjhi   sabbe   sankhara   aniccati   bujjhi  sabbe  sankhara  dukkhati
bujjhi   sabbe   dhamma   anattati   bujjhi   avijjapaccaya   sankharati
bujjhi      sankharapaccaya      vinnananti     bujjhi     vinnanapaccaya
namarupanti      bujjhi      namarupapaccaya      salayatananti      bujjhi
salayatanapaccaya    phassoti    bujjhi    phassapaccaya    vedanati   bujjhi
vedanapaccaya    tanhati    bujjhi   tanhapaccaya   upadananti   bujjhi
upadanapaccaya   bhavoti   bujjhi   bhavapaccaya  jatiti  bujjhi  jatipaccaya
jaramarananti     bujjhi     avijjanirodha     sankharanirodhoti     bujjhi
sankharanirodha       vinnananirodhoti       bujjhi       vinnananirodha
namarupanirodhoti     bujjhi    namarupanirodha    salayatananirodho    bujjhi
salayatananirodha    phassanirodhoti   bujjhi   phassanirodha   vedananirodhoti
bujjhi     vedananirodha     tanhanirodhoti     bujjhi     tanhanirodha
upadananirodhoti     bujjhi     upadananirodha    bhavanirodhoti    bujjhi
bhavanirodha    jatinirodhoti    bujjhi    jatinirodha    jaramarananirodhoti
bujjhi
     {667.8}   idam   dukkhanti   bujjhi   ayam  dukkhasamudayoti  bujjhi  ayam
dukkhanirodhoti     bujjhi    ayam    dukkhanirodhagamini    patipadati    bujjhi
ime     asavati     bujjhi    ayam    asavasamudayoti    bujjhi    ayam
Asavanirodhoti   bujjhi   ayam   asavanirodhagamini   patipadati  bujjhi  ime
dhamma    abhinnatabbati    bujjhi   ime   dhamma   pahatabbati   bujjhi
ime   dhamma   bhavetabbati   bujjhi   channam   phassayatananam   samudayanca
atthangamanca  [2]-  adinavanca  nissarananca  bujjhi  channam upadanakkhandhanam
samudayanca      atthangamanca      adinavanca      nissarananca      bujjhi
catunnam      mahabhutanam      samudayanca      atthangamanca     adinavanca
nissarananca    bujjhi    yankinci    samudayadhammam    sabbantam   nirodhadhammanti
bujjhi     yam     bujjhitabbam     anubujjhitabbam    sambujjhitabbam    phusitabbam
sacchikatabbam    sabbantam    tena    paccekabodhinanena   bujjhi   anubujjhi
sambujjhi  [2]-  phusesi  sacchakasiti  evam  so  paccekasambuddho  eko
anuttaram paccekasambodhim abhisambuddhoti eko.
     {667.9}   Careti   attha   cariyayo  iriyapathacariya  ayatanacariya
saticariya     samadhicariya     nanacariya    maggacariya    patipatticariya
lokatthacariya  .  iriyapathacariyati  catusu  iriyapathesu  .  ayatanacariyati
chasu  ajjhattikabahiresu  ayatanesu  .  saticariyati  catusu  satipatthanesu.
Samadhicariyati   catusu   jhanesu   .  nanacariyati  catusu  ariyasaccesu .
Maggacariyati  catusu  maggesu  3-  .  patipatticariyati catusu samannaphalesu.
Lokatthacariyati    tathagatesu    arahantesu   sammasambuddhesu   padesato
paccekasambuddhesu    padesato    savakesu    .    iriyapathacariya   ca
panidhisampannanam     ayatanacariya     ca     indriyesu    guttadvaranam
@Footnote: 1 Ma. assadanca. evamidisesu padesu. 2 Ma. adhigacchi. 3 Ma. ariyamaggesu.
Saticariya    ca   appamadaviharinam   samadhicariya   ca   adhicittamanuyuttanam
nanacariya    ca    buddhisampannanam    maggacariya   ca   sammapatipannanam
patipatticariya    ca    adhigataphalanam    lokatthacariya    ca    tathagatanam
arahantanam       sammasambuddhanam      padesato      paccekasambuddhanam
padesato savakanam. Ima attha cariyayo.
     {667.10}   Aparapi  attha  cariyayo  adhimuccanto  saddhaya  carati
pagganhanto  viriyena  carati  upatthapento  satiya carati avikkhepam karonto
samadhina   carati  pajananto  pannaya  carati  vijananto  vinnanena  1-
carati   evam   patipannassa   kusala  dhamma  ayapentiti  ayatanacariyaya
carati  evam  patipanno  visesamadhigacchatiti  visesacariyaya  carati  ima  attha
cariyayo   .   aparapi  attha  cariyayo  dassanacariya  ca  sammaditthiya
abhiropanacariya   ca   sammasankappassa   pariggahacariya   ca  sammavacaya
samutthanacariya   ca   sammakammantassa   vodanacariya  ca  sammaajivassa
paggahacariya    ca   sammavayamassa   upatthanacariya   ca   sammasatiya
avikkhepacariya ca sammasamadhissa ima attha cariyayo.
     {667.11}   Khaggavisanakappoti   yatha  khaggassa  nama  visanam  ekam
hoti   adutiyam   evameva   so   paccekasambuddho   takkappo  tassadiso
tappatibhago   .   yatha   atilonam  vuccati  lonakappo  atitittikam  vuccati
tittikappo     atimadhuram     vuccati     madhukappo     atiunham    vuccati
@Footnote: 1 Ma. vinnanacariyaya.
Aggikappo    atisitalam    vuccati    himakappo   mahaudakakkhandho   vuccati
samuddakappo     mahabhinnabalappatto    savako    vuccati    satthukappo
evam   so   paccekasambuddho   takkappo  tassadiso  tappatibhago  eko
adutiyo   muttabandhano   samma   loke   carati  vicarati  iriyati  vatteti
paleti   yapeti   yapetiti  eko  care  khaggavisanakappo  .  tenaha
so paccekasambuddho
                     sabbesu bhutesu nidhaya dandam
                     ahethayam annatarampi tesam
                     na puttamiccheyya kuto sahayam
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [668] Samsaggajatassa bhavanti sneha
                     snehanvayam dukkhamidam pahoti
                     adinavam snehajam pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [669]    Samsaggajatassa    bhavanti   snehati   samsaggati   dve
samsagga dassanasamsaggo ca savanasamsaggo ca.
     {669.1}  Katamo  dassanasamsaggo  .  idhekacco  passati  itthim  va
kumarim   va   abhirupam   dassaniyam   pasadikam   paramaya   vannapokkharataya
samannagatam   disva   passitva   anubyanjanaso   nimittam  ganhati  kesa
va   sobhana   1-   mukham  va  sobhanam  akkhi  va  sobhanam  kanna  va
@Footnote: 1 Ma. sobhana. evamuparipi.
Sobhana   nasa   va   sobhana   ottham   va   sobhanam   danta  va
sobhana   mukham   va   sobhanam   giva  va  sobhana  thana  va  sobhana
uram   va  sobhanam  udaram  va  sobhanam  kati  va  sobhana  uru  1-  va
sobhana   jangha   va   sobhana   hattha  va  sobhana  anguliyo  va
sobhana    nakha    va    sobhanati    disva    passitva   abhinandati
abhivadati    abhipattheti    anuppadeti    anubandhati    ragabandhanam    ayam
dassanasamsaggo.
     {669.2}  Katamo  savanasamsaggo  .  idhekacco  sunati amukasmim nama
game   va   nigame   va  itthi  va  kumari  va  abhirupa  dassaniya
pasadika     paramaya     vannapokkharataya     samannagatati    sutva
sunitva    abhinandati    abhivadati    abhipattheti   anuppadeti   anubandhati
ragabandhanam ayam savanasamsaggo.
     {669.3} Snehati dve sneha tanhasneho ca ditthisneho ca.
     {669.4}  Katamo  tanhasneho  .  yavata tanhasankhatena simakatam
mariyadikatam  2-  odhikatam  pariyantikatam  pariggahitam  mamayitam idam mamam etam mamam
ettakam  mamam  ettavata  mamam  mama  rupa  sadda gandha rasa photthabba
attharana  papurana  dasidasa  ajelaka  kukkutasukara  hatthigavassavalava
khettam   vatthu  hirannam  suvannam  gamanigamarajadhaniyo  ratthanca  janapado  ca
koso   ca   kotthagaranca  kevalampi  mahapathavim   tanhavasena  mamayati
yavata atthasatatanhaviparita
@Footnote: 1 Ma. uru. 2 Ma. ayam patho natthi.
Ayam tanhasneho.
     {669.5}  Katamo  ditthisneho. Visativatthuka sakkayaditthi dasavatthuka
micchaditthi   dasavatthuka   antaggahika   ditthi   ya   evarupa   ditthi
ditthigatam    ditthigahanam    ditthikantaro   ditthivisukayikam   ditthivipphanditam
ditthisannojanam   gaho   patiggaho   abhiniveso   paramaso   kummaggo
micchapatho   micchattam   titthayatanam   vipariyesaggaho   1-  viparitaggaho
vippallasaggaho    micchagaho    ayathavakasmim   yathavakanti   gaho
yavata dvasatthi ditthigatani ayam ditthisneho.
     {669.6}   Samsaggajatassa   bhavanti  snehati  vippallasapaccaya  ca
dassanasavanasamsaggapaccaya   ca   tanhasneho   ca  ditthisneho  ca  bhavanti
jayanti     sanjayanti     nibbattanti     abhinibbattanti    patubhavantiti
samsaggajatassa bhavanti sneha.
     [670]   Snehanvayam   dukkhamidam  pahotiti  snehoti  dve  sneaha
tanhasneho   ca   ditthisneho   ca  .pe.  ayam  tanhasneho  .pe.
Ayam   ditthisneho   .   dukkhamidam  pahotiti  idhekacco  kayena  duccaritam
carati    vacaya   duccaritam   carati   manasa   duccaritam   carati   panampi
hanati   adinnampi   adiyati   sandhimpi   chindati   vilopampi   2-   harati
ekagarikampi    karoti    paripanthepi    titthati    paradarampi   gacchati
musapi   bhanati   .   tamenam   gahetva   ranno   dassenti  ayam  deva
coro    agucari    imassa   yam   icchasi   tam   dandam   panehiti  .
@Footnote: 1 Ma. vipariyasaggaho. evamuparipi. 2 Ma. nillopampi.
Tamenam  raja  [1]-  paribhasati  .  so  paribhasapaccayapi  dukkhadomanassam
patisamvedeti   .   etam   bhayam   dukkhadomanassam   kuto   jatam  .  tassa
snehapaccaya   ca   nandipaccaya   ca   ragapaccaya  ca  nandiragapaccaya
ca jatam. Ettakenapi raja na tussati.
     {670.1}  Tamenam  raja bandhapeti andubandhanena va rajjubandhanena
va  sankhalikabandhanena  va [2]- latabandhanena va [3]- parikkhepabandhanena
va  gamabandhanena va nigamabandhanena va nagarabandhanena 4- va ratthabandhanena
va  janapadabandhanena  va  antamaso  savacaniyampi  karoti na te labbha ito
nikkhamitunti   5-  .  so  bandhanapaccayapi  dukkhadomanassam  patisamvedeti .
Etam   bhayam   dukkhadomanassam   kuto   jatam   .  tassa  snehapaccaya  ca
nandipaccaya   ca   ragapaccaya   ca   nandiragapaccaya   ca   jatam  .
Ettakenapi  raja  na  tussati . Tamenam raja tassa 6- dhanam aharapeti
satam    va   sahassam   va   .   so   dhanajanipaccayapi   dukkhadomanassam
patisamvedeti   .   etam   bhayam   dukkhadomanassam   kuto   jatam  .  tassa
snehapaccaya   ca   nandipaccaya   ca   ragapaccaya  ca  nandiragapaccaya
ca jatam.
     {670.2}  Ettakenapi  raja  na tussati. [7]- Raja tassa 8-
vividha  kammakarana  karapeti  kasahipi  taleti  vettenapi 9- taleti
addhadandenapi    10-    taleti   hatthampi   chindati   padampi   chindati
hatthapadampi     chindati     kannampi     chindati     nasampi     chindati
kannanasampi    chindati    bilangathalikampi   karoti   sankhamundakampi   11-
@Footnote: 1 Ma. tam. 2 Ma. vettabandhanena va. 3 Ma. pakkhepabandhanena va. 4 Ma. nigamabandhanena.
@5 Ma. pakkamitunti. 6 Ma. tasseva. 7 Ma. tamenam. 8 ayam patho natthi.
@9 Ma. vettehipi. 10 Ma. addhadandehipi. 11 Ma. sankhamundikampi.
Karoti    rahumukhampi   karoti   jotimalikampi   karoti   hatthapajjotikampi
karoti  erakavattikampi  1-  karoti  ciravasikampi  2- karoti eneyyakampi
karoti    balisamamsikampi   karoti   kahapanikampi   karoti   kharapatacchikampi
karoti    palighaparivattikampi    karoti   palalapithakampi   karoti   tattenapi
telena    osincati    sunakhenapi   3-   khadapeti   jivantampi   sule
uttaseti asina 4- sisam chindati.
     {670.3}  So  kammakaranapaccayapi  dukkhadomanassam  patisamvedeti .
Etam  bhayam  dukkhadomanassam  kuto  jatam. Tassa snehapaccaya ca nandipaccaya
ca  ragapaccaya  ca  nandiragapaccaya  ca  jatam  .  raja  imesam catunnam
dandanam  issaro  .  so  sakena kammena kayassa bheda parammarana apayam
duggatim   vinipatam   nirayam  upapajjati  .  tamenam  nirayapala  pancavidhabandhanam
nama   kammakaranam   karenti   5-   tattam   ayokhilam   hatthe  gamenti
tattam    ayokhilam   dutiye   hatthe   gamenti   tattam   ayokhilam   pade
gamenti   tattam   ayokhilam   dutiye   pade   gamenti   tattam   ayokhilam
majjhe urasmim gamenti.
     {670.4}  So  tattha  dukkha  tippa  6-  [7]-  katuka vedana
patisamvedeti   na   ca   tava   kalam   karoti   yava  na  tam  papakammam
byantihoti   .   etam   bhayam   dukkhadomanassam   kuto   jatam   .  tassa
snehapaccaya   ca   nandipaccaya   ca   ragapaccaya  ca  nandiragapaccaya
ca  jatam  .  tamenam  nirayapala  samvesitva  8-  kudharihi 9- tacchanti.
Tamenam   nirayapala   uddhampadam   adhosiram  gahetva  vasihi  tacchanti .
@Footnote: 1 Ma. erakavattikampi. 2 Ma. cirakavasikampi. 3 Ma. sunakhehipi. 4 Ma. asinapi.
@5 Ma. karonti. 6 Ma. tibba. evamuparipi. 7 Ma. khara. evamidisesu thanesu.
@8 Ma. samvesetva. 9 Ma. kutharihi.
Tamenam   nirayapala  rathe  yojetva  adittaya  pathaviya  sampajjalitaya
sanjotibhutaya   1-   sarentipi  paccasarentipi  .  tamenam  nirayapala
mahantam      angarapabbatam      adittam      sampajjalitam     sanjotibhutam
aropentipi oropentipi.
     {670.5}   Tamenam   nirayapala   uddhampadam   adhosiram   gahetva
tattaya     lohakumbhiya     pakkhipanti     adittaya     sampajjalitaya
sanjotibhutaya    .    so    tattha    phenuddehakam   paccati   .   so
tattha    phenuddehakam    paccamano    sakimpi    uddham   gacchati   sakimpi
adho   gacchati   sakimpi   tiriyam   gacchati   .  so  tattha  dukkha  tippa
katuka   vedana  patisamvedeti  na  ca  tava  kalam  karoti  yava  na  tam
papakammam   byantihoti   .   etam   bhayam  dukkhadomanassam  kuto  jatam .
Tassa   snehapaccaya   ca   nandipaccaya  ca  ragapaccaya  ca  nandiraga-
paccaya ca jatam. Tamenam nirayapala niraye 2- pakkhipanti.
     {670.6} So kho pana mahanirayo
           catukkanno catudvaro        vibhatto bhagaso mito
           ayopakarapariyanto           ayasa patikujjito.
           Tassa ayomaya bhumi             jalita tejasa yuta
           samanta yojanasatam               pharitva titthati sabbada.
           Kadariya tapana ghora           accimanto durasada
           lomahamsanarupa ca                 bhisma 3- patibhaya dukkha.
           Puratthimaya ca bhittiya         accikkhandho samutthito
@Footnote: 1 Ma. sajotibhutaya. evamuparipi. 2 Ma. mahaniraye. 3 Ma. bhesana.
         Dahanto papakammante          pacchimaya patihannati.
         Pacchimaya ca bhittiya             accikkhandho samutthito
         dahanto papakammante          puratthimaya 1- patihannati.
         Dakkhinaya ca bhittiya            accikkhandho samutthito
         dahanto papakammante          uttaraya patihannati.
         Uttaraya ca bhittiya              accikkhandho samutthito
         dahanto papakammante          dakkhinaya patihannati.
         Hetthito 2- ca samutthito 3-   accikkhandho bhayanako
         dahanto papakammante         chadanamhi patihannati.
         Chadanamha samutthito 3-        accikkhandho bhayanako
         dahanto papakammante         bhumiyam patihannati.
         Ayokapalam adittam              santattam jalitam yatha
         evam avicinirayo                     hettha upari passato.
         Tattha satta mahaludda        mahakibbisakarino
         accantapapakammanta         paccanti na ca miyyare.
         Jatavedasamo kayo               tesam nirayavasinam
         passa kammanam dalhattam        na bhasma honti 4- napi masi.
         Puratthimenapi dhavanti            tato dhavanti pacchato 5-
         uttarenapi dhavanti               tato dhavanti dakkhinam.
         Yam yam disampi dhavanti 6-        tam tam dvaram pithiyyati 7-
@Footnote: 1 Ma. purimaya. 2 Ma. hetthato. 3 Ma. samutthaya. 4 Ma. hoti. 5 Ma. pacchimam.
@6 Ma. disam padhavanti. 7 Ma. pidhiyati.
         Abhinikkhamitasa te             satta mokkham gavesino.
         Na te tato nikkhamitum             labhanti kammapaccaya
         tesanca papakam kammam 1-     avipakkam katam bahunti.
     {670.7}  Etam  bhayam dukkhadomanassam kuto jatam. Tassa snehapaccaya
ca  nandipaccaya  ca  ragapaccaya  ca  nandiragapaccaya  ca  jatam . Yani
ca   nerayikani   dukkhani   yani   ca  tiracchanayonikani  dukkhani  yani
ca   pittivisayikani   dukkhani   yani   ca   manusakani   dukkhani   tani
kuto   jatani  kuto  sanjatani  kuto  nibbattani  kuto  abhinibbattani
kuto   patubhutani   .   [2]-   snehapaccaya   ca   nandipaccaya   ca
ragapaccaya    ca   nandiragapaccaya   ca   bhavanti   sambhavanti   jayanti
sanjayanti     nibbattanti    abhinibbattanti    patubhavantiti    snehanvayam
dukkhamidam pahoti.
     [671]  Adinavam  snehajam  pekkhamanoti  snehoti  dve  sneha
tanhasneho   ca   ditthisneho   ca  .pe.  ayam  tanhasneho  .pe.
Ayam   ditthisneho   .   adinavam   snehajam  pekkhamanoti  tanhasnehe
ca   ditthisnehe   3-  ca  adinavam  pekkhamano  [4]-  olokayamano
nijjhayamano    upaparikkhamanoti   adinavam   snehajam   pekkhamano  .
Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     samsaggajatassa bhavanti sneha
                     snehanvayam dukkhamidam pahoti
@Footnote: 1 Ma. papakammantam. 2 Ma. tassa. 3 Ma. tanhasneho ca ditthisneho ca.
@4 Ma. dakkhamano. evamidisesu padesu.
                     Adinavam snehajam pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [672] Mitte suhajje anukampamano
                     hapeti attham patibaddhacitto
                     etam bhayam santhave pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [673]  Mitte  suhajje  anukampamano hapeti attham patibaddhacittoti
mittota 1- dve mitta agarikamitto ca anagarikamitto ca.
     Katamo   agarikamitto   .   idhekacco   duddadam  dadati  duccajam
cajati     dukkaram    karoti    dukkhamam    khamati    guyhamassa    acikkhati
guyhamassa  pariguyhati  2-  apadasu  na  vijahati  jivitam  cassa  3- atthaya
pariccattam hoti khine natimannati ayam agarikamitto.
     {673.1}  Katamo  anagarikamitto. Idha bhikkhu piyo ca hoti manapo
ca  hoti  4-  garu ca bhavaniyo ca [5]- vacanakkhamo ca gambhiranca katham katta
atthane   ca   na  niyojeti  adhisile  samadapeti  catunnam  satipatthananam
bhavananuyoge    samadapeti   catunnam   sammappadhananam   .pe.   catunnam
iddhippadanam    pancannam    indriyanam    pancannam    balanam    sattannam
bojjhanganam   ariyassa   atthangikassa  maggassa  bhavananuyoge  samadapeti
ayam anagarikamitto.
@Footnote: 1 Ma. mittati. 2 Ma. pariguhati. evamuparipi. 3 Ma. jivitampissa.
@4 Ma. ayam patho natthi. 5 Ma. vatta ca.
     {673.2}  Suhajja  vuccanti  yehi  saha  gamanam  phasu  agamanam phasu
gamanagamanam    phasu    thanam    phasu   nissajjanam   phasu   sayanam   phasu
alapanam     phasu    sallapanam    phasu    ullapanam    phasu    samullapanam
phasu.
     Mitte   suhajje   anukampamano   hapeti   atthanti   mitte  ca
suhajje   ca   sanditthe   ca   sambhatte  ca  sahaye  ca  anukampamano
anupekkhamano     anuggayhamano    attatthampi    paratthampi    hapeti
ubhayatthampi    hapeti    ditthadhammikampi   attham   hapeti   samparayikampi
attham   hapeti   paramatthampi  hapeti  [1]-  paridhamseti  parisajjeti  2-
antaradhapetiti mitte suhajje anukampamano hapeti attham.
     {673.3}   Patibaddhacittoti   dvihi  karanehi  patibaddhacitto  hoti
attanam   va  nicam  thapento  param  uccam  thapento  patibaddhacitto  hoti
attanam   va   uccam   thapento   param   nicam   thapento  patibaddhacitto
hoti.
     {673.4}  Katham attanam nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto
hoti   .   tumhe  me  bahupakaraka  3-  aham  tumhe  nissaya  labhami
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam        yampi        me
anne   datum   va   katum   va   mannanti   tumhe   nissaya  tumhe
sampassanta  yampi  me  poranam  matapettikam  namagottam  tampi  [4]-
antarahitam    tumhehi    aham    nayami    asukassa   kulupako   asukaya
@Footnote: 1 Ma. pahapeti parihapeti. 2 Ma. parivajjeti. 3 Ma. bahupakara. 4 Ma. me.
Kulupakoti    evam   attanam   nicam   thapento   param   uccam   thapento
patibaddhacitto hoti.
     {673.5}  Katham attanam uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto
hoti   .   aham   tumhakam  bahupakaro  tumhe  mam  agamma  buddham  saranam
gata   dhammam   saranam   gata  sangham  saranam  gata  panatipata  pativirata
adinnadana    pativirata    kamesumicchacara   pativirata   musavada
pativirata     suramerayamajjapamadatthana    pativirata    aham    tumhakam
uddesampi   paripucchampi   silampi   uposathampi   1-  acikkhami  navakammam
adhitthami  atha  ca  2-  pana  tumhe  mam  pariccajitva 3- anne sakkarotha
garukarotha   manetha   pujethati   evam   attanam   uccam  thapento  param
nicam   thapento   patibaddhacitto   hotiti   mitte  suhajje  anukampamano
hapeti attham patibaddhacitto.
     [674]   Etam   bhayam   santhave   pekkhamanoti   bhayanti  jatibhayam
jarabhayam    byadhibhayam   maranabhayam   rajabhayam   corabhayam   aggibhayam   udakabhayam
attanuvadabhayam   paranuvadabhayam   dandabhayam   duggatibhayam   umibhayam   kumbhilabhayam
avattabhayam  sumsumarabhayam 4- ajivikabhayam 5- asilokabhayam parisasarajjabhayam [6]-
bhayanakam   chambhitattam   lomahamso   cetaso  ubbeggo  7-  utraso .
Santhaveti   dve   santhava   tanhasanthavo   ca  ditthisanthavo  ca  .pe.
Ayam   tanhasanthavo   .pe.   ayam  ditthisanthavo  .  etam  bhayam  santhave
pekkhamanoti    etam    bhayam    santhave   pekkhamano   olokayamano
@Footnote: 1 Ma. uddesam demi paripuccham demi uposatham .... 2 Ma. casaddo natthi. 3 Ma.
@ujjhitva. 4 Ma. susumarabhayam. evamuparipi. 5 Ma. ajivakabhayam. 6 Ma. madanabhayam.
@7 Ma. ubbego.
Nijjhayamano  upaparikkhamanoti  etam  bhayam  santhave  pekkhamano. Eko
care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      mitte suhajje anukampamano
                      hapeti attham patibaddhacitto
                      etam bhayam santhave pekkhamano
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [675] Vamso visalova yatha visatto
                     puttesu daresu ca ya apekkha
                     vamsakalirova 1- asajjamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [676]  Vamso  visalova  yatha  visattoti vamso vuccati velugumbo.
Yatha   velugumbasmim   kantaka   jatita   samsibbita  2-  visatta  [3]-
lagga    laggita    palibuddha   evameva   visattika   vuccati   tanha
yo   rago   sarago   anunayo  anurodho  nandi  nandirago  cittassa
sarago   iccha   muccha  ajjhosanam  gedho  paligedho  sango  panko
eja   maya   janika   sanjanani   sibbini   jalini   sarita  visattika
sottam  visata  4-  ayuhani  dutiya  panidhi  bhavanetti  vanam vanatho santhavo
sineho  apekkha  patibaddha  5-  asa  asimsana  asimsitattam  rupasa
saddasa  gandhasa  rasasa  photthabbasa  labhasa  dhanasa  puttasa
jivitasa    jappa   pajappa   abhijappa   jappayana   6-   jappitattam
@Footnote: 1 Ma. vamsakkalirova. evamuparipi. 2 Ma. poranaka vamsa satta. 3 Ma. asatta.
@4 Ma. suttam visata. 5 Ma. patibandhu. 6 Ma. jappana.
Loluppa  1-  loluppayana loluppitattam 2- pucchancikata asadhukamyata 3-
adhammarago   visamarago   visamalobho  nikanti  nikamana  patthana  pihana
sampatthana      kamatanha      bhavatanha     vibhavatanha     rupatanha
arupatanha     nirodhatanha     rupatanha     saddatanha     gandhatanha
rasatanha    photthabbatanha    dhammatanha    ogho    yogo    gantho
upadanam    avaranam    nivaranam   chadanam   bandhanam   upakkileso   anusayo
pariyutthanam    lata    veviccham    dukkhamulam    dukkhanidanam    dukkhappabhavo
marapaso   marabalisam   maravisayo   maranivaso   marabandhanam  tanhanadi
tanhajalam    tanhagaddalam    4-    tanhasamuddo    abhijjha    lobho
akusalamulam.
     {676.1}  Visattikati  kenatthena  visattika. Visatati visattika.
Visalati   visattika   .   visatati   visattika   .   [5]-  visakkatiti
visattika   .   visamharatiti   visattika   .   visamvadikati   visattika .
Visamulati    visattika    .   visaphalati   visattika   .   visaparibhogati
visattika   .   visala   va  pana  tanha  rupe  sadde  gandhe  rase
photthabbe   kule   gane   avase   labhe   yase   pasamsaya   sukhe
civare      pindapate      senasane     gilanapaccayabhesajjaparikkhare
kamadhatuya   rupadhatuya   arupadhatuya   kamabhave   rupabhave   arupabhave
sannabhave     asannabhave    nevasannanasannabhave    ekavokarabhave
catuvokarabhave         pancavokarabhave         atitanagatapaccuppanne
ditthasutamutavinnatabbesu  dhammesu  visata  6-  vitthatati  visattikati  vamso
@Footnote: 1 Ma. loluppam. 2 Ma. loluppayitattam. 3 Ma. sadhukamyata. 4 Ma. tanhagaddulam.
@5 Ma. visamati visattika. 6 Ma. visata.
Visalova yatha visatto.
     [677]    Puttesu    daresu   ca   ya   apekkhati   puttati
cattaro   putta   atrajo   putto  khettajo  putto  dinnako  putto
antevasiko  putto  .  dara  vuccati bhariya 1-. Apekkha vuccati 2-
tanha   yo   rago   sarago   .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulanti
puttesu daresu ca ya apekkha.
     [678]   Vamsakalirova   asajjamanoti  vamso  vuccati  velugumbo .
Yatha  velugumbamhi  tarunakalira  3-  asatta  alagga  apalivetthita  4-
apalibuddha  nikkhanta nissattha 5- vippamutta evameva [6]- dve sajjana
tanhasajjana    ca    ditthisajjana    ca   .pe.   ayam   tanhasajjana
.pe.    ayam    ditthisajjana   tassa   paccekasambuddhassa   tanhasajjana
pahina     ditthisajjana     patinissattha     tanhasajjanaya    pahinatta
ditthisajjanaya   patinissatthatta   so   paccekasambuddho  rupe  na  sajjati
sadde   na   sajjati   gandhe   na  sajjati  rase  na  sajjati  photthabbe
na   sajjati   kule   gane   avase   labhe   yase   pasamsaya  sukhe
civare      pindapate      senasane     gilanapaccayabhesajjaparikkhare
kamadhatuya   rupadhatuya   arupadhatuya   kamabhave   rupabhave   arupabhave
sannabhave     asannabhave    nevasannanasannabhave    ekavokarabhave
catuvokarabhave         pancavokarabhave         atitanagatapaccuppanne
ditthasutamutavinnatabbesu   dhammesu  na  sajjati  na  gayhati  7-  na  bajjhati
@Footnote: 1 Ma. vuccanti bhariyayo. 2 Ma. vuccanti. 3 Ma. tarunaka kaliraka.
@4 Ma. agadhita. 5 Ma. nissata. evamuparipi. 6 Ma. sajjati. 7 na ganhati.
Na    palibajjhati   [1]-   nikkhanto   nissattho   vippamutto   visamyutto
vimariyadikatena   cetasa   viharatiti   vamsakalirova  asajjamano  .  eko
care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     vamso visalova yatha visatto
                     puttesu daresu ca ya apekkha
                     vamsakalirova asajjamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [679] Migo arannamhi yatha abandho 2-
                     yenicchakam gacchati gocaraya
                     vinnu naro serita 3- pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [680]   Migo   arannamhi   yatha   abandho   yenicchakam   gacchati
gocarayati   migoti   dve  miga  enimigo  ca  sarabhamigo  4-  ca .
Yatha  arannako  5-  migo  aranne [6]- vasamano 7- vissattho gacchati
vissattho titthati vissattho nisidati vissattho seyyam kappeti.
     {680.1}  Vuttam  hetam  bhagavata  seyyathapi bhikkhave arannako migo
aranne    pavane    caramano   vissattho   gacchati   vissattho   titthati
vissattho    nisidati    vissattho   seyyam   kappeti   tam   kissa   hetu
anapathagato    bhikkhave    luddassa   evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu
@Footnote: 1 Ma. na mucchati. 2 Ma. abaddho. evamuparipi. 3 Ma. seritam. evamuparipi.
@4 Ma. pasadamigo. 5 Ma. aranniko. evamuparipi. 6 Ma. pavane. 7 Ma. caramano.
@evamuparipi.
Vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam
pitisukham    pathamam    jhanam   upasampajja   viharati   ayam   vuccati   bhikkhave
bhikkhu   andhamakasi   maram   apadam   vadhitva  maracakkhuadassanam  1-  gato
papimato   puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  vitakkavicaranam  vupasama  ajjhattam
sampasadanam   cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham
dutiyam    jhanam    upasampajja    viharati   ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu
andhamakasi   maram   apadam   vadhitva   maracakkhuadassanam   gato  papimato
puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  pitiya  ca  viraga  upekkhako  ca  viharati
sato   ca   sampajano   sukhanca   kayena   patisamvedeti   yantam  ariya
acikkhanti   upekkhako   satima   sukhavihariti   tatiyam   jhanam  upasampajja
viharati   ayam   vuccati   bhikkhave  bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva
maracakkhuadassanam gato papimato
     {680.2}  puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa ca pahana dukkhassa ca
pahana     pubbeva    somanassadomanassanam    atthangama    adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati   ayam  vuccati
bhikkhave   bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva  maracakkhuadassanam  gato
papimato   puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  sabbaso  rupasannanam  samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti    akasanancayatanam    upasampajja    viharati   ayam   vuccati
bhikkhave   bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva  maracakkhuadassanam  gato
papimato puna caparam
@Footnote: 1 Ma. maracakkhum adassanam. evamuparipi.
Bhikkhave    bhikkhu    sabbaso    akasanancayatanam   samatikkamma   anantam
vinnananti    vinnanancayatanam    upasampajja   viharati   [1]-   sabbaso
vinnanancayatanam     samatikkamma     natthi     kinciti    akincannayatanam
upasampajja   viharati   sabbaso   akincannayatanam   samatikkamma   santametam
panitametanti    nevasannanasannayatanam    upasampajja    viharati   sabbaso
nevasannanasannayatanam    samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja
viharati    pannaya   cassa   disva   asava   parikkhina   honti   ayam
vuccati  bhikkhave  bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva  maracakkhuadassanam
gato   papimato   tinno   loke   visattikam   so   vissattho   gacchati
vissattho    titthati    vissattho   nisidati   vissattho   seyyam   kappeti
tam   kissa  hetu  anapathagato  bhikkhave  papimatoti  .  migo  arannamhi
yatha abandho yenicchakam gacchati gocaraya.
     [681]   Vinnu   naro   serita  pekkhamanoti  vinnuti  vinnu  2-
pandito    pannava    buddhima   nani   vibhavi   medhavi   .   naroti
satto   manavo  poso  puggalo  jivo  jatu  jantu  indagu  manujo .
Seriti dve seri dhammopi seri puggalopi seri.
     {681.1}  Katamo  dhammo  seri . Cattaro satipatthana cattaro
sammappadhana    cattaro    iddhipada   pancindriyani   panca   balani
satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo. Ayam dhammo seri.
     {681.2} Katamo puggalo seri. Yo imina serina dhammena samannagato
@Footnote: 1 Ma. puna caparam bhikkhave. evamidisesu thanesu. 2 Ma. ayam patho natthi.
So vuccati puggalo seri.
     {681.3}  Vinnu  naro  serita  pekkhamanoti vinnu naro seritam dhammam
pekkhamano    olokayamano    nijjhayamano   upaparikkhamanoti   vinnu
naro   serita   pekkhamano   .   eko   care   khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                     migo arannamhi yatha abandho
                     yenicchakam gacchati gocaraya
                     vinnu naro serita pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [682] Amantana hoti sahayamajjhe
                     vase thane gamane carikaya
                     anabhijjhitam seritam pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [683]   Amantana   hoti   sahayamajjhe  vase  thane  gamane
carikayati   sahaya   vuccanti  yehi  saha  gamanam  phasu  agamanam  phasu
gamanagamanam   phasu   thanam   phasu   nisajjanam  phasu  sayanam  phasu  alapanam
phasu   sallapanam   phasu   ullapanam  phasu  samullapanam  phasu  .  amantana
hoti   sahayamajjhe   vase   thane   gamane  carikayati  sahayamajjhe
vasepi   thanepi   gamanepi   carikayapi   attatthamantana  paratthamantana
ubhayatthamantana         ditthadhammikatthamantana        samparayikatthamantana
Paramatthamantanati   amantana   hoti  sahayamajjhe  vase  thane  gamane
carikaya.
     [684]    Anabhijjhitam    seritam   pekkhamanoti   anabhijjhitam   etam
vatthu    balanam    asappurisanam    titthiyanam    titthiyasavakanam    yadidam
bhandakasayavatthavasanata   abhijjhitam   etam   vatthu   panditanam   sappurisanam
buddhasavakanam    paccekabuddhanam    yadidam    bhandakasayavatthavasanata   .
Seriti   dve  seri  dhammopi  seri  puggalopi  seri  .  katamo  dhammo
seri   .   cattaro   satipatthana   .pe.  ariyo  atthangiko  maggo
ayam   dhammo  seri  .  katamo  puggalo  seri  .  yo  imina  serina
dhammena   samannagato   so   vuccati   puggalo   seri   .   anabhijjhitam
seritam   pekkhamanoti  seritam  pekkhamano  olokayamano  nijjhayamano
upaparikkhamanoti   anabhijjhitam   seritam   pekkhamano   .   eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      amantana hoti sahayamajjhe
                      vase thane gamane carikaya
                      anabhijjhitam seritam pekkhamano
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [685] Khidda rati hoti sahayamajjhe
                     puttesu ca vipulam hoti pemam
                     piyavippayogam vijigucchamano
                    Eko care khaggavisanakappo.
     [686]   Khidda  rati  hoti  sahayamajjheti  khiddati  dve  khidda
kayika ca khidda vacasika ca khidda.
     {686.1}  Katama  kayika khidda. Hatthihipi kilanti assehipi kilanti
rathehipi   kilanti  dhanuhipi  kilanti  [1]-  atthapadehipi  kilanti  dasapadehipi
kilanti  akasehipi  2-  kilanti  pariharapathehipi  3-  kilanti  santikayapi
kilanti   khalikayapi   kilanti   ghatikayapi   kilanti   salakahatthenapi  kilanti
akkhenapi   kilanti  pankacirenapi  kilanti  vankakenapi  kilanti  mokkhacikayapi
kilanti    cingulakenapi    kilanti    pattalhakenapi    kilanti   rathakenapi
kilanti   dhanukenapi   kilanti   akkharikayapi   kilanti   manesikayapi  kilanti
yathavajjenapi kilanti ayam kayika khidda.
     {686.2} Katama vacasika khidda. Mukhabheriyam mukhalambadam mukhadendimakam
mukhavalimakam   mukhabherulakam  4-  mukhadaddarikam  natikam  5-  lasam  gitam  davakammam
ayam vacasika khidda.
     {686.3} Ratiti anukkanthitavacanametam 6- ratiti. Sahayamajjheti sahaya
vuccanti   yehi   saha   gamanam   phasu   agamanam  phasu  gamanagamanam  phasu
thanam   phasu   nisajjanam   phasu   sayanam   phasu   alapanam  phasu  sallapanam
phasu  ullapanam  phasu  samullapanam  phasu  .  khidda  rati hoti sahayamajjheti
khidda ca rati ca sahayamajjhe hotiti khidda rati hoti sahayamajjhe.
@Footnote: 1 Ma. tharuhipi kilanti. 2 Ma. akasepi. 3 Ma. pariharapathepi. 4 Ma. mukhabherikam
@mukhalambaram mukhadindimakam mukhacalimakam mukhabherakam. 5 Ma. natakam. 6 Ma.
@anukkanthitadhivacanametam.
     [687]   Puttesu   ca   vipulam  hoti  pemanti  puttati  cattaro
putta  atrajo  putto  khettajo  putto  dinnako  putto  antevasiko
putto   .   puttesu   ca   vipulam  hoti  pemanti  puttesu  ca  adhimattam
hoti pemanti puttesu ca vipulam hoti pemam.
     [688]   Piyavippayogam   vijigucchamanoti   dve  piya  satta  va
piya 1- sankhara va piya 1-.
     {688.1}  Katame  satta  piya  .  idha yassa te honti atthakama
hitakama   phasukama   yogakkhemakama  mata  va  pita  va  bhata
va   bhagini   va   putto   va  dhita  va  mitto  va  amacco  va
nati va salohita va ime satta piya.
     {688.2}  Katame  sankhara  piya. Manapika rupa manapika sadda
manapika gandha manapika rasa manapika photthabba ime sankhara piya.
     {688.3}  Piyavippayogam  vijigucchamanoti piyavippayogam 2- vijigucchamano
attiyamano   harayamanoti  piyavippayogam  vijigucchamano  .  eko  care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                    khidda rati hoti sahayamajjhe
                    puttesu ca vipulam hoti pemam
                    piyavippayogam vijigucchamano
                    eko care khaggavisanakappoti.
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. piyanam vippayogam.
     [689] Catuddiso appatigho ca hoti
                     santussamano itaritarena
                     parissayanam sahita achambhi
                     eko care khaggavisanakappo.
     [690]   Catuddiso   appatigho   ca   hotiti   catuddisoti  so
paccekasambuddho   mettasahagatena   cetasa  ekam  disam  pharitva  viharati
tatha   dutiyam   tatha   tatiyam  tatha  catuttham  iti  uddhamadho  tiriyam  sabbadhi
sabbattataya    sabbavantam   lokam   mettasahagatena   cetasa   vipulena
mahaggatena   appamanena   averena  abyapajjhena  1-  pharitva  viharati
karunasahagatena    cetasa   muditasahagatena   cetasa   upekkhasahagatena
cetasa  ekam  disam  pharitva  viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti
uddhamadho  tiriyam  sabbadhi  sabbattataya  sabbavantam  lokam  upekkhasahagatena
cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena
pharitva viharati.
     {690.1}  Catuddiso  appatigho  ca  hotiti  mettaya  bhavitatta
ye   puratthimaya  disaya  satta  te  appatikula  honti  ye  pacchimaya
disaya   satta   te  appatikula  honti  ye  dakkhinaya  disaya  satta
te   appatikula  honti  ye  uttaraya  disaya  satta  te  appatikula
honti   ye  puratthimaya  anudisaya  satta  te  appatikula  honti  ye
pacchimaya   anudisaya   satta   te   appatikula  honti  ye  dakkhinaya
@Footnote: 1 Ma. abyapajjena. evamuparipi.
Anudisaya   satta   te   appatikula   honti  ye  uttaraya  anudisaya
satta   te   appatikula   honti   ye   hetthimaya   disaya   satta
te   appatikula  honti  ye  uparimaya  disaya  satta  te  appatikula
honti    ye    disasu   vidisasu   satta   te   appatikula   honti
karunaya    bhavitatta    muditaya   bhavitatta   upekkhaya   bhavitatta
ye   puratthimaya   disaya   satta   te   appatikula   honti   .pe.
Ye   disasu   vidisasu   satta   te   appatikula  hontiti  catuddiso
appatigho ca hoti.
     [691]    Santussamano    itaritarenati   so   paccekasambuddho
santuttho    hoti    itaritarena    civarena   itaritaracivarasantutthiya   ca
vannavadi   na   ca   civarahetu   anesanam   appatirupam  apajjati  aladdha
ca    civaram   na   paritassati   laddha   ca   civaram   agadhito   amucchito
anajjhopanno     adinavadassavi     nissaranapanno    paribhunjati    taya
ca   pana   itaritaracivarasantutthiya   nevattanukkamseti   na   param  vambheti
yo   hi   tattha   dakkho   analaso   sampajano  patissato  ayam  vuccati
paccekasambuddho porane agganne ariyavamse thito.
     {691.1}   Santuttho   hoti   itaritarena  pindapatena  itaritara-
pindapatasantutthiya   ca   vannavadi   na   ca   pindapatahetu   anesanam
appatirupam   apajjati   aladdha   ca  pindapatam  na  paritassati  laddha  ca
pindapatam     agadhito     amucchito     anajjhopanno    adinavadassavi
nissaranapanno
Paribhunjati   taya   ca   pana  itaritarapindapatasantutthiya  nevattanukkamseti
na   param  vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso  sampajano  patissato
ayam   vuccati   paccekasambuddho  porane  agganne  ariyavamse  thito .
Santuttho   hoti   itaritarena  senasanena  itaritarasenasanasantutthiya  ca
vannavadi  na  ca  senasanahetu  anesanam  appatirupam  apajjati  aladdha ca
senasanam   na   paritassati   laddha   ca   senasanam   agadhito  amucchito
anajjhopanno       adinavadassavi       nissaranapanno       paribhunjati
taya     ca     pana     itaritarasenasanasantutthiya    nevattanukkamseti
na   param  vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso  sampajano  patissato
ayam vuccati paccekasambuddho porane agganne ariyavamse thito.
     {691.2}  Santuttho  hoti itaritarena gilanapaccayabhesajjaparikkharena
itaritaragilanapaccayabhesajjaparikkharasantutthiya    ca    vannavadi    na   ca
gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu      anesanam     appatirupam     apajjati
aladdha   ca   gilanapaccayabhesajjaparikkharam   na   paritassati   laddha   ca
gilanapaccayabhesajjaparikkharam      agadhito     amucchito     anajjhopanno
adinavadassavi     nissaranapanno     paribhunjati     taya     ca    pana
itaritaragilanapaccayabhesajjaparikkharasantutthiya nevattanukkamseti
na    param   vambheti   yo   hi   tattha   dakkho   analaso   sampajano
patissato    ayam    vuccati    paccekasambuddho    porane    agganne
ariyavamse thitoti santussamano itaritarena.
     [692]   Parissayanam  sahita  achambhiti  parissayati  dve  parissaya
pakataparissaya ca paticchannaparissaya ca.
     Katame   pakataparissaya  .  siha  byaggha  dipi  acchataraccha  1-
koka   gomahisa   2-  hatthi  ahi  vicchika  satapadi  cora  va  assu
manava    katakamma   va   akatakamma   va   cakkhurogo   sotarogo
ghanarogo   jivharogo   kayarogo   sisarogo   kannarogo  mukharogo
dantarogo   kaso   saso   pinaso   daho  jaro  kucchirogo  muccha
pakkhandika   sula   visucika   kuttham   gando  kilaso  soso  apamaro
daddu   kandu   kacchu   rakhasa   vitacchika  lohitam  pittam  madhumeho  amsa
pilaka     bhagandala     pittasamutthana    abadha    semhasamutthana
abadha  vatasamutthana  abadha  sannipatika  abadha  utuparinamaja
abadha     visamapariharaja     abadha     opakkamika    abadha
kammavipakaja    abadha   sitam   unham   jighaccha   pipasa   uccaro
passavo    damsamakasavatatapasirimsapasamphassa   iti   va   ime   vuccanti
pakataparissaya.
     {692.1}   Katame   paticchannaparissaya  .  kayaduccaritam  vaciduccaritam
manoduccaritam      kamacchandanivaranam      byapadanivaranam     thinamiddhanivaranam
uddhaccakukkuccanivaranam     vicikicchanivaranam     rago     doso    moho
kodho   upanaho   makkho   palaso  issa  macchariyam  maya  satheyyam
thambho   sarambho   mano   atimano   mado  pamado  sabbe  kilesa
@Footnote: 1 Ma. accha taraccha. 2 Ma. mahimsa. evamuparipi.
Sabbe   duccarita   sabbe   daratha  sabbe  parilaha  sabbe  santapa
sabbakusalabhisankhara ime vuccanti paticchannaparissaya.
     {692.2}  Parissayati  kenatthena parissaya. Parisahantiti parissaya.
Parihanaya samvattantiti parissaya. Tatrasayati parissaya.
     Katham   parisahantiti  parissaya  .  te  parissaya  tam  puggalam  sahanti
parisahanti   abhibhavanti   ajjhottharanti   pariyadiyanti   pilenti  1-  evam
parisahantiti parissaya.
     {692.3}  Katham  parihanaya  samvattantiti  parissaya  .  te parissaya
kusalanam  dhammanam  antarayaya  parihanaya  samvattanti  .  katamesam kusalanam
dhammanam    .    sammapatipadaya    anulomapatipadaya    apaccanikapatipadaya
anvatthapatipadaya      dhammanudhammapatipadaya     silesu     paripurikaritaya
indriyesu    guttadvarataya   bhojane   mattannutaya   jagariyanuyogassa
satisampajannassa     catunnam    satipatthananam    bhavananuyogassa    catunnam
sammappadhananam    catunnam   iddhipadanam   pancannam   indriyanam   pancannam
balanam    sattannam    bojjhanganam    ariyassa    atthangikassa    maggassa
bhavananuyogassa   imesam   kusalanam   dhammanam   antarayaya   parihanaya
samvattanti. Evam parihanaya samvattantiti parissaya.
     {692.4} Katham tatrasayati parissaya. Tatthete papaka akusala dhamma
uppajjanti   attabhavasannissaya   .   yatha   bile   bilasaya   pana
sayanti   udake  udakasaya  2-  pana  sayanti  vane  vanasaya  pana
@Footnote: 1 Ma. maddanti. 2 Ma. dake dakasaya.
Sayanti    rukkhe    rukkhasaya   pana   sayanti   evameva   tatthete
papaka    akusala    dhamma    uppajjanti   attabhavasannissaya   evam
tatrasayati parissaya.
     {692.5} Vuttam hetam bhagavata santevasiko bhikkhave bhikkhu sacariyako
dukkham  na  phasu  viharati  kathanca  bhikkhave  bhikkhu santevasiko [1]- dukkham
na  phasu  viharati  idha  bhikkhave  bhikkhuno  cakkhuna  rupam  disva uppajjanti
ye   papaka  akusala  dhamma  sarasankappa  sannojaniya  tyassa  anto
vasanti  anvassavanti  papaka  akusala dhammati tasma santevasikoti 2-
vuccati  te  nam samudacaranti 3- papaka akusala dhammati tasma sacariyakoti
vuccati
     {692.6}  puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuno sotena saddam sutva ghanena
gandham  ghayitva  jivhaya  rasam  sayitva  kayena photthabbam phusitva manasa
dhammam   vinnaya   uppajjanti  ye  papaka  akusala  dhamma  sarasankappa
sannojaniya   tyassa   anto   vasanti   anvassavanti  papaka  akusala
dhammati  tasma  santevasikoti  vuccati  te  nam samudacaranti 4- papaka
akusala   dhammati   tasma   sacariyakoti   vuccati   evam  kho  bhikkhave
bhikkhu   santevasiko  sacariyako  dukkham  na  phasu  viharatiti  .  evampi
tatrasayati parissaya.
     {692.7} Vuttam hetam bhagavata tayome bhikkhave antaramala antaraamitta
antarasapatta       antaravadhaka       antarapaccatthika      katame
@Footnote: 1 Ma. sacariyako. 2 Ma. santevasiko. 3-4 Ma. tena samudacarena samudacarantinam.
Tayo   lobho   bhikkhave   antaramalo   antaraamitto   antarasapatto
antaravadhako    antarapaccatthiko    doso   bhikkhave   .pe.   moho
bhikkhave    antaramalo   antaraamitto   antarasapatto   antaravadhako
antarapaccatthiko  ime  kho  bhikkhave  tayo  antaramala  antaraamitta
antarasapatta antaravadhaka antarapaccatthikati.
     {692.8} Anatthajanano lobho     lobho cittappakopano
              bhayamantarato jatam                tam jano navabujjhati
              luddho attham na janati         luddho dhammam na passati
              andhatamam tada hoti              yam lobho sahate naram
              anatthajanano doso              doso cittappakopano
              bhayamantarato jatam                tam jano navabujjhati
              duttho attham na janati         duttho dhammam na passati
              andhatamam tada hoti              yam doso sahate naram
              anatthajanano moho              moho cittappakopano
              bhayamantarato jatam                tam jano navabujjhati
              mulho attham na janati         mulho dhammam na passati
              andhatamam tada hoti              yam moho sahate naranti.
Evampi tatrasayati parissaya.
     {692.9}  Vuttam  hetam bhagavata tayo kho maharaja parissayadhamma 1-
ajjhattam   upapajjamana   uppajjanti   ahitaya   dukkhaya  aphasuviharaya
@Footnote: 1 Ma. purisassa dhamma. evamidisesu padesu.
Katame  tayo  lobho  kho  maharaja  parissayadhammo  ajjhattam uppajjamano
uppajjati  ahitaya  dukkhaya  aphasuviharaya  doso  kho  maharaja .pe.
Moho   kho   maharaja  parissayadhammo  ajjhattam  uppajjamano  uppajjati
ahitaya  dukkhaya  aphasuviharaya  ime  kho  maharaja tayo parissayadhamma
ajjhattam uppajjamana uppajjanti ahitaya dukkhaya aphasuviharayati.
         Lobho doso ca moho ca        purisam papacetasam
         himsanti attasambhuta          tacasaramva samphalanti.
     {692.10} Evampi tatrasayati parissaya. Vuttam hetam bhagavata
                       rago doso ca moho ca itonidana
                       arati rati 1- lomahamso itoja
                       ito samutthaya manovitakka
                       kumaraka dhankamivossajjantiti 2-.
Evampi tatrasayati parissaya.
     {692.11}   Parissayanam  sahitati  parissaye  sahita  agadhita  3-
ajjhottharita   pilava   ghatavati   4-  parissayanam  sahita  .  achambhiti
so   paccekasambuddho  abhiru  acchambhi  anutrasi  apalayi  pahinabhayabheravo
vigatalomahamso   viharatiti   parissayanam   sahita   achambhi  .  eko  care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. rati. 2 Ma. dhankamivossajantiti. 3 Ma. aradhita. 4 Ma. pariyadita
@patinissatati.
                     Catuddiso appatigho ca hoti
                     santussamano itaritarena
                     parissayanam sahita achambhi
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [693] Dussangaha pabbajitapi eke
                     atho gahattha gharamavasanta
                     appossukko paraputtesu hutva
                     eko care khaggavisanakappo.
     [694]   Dussangaha   pabbajitapi  eketi  idhekacce  pabbajitapi
nissayepi   diyyamane   uddesepi  diyyamane  paripucchayapi  diyyamanaya
civarepi   diyyamane   pattepi   diyyamane   lohathalakepi   diyyamane
dhammakarakepi   1-  diyyamane  parissavanepi  diyyamane  kuncikayapi  2-
diyyamanaya    upahanepi   diyyamane   kayabandhanepi   diyyamane   na
sunanti   na   sotam   odahanti   na   annacittam  upatthapenti  anassava
avacanakara    patilomavuttino   anneneva   mukham   karontiti   dussangaha
pabbajitapi eke.
     [695]   Atho   gahattha   gharamavasantati   idhekacce  gahatthapi
hatthimhipi   diyyamane   rathepi  khettepi  vatthumhipi  hirannepi  suvannepi
diyyamane  gamepi  [3]-  nagarepi  [4]- janapadepi diyyamane na sunanti
na    sotam    odahanti    na    annacittam    upatthapenti   anassava
@Footnote: 1 Ma. dhammakaranepi. 2 Ma. thavikepi. 3 Ma. nigamepi 4 Ma. ratthepi.
Avacanakara   patilomavuttino   anneneva   mukham  karontiti  atho  gahattha
gharamavasanta.
     [696]   Appossukko   paraputtesu   hutvati  attanam  thapetva
sabbe  imasmim  atthe  vutta  1-. Appossukko paraputtesu hutvati 2-
appossukko  hutva  abyavato  hutva  anapekkho hutvati appossukko
paraputtesu    hutva    .    eko    care    khaggavisanakappo   .
Tenaha so paccekasambuddho
                     dussangaha pabbajitapi eke
                     atho gahattha gharamavasanta
                     appossukko paraputtesu hutva
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [697] Voropayitva 3- gihibyanjanani
                     sanchinnapatto 4- yatha kovilaro
                     chetvana viro gihibandhanani
                     eko care khaggavisanakappo.
     [698]   Voropayitva   gihibyanjananiti   gihibyanjanani   vuccanti
kesa   ca   massu   ca  mala  ca  gandham  ca  vilepanam  ca  abharanam  ca
pilandanam    ca    vatthanca   parupananca   vetthananca   5-   ucchadananca
parimaddananca   nahapanam   sambahanam   adasam   anjanam  malavilepanam  6-
@Footnote: 1 Ma. paraputta tesu paraputtesu .... 2 Ma. ime patha natthi.
@3 Ma. oropayitva. evamuparipi. 4 Si. Yu. samsinapatto. 5 Ma. vethananca.
@6 Ma. malagandhavilepanam.
Mukhacunnakam  mukhalepam  hatthabaddhanam  1-  sikhabandham  dandam  nalikam  khaggam  chattam
upahana  unhisam  mani  valavijani 2- vodatani 3- vatthani digharassani 4-
iti  va  .  voropayitva  gihibyanjananiti  [5]-  voropetva  [6]-
nikkhipitva patisambhayitvati 7- voropayitva gihibyanjanani.
     [699]   Sanchinnapatto   yatha   kovilaroti   yatha  kovilarassa
pattani   sinani   chinnani   [8]-   patitani   [9]-  evameva  tassa
paccekasambuddhassa  gihibyanjanani  chinnani  [10]-  patitaniti sanchinnapatto
yatha kovilaro.
     [700]  Chetvana  viro  gihibandhananiti  [11]-  viriyavati viro.
Pahuti  viro  .  visaviti  viro  .  alamattoti  viro  .  suroti  viro.
Vikkanto   abhiru   acchambhi   anutrasi   apalayi   pahinabhayabheravo  12-
vigatalomahamsoti viro.
                Arato 13- idheva sabbapapakehi
                nirayadukkhamaticca viriyavaso
                so viriyava padhanava
                viro tadi vuccate tathatta.
Gihibandhanani   vuccanti  putta  ca  [14]-  dasidasa  ca  ajelaka  ca
kukkutasukara   ca   hatthigavassavalava   ca  khettanca  vatthu  ca  hirannanca
suvannanca    gamanigamarajadhaniyo   ca   ratthanca   janapado   ca   koso
ca    kotthagaranca    yankinci    rajaniyavatthu    .   chetvana   viro
@Footnote: 1 Ma. mukhacunnam mukhalepanam hatthabandham. evamuparipi. 2 Ma. vicitrupahanam unhisam
@manim valabijanim. evamuparipi. 3 Ma. odatani. evamuparipi. 4 dighadasani.
@evamuparipi. 5 Ma. gihibyanjanani. 6 Ma. samoropayitva. 7 Ma.
@patipassambhayitavati. 8-10 Ma. sanchinnani. 9 Ma. paripatitani. 11 Ma. viroti.
@12 Ma. pahinabhayabheravoti viro. 13 Ma. virato. 14 Ma. bhariya ca.
Gihibandhananiti    so   paccekasambuddho   viro   gihibandhanani   chinditva
samucchinditva   jahitva   vinodetva   byantikaritva  anabhavangametvati
chetvana   viro   gihibandhanani   .   eko  care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                      voropayitva gihibyanjanani
                      sanchinnapatto yatha kovilaro
                      chetvana viro gihibandhanani
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [701] Sace labhetha nipakam sahayam
                     saddhimcaram sadhuvihari dhiram
                     abhibhuyya sabbani parissayani
                     careyya tenattamano satima.
     [702]   Sace   labhetha   nipakam   sahayanti   sace  nipakam  panditam
pannavantam    buddhimantam    nanim    vibhavim    medhavim   sahayam   labheyya
patilabheyya adhigaccheyya vindeyyati sace labhetha nipakam sahayam.
     [703]  Saddhimcaram  sadhuvihari  dhiranti  saddhimcaranti  ekato  caram .
Sadhuviharinti    pathamenapi    jhanena   sadhuviharim   dutiyenapi   jhanena
tatiyenapi    jhanena    catutthenapi    jhanena   sadhuviharim   mettayapi
cetovimuttiya     sadhuviharim     karunayapi    muditayapi    upekkhayapi
cetovimuttiya        sadhuviharim        akasanancayatanasamapattiyapi
Sadhuviharim    vinnanancayatanasamapattiyapi    akincancayatanasamapattiyapi
nevasannanasannayatanasamapattiyapi sadhuviharim
nirodhasamapattiyapi    sadhuviharim    phalasamapattiyapi    sadhuviharim   .
Dhiranti     dhiram     panditam    pannavantam    buddhimantam    nanim    vibhavim
medhavinti saddhimcaram sadhuvihari dhiram.
     [704]    Abhibhuyya    sabbani   parissayaniti   parissayati   dve
parissaya   pakataparissaya   ca   paticchannaparissaya   ca   .pe.   ime
vuccanti  pakataparissaya  .pe.  ime  vuccanti paticchannaparissaya. [1]-
Abhibhuyya   sabbani   parissayaniti   sabbani   parissayani   2-   abhibhuyya
abhibhavitva    ajjhottharitva   pariyadayitvati   3-   abhibhuyya   sabbani
parissayani.
     [705]   Careyya   tenattamano   satimati   so  paccekasambuddho
tena    nipakena    panditena    pannavantena    buddhimantena    nanina
vibhavina     medhavina    sahayena    saddhim    attamano    tutthamano
hatthamano   pahatthamano   udaggamano   pamuditamano  4-  careyya  vicareyya
iriyeyya    vatteyya    paleyya    yapeyya    yapeyyati   careyya
tenattamano   .   satimati  so  paccekasambuddho  satima  hoti  paramena
satinepakkena   samannagato   cirakatampi   cirabhasitampi   sarita  anussaritati
careyya tenattamano satima. Tenaha so paccekasambuddho
                     sace labhetha nipakam sahayam
@Footnote: 1 Ma. evampi tatrasayati parissaya. 2 Ma. sabbe parissaye. 3 Ma. pariyadiyitva
@madditvati. 4 Ma. muditamano.
                     Saddhimcaram sadhuvihari dhiram
                     abhibhuyya sabbani parissayani
                     careyya tenattamano satimati.
     [706] No ce labhetha nipakam sahayam
                     saddhimcaram sadhuvihari dhiram
                     rajava rattham vijitam pahaya
                     eko care khaggavisanakappo.
     [707]  No  ce  labhetha  nipakam  sahayanti  no  ce  nipakam panditam
pannavantam    buddhimantam    nanim    vibhavim    medhavim   sahayam   labheyya
patilabheyya adhigaccheyya vindeyyati no ce labhetha nipakam sahayam.
     [708]  Saddhimcaram  sadhuvihari  dhiranti  saddhimcaranti  ekato  caram .
Sadhuviharinti   pathamenapi  jhanena  sadhuviharim  .pe.  nirodhasamapattiyapi
sadhuviharim       phalasamapattiyapi      sadhuviharim      .      dhiranti
dhiram    panditam    pannavantam    buddhimantam    nanim    vibhavim   medhavinti
saddhimcaram sadhuvihari dhiram.
     [709]  Rajava  rattham  vijitam pahayati raja khattiyo muddhabhisitto
vijitasangamo    nihatapaccamitto    laddhadhippayo   paripunnakotthagaro
ratthanca     janapadanca     [1]-     kotthagaranca     pahutahirannasuvannam
nagaranca     pariccajitva     kesamassum     oharetva     kasayani
vatthani   acchadetva   agarasma   anagariyam  pabbajitva  akincanabhavam
@Footnote: 1 Ma. kottham.
Upagantva    eko    carati    vicarati    iriyati    vatteti   paleti
yapeti    yapeti    evam   paccekasambuddhopi   sabbam   gharavasapalibodham
chinditva     puttadarapalibodham     chinditva    natipalibodham    chinditva
mittamaccapalibodham    chinditva    kesamassum    oharetva   kasayani
vatthani   acchadetva   agarasma   anagariyam  pabbajitva  akincanabhavam
upagantva    eko    carati    vicarati    iriyati    vatteti   paleti
yapeti   yapetiti   rajava   rattham   vijitam   pahaya   .  eko  care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      no ce labhetha nipakam sahayam
                      saddhimcaram sadhuvihari dhiram
                      rajava rattham vijitam pahaya
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [710] Addha pasamsama sahayasampadam
                     settha sama sevitabba sahaya
                     ete aladdha anavajjabhoji
                     eko care khaggavisanakappo.
     [711]   Addha   pasamsama   sahayasampadanti   addhati  ekamsavacanam
nissamsayavacanam       nikkankhavacanam       advejjhavacanam      advelhakavacanam
niyogavacanam    apannakavacanam    [1]-    avatthanavacanametam   addhati  .
Sahayasampadanti   sahayasampada   vuccati   yo   so  sahayo  asekkhena
@Footnote: 1 Ma. aviraddhavacanam.
Silakkhandhena   samannagato   hoti  asekkhena  samadhikkhandhena  asekkhena
pannakkhandhena asekkhena vimuttikkhandhena asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena
samannagato     hoti     .     addha     pasamsama    sahayasampadanti
sahayasampadam     pasamsama    thomema    kittema    vannemati    addha
pasamsama sahayasampadam.
     [712]   Settha   sama   sevitabba  sahayati  settha  honti
sahaya    silena   samadhina   pannaya   vimuttiya   vimuttinanadassanena
sama   [1]-   honti   sahaya   silena  samadhina  pannaya  vimuttiya
vimuttinanadassanena   settha   va   sahaya   sama  2-  va  sahaya
sevitabba    bhajitabba   payirupasitabba   paripucchitabba   paripanhitabbati
settha sama sevitabba sahaya.
     [713]    Ete    aladdha    anavajjabhojiti    atthi   puggalo
savajjabhoji atthi puggalo anavajjabhoji.
     {713.1} Katamo ca puggalo savajjabhoji. Idhekacco puggalo kuhanaya
lapanaya   nemittakataya   nippesikataya  labhena  labham  nijigimsanataya  3-
darudanena  veludanena  pattadanena  pupphadanena  [4]-  sinanadanena
cunnadanena  mattikadanena  dantakatthadanena  mukhodakadanena  patukamyataya
muggasupataya   5-   paribhatyataya   parapitthimamsikataya   6-   vatthuvijjaya
tiracchanavijjaya   angavijjaya   nakkhattavijjaya   dutagamanena  pahinagamanena
janghapesaniyena    vejjakammena    dutakammena    7-    pindapatipindakena
@Footnote: 1-2 Ma. sadisa. 3 Ma. nijigisanataya. evamuparipi. 4 Ma. phaladanena.
@evamuparipi. 5 Ma. catukamyataya muggasupyataya. evamuparipi. 6 Ma. pithamaddikataya.
@evamuparipi. 7 Ma. navakammena. evamuparipi.
Dananuppadanena    adhammena   visamena   laddha   labhitva   patilabhitva
adhigantva    vinditva    jivikam    kappeti    ayam    vuccati   puggalo
savajjabhoji.
     {713.2}  Katamo  ca  puggalo anavajjabhoji. Idhekacco puggalo na
kuhanaya   na   lapanaya  na  nemittakataya  na  nippesikataya  na  labhena
labham   nijigimsanataya   na   darudanena  na  veludanena  na  pattadanena
na   pupphadanena   na   sinanadanena  na  cunnadanena  na  mattikadanena
na    dantakatthadanena    na    mukhodakadanena   na   patukamyataya   na
muggasupataya   na  paribhatyataya  na  parapitthimamsikataya  na  vatthuvijjaya  na
tiracchanavijjaya   na   angavijjaya   na   nakkhattavijjaya  na  dutagamanena
na   pahinagamanena   na   janghapesaniyena  na  vejjakammena  na  dutakammena
na   pindapatipindakena   na   dananuppadanena   dhammena   samena  laddha
labhitva    patilabhitva    adhigantva   vinditva   jivikam   kappeti   ayam
vuccati puggalo anavajjabhoji.
     {713.3}  Ete  aladdha  anavajjabhojiti  ete  aladdha alabhitva
apatilabhitva   anadhigantva  avinditvati  ete  aladdha  anavajjabhoji .
Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      addha pasamsama sahayasampadam
                      settha sama sevitabba sahaya
                      ete aladdha anavajjabhoji
                     Eko care khaggavisanakappoti.
     [714] Disva suvannassa pabhassarani
                     kammaraputtena sunitthitani
                     sanghattayantani duve bhujasmim
                     eko care khaggavisanakappo.
     [715]    Disva    suvannassa   pabhassaraniti   disva   passitva
tulayitva    tirayitva   vibhavayitva   vibhutam   katva   .   suvannassati
jatarupassa    .    pabhassaraniti    parisuddhani   pariyodataniti   disva
suvannassa pabhassarani.
     [716]    Kammaraputtena    sunitthitaniti   kammaraputto   vuccati
suvannakaro     .     kammaraputtena    sunitthitaniti    kammaraputtena
sunitthitani sukatani suparikammaniti 1- kammaraputtena sunitthitani.
     [717]  Sanghattayantani  duve  bhujasminti  bhujo  vuccati  hattho .
Yatha   ekasmim   hatthe  dve  dhuvarani  ghatenti  2-  evameva  satta
tanhavasena  [3]-  ghatenti 4- tiracchanayoniyam ghatenti pittivisaye ghatenti
manussaloke   ghatenti   devaloke   ghatenti   gatiya   gatim  upapattiya
upapattim   patisandhiya   patisandhim   bhavena  bhavam  samsarena  samsaram  vattena
vattam  ghatenti  [5]-  caranti  viharanti iriyanti vattenti palenti yapenti
yapentiti    sanghattayantani    duve    bhujasmim    .    eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. suparikammakataniti. 2 ma rupurani ghattenti. 3 Ma. ditthivasena niraye.
@4 Ma. ghattenti. evamuparipi. 5 Ma. sanghattenti sanghattenta.
                     Disva suvannassa pabhassarani
                     kammaraputtena sunitthitani
                     sanghattayantani duve bhujasmim
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [718] Evam dutiyena saha 1- mamassa
                     vacabhilapo abhisajjana va
                     etam bhayam ayatim pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [719]   Evam   dutiyena  saha  mamassati  tanhadutiyena  2- .
Tanhadutiyo   va   hoti   puggaladutiyo   va   .   katham   tanhadutiyo
hoti    .    tanhati   rupatanha   saddatanha   gandhatanha   rasatanha
photthabbatanha    dhammatanha   .   yassesa   tanha   appahina   so
vuccati tanhadutiyo.
         Tanhadutiyo puriso            dighamaddhana samsaram
         itthabhavannathabhavam         samsaram nativattati.
Evam   tanhadutiyo   hoti   .  katham  puggaladutiyo  hoti  .  idhekacco
na  attahetu  3-  na  karanahetu  uddhato  avupasantacitto  ekassa  va
dutiyo   hoti   dvinnam   va   tatiyo  hoti  tinnam  va  catuttho  hoti
tattha    bahum    samphappalapam    lapati    seyyathidam    rajakatham   corakatham
mahamattakatham   senakatham   bhayakatham   yuddhakatham   annakatham   panakatham  vatthakatham
@Footnote: 1 Ma. saha. evamuparipi. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. atthahetu.
[1]-  Malakatham  [2]- natikatham yanakatham gamakatham nigamakatham nagarakatham janapadakatham
itthikatham  purisakatham  3-  surakatham  visikkhakatham kumbhatthanakatham [4]- lokakkhayikam
samuddakkhayikam   itibhavabhavakatham   iti  va  5-  katheti  evam  puggaladutiyo
hotiti evam dutiyena saha mamassa.
     [720]   Vacabhilapo   abhisajjana   vati  vacabhilapo  vuccati
battimsa   6-   tiracchanakatha   seyyathidam   rajakatha   corakatha   .pe.
Itibhavabhavakatha   iti  va  .  abhisajjanati  dve  sajjana  tanhasajjana
ca  ditthisajjana  ca  .pe.  ayam  tanhasajjana  .pe.  ayam ditthisajjanati
vacabhilapo abhisajjana va.
     [721]   Etam   bhayam   ayatim   pekkhamanoti   bhayanti   jatibhayam
jarabhayam    byadhibhayam   maranabhayam   rajabhayam   corabhayam   aggibhayam   udakabhayam
attanuvadabhayam   paranuvadabhayam   dandabhayam   duggatibhayam   umibhayam   kumbhilabhayam
avattabhayam   sumsukabhayam   ajivikabhayam   asilokabhayam  parisasarajjabhayam  [7]-
bhayanakam    chambhitattam   lomahamso   cetaso   ubbeggo   utraso  .
Etam   bhayam   ayatim   pekkhamanoti   etam   bhayam   ayatim  pekkhamano
dakkhamano    olokayamano    nijjhayamano    upaparikkhamanoti   etam
bhayam  ayatim  pekkhamano  .  eko  care  khaggavisanakappo  .  tenaha
so paccekasambuddho
                     evam dutiyena saha mamassa
                     vacabhilapo abhisajjana va
@Footnote: 1 Ma. sayanakatham. 2 Ma. gandhakatham. 3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. pubbapetakatham
@nanattakatham. 5 Ma. iti vati saddo natthi. 6 Ma. battimsa. 7 Ma. madanabhayam.
                     Etam bhayam ayatim pekkhamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [722] Kama hi citra madhura manorama
                     viruparupena mathenti cittam
                     adinavam kamagunesu disva
                     eko care khaggavisanakappo.
     [723]  Kama  hi  citra  madhura  manoramati  kamati uddanato
dve   kama   vatthukama   ca  kilesakama  ca  .pe.  ime  vuccanti
vatthukama    .pe.    ime    vuccanti    kilesakama   .   citrati
nanavannarupa       1-       nanavannasadda       nanavannagandha
nanavannarasa     nanavannaphotthabba     .    madhurati    vuttanhetam
bhagavata   pancime   bhikkhave   kamaguna   katame   panca  cakkhuvinneyya
rupa    ittha    kanta   manapa   piyarupa   kamupasanhita   rajaniya
sotavinneyya    sadda    ghanavinneyya    gandha    jivhavinneyya
rasa   kayavinneyya   photthabba   ittha   kanta   manapa  piyarupa
kamupasanhita   rajaniya   ime   kho  bhikkhave  panca  kamaguna  yam  kho
bhikkhave   ime   panca   kamagune   paticca   uppajjati   sukham  somanassam
idam   vuccati   kamasukham   milhasukham   puthujjanasukham   anariyasukham  na  sevitabbam
na   bhajitabbam   na   bhavetabbam   na   bahulikatabbam   bhayitabbam   etassa
sukhassati    vadamiti    kama   hi   citra   madhura   .   manoramati
@Footnote: 1 Ma. nanavanna rupa. evamidisesu padesu.
Manoti   yam   cittam   mano   manasam   hadayam   pandaram   mano   manayatanam
manindriyam vinnanam vinnanakkhandho tajja manovinnanadhatu. [1]-
     [724]     Viruparupena     mathenti     cittanti    nanavannehi
rupehi  .pe.  nanavannehi  photthabbehi  cittam  mathenti  tasenti  2-
hapenti 3- pahapentiti 4- viruparupena mathenti cittam.
     [725]   Adinavam   kamagunesu   disvati   vuttam   hetam  bhagavata
ko   ca   bhikkhave   kamanam   adinavo  idha  bhikkhave  kulaputto  yena
sippatthanena   jivikam   kappeti   yadi   muddhaya  5-  yadi  gananaya  yadi
sankhaya  6-  yadi  kasiya  yadi vanijjaya yadi gorakkhena yadi issatthena 7-
yadi   rajaporisena   yadi   sippayatanena   sitassa   purakkhato   unhassa
purakkhato   damsamakasavatatapasirimsapasamphassehi   rissamano  8-  khuppipasaya
miyyamano   ayam   bhikkhave   kamanam  adinavo  sanditthiko  dukkhakkhandho
kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu
     {725.1}  tassa  ce  bhikkhave  kulaputtassa  evam  utthahato  ghatato
vayamato   te   bhoga   nabhinipphajjanti  so  socati  kilamati  paridevati
urattalim  kandati  sammoham  apajjati  mogham  vata  me  utthanam aphalo vata
me    vayamoti   ayampi   bhikkhave   kamanam   adinavo   sanditthiko
dukkhakkhandho   kamahetu   kamanidanam   kamadhikaranam   kamanameva   hetu
tassa   ce   bhikkhave   kulaputtassa   evam   utthahato  ghatato  vayamato
te    bhoga    abhinipphajjanti   so   tesam   bhoganam   arakkhadhikaranam
@Footnote: 1 Ma. mano ramenti thomenti tosenti pahasentiti kama hi citra madhura manorama.
@2 Ma. tosenti. 3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. pahasentiti.
@5 Ma. muddaya. 6 Ma. sankharena. 7 Ma. issatthena. 8 Ma. samphassamano.
Dukkhadomanassam   patisamvedeti  kinti  me  bhoge  neva  rajano  hareyyum
na   cora  hareyyum  na  aggi  daheyya  na  udakam  vaheyya  na  appiya
dayada   hareyyunti   tassa   evam  arakkhato  gopayato  te  bhoge
rajano   va   haranti   cora   va  haranti  aggi  va  dahati  udakam
va   vahati   appiya   dayada   va   haranti   so   socati  .pe.
Sammoham   apajjati   yampi   me   ahosi   tampi   no  natthiti  ayampi
bhikkhave    kamanam    adinavo    sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu
kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {725.2}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu   rajanopi   rajuhi   vivadanti  khattiyapi  khattiyehi
vivadanti    brahmanapi    brahmanehi    vivadanti    gahapatipi   gahapatihi
vivadanti   matapi   puttena   vivadati   puttopi  matara  vivadati  pitapi
puttena   vivadati   puttopi   pitara   vivadati   bhatapi  bhaginiya  vivadati
bhaginipi   bhatara   vivadati   sahayopi   sahayena   vivadati   te   tattha
kalahavivadapanna      1-      annamannam      panihipi     upakkamanti
ledduhipi      upakkamanti      dandehipi      upakkamanti     satthehipi
upakkamanti     te     tattha     maranampi     nigacchanti    maranamattampi
dukkham   ayampi   bhikkhave   kamanam   adinavo   sanditthiko  dukkhakkhandho
kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {725.3}    Puna    caparam    bhikkhave    kamahetu    kamanidanam
kamadhikaranam    kamanameva    hetu    asicammam    gahetva   dhanukalapam
sannayhitva       ubhatoviyulham      2-      sangamam      pakkhandanti
@Footnote: 1 Ma. kalahaviggahavivadapanna. 2 Ma. ubhatobyulham.
Ususupi    khippamanesu   sattisupi   khippamanasu   asisupi   vijjotalantesu
te     tattha     usuhipi    vijjhanti    sattihipi    vijjhanti    asinapi
sisam    chindanti    te    tattha    maranampi    nigacchanti    maranamattampi
dukkham   ayampi   bhikkhave   kamanam   adinavo   sanditthiko  dukkhakkhandho
kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {725.4}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva    hetu    asicammam    gahetva    dhanukalapam   sannayhitva
addhavalepana    1-    upakariyo   pakkhandanti   ususupi   khippamanesu
sattisupi    khippamanasu   asisupi   vijjotalantesu   te   tattha   usuhipi
vijjhanti     sattihipi     vijjhanti     chakanatiyapi     2-    osincanti
abhivaggena   omaddanti   asinapi   sisam   chindanti   te  tattha  maranampi
nigacchanti   maranamattampi   dukkham   ayampi   bhikkhave   kamanam   adinavo
sanditthiko     dukkhakkhandho     kamahetu     kamanidanam    kamadhikaranam
kamanameva hetu.
     {725.5}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva  hetu  sandhimpi  chindanti  nillopampi  niharanti  ekagarikampi
karonti   paripanthepi   titthanti   paradarampi   gacchanti  tamenam  rajano
gahetva   vividha   kammakarana  karenti  kasahipi  talenti  vettehipi
talenti    addhadandakehipi    talenti    hatthampi   chindanti   padampi
chindanti   .pe.   asinapi  sisam  chindanti  te  tattha  maranampi  nigacchanti
maranamattampi   dukkham   ayampi   bhikkhave   kamanam   adinavo  sanditthiko
@Footnote: 1 Ma. addavalepana. 2 Ma. chakanakayapi.
Dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {725.6}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu   kayena  duccaritam  caranti  vacaya  duccaritam  caranti
manasa  duccaritam  caranti  te  kayena  duccaritam  caritva  vacaya duccaritam
caritva   manasa   duccaritam  caritva  kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim    vinipatam    nirayam    upapajjanti    ayampi   bhikkhave   kamanam
adinavo   samparayiko   dukkhakkhandho  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetuti   .   adinavam   kamagunesu   disvati   kamagunesu
adinavam    disva    passitva    tulayitva    tirayitva    vibhavayitva
vibhutam    katvati    adinavam   kamagunesu   disva   .   eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     kama hi citra madhura manorama
                     viruparupena mathenti cittam
                     adinavam kamagunesu disva
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [726] Iti ca gando ca upaddavo ca
                     rogo ca sallanca bhayanca metam
                     etam bhayam kamagunesu disva
                     eko care khaggavisanakappo.
     [727]   Iti   ca  gando  ca  upaddavo  ca  rogo  ca  sallanca
Bhayanca     metanti     vuttanhetam     bhagavata     bhayanti     bhikkhave
kamanametam    adhivacanam    dukkhanti    bhikkhave    kamanametam   adhivacanam
rogoti   bhikkhave   kamanametam  adhivacanam  gandoti  bhikkhave  kamanametam
adhivacanam  lagganti  1-  bhikkhave  kamanametam  adhivacanam sattoti 2- bhikkhave
kamanametam    adhivacanam    pankoti    bhikkhave    kamanametam   adhivacanam
gabbhoti  bhikkhave  kamanametam  adhivacanam  yasma  3-  ca  bhikkhave  bhayanti
kamanametam  adhivacanam  [4]- kamaragarattayam bhikkhave chandaragavinibandho 5-
ditthadhammikapi bhaya na parimuccati samparayikapi bhaya na parimuccati
     {727.1}   tasma  bhayanti  kamanametam  adhivacanam  yasma  3-  ca
bhikkhave  dukkhanti  rogoti  gandoti  lagganti  1-  sattoti  2-  pankoti
gabbhoti    kamanametam    adhivacanam   [4]-   kamaragarattayam   bhikkhave
chandaragavinibandho     5-    ditthadhammikapi    gabbha    na    parimuccati
samparayikapi   gabbha   na   parimuccati   tasma   gabbhoti   kamanametam
adhivacananti.
         Bhayanca dukkhanca rogo ca       satto panko ca dubhayam 6-
         ete kama pavuccanti 7-      yattha satto puthujjano
         otinno satarupena            gabbhaya ca nigacchati 8-.
         Yato ca bhikkhave bhikkhu 9-        jhananca 10- na rincati
         somam palipatham duggam                atikkamma tathavidham 1-
         pajam jatijarupetam                    phandamanam avekkhatiti.
Iti ca gando ca upaddavo ca rogo ca sallanca bhayanca metam.
@Footnote: 1 Ma. sallanti. 2 Ma. sangoti. 3 Ma. kasma. 4 Ma. yasma ca.
@5 Ma. -baddho. 6 Ma. gando sallanca sango ca. 7 Ma. panko gabbho ca ubhayam.
@8 Ma. puna gabbhaya gacchati. 9 Ma. atapi. 10 Ma. sampajannam na riccati.
@11 Ma. tathavidho.
     [728]   Etam   bhayam  kamagunesu  disvati  etam  bhayam  kamagunesu
disva   passitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam  katvati
etam   bhayam   kamagunesu   disva  .  eko  care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                      iti ca gando ca upaddavo ca
                      rogo ca sallanca bhayanca metam
                      etam bhayam kamagunesu disva
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [729] Sitanca unhanca khudam pipasam
                     vatatape damsasirimsape 1- ca
                     sabbani petani abhisambhavitva
                     eko care khaggavisanakappo.
     [730]    Sitanca    unhanca    khudam   pipasanti   [2]-   dvihi
karanehi    sitam    hoti   abbhantaradhatupakopavasena   va   sitam   hoti
bahiddhautuvasena   va   sitam   hoti  .  unhanti  dvihi  karanehi  unham
hoti    abbhantaradhatupakopavasena   va   unham   hoti   bahiddhautuvasena
va   unham  hoti  .  khudda  3-  vuccati  chatako  .  pipasa  vuccati
udakampiti 4- sitanca unhanca khudam pipasam.
     [731]   Vatatape  damsasirimsape  cati  vatati  puratthima  vata
pacchima  vata  uttara  vata  dakkhina  vata  saraja  vata  [5]-
@Footnote: 1 Ma. damsasarisape. evamuparipi. 2 Ma. sitanti. 3 Ma. khuda. 4 Ma. udakapipasati.
@5 araja vata. evamidisesu thanesu.
Sita   vata   unha   vata   paritta   vata   adhimatta   vata
verambhavata   [1]-   supannavata   talapannavata   vidhupanavata  .
Atapo   vuccati   suriyasantapo   .   damsa  vuccanti  pingalamakkhika .
Sirimsapa vuccanti ahiti vatatape damsasirimsape ca.
     [732]  Sabbani  petani  abhisambhavitvati  abhibhavitva ajjhottharitva
pariyadiyitva    madditvati    sabbani    petani    abhisambhavitva   .
Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      sitanca unhanca khudam pipasam
                      vatatape damsasirimsape ca
                      sabbani petani abhisambhavitva
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [733] Nagova yuthani vivajjayitva
                     sanjatakhandho padumi ularo
                     yathabhirantam vihare aranne
                     eko care khaggavisanakappo.
     [734]    Nagova    yuthani    vivajjayitvati    nago   vuccati
hatthinago   .  paccekasambuddhopi  nago  .  kimkarana  paccekasambuddho
nago   .   agum  na  karotiti  nago  .  na  gacchatiti  nago  .  na
agacchatiti   nago   .   katham  so  paccekasambuddho  agum  na  karotiti
nago   .   agu   vuccanti   papaka   akusala   dhamma  sankilesika
@Footnote: 1 Ma. pakkhavata. evamuparipi.
Ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya.
                Agum na karotiti 1- kinci loke
                sabbasamyoge visajja bandhanani
                sabbattha na sajjati vippamutto
                nago tadi pavuccate tathatta.
     {734.1}  Evam  so  paccekasambuddho  agum  na karotiti nago.
Katham  so  paccekasambuddho  na  gacchatiti  nago . So paccekasambuddho na
chandagatim   gacchati   na   dosagatim   gacchati   na   mohagatim  gacchati  na
bhayagatim   gacchati   na   ragavasena   gacchati   na  dosavasena  gacchati  na
mohavasena   gacchati   na   manavasena  gacchati  na  ditthivasena  gacchati  na
uddhaccavasena   gacchati   na   vicikicchavasena   gacchati   na   anusayavasena
gacchati  na  vaggehi  dhammehi  yayati  niyyati  vuyhati  samhariyati  2-  evam
so paccekasambuddho na gacchatiti nago.
     {734.2}   Katham   paccekasambuddho   na   agacchatiti   nago .
Sotapattimaggena   ye   kilesa   pahina  te  kilese  na  puneti  na
pacceti     na     paccagacchati    sakadagamimaggena    anagamimaggena
arahattamaggena  ye  kilesa  pahina  te  kilese  na  puneti na pacceti
na   paccagacchati  evam  so  paccekasambuddho  na  agacchatiti  nago .
Nagova  yuthani  vivajjayitvati  yatha  so  hatthinago  yuthani vivajjetva
parivajjetva     abhinivajjetva     ekova     aranne    vanamajjhassa
ajjhogahetva 3- carati
@Footnote: 1 Ma. karoti. 2 Ma. samhariyati. 3 Ma. arannavanamajjhogahetva.
Vicarati   iriyati   vatteti   paleti   yapeti  yapeti  paccekasambuddhopi
ganam    vajjetva   1-   parivajjetva   abhivajjetva   eko   care
khaggavisanakappo   2-   arannavanapatthani  pantani  senasanani  patisevati
appasaddani     appanigghosani     vijanavatani     manussarahaseyyakani
patisallanasaruppani    so   eko   gacchati   eko   titthati   eko
nisidati  eko  seyyam  kappeti  eko  gamam pindaya pavisati [3]- eko
patikkamati   eko   raho   nisidati   eko   cankamam   adhitthati  eko
carati   vicarati   iriyati   vatteti   paleti   yapeti  yapetiti  nagova
yuthani vivajjayitva.
     [735]   Sanjatakhandho   padumi   ularoti  yatha  so  hatthinago
sanjatakhandho   sattaratano  va  hoti  attharatano  va  paccekasambuddhopi
sanjatakhandho    asekkhena    silakkhandhena   asekkhena   samadhikkhandhena
asekkhena    pannakkhandhena    asekkhena   vimuttikkhandhena   asekkhena
vimuttinanadassanakkhandhena     .     yatha    so    hatthinago    padumi
paccekasambuddhopi    sattahi    bojjhangapupphehi   padumi   satisambojjhanga-
pupphena       dhammavicayasambojjhangapupphena       viriyasambojjhangapupphena
pitisambojjhangapupphena         passaddhisambojjhangapupphena        samadhi-
sambojjhangapupphena    upekkhasambojjhangapupphena    .    yatha    so
hatthinago   ularo   thamena  balena  javena  surena  paccekasambuddhopi
ularo   silena   samadhina   pannaya   vimuttiya  vimuttinanadassanenati
@Footnote: 1 Ma. vivajjetva. 2 Ma. ime dve patha natthi. 3 sabbattha potthake
@eko abhikkamatiti padena bhavitabbam.
Sanjatakhandho padumi ularo.
     [736]   Yathabhirantam   vihare   aranneti   yatha  so  hatthinago
yathabhirantam   aranne   viharati   paccekasambuddhopi   yathabhirantam   aranne
viharati   pathamenapi   jhanena   yathabhirantam   aranne   viharati   dutiyenapi
tatiyenapi     catutthenapi    jhanena    yathabhirantam    aranne    viharati
mettayapi    cetovimuttiya   yathabhirantam   aranne   viharati   karunayapi
muditayapi   upekkhayapi   cetovimuttiya   yathabhirantam   aranne   viharati
akasanancayatanasamapattiyapi      yathabhirantam      aranne     viharati
vinnanancayatanasamapattiyapi akincannayatanasamapattiyapi
nevasannanasannayatanasamapattiyapi      phalasamapattiyapi      yathabhirantam
aranne   viharatiti   yathabhirantam   vihare   aranne   .   eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      nagova yuthani vivajjayitva
                      sanjatakhandho padumi ularo
                      yathabhirantam vihare aranne
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [737] Atthana tam sanganikaratassa
                     yam phussaye 1- samayikam vimuttim
                     adiccabandhussa vaco nisamma
                     eko care khaggavisanakappo.
@Footnote: 1 Ma. phassaye. evamuparipi.
     [738]   Atthana   tam   sanganikaratassa   yam   phussaye   samayikam
vimuttinti   vuttam   hetam   bhagavata   yavatananda   bhikkhu  sanganikaramo
sanganikarato     sanganikaramatam     anuyutto     ganaramo    ganarato
ganasammudito      ganaramatam      anuyutto      yantam     nekkhammasukham
pavivekasukham     upasamasukham    sambodhisukham    tassa    sukhassa    nikamalabhi
bhavissati   akicchalabhi   akasiralabhiti   netam   thanam   vijjati  .  yo  ca
kho   so   ananda   bhikkhu  eko  ganasma  vupakattho  viharati  tassetam
bhikkhuno    patikankham    yantam    nekkhammasukham    pavivekasukham    upasamasukham
sambodhisukham     tassa     sukhassa    nikamalabhi    bhavissati    akicchalabhi
akasiralabhiti   thanametam   vijjati   .  yavatananda  bhikkhu  sanganikaramo
sanganikarato     sanganikaramatam     anuyutto     ganaramo    ganarato
ganasammudito   ganaramatam   anuyutto   samayikam   1-   va  cetovimuttim
upasampajja   viharissati  asamayikam  va  akuppanti  netam  thanam  vijjati .
Yo   ca   kho   so  ananda  bhikkhu  eko  ganasma  vupakattho  viharati
tassetam   bhikkhuno   patikankham   samayikam   va   cetovimuttim  upasampajja
viharissati   asamayikam   va   akuppanti   thanametam  vijjatiti  .  atthana
tam sanganikaratassa yam phussaye samayikam vimuttim.
     [739]    Adiccabandhussa   vaco   nisammati   adicco   vuccati
suriyo    .    so   gotamo   gottena   paccekasambuddhopi   gotamo
gottena   so   paccekasambuddhopi   suriyassa   gottanatako  gottabandhu
@Footnote: 1 Ma. samayikam. evamuparipi.
Tasma    paccekasambuddho    adiccabandhu    .   adiccabandhussa   vaco
nisammati    adiccabandhussa   vacanam   byapatham   desanam   anusandhim   sutva
sunitva    uggahetva   upadharayitva   upalakkhayitvati   adiccabandhussa
vaco   nisamma   .   eko   care   khaggavisanakappo  .  tenaha  so
paccekasambuddho
                      atthana tam sanganikaratassa
                      yam phussaye samayikam vimuttim
                      adiccabandhussa vaco nisamma
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [740] Ditthivisukani upativatto
                     patto niyamam patiladdhamaggo
                     uppannananomhi anannaneyyo
                     eko care khaggavisanakappo.
     [741]    Ditthivisukani    upativattoti   ditthivisukani   vuccanti
visativatthuka    sakkayaditthi   .   idha   assutava   puthujjano   ariyanam
adassavi    ariyadhammassa   akovido   ariyadhamme   avinito   sappurisanam
adassavi    sappurisadhammassa    akovido   sappurisadhamme   avinito   rupam
attato   samanupassati   rupavantam   va  attanam  attani  va  rupam  rupasmim
va     attanam    vedanam    sannam    sankhare    vinnanam    attato
samanupassati    vinnanavantam    va    attanam    attani   va   vinnanam
Vinnanasmim     va    attanam    ya    evarupa    ditthi    ditthigatam
ditthigahanam   ditthikantaro   ditthivisukayikam  ditthivipphanditam  ditthisamyojanam
gaho    patiggaho    abhiniveso   paramaso   kummaggo   micchapatho
micchattam   titthayatanam   vipariyesaggaho   viparitaggaho  vippallasaggaho
micchagaho   ayathavakasmim   yathavakanti   gaho   yavata   dvasatthi
ditthigatani   imani   ditthivisukani  .  [1]-  upativattoti  ditthivisukani
upativatto     atikkanto    samatikkanto    vitivattoti    ditthivisukani
upativatto.
     [742]    Patto    niyamam   patiladdhamaggoti   niyama   vuccanti
cattaro   magga   ariyo   atthangiko   maggo   seyyathidam  sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo    sammasati    sammasamadhi    .    catuhi   ariyamaggehi
samannagato   [2]-   sampatto   adhigato   phusito   sacchikatoti  patto
niyamam    .   patiladdhamaggoti   laddhamaggo   patiladdhamaggo   adhigatamaggo
phusitamaggoti [3]- patto niyamam patiladdhamaggo.
     [743]   Uppannananomhi  anannaneyyoti  tassa  paccekasambuddhassa
nanam    uppannam    samuppannam   nibbattam   abhinibbattam   patubhutam   sabbe
sankhara   aniccati   nanam   uppannam   samuppannam   nibbattam  abhinibbattam
patubhutam  sabbe  sankhara  dukkhati  .pe.  yankinci  samudayadhammam  sabbantam
nirodhadhammanti nanam uppannam
@Footnote: 1 Ma. ditthivisukani. 2 Ma. niyamam patto. 3 Ma. sacchikatamaggoti.
Samuppannam    nibbattam    abhinibbattam    patubhutanti   uppannananomhi  .
Anannaneyyoti   so   paccekasambuddho   na   paraneyyo  na  parapattiyo
na    parapaccayo    na    parapatibaddhagu    yathabhutam    janati    passati
asammulho   sampajano   patissato   sabbe  sankhara  aniccati  .pe.
Yankinci    samudayadhammam    sabbantam   nirodhadhammanti   na   paraneyyo   na
parapattiyo    na    parapaccayo    na   parapatibaddhagu   yathabhutam   janati
passati     asammulho     sampajano     patissatoti    uppannananomhi
anannaneyyo   .   eko   care   khaggavisanakappo   .  tenaha  so
paccekasambuddho
                     ditthivisukani upativatto
                     patto niyamam patiladdhamaggo
                     uppannananomhi anannaneyyo
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [744] Nillolupo nikkuho nippipaso
                     nimmakkho niddhantakasavamoho
                     nirasaso 1- sabbaloke bhavitva
                     eko care khaggavisanakappo.
     [745]   Nillolupo  nikkuho  nippipasoti  loluppa  2-  vuccati
tanha   yo   rago   sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam .
Sa   loluppa   tanha   tassa   paccekasambuddhassa  pahina  ucchinnamula
@Footnote: 1 Si. nirasayo. 2 Ma. loluppam.
Talavatthukata     anabhavangata     ayatim    anuppadadhamma    tasma
paccekasambuddho     nillolupo    .    nikkuhoti    tini    kuhanavatthuni
paccayapatisevanasankhatam      kuhanavatthu      iriyapathasankhatam     kuhanavatthu
samantajappanasankhatam kuhanavatthu.
     {745.1}  Katamam  paccayapatisevanasankhatam  kuhanavatthu . Idha gahapatika
bhikkhum   nimantenti   civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi .
So   papiccho   icchapakato  atthiko  civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharanam     bhiyyokamyatam    upadaya    civaram    paccakkhati
pindapatam    paccakkhati    senasanam    paccakkhati   gilanapaccayabhesajja-
parikkharam paccakkhati.
     {745.2}   So  evamaha  kim  samanassa  mahagghena  civarena  etam
saruppam   yam   samano   susana   va  sankarakuta  va  papanika  va
nantakani    uccinitva    sanghatim    katva   dhareyya   kim   samanassa
mahagghena    pindapatena   etam   saruppam   yam   samano   unchacariyaya
pindiyalopena   jivikam   kappeyya   kim   samanassa  mahagghena  senasanena
etam  saruppam  yam  samano  rukkhamuliko  va  assa  abbhokasiko  va  kim
samanassa    mahagghena    gilanapaccayabhesajjaparikkharena    etam   saruppam
yam   samano  putimuttena  va  haritakikhandena  va  osatham  1-  kareyyati
tadupadaya   lukham   civaram  dhareti  lukham  pindapatam  bhunjati  lukham  senasanam
patisevati    lukham    gilanapaccayabhesajjaparikkharam   patisevati   .   tamenam
@Footnote: 1 Ma. osadham.
Gahapatika    evam    jananti    ayam    samano    appiccho   santuttho
pavivitto    asamsattho   araddhaviriyo   dhutavadoti   bhiyyo   nimantenti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi.
     {745.3}   So   evamaha  tinnam  sammukhibhava  saddho  kulaputto
bahum   punnam   pasavati   saddhaya   sammukhibhava   saddho   kulaputto   bahum
punnam    pasavati   deyyadhammassa   sammukhibhava   saddho   kulaputto   bahum
punnam    pasavati   dakkhineyyanam   sammukhibhava   saddho   kulaputto   bahum
punnam   pasavati   tumhakancevayam  saddha  atthi  deyyadhammo  ca  samvijjati
ahanca  patiggahako  sacaham  1-  na  patiggahessami  evam tumhe punnena
paribahira   bhavissatha   na   mayham   imina   attho  apica  tumhakanceva
anukampaya    patigganhamiti    tadupadaya   bahumpi   civaram   patigganhati
bahumpi    pindapatam    patigganhati    bahumpi    senasanam   patigganhati
bahumpi   gilanapaccayabhesajjaparikkharam   patigganhati   .   ya   evarupa
bhakutika    bhakutiyam    kuhana    kuhayana    kuhitattam    idam   vuccati
paccayapatisevanasankhatam kuhanavatthu.
     {745.4}  Katamam  iriyapathasankhatam  kuhanavatthu . Idhekacco papiccho
icchapakato    sambhavanadhippayo    evam   mam   jano   sambhavessatiti
gamanam   santhapeti   thanam   santhapeti   nissajjam   santhapeti   seyyam  2-
santhapeti    panidhaya    gacchati    panidhaya    titthati   panidhaya   nisidati
panidhaya    seyyam    kappeti    samahito    viya    gacchati   samahito
@Footnote: 1 Ma. saceham. 2 Ma. sayanam.
Viya   titthati   samahito   viya   nisidati  samahito  viya  seyyam  kappeti
apathakajjhayiva   hoti   .   ya   evarupa   iriyapathassa   athapana
thapana   santhapana   bhakutika   bhakutiyam   kuhana   kuhayana  kuhayitattam
idam iriyapathasankhatam kuhanavatthu.
     {745.5}   Katamam   samantajappanasankhatam   kuhanavatthu  .  idhekacco
papiccho  icchapakato  sambhavanadhippayo  evam  mam  jano sambhavessatiti
ariyadhammasannissitam  vacam  bhasati  yo  evarupam  civaram  dhareti  so samano
mahesakkhoti  bhanati  .  yo  evarupam  pattam  dhareti  lohathalakam  dhareti
dhammakarakam  dhareti  parissavanam  dhareti  kuncikam  dhareti  upahanam dhareti
kayabandhanam  dhareti  ayogabandhanam  1-  dhareti  so  samano mahesakkhoti
bhanati  .  yassa  evarupo  upajjhayo  so  samano  mahesakkhoti  bhanati.
Yassa   evarupo   acariyo   [2]-   samanupajjhayaka   samanacariyaka
mitta sandittha sambhatta sahaya so samano mahesakkhoti bhanati.
     {745.6} Yo evarupe vihare vasati so samano mahesakkhoti bhanati.
Yo  evarupe  addhayoge 3- vasati hammiye vasati [4]- guhayam vasati [5]-
kutiya   vasati   kutagare  vasati  atte  vasati  male  vasati  uddande
vasati  upatthanasalayam  vasati  mandape  vasati  rukkhamule  vasati  so samano
mahesakkhoti  bhanati  .  athava  korajikakorajiko  bhakutikabhakutiko  kuhakuho
lapalapo         mukhasambhavito        6-        ayam        samano
@Footnote: 1 Ma. ayogam. 2 Ma. evarupa. 3 Ma. vihare addhayoge. 4 Ma. pasade
@vasati hammiye vasati. 5 Ma. lene vasati. 6 Ma. kuhakakuhako lapakalapako
@mukhasambhaviko.
Imasam    evarupanam    santanam    viharasamapattinam    labhiti    tadisam
gambhiram    gulham    nipunam    paticchannam    lokuttarasunnatapatisannutam    katham
katheti   .   ya   evarupa   bhakutika   bhakutiyam   kuhana   kuhayana
kuhayitattam 1- idam samantajappanasankhatam kuhanavatthu.
     {745.7}    Tassa   paccekasambuddhassa   imani   tini   kuhanavatthuni
pahinani    samucchinnani    vupasantani   patippassaddhani   abhabbuppattikani
nanaggina    daddhani    tasma   so   paccekasambuddho   nikkuho  .
Nippipasoti   pipasa   vuccati   tanha   yo  rago  sarago  .pe.
Abhijjha    lobho    akusalamulam    .    sa   pipasa   tanha   tassa
paccekasambuddhassa   pahina   ucchinnamula   talavatthukata   anabhavangata
ayatim    anuppadadhamma   tasma   so   paccekasambuddho   nippipasoti
nillolupo nikkuho nippipaso.
     [746]   Nimmakkho   niddhantakasavamohoti   makkhati   yo  makkho
makkhayana   makkhayitattam   nitthuriyam   nitthuriyakammam   .  kasavati  rago
kasavo   doso   kasavo   moho   kasavo  kodho  upanaho  makkho
palaso   .pe.   sabbakusalabhisankhara   kasava   .  mohoti  dukkhe
ananam   dukkhasamudaye   ananam   dukkhanirodhe   ananam  dukkhanirodhagaminiya
patipadaya     ananam     pubbante     ananam     aparante     ananam
pubbantaparante     ananam     idappaccayatapaticcasamuppannesu    dhammesu
ananam    yam    evarupam    ananam    adassanam   anabhisamayo   ananurodho
@Footnote: 1 Ma. kuhitattam.
Asambodho   1-  appativedho  asangahana  apariyogahana  asamapekkhana
apaccavekkhana     apaccakkhakammam     dummejjham     balyam    asampajannam
moho  [2]-  sammoho  [3]-  avijjogho  avijjayogo  avijjanusayo
avijjapariyutthanam   avijjajalam   4-  avijjalangi  moho  akusalamulam .
Tassa  paccekasambuddhassa  makkho  ca  kasavo  ca  moho  ca vanta [5]-
niddhanta   pahina   samucchinna   vupasanta  patippassaddha  abhabbuppattika
nanaggina     daddha    tasma    so    paccekasambuddho    nimmakkho
niddhantakasavamoho.
     [747]    Nirasaso    sabbaloke    bhavitvati   asa   vuccati
tanha   yo   rago   sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam .
Sabbaloketi     sabbaapayaloke     sabbamanussaloke     sabbadevaloke
sabbakhandhaloke    sabbadhatuloke    sabbaayatanaloke    .    nirasaso
sabbaloke    bhavitvati    sabbaloke    nirasaso   bhavitva   nittanho
bhavitva   nippipaso   bhavitvati   nirasaso   sabbaloke   bhavitva  .
Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     nillolupo nikkuho nippipaso
                     nimmakkho niddhantakasavamoho
                     nirasaso sabbaloke bhavitva
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [748] Papam sahayam parivajjayetha
@Footnote: 1-4 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. pamoho. 3 Ma. avijja. 5 Ma. samvanta.
                    Anatthadassim visame nivittham
                    sayam na seve pasutam pamattam
                    eko care khaggavisanakappo.
     [749]   Papam   sahayam  parivajjayethati  papasahayo  vuccati  yo
so   sahayo   dasavatthukaya   micchaditthiya   samannagato   natthi  dinnam
natthi   yittham   [1]-  natthi  sukatadukkatanam  kammanam  phalam  vipako  natthi
ayam   loko   natthi   paro   loko   natthi  mata  natthi  pita  natthi
satta    opapatika    natthi    loke    samanabrahmana   sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva  pavedentiti  ayam  papasahayo  .  papam sahayam parivajjayethati
papam    sahayam   parivajjayetha   2-   vivajjeyya   3-   parivajjeyyati
papam sahayam parivajjayetha.
     [750]    Anatthadassim    visame   nivitthanti   anatthadassi   vuccati
yo   so   sahayo   dasavatthukaya   micchaditthiya   samannagato   natthi
dinnam   natthi   yittham   .pe.   ye   imanca   lokam  paranca  lokam  sayam
abhinna   sacchikatva   pavedentiti   ayam   anatthadassi   4-  .  visame
nivitthanti   visame   kayakamme  nivittham  visame  vacikamme  nivittham  visame
manokamme   nivittham   visame  panatipate  nivittham  visame  adinnadane
nivittham    visame   kamesu   micchacare   nivittham   visame   musavade
nivittham   visamaya   pisunaya   vacaya  nivittham  visamaya  pharusaya  vacaya
nivittham    visame   samphappalape   nivittham   visamaya   abhijjhaya   nivittham
visame   byapade   nivittham   visamaya   micchaditthiya   nivittham  visamesu
@Footnote: 1 Ma. natthi hutam. 2 Ma. vajjeyya. 3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. ime
@dve patha natthi.
Sankharesu   nivittham   visamesu   pancasu  kamagunesu  nivittham  [1]-  sattam
allinam upagatam ajjhositam adhimuttanti anatthadassim visame nivittham.
     [751]   Sayam  na  seve  pasutam  pamattanti  pasutanti  yopi  kame
esati   gavesati   pariyesati   taccarito   tabbahulo  taggaruko  tanninno
tappono  tappabbharo tadadhimutto tadadhipateyyo sopi kamappasuto. [2]-
Yopi   tanhavasena   rupe  pariyesati  yopi  tanhavasena  rupe  patilabhati
yopi   tanhavasena   rupe   paribhunjati  sadde  gandhe  rase  photthabbe
paribhunjati    taccarito    tabbahulo    taggaruko    tanninno   tappono
tappabbharo tadadhimutto tadadhipateyyo sopi kamappasuto.
     {751.1}   Pamattanti   pamado  vattabbo  .  kayaduccarite  va
vaciduccarite   va   manoduccarite  va  pancasu  va  kamagunesu  cittassa
vossaggo    vossagganuppadanam    kusalanam   va   dhammanam   bhavanaya
asakkaccakiriyata     asataccakiriyata     anatthitakiriyata    olinavuttita
nikkhittacchandata    nikkhittadhurata    anasevana   abhavana   abahulikammam
anadhitthanam   ananuyogo   yo   evarupo  pamado  pamajjana  pamajjitattam
ayam   vuccati  pamado  .  sayam  na  seve  pasutam  pamattanti  pasutanca  na
seveyya   pamattanca   [3]-   na  seveyya  [4]-  na  niseveyya  na
samseveyya  na  patiseveyya  5-  na acareyya na samacareyya na samadaya
@Footnote: 1 Ma. visamesu pancasu nivaranesu nivittham vinivittham. 2 Ma. yopi tanhavasena rupe
@pariyesati. sadde. gandhe. rase. photathabbe pariyesati taccarito ... tadadhipateyyo.
@sopi kamappasuto. yopi tanhavasena rupe patilabhati sadde. gandhe. rase.
@photathabbe patilabhati taccarito ... tadadhipateyyo. sopi kamappasuto. yopi tanhavasena
@rupe paribhunjati. sadde. ganadhe. rase. photthabbe paribhunjati taccarito ...
@tadadhipateyyo. sopi kamappasuto. yatha kalahakarako kalahappasuto kammakarako
@kammappasto gocare caranto gocarappasuto nayi jhanappasuto. evameva yo kame
@esati gavesati pariyesati taccarito ... tadadhipateyyo. sopi kamappasuto. 3 Ma. sayam.
@4 Ma. samam na seveyya. 5 Ma. parisamseveyya.
Vatteyyati  sayam  na  seve pasutam pamattam. Eko care khaggavisanakappo.
Tenaha so paccekasambuddho
                      papam sahayam parivajjayetha
                      anatthadassim visame nivittham
                      sayam na seve pasutam pamattam
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [752] Bahussutam dhammadharam bhajetha
                     mittam ularam patibhanavantam
                     annaya atthani vineyya kankham
                     eko care khaggavisanakappo.
     [753]  Bahussutam  dhammadharam  bhajethati  bahussutanti  bahussuto  [1]-
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana
pariyosanakalyana     sattha     sabyanjana     2-    kevalaparipunnam
parisuddham    brahmacariyam    abhivadanti    tatharupassa    dhamma   bahussuta
honti  dhata  3-  vacasa  paricita  manasanupekkhita ditthiya supatividdha.
Dhammadharanti   dhammam   dharentam   suttam  geyyam  veyyakaranam  gatham  udanam
itivuttakam   jatakam   abbhutadhammam   4-   vedallam   .   bahussutam  dhammadharam
bhajethati   bahussutanca   dhammadharanca   mittam   bhajeyya   [5]-  seveyya
niseveyya samseveyya patiseveyyati bahussutam dhammadharam bhajetha.
     [754]   Mittam   ularam   patibhanavantanti   ularo  hoti  mitto
@Footnote: 1 Ma. hoti mitto. 2 Ma. sattham sabyanjanam. 3 Ma. dhata 4 Ma. abbhutadhammam.
@evamuparipi. 5 Ma. sambhajeyya.
Silena    samadhina    pannaya    vimuttiya    vimuttinanadassanena   .
Patibhanavantanti       tayo       patibhanavanto       pariyattipatibhanava
paripucchapatibhanava adhigamapatibhanava.
     {754.1}   Katamo   pariyattipatibhanava  .  idhekaccassa  buddhavacanam
pariyaputam   hoti   suttam   geyyam  veyyakaranam  gatha  udanam  itivuttakam
jatakam   abbhutadhammam   vedallam   tassa   pariyattim   nissaya  patibhati  ayam
pariyattipatibhanava.
     {754.2}  Katamo  paripucchapatibhanava  .  idhekacco paripucchita 1-
hoti  atthe  ca  naye  ca  lakkhane  ca  karane ca thanathane ca tassa
paripuccham nissaya patibhati ayam paripucchapatibhanava.
     {754.3}  Katamo  adhigamapatibhanava  .  idhekaccassa  adhigata honti
cattaro   satipatthana   cattaro   sammappadhana  cattaro  iddhipada
pancindriyani   panca   balani   satta   bojjhanga   ariyo   atthangiko
maggo    cattaro    ariyamagga    cattari    samannaphalani   catasso
patisambhidayo    chalabhinnayo    .    tassa    attho   nato   dhammo
nato   nirutti   nata   .   atthe   nate  attho  patibhati  dhamme
nate   dhammo   patibhati   niruttiya   nataya   nirutti   patibhati  .
Imesu    tisu    nanam   patibhanapatisambhida   .   so   paccekasambuddho
imaya   patibhanapatisambhidaya   upeto   samupeto   upagato  samupagato
upapanno     samupapanno     samannagato     tasma    paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. paripucchitapi.
Patibhanava     .     yassa     pariyatti    natthi    paripuccha    natthi
adhigamo     natthi     kim     tassa    patibhayissatiti    mittam    ularam
patibhanavantam.
     [755]   Annaya   atthani   vineyya  kankhanti  attattham  annaya
parattham     annaya     ubhayattham    annaya    ditthadhammikattham    annaya
samparayikattham    annaya    paramattham    annaya    abhinnaya   janitva
tulayitva    tirayitva    vibhavayitva   vibhutam   katva   kankham   vineyya
pativineyya    pajaheyya   vinodeyya   byantikareyya   anabhavangameyyati
annaya   atthani  vineyya  kankham  .  eko  care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                     bahussutam dhammadharam bhajetha
                     mittam ularam patibhanavantam
                     annaya atthani vineyya kankham
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [756] Khidda rati 1- kamasukhanca loke
                     analankaritva anapekkhamano
                     vibhusanatthana 2- virato saccavadi
                     eko care khaggavisanakappo.
     [757]    Khidda   rati   kamasukhanca   loketi   khiddati   dve
khidda   kayika   ca   khidda   vacasika   ca   khidda   .pe.   ayam
@Footnote: 1 Ma. khiddam ratim. evamuparipi. 2 Ma. vibhusatthana. evamuparipi.
Kayika  khidda  .pe.  ayam vacasika khidda. Ratiti anukkanthitadhivacanametam
ratiti   .   kamasukhanti  vuttanhetam  bhagavata  pancime  bhikkhave  kamaguna
katame   panca   cakkhuvinneyya   rupa  ittha  kanta  manapa  piyarupa
kamupasanhita     rajaniya    sotavinneyya    sadda    ghanavinneyya
gandha    jivhavinneyya   rasa   kayavinneyya   photthabba   ittha
kanta   manapa   piyarupa   kamupasanhita  rajaniya  ime  kho  bhikkhave
panca   kamaguna   yam   kho   bhikkhave   ime   panca  kamagune  paticca
uppajjati   sukham   somanassam  idam  vuccati  kamasukhanti  kamasukhanca  1- .
Loketi manussaloketi khidda rati kamasukhanca loke.
     [758]    Analankaritva    anapekkhamanoti    khiddanca    ratinca
kamasukhanca   loke   analankaritva   anapekkha   2-  hutva  pajahitva
vinodetva      byantikaritva     anabhavangametvati     analankaritva
anapekkhamano.
     [759]    Vibhusanatthana    virato   saccavaditi   vibhusati   dve
vibhusa atthi agarikavibhusa 3- atthi anagarikavibhusa.
     {759.1} Katama agarikavibhusa. Kesa ca massu ca mala ca gandha 4-
ca     vilepananca    abharananca    pilandhananca    vatthanca    pasadhananca
vetthananca   5-   ucchadanam   parimaddanam   nahapanam   sambahanam   adasam
anjanam   malavilepanam   mukhacunnakam  mukhalepanam  hatthabandham  visikkhabandham  6-
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. anapekkho. 3 Ma. agarikavibhusa. evamuparipi.
@4 Ma. massu ca malagandhanca. evamuparipi. 5 Ma. parupananca vethananca. evamuparipi.
@6 Ma. sikhabandham. evamuparipi.
Dandam     nalikam    khaggam    chattam    upahana    unhisam    valavijjani
odatani vatthani digharassani iti va ayam agarikavibhusa.
     {759.2}   Katama  anagarikavibhusa  .  civaramandana  pattamandana
senasanamandana   imassa   va   putikayassa  bahiranam  va  parikkharanam
mandana  vibhusana  kelana  parikelana  gedhikata  gedhikattam  capalana  1-
capalyam ayam anagarikavibhusa.
     {759.3}  Saccavaditi so paccekasambuddho saccavadi saccasandho theto
paccayiko  [2]-  lokassa  vibhusanatthana arato [3]- pativirato nikkhanto
nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena   cetasa   viharatiti
vibhusanatthana   virato   saccavadi  .  eko  care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                      khidda rati kamasukhanca loke
                      analankaritva anapekkhamano
                      vibhusanatthana virato saccavadi
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [760] Puttanca daram pitaranca mataram
                     dhanani dhannani ca bandhavani
                     hitvana kamani yathodhikani
                     eko care khaggavisanakappo.
     [761]   Puttanca   daram   pitaranca  mataranti  puttanti  cattaro
@Footnote: 1 Ma. gaddhikata gaddhikattam capalata. 2 Ma. avisamvadako. 3 Ma. virato.
Putta  atrajo  putto  khettajo  putto  dinnako  putto  antevasiko
putto    .    dara   vuccanti   bhariyayo   .   pitati   yo   so
janako   .   matati   ya   sa   janikati   puttanca   daram  pitaranca
mataram.
     [762]   Dhanani  dhannani  ca  bandhavaniti  dhanani  vuccanti  [1]-
mutta   mani  veluriyo  sankho  sila  pavalam  rajatam  jatarupam  lohitango
masaragallo    2-    .   dhannani   vuccanti   pubbannam   aparannam  .
Pubbannam  nama  sali  vihi  yavo  godhumo  kangu  varako  kudrusako 3-.
Aparannam  nama  supeyyam  .  bandhavaniti  cattaro  bandhavo  natibandhavapi
bandhu    gottabandhavapi    bandhu    mittabandhavapi   bandhu   sippabandhavapi
bandhuti dhanani dhannani ca bandhavani.
     [763]   Hitvana   kamani   yathodhikaniti   kamati   uddanato
dve   kama   vatthukama   ca  kilesakama  ca  .pe.  ime  vuccanti
vatthukama   .pe.   ime  vuccanti  kilesakama  .  hitvana  kamaniti
vatthukame   parijanitva   kilesakame   pahaya   pajahitva  vinodetva
byantikaritva   anabhavangametvati   hitvana   kamani   .  yathodhikaniti
sotapattimaggena   ye   kilesa   pahina  te  kilese  na  puneti  na
pacceti   na   paccagacchati   sakadagamimaggena   ye   kilesa   pahina
anagamimaggena   ye   kilesa   pahina   arahattamaggena  ye  kilesa
pahina   te   kilese   na   puneti   na   pacceti   na  paccagacchatiti
@Footnote: 1 Ma. hirannam suvannam. 2 Ma. masaragallam. 3 Ma. kudrusako.
Hitvana   kamani   yathodhikani   .   eko  care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccacekasambuddho
                      puttanca daram pitaranca mataram
                      dhanani dhannani ca bandhavani
                      hitvana kamani yathodhikani
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [764] Sango eso parittamettha sokhyam
                     appassado dukkhamettha bhiyyo
                     gando eso iti natva matima
                     eko care khaggavisanakappo.
     [765]   Sango   eso   parittamettha   sokhyanti  sangoti  va
balisanti  va  amisanti  va  laggananti  va  palibodhoti  va  pancannetam
kamagunanam     adhivacanam    .    parittamettha    sokhyanti    vuttanhetam
bhagavata      pancime      bhikkhave     kamaguna     katame     panca
cakkhuvinneyya   rupa   ittha   kanta  manapa  piyarupa  kamupasanhita
rajaniya      sotavinneyya      sadda     ghanavinneyya     gandha
jivhavinneyya    rasa   kayavinneyya   photthabba   ittha   kanta
manapa    piyarupa    kamupasanhita    rajaniya   ime   kho   bhikkhave
panca   kamaguna   yam   kho   bhikkhave   ime   panca  kamagune  paticca
uppajjati    sukham    somanassam   idam   vuccati   kamasukham   appakam   etam
Sukham  [1]-  omakam  etam sukham lamakam etam sukham dukkham 2- etam sukhanti sango
eso parittamettha sokhyam.
     [766]     Appassado    dukkhamettha    bhiyyoti    appassada
kama   vutta   bhagavata  bahudukkha  bahupayasa  3-  adinavo  ettha
bhiyyo   .   atthikankalupama   kama   vutta  bhagavata  .  mamsapesupama
kama   vutta   bhagavata   .   tinukkupama  kama  vutta  bhagavata .
Angarakasupama    kama   vutta   bhagavata   .   supinakupama   kama
vutta    bhagavata    .   yacitakupama   kama   vutta   bhagavata  .
Rukkhaphalupama   kama   vutta   bhagavata   .  asisunupama  kama  vutta
bhagavata   .   sattisulupama   kama   vutta   bhagavata  .  sappasirupama
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyoti appassado dukkhamettha bhiyyo.
     [767]   Gando   eso   iti   natva   matimati  gandoti  va
balisanti   va   amisanti   va  laggananti  va  [4]-  palibodhoti  va
pancannetam    kamagunanam    adhivacanam   .   ititi   padasandhi   padasamsaggo
padaparipuri      akkharasamavayo     byanjanasilitthata     padanupubbakametam
ititi    .    matimati    pandito   pannava   buddhima   nani   vibhavi
medhavi  .  gando  eso  iti  natva  matimati  gandoti  matima natva
balisanti   natva  amisanti  natva  laggananti  natva  [5]-  palibodhoti
natva   janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam  katvati
@Footnote: 1 Ma. parittakam etam sukham thokakam etam sukham. 2 Ma. chatukkam. 3 Ma. bahupayasa.
@evamuparipi. 4 Ma. bandhananti va. evamidisesu padesu. 5 Ma. bandhananti natva.
Gando  eso  iti  natva  matima  .  eko  care  khaggavisanakappo.
Tenaha so paccekasambuddho
                     sango eso parittamettha sokhyam
                     appassado dukkhamettha bhiyyo
                     gando eso iti natva matima
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [768] Sandalayitvana sannojanani
                     jalamva bhetva salilambucari
                     aggiva daddham anivattamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [769]    Sandalayitvana    sannojananiti    dasa    sannojanani
kamaragasannojanam      patighasannojanam     manasannojanam     ditthisannojanam
vicikicchasannojanam        silabbataparamasasannojanam       bhavaragasannojanam
issasannojanam   macchariyasannojanam   avijjasannojanam   .   sandalayitvana
sannojananiti     dasa     sannojanani     dalayitva     sandalayitva
pajahitva   vinodetva  byantikaritva  anabhavangametvati  sandalayitvana
sannojanani.
     [770]  Jalamva  bhetva  salilambucariti  jalam  vuccati  suttajalam.
Salilam   vuccati   udakam   .   ambucari  vuccati  maccho  .  [1]-  jalam
bhinditva  sambhinditva  2-  phalayitva  padalayitva  sampadalayitva  carati
@Footnote: 1 Ma. yatha maccho. 2 Ma. pabhinditva dalayitva.
Vicarati   iriyati   vatteti  paleti  yapeti  yapeti  .  evameva  dve
jala   tanhajalanca   ditthijalanca   .pe.   idam   tanhajalam  .pe.
Idam    ditthijalam    .    tassa   paccekasambuddhassa   tanhajalam   pahinam
ditthijalam    patinissattham    .    tanhajalassa   pahinatta   ditthijalassa
patinissatthatta    so    paccekasambuddho   rupe   na   sajjati   sadde
na    sajjati    gandhe    na   sajjati   .pe.   ditthasutamutavinnatabbesu
dhammesu   na   sajjati   na   gayhati   1-  na  bajjhati  [2]-  nikkhanto
nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena   cetasa   viharatiti
jalamva bhetva salilambucari.
     [771]  Aggiva  daddham  anivattamanoti  yatha  aggi  tinakatthupadanam
dahanto    gacchati    anivattanto   evameva   tassa   paccekasambuddhassa
sotapattimaggena     ye     kilesa     pahina     te     kilese
na   puneti   na   pacceti   na   paccagacchati   sakadagamimaggena   ye
kilesa   pahina   anagamimaggena  ye  kilesa  pahina  arahattamaggena
ye    kilesa    pahina   te   kilese   na   puneti   na   pacceti
na   paccagacchatiti   aggiva   daddham   anivattamano   .   eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     sandalayitvana sannojanani
                     jalamva bhetva salilambucari
                     aggiva daddham anivattamano
@Footnote: 1 Ma. ganhati. 2 Ma. na palibajjhati.
                     Eko care khaggavisanakappoti.
     [772] Okkhittacakkhu na ca padalolo
                     guttindriyo rakkhitamanasano
                     anavassuto aparidayhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [773]   Okkhittacakkhu   na   ca   padaloloti   katham   khittacakkhu
hoti  .  idhekacco  [1]-  cakkhulolo  cakkhuloliyena  samannagato hoti
adittham    dakkhitabbam    dittham    samatikkamitabbanti    aramena   aramam
uyyanena   uyyanam   gamena   gamam   nigamena   nigamam  nagarena  nagaram
ratthena  rattham  janapadena  janapadam  dighacarikam  anvatthacarikam  2-  anuyutto
hoti rupadassanaya evam khittacakkhu hoti.
     {773.1}  Athava  bhikkhu  antaragharam  pavittho  vithim patipanno asamvuto
gacchati  hatthim  olokento  assam  olokento  ratham  olokento pattim
olokento  kumarake  olokento  kumarikayo  olokento itthiyo
olokento   purise  olokento  antarapanam  olokento  gharamukhani
olokento    uddham   olokento   adho   olokento   disavidisam
pekkhamano  3-  gacchati  evampi  khittacakkhu hoti. Athava [4]- cakkhuna
rupam    disva   nimittaggahi   hoti   anubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam
cakkhundriyam      asamvutam      viharantam     abhijjhadomanassa     papaka
akusala    dhamma    anvassaveyyum    tassa   samvaraya   na   patipajjati
@Footnote: 1 Ma. bhikkhu. 2 Ma. anavatthitacarikam. 3 Ma. vipekkhamano. evamuparipi.
@4 Ma. bhikkhu.
Na   rakkhati   cakkhundriyam   na   cakkhundriye   samvaram   apajjati  evampi
khittacakkhu   hoti   .   yatha   va   paneke   bhonto  samanabrahmana
saddhadeyyani    bhojanani    bhunjitva    te    evarupam   visukadassanam
anuyutta   viharanti   seyyathidam   naccam   gitam   vaditam   pekkham  akkhanam
panissaram   vetalam   kumbhathunam   sobhanagarakam   1-   candalam  vamsam  dhovanam
hatthiyuddham  assayuddham mahisayuddham 2- usabhayuddham [3]- mendayuddham kukkutayuddham
[4]-   Dandayuddham   mutthiyuddham   nibbuddham   uyyodhikam   balaggam  senabyuham
anikadassanam   iti   va   evarupam   visukadassanam  anuyutto  hoti  evampi
khittacakkhu hoti.
     {773.2}  Katham  okkhittacakkhu  hoti . Idha 5- bhikkhu na cakkhulolo
cakkhuloliyena  samannagato  hoti  adittham  dakkhitabbam  dittham samatikkamitabbanti
na    aramena    aramam   na   uyyanena   uyyanam   na   gamena
gamam   na   nigamena   nigamam   na  nagarena  nagaram  na  ratthena  rattham  na
janapadena    janapadam    na   dighacarikam   anvatthacarikam   anuyutto   hoti
rupadassanaya   evam   okkhittacakkhu   hoti   .  athava  bhikkhu  antaragharam
pavittho   vithim   patipanno   samvuto   gacchati   na   hatthim   olokento
na    assam    olokento    na    ratham    olokento   na   pattim
olokento  na  kumarake  olokento  na  kumarikayo  olokento
na   itthiyo   olokento   na   purise  olokento  na  antarapanam
olokento   na   gharamukhani   olokento   na   uddham  olokento
@Footnote: 1 Ma. sobhanakam. 2 Ma. mahimsayuddham. 3 Ma. ajayuddham. 4 vattakayuddham.
@5 Ma. idhekacco.
Na   adho   olokento   na   disavidisam  pekkhamano  gacchati  evampi
okkhittacakkhu    hoti    .    athava    cakkhuna    rupam   disva   na
nimittaggahi    hoti    nanubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam   cakkhundriyam
asamvutam  viharantam  abhijjhadomanassa  papaka  akusala dhamma anvassaveyyum
tassa     samvaraya     patipajjati    rakkhati    cakkhundriyam    cakkhundriye
samvaram   apajjati   evampi  okkhittacakkhu  hoti  .  yatha  va  paneke
bhonto     samanabrahmana     saddhadeyyani    bhojanani    bhunjitva
te   evarupam   visukadassanam   ananuyutta   viharanti  seyyathidam  naccam  gitam
vaditam   .pe.   anikadassanam   iti   va   evarupa  visukadassananuyoga
pativirato hoti evampi okkhittacakkhu hoti.
     {773.3}  Na ca padaloloti katham padalolo hoti. Idhekacco [1]-
padalolo  padaloliyena  samannagato  hoti aramena aramam uyyanena
uyyanam   gamena   gamam   nigamena   nigamam   nagarena   nagaram   ratthena
rattham   janapadena   janapadam   dighacarikam   anvatthitacarikam   anuyutto  hoti
evampi    padalolo    hoti   .   athava   bhikkhu   antosangharame
padaloliyena    samannagato    hoti   na   atthahetu   na   karanahetu
uddhato    avupasantacitto    parivenato    parivenam   gacchati   viharato
viharam   gacchati   addhayogato   addhayogam   gacchati   pasadato  pasadam
gacchati    hammiyato   hammiyam   gacchati   guhato   guham   gacchati   lenato
lenam   gacchati   kutiya   kutim   gacchati   kutagarato   kutagaram  gacchati
@Footnote: 1 Ma. bhikkhu.
Attato   attam   gacchati   malato   malam   gacchati  uddandato  uddandam
gacchati    uddositato    uddositam    gacchati    1-    upatthanasalato
upatthanasalam   gacchati   mandapato   mandapam   gacchati  rukkhamulato  rukkhamulam
gacchati   yattha   va   pana   bhikkhu   nisidanti   va  gacchanti  va  tattha
ekassa   va   dutiyo   hoti   dvinnam   va  tatiyo  hoti  tinnam  va
catuttho   hoti   tattha   bahum   samphappalapam   sallapati   2-   seyyathidam
rajakatham   corakatham   .pe.   itibhavabhavakatham   iti   va  kathesi  evampi
padalolo   hoti   .   na   ca   padaloloti   so   paccekasambuddho
padaloliya   arato  virato  pativirato  nikkhanto  nissattho  vippamutto
visamyutto     vimariyadikatena     cetasa    viharati    patisallanaramo
hoti    patisallanarato   ajjhattam   cetosamathamanuyutto   anirakatajjhano
vipassanaya   samannagato   bruheta  sunnagaranam  3-  jhayi  jhanarato
ekattamanuyutto sadatthagarukoti okkhittacakkhu na ca padalolo.
     [774]  [4]-  Guttindriyoti  so  paccekasambuddho  cakkhuna  rupam
disva    na   nimittaggahi   hoti   nanubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam
cakkhundriyam    asamvutam    viharantam   abhijjhadomanassa   papaka   akusala
dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya   patipajjati  rakkhati  cakkhundriyam
cakkhundriye   samvaram   apajjati   sotena   saddam  sutva  ghanena  gandham
ghayitva   jivhaya   rasam  sayitva  kayena  photthabbam  phusitva  manasa
dhammam     vinnaya     na     nimittaggahi    hoti    nanubyanjanaggahi
@Footnote: 1 Ma. ime patha natthi. 2 Ma. palapati. 3 Ma. sunnagaram. 4 Ma. guttindriyo
@rakkhitamanasanoti.
Yatvadhikaranamenam     manindriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa
papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya  patipajjati
rakkhati    manindriyam   manindriye   samvaram   apajjatiti   guttindriyo  .
Rakkhitamanasanoti     gopitamanasano     rakkhitacittoti     guttindriyo
rakkhitamanasano.
     [775]   Anavassuto   aparidayhamanoti   anavassutoti   vuttanhetam
ayasmata    mahamoggallanena    avassutapariyayanca    vo    avuso
desissami   1-   anavassutapariyayanca   tam   sunatha   sadhukam  manasikarotha
bhasissamiti    .    evamavusoti    kho    te    bhikkhu   ayasmato
mahamoggallanassa    paccassosum    .    ayasma    mahamoggallano
etadavoca
     {775.1}  kathancavuso  avassuto  hoti  idhavuso  bhikkhu  cakkhuna
rupam   disva   piyarupe   rupe   adhimuccati  appiyarupe  rupe  byapajjati
anupatthitakayasati    ca    viharati    parittacetaso    tanca   cetovimuttim
pannavimuttim     yathabhutam    nappajanati    yatthassa    te    uppanna
papaka    akusala    dhamma   aparisesa   nirujjhanti   sotena   saddam
sutva   ghanena   gandham   ghayitva   jivhaya   rasam  sayitva  kayena
photthabbam   phusitva   manasa   dhammam  vinnaya  piyarupe  dhamme  adhimuccati
appiyarupe     dhamme    byapajjati    anupatthitakayasati    ca    viharati
parittacetaso      tanca      cetovimuttim     pannavimuttim     yathabhutam
nappajanati    yatthassa    te   uppanna   papaka   akusala   dhamma
@Footnote: 1 Ma. desessami.
Aparisesa  nirujjhanti  ayam  vuccatavuso  bhikkhu  avassuto  cakkhuvinneyyesu
rupesu       avassuto      sotavinneyyesu      saddesu      .pe.
Avassuto   manovinneyyesu   dhammesu   evamvihari   avuso  bhikkhu  1-
cakkhuto  cepi  nam  maro  upasankamati labhateva 2- maro otaram labhati 3-
maro   arammanam   sotato  cepi  nam  .pe.  manato  cepi  nam  maro
upasankamati labhateva maro otaram labhati maro arammanam
     {775.2}  seyyathapi  avuso  nalagaram  va  tinagaram va sukkham
kolapam  corovassikam  4-  puratthimaya  cepi  nam  disaya puriso adittaya
tinukkaya    upasankameyya    labhateva    aggi   otaram   labhati   aggi
arammanam   pacchimaya   cepi   nam   disaya   uttaraya  cepi  nam  disaya
dakkhinaya  cepi  nam  disaya  pacchato  5- cepi nam [6]- uparito 7- cepi
nam  [8]-  yato  kutoci  cepi nam puriso adittaya tinukkaya upasankameyya
labhateva aggi otaram labhati aggi arammanam
     {775.3}  evameva  kho avuso evamvihari bhikkhu 9- cakkhuto cepi
nam  maro  upasankamati  labhateva  maro  otaram  labhati  maro  arammanam
sotato  cepi  nam  .pe.  manato cepi nam maro upasankamati labhateva maro
otaram   labhati   maro   arammanam   evamviharincavuso   bhikkhum   rupa
abhibhavimsu   10-   na   bhikkhu   rupe   abhibhavi  sadda  bhikkhum  abhibhavimsu  na
bhikkhu   sadde   abhibhavi   11-  gandha  bhikkhum  abhibhavimsu  na  bhikkhu  gandhe
abhibhavi   rasa   bhikkhum   abhibhavimsu   na   bhikkhu   rase  abhibhavi  photthabba
@Footnote: 1 evamviharim cavuso bhikkhum. evamuparipi. 2 Ma. labhetheva. evamidisesu padesu.
@3 Ma. labhetha. evamidisesu padesu. 4 Ma. tecoravassikam. 5 Ma. hetthimato.
@6-8 Ma. disaya. 7 Ma. uparimato. 9 Ma. evamviharim bhikkhum. evamuparipi.
@10 Ma. adhibhamsu. evamuparipi. 11 Ma. adhibhosi. evamidisesu padesu.
Bhikkhum   abhibhavimsu   na   bhikkhu   photthabbe  abhibhavi  dhamma  bhikkhum  abhibhavimsu
na   bhikkhu   dhamme   abhibhavi   ayam   vuccatavuso  bhikkhu  rupabhibhuto  1-
saddabhibhuto       gandhabhibhuto       rasabhibhuto       photthabbabhibhuto
abhibhuto  2-  tehi  kilesehi  na  abhibhu  hi  so  papake akusale dhamme
sankilesike  ponobbhavike  sadare  dukkhavipake  ayatimjatijaramaraniye 2-
evam kho avuso avassuto hoti.
     {775.4}  Kathancavuso  anavassuto  hoti  idhavuso  bhikkhu cakkhuna
rupam  disva  piyarupe  rupe  nadhimuccati  appiyarupe  rupe  na  byapajjati
upatthitakayasati    ca    viharati    appamanacetaso   tanca   cetovimuttim
pannavimuttim   yathabhutam   pajanati   yatthassa   te   uppanna   papaka
akusala   dhamma   aparisesa   nirujjhanti  sotena  saddam  sutva  .pe.
Manasa  dhammam  vinnaya  piyarupe  dhamme  nadhimuccati  appiyarupe  dhamme na
byapajjati    upatthitakayasati    ca    viharati    appamanacetaso   tanca
cetovimuttim     pannavimuttim    yathabhutam    pajanati    yatthassa    te
uppanna    papaka    akusala   dhamma   aparisesa   nirujjhanti   ayam
vuccatavuso   bhikkhu   anavassuto   cakkhuvinneyyesu   rupesu   anavassuto
sotavinneyyesu     saddesu    .pe.    anavassuto    manovinneyyesu
dhammesu    evamvihari   avuso   bhikkhu   cakkhuto   cepi   nam   maro
upasankamati   neva   labhati   maro  otaram  na  labhati  maro  arammanam
sotato   cepi   nam  .pe.  manato  cepi  nam  maro  upasankamati  neva
@Footnote: 1 Ma. rupadhibhuto. evamidisesu padesu. 2 Ma. dhammadhibhuto abhibhu anabhibhuto
@adhibhamsu nam papaka akusala dhamma ... jatijaramaraniya.
Labhati maro otaram na labhati maro arammanam
     {775.5} seyyathapi avuso kutagarasala va santhagarasala 1-
va   bahalamattika   allavalepana   2-   puratthimaya  cepi  nam  disaya
puriso   adittaya  tinukkaya  upasankameyya  neva  labhati  aggi  otaram
na   labhati  aggi  arammanam  pacchimaya  cepi  nam  disaya  uttaraya  cepi
nam   disaya   dakkhinaya   cepi   nam  disaya  pacchato  cepi  nam  uparito
cepi   nam   yato   kutoci   cepi   nam   puriso   adittaya  tinukkaya
upasankameyya neva labhati aggi otaram na labhati aggi arammanam
     {775.6}  evameva  kho  avuso evamvihari bhikkhu cakkhuto cepi nam
maro  upasankamati  neva  labhati  maro  otaram  na labhati maro arammanam
sotato   cepi   nam  .pe.  manato  cepi  nam  maro  upasankamati  neva
labhati maro otaram na labhati maro arammanam
     {775.7}  evamviharincavuso  bhikkhum  na  rupa  abhibhavimsu bhikkhu rupe
abhibhavi  na  sadda  bhikkhum  abhibhavimsu  bhikkhu  sadde  abhibhavi  .pe. Na dhamma
bhikkhum   abhibhavimsu   bhikkhu  dhamme  abhibhavi  ayam  vuccatavuso  bhikkhu  rupabhibhu
saddabhibhu   gandhabhibhu   rasabhibhu   photthabbabhibhu  dhammabhibhu  anabhibhuto  3-
tehi  kilesehi  abhibhu  hi  so  papake  3-  akusale dhamme sankilesike
ponobbhavike   sadare   dukkhavipake   ayatimjatijaramaraniye   evam  kho
avuso anavassuto hotiti anavassuto.
     {775.8}    Aparidayhamanoti   ragaggina   4-   aparidayhamano
dosaggina       5-       aparidayhamano       mohaggina      6-
@Footnote: 1 Ma. kutagara va kutagarasala va. 2 Ma. addavalepana.
@3 Ma. adhibhu anadhibhuto adhibhosi te papake .... 4 Ma. ragajena parilahena.
@5 Ma. dosajena parilahena. 6 Ma. mohajena parilahena.
Aparidayhamanoti    anavassuto    aparidayhamano    .    eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     okkhittacakkhu na ca padalolo
                     guttindriyo rakkhitamanasano
                     anavassuto aparidayhamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [776] Oharayitva gihibyanjanani
                     sanchinnapatto yatha parichatto 1-
                     kasayavattho abhinikkhamitva
                     eko care khaggavisanakappo.
     [777]   Oharayitva   gihibyanjananiti   gihibyanjanani   vuccanti
kesa   ca   massu   ca  .pe.  digharassani  iti  va  .  oharayitva
gihibyanjananiti    gihibyanjanani   oropayitva   samoropayitva   [2]-
patippassambhitvati oharayitva gihibyanjanani.
     [778]  Sanchinnapatto  yatha  parichattoti  yatha [3]- parichattako
kovilaro  bahalapattapalaso  sandacchayo 4- evameva so paccekasambuddho
paripunnapattacivaradharoti sanchinnapatto yatha parichatto.
     [779]    Kasayavattho   abhinikkhamitvati   so   paccekasambuddho
sabbam  gharavasapalibodham  chinditva  puttadarapalibodham  chinditva  natipalibodham
@Footnote: 1 Ma. parichattako. evamuparipi. 2 Ma. nikkhipitva. 3 Ma. so. 4 Ma. sandacchayo.
Chinditva   [1]-  sannidhipalibodham  chinditva  kesamassum  oharayitva  2-
kasayani   vatthani   acchadetva   agarasma   anagariyam  pabbajitva
akincanabhavam   upagantva  eko  carati  vicarati  iriyati  vatteti  paleti
yapeti    yapetiti   kasayavattho   abhinikkhamitva   .   eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      oharayitva gihibyanjanani
                      sanchinnapatto yatha parichatto
                      kasayavattho abhinikkhamitva
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [780] Rasesu gedham akaram alolo
                     anannaposi sapadanacari
                     kule kule appatibaddhacitto
                     eko care khaggavisanakappo.
     [781]    Rasesu   gedham   akaram   aloloti   rasesuti   mularaso
khandharaso   tacaraso   pattaraso  puppharaso  phalaraso  ambilam  madhuram  tittikam
katukam  lonikam  kharikam  lambilam  3-  kasavo  sadum  asadum 4- sitam unham.
Santi  loke  5-  samanabrahmana  rasagiddha  te  jivhaggena  rase  6-
pariyesanta   ahindanti   .   ambilam   labhitva   anambilam   pariyesanti
anambilam   labhitva   ambilam   pariyesanti   .   madhuram   labhitva   amadhuram
pariyesanti   amadhuram   labhitva   madhuram   pariyesanti   .  tittikam  labhitva
@Footnote: 1 Ma. mittamaccapalibodham chinditva. 2 Ma. oharetva. 3 Ma. lambikam.
@4 Ma. sadu asadu. 5 Ma. santeke. 6 Ma. rasaggani.
Atittikam    pariyesanti    atittikam    labhitva   tittikam   pariyesanti  .
Katukam  labhitva  akatukam  pariyesanti  akatukam  labhitva  katukam  pariyesanti .
Lonikam     labhitva     alonikam     pariyesanti     alonikam    labhitva
lonikam   pariyesanti   .   kharikam  labhitva  akharikam  pariyesanti  akharikam
labhitva  kharikam  pariyesanti  .  lambilam  1- labhitva kasavam 2- pariyesanti
kasavam  2-  labhitva  lambilam  3- pariyesanti. [4]- Sadum labhitva asadum
pariyesanti   asadum   labhitva  sadum  pariyesanti  .  sitam  labhitva  unham
pariyesanti   unham   labhitva   sitam   pariyesanti  .  te  yam  yam  labhanti
tena  tena  na  tussanti  aparaparam  pariyesanti  [5]- rasesu rata giddha
gadhita mucchita pajjhayanta 6- lagga laggita palibuddha.
     {781.1}    Sa   rasatanha   tassa   paccekasambuddhassa   pahina
ucchinnamula     talavatthukata     anabhavangata    ayatimanuppadadhamma
tasma   so   paccekasambuddho   patisankha  yoniso  aharam  ahareti
neva   davaya  na  madaya  na  mandanaya  na  vibhusanaya  yavadeva  imassa
kayassa    thitiya   yapanaya   vihimsuparatiya   7-   brahmacariyanuggahaya
iti   purananca   vedanam   patihankhami  navanca  vedanam  na  uppadessami
yatra  ca  me  bhavissati  anavajjata  ca  phasuviharo  cati. Yatha vanam
alimpeyya   yavadeva  ropanatthaya  8-  yatha  va  sattho  9-  akkham
abbhanjeyya  yavadeva  bharassa  nittharanatthaya  yatha  va  10-  puttamamsam
[11]-   Ahareyya  yavadeva  kantarassa  nitthanotthaya  evameva  so
@Footnote: 1 Ma. kasavam. 2 Ma. akasavam. 3 Ma. kasavam. 4 Ma. lambikam labhitva
@alambikam pariyesanti alambikam labhitava lambikam pariyesanti. 5 Ma. manapikesu.
@6 Ma. ajjhosanna. 7 Ma. vihimsuparatiya. evamuparipi. 8 Ma. aruhanatthaya.
@9 Ma. ayam patho natthi. 10 Ma. vasaddo natthi. 11 Ma. aharam.
Paccekasambuddho   patisankha   yoniso  aharam  ahareti  neva  davaya
na   madaya   na   mandanaya   na   vibhusanaya  yavadeva  imassa  kayassa
thitiya   yapanaya   vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca
vedanam    patihankhami    navanca   vedanam   na   uppadessami   yatra
ca   me   bhavissati   anavajjata   ca  phasuviharo  cati  .  rasatanhaya
arato   virato   pativirato   nikkhanto  nissattho  vippamutto  visamyutto
vimariyadikatena   cetasa   viharatiti   rasesu   gedham  akaram  .  aloloti
lolati   va   loluppati   1-   va   vuccati   tanha   yo  rago
sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam  .  sa lola 2- loluppa
tanha   tassa   paccekasambuddhassa   pahina   ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata      ayatimanuppadadhamma      tasma     paccekasambuddho
aloloti rasesu gedham akaram alolo.
     [782]     Anannaposi     sapadanacariti     anannapositi    so
paccekasambuddho attananneva poseti na paranti.
         Anannaposimannatam       saresu supatitthitam 3-
         khinasavam vantadosam            tamaham brumi brahmananti.
Anannaposi     sapadanacariti     so    paccekasambuddho    pubbanhasamayam
nivasetva   pattacivaramadaya   gamam   va  nigamam  va  pindaya  pavisati
rakkhiteneva   kayena  rakkhitaya  vacaya  rakkhitena  cittena  upatthitaya
satiya     samvutehi     indriyehi    okkhittacakkhu    iriyapathasampanno
@Footnote: 1 Ma. loluppam. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. dantam sare patitthitam.
Kula    kulam    abhikkamanto    1-    pindaya    caratiti    anannaposi
sapadanacari.
     [783]    Kule    kule    appatibaddhacittoti   dvihi   karanehi
patibaddhacitto   hoti  attanam  va  nicam  thapento  param  uccam  thapento
patibaddhacitto    hoti    attanam   va   uccam   thapento   param   nicam
thapento patibaddhacitto hoti.
     {783.1}   Katham   attanam   nicam   thapento  param  uccam  thapento
patibaddhacitto  hoti  .  tumhe  me  bahupakara aham tumhe nissaya labhami
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam    yampi    me    anne
datum   va   katum   va  mannanti  tumhe  nissaya  tumhe  sampassanta
yampi   me   poranam   matapettikam   namagottam  tampi  me  antarahitam
tumhehi   aham   nayami   asukassa   kulupako   asukaya  kulupakoti  evam
attanam nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti.
     {783.2}  Katham attanam uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto
hoti   .   aham   tumhakam   bahupakaro   tumhe   mam   agamma   buddham
saranam   gata   dhammam   saranam   gata   sangham   saranam  gata  panatipata
pativirata   adinnadana   pativirata   kamesu   micchacara   pativirata
musavada  pativirata  suramerayamajjapamadatthana  pativirata tumhakam [2]-
uddesam  demi  paripuccham  demi  uposatham  akkhami  3-  navakammam  adhitthami
atha  ca  pana  tumhe  mam  pariccajitva  4-  annam  5- sakkarotha garukarotha
@Footnote: 1 Ma. anatikkamanto. 2 Ma. aham. 3 Ma. acikkhami. 4 Ma. ujjhitva.
@5 Ma. anne.
Manetha   pujethati  evam  attanam  uccam  thapento  param  nicam  thapento
patibaddhacitto hoti.
     {783.3}   Kule   kule   appatibaddhacittoti  so  paccekasambuddho
kulapalibodhena   appatibaddhacitto   hoti   ganapalibodhena   appatibaddhacitto
hoti    avasapalibodhena    appatibaddhacitto    hoti    civarapalibodhena
appatibaddhacitto    hoti    pindapatapalibodhena   appatibaddhacitto   hoti
senasanapalibodhena     appatibaddhacitto     hoti    gilanapaccayabhesajja-
parikkharapalibodhena     appatibaddhacitto     hotiti     kule     kule
appatibaddhacitto   .   eko   care  khaggavisanakappo  .  tenaha  so
paccekasambuddho
                      rasesu gedham akaram alolo
                      anannaposi sapadanacari
                      kule kule appatibaddhacitto
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [784] Pahaya pancavaranani cetaso
                     upakkilese byapanujja sabbe
                     anissito chetva snehadosam 1-
                     eko care khaggavisanakappo.
     [785]   Pahaya   pancavaranani   cetasoti  so  paccekasambuddho
kamacchandanivaranam     pahaya    pajahitva    vinodetva    byantikaritva
@Footnote: 1 Ma. - chetva sinehadosam. evamuparipi.
Anabhavangametva    byapadanivaranam   thinamiddhanivaranam   uddhaccakukkuccanivaranam
vicikicchanivaranam         pahaya         pajahitva         vinodetva
byantikaritva   anabhavangametva   vivicceva   kamehi  vivicca  akusalehi
dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja
viharatiti pahaya pancavaranani cetaso.
     [786]    Upakkilese    byapanujja   sabbeti   rago   cittassa
upakkileso   doso  cittassa  upakkileso  moho  cittassa  upakkileso
kodho  upanaho  .pe.  sabbakusalabhisankhara  cittassa  upakkilesa .
Upakkilese    byapanujja    sabbeti    cittassa    sabbe   upakkilese
byapanujja    panuditva    1-    pajahitva   vinodetva   byantikaritva
anabhavangametvati upakkilese byapanujja sabbe.
     [787]   Anissito   chetva   snehadosanti   anissitoti   dve
nissaya   tanhanissayo   ca  ditthinissayo  ca  .pe.  ayam  tanhanissayo
.pe.     ayam     ditthinissayo    .    snehoti    dve    sneha
tanhasneho    ca    ditthisneho    ca   .pe.   ayam   tanhasneho
.pe.  ayam  ditthisneho  .  dosoti  yo  cittassa  aghato  patighato
patigho   2-   pativirodho   kopo  pakopo  sampakopo  doso  padoso
sampadoso    cittassa    byapatti    manopadoso    kodho    kujjhana
kujjhitattam    doso    dussana    dussitattam    byapatti    byapajjana
byapajjitattam  virodho  pativirodho  3-  candikkam  assuropo  anattamanata
@Footnote: 1 Ma. panuditva. 2 Ma. patigham. 3 Ma. ime dve patha natthi.
Cittassa   .   anissito   chetva   snehadosanti  so  paccekasambuddho
tanhasnehanca    ditthisnehanca    dosanca   chetva   ucchetva   1-
samucchetva   pajahitva   vinodetva   byantikaritva   anabhavangametva
cakkhum    anissito    sotam    anissito   .pe.   ditthasutamutavinnatabbe
dhamme    anissito    anallino    anupagato   anajjhosito   anadhimutto
nikkhanto   nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena  cetasa
viharatiti  anissito  chetva  snehadosam . Eko care khaggavisanakappo.
Tenaha so paccekasambuddho
                      pahaya pancavaranani cetaso
                      upakkilese byapanujja sabbe
                      anissito chetva snehadosam
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [788] Vipitthikatvana sukham dukhanca
                     pubbeva ca somanassadomanassam
                     laddhanupekkham samatham visuddham
                     eko care khaggavisanakappo.
     [789]  Vipitthikatvana  sukham  dukhanca  pubbeva ca somanassadomanassanti
so      paccekasambuddho      sukhassa     ca     pahana     dukkhassa
ca    pahana   pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama   adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam   upasampajja  viharatiti  vipitthikatvana
@Footnote: 1 Ma. ucchinditva.
Sukham dukhanca pubbeva ca somanassadomanassam.
     [790]    Laddhanupekkham    samatham    visuddhanti   upekkhati   ya
catutthajjhane  upekkha  upekkhana  ajjhupekkhana  cittassa passaddhata 1-
majjhattata   cittassa   .   samathoti  ya  cittassa  thiti  santhiti  avatthiti
avisaharo    avikkhepo    avisahatamanasata    samatho    samadhindriyam
samadhibalam   sammasamadhi   .   catutthajjhane   upekkha   ca  samatho  ca
suddha    honti    visuddha    pariyodata   anangana   vigatupakkilesa
mudubhuta   kammaniya   thita   anenjappatta   .   laddhanupekkham  samatham
visuddhanti  catutthajjhane 2- upekkhanca samathanca laddhana 3- labhitvati [4]-
laddhanupekkham   samatham   visuddham   .   eko   care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                     vipitthikatvana sukham dukhanca
                     pubbeva ca somanassadomanassam
                     laddhanupekkham samatham visuddham
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [791] Araddhaviriyo paramatthapattiya
                     alinacitto akusitavutti
                     dalhanikkamo thamabalupapanno
                     eko care khaggavisanakappo.
     [792]    Araddhaviriyo    paramatthapattiyati    paramattham    vuccati
@Footnote: 1 Ma. cittasamata cittappassaddhata. 2 Ma. catutthajjhanam. 3 Ma. laddha.
@4 Ma. vinditva patilabhitvati.
Amatam    nibbanam    yo    so   sabbasankharasamatho   sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago  nirodho  nibbanam  .  paramatthassa  pattiya  labhaya
patilabhaya    adhigamaya   phusanaya   sacchikiriyaya   araddhaviriyo   viharati
akusalanam   dhammanam   pahanaya   kusalanam   dhammanam   sampadaya  thamava
dalhaparakkamo     anikkhittadhuro    kusalesu    dhammesuti    araddhaviriyo
paramatthapattiya.
     [793]  Alinacitto  akusitavuttiti  so  paccekasambuddho anuppannanam
papakanam   akusalanam  dhammanam  anuppadaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam
arabhati   cittam   pagganhati   padahati   uppannanam   papakanam  akusalanam
dhammanam  pahanaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam  arabhati cittam pagganhati
padahati  anuppannanam  kusalanam  dhammanam  uppadaya  chandam  janeti  vayamati
viriyam  arabhati  cittam  pagganhati  padahati uppannanam kusalanam dhammanam thitiya
asammosaya  bhiyyobhavaya  vepullaya  bhavanaparipuriya  1- chandam janeti
vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahatiti evam alinacitto akusitavutti.
     {793.1} Athava kamam taco ca nharu ca atthi ca avasussatu 2- [3]-
mamsalohitam   yantam   purisathamena   purisabalena  purisaviriyena  purisaparakkamena
pattabbam   na   tam  papunitva  4-  viriyassa  thanam  5-  bhavissatiti  cittam
pagganhati   padahati   evampi   alinacitto   akusitavutti  .  na  tavaham
imam         pallankam         bhindissami         yava         me
@Footnote: 1 Ma. bhavanaya paripuriya. 2 Ma. avasissatu. 3 Ma. sarire upasussatu.
@4 Ma. apapunitva. 5 Ma. santhanam.
Na    anupadaya    asavehi   cittam   vimuccissatiti   cittam   pagganhati
padahati evampi alinacitto akusitavutti.
         Nassissam 1- na pivissami     viharato na nikkhamim 2-
         napi passam nipatessam            tanhasalle anuhateti
cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti.
     {793.2}  Na  tavaham  imamha  asana  utthahissami yava me na
anupadaya   asavehi   cittam   vimuccissatiti   cittam   pagganhati  padahati
evampi   alinacitto   akusitavutti   .   na   tavaham  imamha  cankama
orohissami     vihara     nikkhamissami    addhayoga    nikkhamissami
pasada      nikkhamissami      hammiya      nikkhamissami      guhaya
nikkhamissami    lena   nikkhamissami   kutiya   nikkhamissami   kutagara
nikkhamissami    atta    nikkhamissami   mala   nikkhamissami   uddanda
nikkhamissami    upatthanasalaya    nikkhamissami    mandapa   nikkhamissami
rukkhamula    nikkhamissami    yava    me    na   anupadaya   asavehi
cittam   vimuccissatiti   cittam   pagganhati   padahati   evampi   alinacitto
akusitavutti    .    imasmimyeva   pubbanhasamaye   ariyadhammam   aharissami
samaharissami     adhigacchissami    phusayissami    sacchikarissamiti    cittam
pagganhati   padahati   evampi   alinacitto   akusitavutti   .  imasmimyeva
majjhantikasamaye    sayanhasamaye    purebhattam    pacchabhattam    purimayame
majjhimayame       pacchimayame       kale       junhe      vasse
@Footnote: 1 Ma. nasissam. 2 Ma. nikkhame.
Hemante   gimhe   purime   vayokhandhe   majjhime   vayokhandhe  pacchime
vayokhandhe    ariyadhammam    aharissami    samaharissami    adhigacchissami
phusayissami    sacchikarissamiti    cittam    pagganhati    padahati   evampi
alinacitto akusitavutti.
     [794]    Dalhanikkamo    thamabalupapannoti    dalhanikkamoti   so
paccekasambuddho  dalhasamadano  ahosi  kusalesu dhammesu avatthitasamadano
kayasucarite    vacisucarite    manosucarite   danasamvibhage   silasamadane
uposathupavase    metteyyataya    1-    petteyyataya   samannataya
brahmannataya     kulejetthapacayikaya    annatarannataresu    adhikusalesu
dhammesuti    dalhanikkamo   .   thamabalupapannoti   so   paccekasambuddho
thamena   ca   balena   ca  viriyena  ca  parakkamena  ca  [2]-  upeto
hoti  samupeto  upagato  samupagato  upapanno  samupapanno samannagatoti
dalhanikkamo   thamabalupapanno   .   eko   care   khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
                       araddhaviriyo paramatthapattiya
                       alinacitto akusitavutti
                       dalhanikkamo thamabalupapanno
                       eko care khaggavisanakappoti.
     [795] Patisallanam jhanamarincamano
                     dhammesu niccam anudhammacari
@Footnote: 1 Ma. matteyyataya. 2 Ma. pannaya ca.
                     Adinavam sammasita bhavesu
                     eko care khaggavisanakappo.
     [796]    Patisallanam   jhanamarincamanoti   so   paccekasambuddho
patisallanaramo   hoti   patisallanarato   ajjhattam   cetosamathamanuyutto
anirakatajjhano   [1]-   jhanamarincati   2-  anuppannassa  va  pathamassa
jhanassa   uppadaya   yutto   payutto   samyutto  ayutto  samayutto
anuppannassa    va    dutiyassa   jhanassa   anuppannassa   va   tatiyassa
jhanassa     anuppannassa     va    catutthassa    jhanassa    uppadaya
yutto   payutto  samyutto  ayutto  samayuttoti  evam  jhanamarincati .
Athava     uppannam     va     pathamam    jhanam    asevati    bhaveti
bahulikaroti    uppannam    va    dutiyam    jhanam   uppannam   va   tatiyam
jhanam   uppannam   va   catuttham   jhanam   asevati  bhaveti  bahulikarotiti
evampi jhanamarincatiti patisallanam jhanamarincamano.
     [797]   Dhammesu  niccam  anudhammacariti  dhamma  vuccanti  cattaro
satipatthana    .pe.    ariyo    atthangiko    maggo    .   katame
anudhamma    .   sammapatipada   anulomapatipada   3-   apaccanikapatipada
anvatthapatipada   dhammanudhammapatipada   silesu   paripurikarita   indriyesu
guttadvarata    bhojane    mattannuta    jagariyanuyogo   satisampajannam
ime   vuccanti   anudhamma   .   dhammesu  niccam  anudhammacariti  dhammesu
niccakalam  [4]-  satatam  samitam  abbokinnam  5-  pokhanupokham  udakummijatam
@Footnote: 1-2 Ma. vipassanaya samannagato bruheta sunnagaram jhayi jhanarato
@ekattamanuyutto sadatthagarukoti patisallanam. jhanamarincamanoti so
@paccekasambuddho dvihi karanehi jhanam na rincati. 3 Ma. ayam patho natthi.
@4 Ma. dhuvakalam. 5 Ma. avokinnam.
Avici  santati  1-  sahitam  phusitam purebhattam pacchabhattam purimayame majjhimayame
pacchimayame    kale    junhe    vasse   hemante   gimhe   purime
vayokhandhe   majjhime   vayokhandhe   pacchime   vayokhandhe   carati  vicarati
iriyati    vatteti    paleti    yapeti    yapetiti    dhammesu   niccam
anudhammacari.
     [798]   Adinavam  sammasita  bhavesuti  sabbe  sankhara  aniccati
adinavam   sammasita   bhavesu   sabbe  sankhara  dukkhati  sabbe  dhamma
anattati    .pe.    yankinci    samudayadhammam    sabbantam   nirodhadhammanti
adinavam    sammasita    bhavesuti    adinavam    sammasita    bhavesu  .
Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      patisallanam jhanamarincamano
                      dhammesu niccam anudhammacari
                      adinavam sammasita bhavesu
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [799] Tanhakkhayam patthayam appamatto
                     anelamugo 2- sutava satima 3-
                     sankhatadhammo niyato padhanava
                     eko care khaggavisanakappo.
     [800]    Tanhakkhayam   patthayam   appamattoti   tanhati   rupatanha
saddatanha    gandhatanha    rasatanha   photthabbatanha   dhammatanha  .
@Footnote: 1 Ma. ime dve patha natthi. 2 Ma. anelamugo. evamuparipi. 3 Ma. satima.
@evamuparipi.
Tanhakkhayam    patthayanti    ragakkhayam    dosakkhayam    mohakkhayam    gatikkhayam
upapattikkhayam   patisandhikkhayam   bhavakkhayam   samsarakkhayam   vattakkhayam   icchanto
patthayanto   [1]-   abhijappantoti   tanhakkhayam   patthayam  .  appamattoti
so   paccekasambuddho   sakkaccakari   sataccakari   .pe.   appamatto
kusalesu dhammesuti tanhakkhayam patthayam appamatto.
     [801]  Anelamugo  sutava satimati anelamugoti so paccekasambuddho
pandito      pannava      buddhima     nani     vibhavi     medhaviti
anelamugo   .  sutavati  so  paccekasambuddho  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhamma    adikalyana    majjhekalyana
pariyosanakalyana    sattha    sabyanjana    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam    abhivadanti    tatharupassa    dhamma    bahussuta    honti
dhata    vacasa    paricita    manasanupekkhita    ditthiya   supatividdhati
sutava   .   satimati   so   paccekasambuddho   satima   hoti  paramena
satinepakkena     samannagato     cirakatampi     cirabhasitampi    saritati
anelamugo sutava satima.
     [802]    Sankhatadhammo    niyato    padhanavati    sankhatadhammo
vuccati   nanam   ya   panna   pajanana   .pe.   amoho  dhammavicayo
sammaditthi   .   sankhatadhammoti   so   paccekasambuddho   sankhatadhammo
natadhammo     tulitadhammo     tiritadhammo    vibhutadhammo    vibhavitadhammo
sabbe     sankhara     aniccati    .pe.     yankinci    samudayadhammam
@Footnote: 1 Ma. sadiyanto pihayanto.
Sabbantam     nirodhadhammanti     sankhatadhammo    natadhammo    tulitadhammo
tiritadhammo  vibhutadhammo  vibhavitadhammo  .  athava  tassa  paccekasambuddhassa
[1]-  Khandha  sankhata  2-  dhatuyo  sankhata  ayatanani  sankhatani
gatiyo   sankhata   upapattiyo   sankhata   patisandhiyo  sankhata  bhava
sankhata samsara sankhata vatta sankhata. Athava [3]- paccekasambuddho
khandhapariyante     thito     dhatupariyante     thito     ayatanapariyante
thito    gatipariyante   thito   upapattipariyante   thito   patisandhipariyante
thito   bhavapariyante   thito   samsarapariyante   thito  vattapariyante  thito
sankharapariyante    thito    antimabhave   thito   [4]-   antimadehadharo
paccekasambuddho.
         Yassayam 5- pacchimako bhavo    carimoyam samussayo
         jatijaramaranasamsaro 6-       natthi tassa punabbhavoti
[7]-  Sankhatadhammo  .  niyatoti  niyama vuccanti cattaro ariyamagga.
Catuhi   ariyamaggehi   samannagatoti   niyato  ariyamaggehi  niyamam  patto
sampatto   [8]-   phusito   sacchikatoti   niyato  .  padhanavati  padhanam
vuccati  viriyam  yo  cetaso  viriyarambho nikkamo parakkamo [9]- ussaho
ussolhi      thamo     dhiti     asithilaparakkamo     anikkhittacchandata
anikkhittadhurata     dhurasampaggaho     viriyam     viriyindriyam     viriyabalam
sammavayamo   .   so   paccekasambuddho   imina  padhanena  upeto
samupeto   upagato   samupagato   upapanno   samupapanno   samannagato
@Footnote: 1 Ma. ca.. 2 Ma. sankhitta. evamidisesu padesu. 3 Ma. so. 4 Ma. antimasamussaye
@thito. 5 Ma. tassayam. 6 Ma. jatimaranasamsaro. 7 Ma. tamkarana paccekasambuddho.
@8 Ma. adhigato. 9 Ma. uyyamo vayamo.
Tasma    so    paccekasambuddho    padhanavati   sankhatadhammo   niyato
padhanava. Eko care khaggavisanakappo.
                     Tenaha so paccekasambuddho
                     tanhakkhayam patthayam appamatto
                     anelamugo sutava satima
                     sankhatadhammo niyato padhanava
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [803] Sihova saddesu asantasanto
                     vatova jalamhi asajjamano
                     padumamva toyena alimpamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [804]   Sihova   saddesu   asantasantoti  yatha  siho  migaraja
saddesu   asantasi   aparisantasi   anutrasi   anubbiggo  anussuki  1-
anutraso    abhiru    acchambhi   anutrasi   apalayi   paccekasambuddhopi
saddesu    asantasi    aparisantasi    anutrasi   anubbiggo   anussuki
anutraso    abhiru    acchambhi    anutrasi    apalayi   pahinabhayabheravo
vigatalomahamso viharatiti sihova saddesu asantasanto.
     [805]   Vatova   jalamhi   asajjamanoti   vatoti   puratthima
vata   pacchima   vata   uttara   vata   dakkhina   vata  saraja
vata  [2]-  sita  vata  unha vata paritta vata adhimatta vata
@Footnote: 1 Ma. anussanki. evamuparipi. 2 Ma. araja vata.
Kalavata   1-   verambhavata  pakkhivata  supannavata  talapannavata
vidhupanavata   .   jalam   vuccati   suttajalam  .  yatha  vato  jalamhi
na   sajjati   na  gayhati  2-  na  bajjhati  na  palibajjhati  evameva  dve
jala     tanhajalanca    ditthijalanca    .pe.    idam    tanhajalam
.pe.     idam    ditthijalam    tassa    paccekasambuddhassa    tanhajalam
pahinam    ditthijalam   patinissattham   tanhajalassa   pahinatta   ditthijalassa
patinissatthatta     so     paccekasambuddho     rupe     na    sajjati
sadde    na    sajjati   .pe.   ditthasutamutavinnatabbesu   dhammesu   na
sajjati   na   gayhati   na   bajjhati   na   palibajjhati  nikkhanto  nissattho
vippamutto    visamyutto    vimariyadikatena   cetasa   viharatiti   vatova
jalamhi asajjamano.
     [806]    Padumamva    toyena    alimpamanoti    padumam    vuccati
padumapuppham   .   toyam   vuccati   udakam  .  yatha  padumapuppham  toyena  na
limpiyati 3- [4]- alittam [5]- anupalittam evameva dve lepa tanhalepo
ca   ditthilepo   ca   .pe.  ayam  tanhalepo  .pe.  ayam  ditthilepo
tassa      paccekasambuddhassa     tanhalepo     pahino     ditthilepo
patinissattho    tanhalepassa    pahinatta   ditthilepassa   patinissatthatta
so   paccekasambuddho   rupe   na   limpati   sadde  na  limpati  .pe.
Ditthasutamutavinnatabbesu  dhammesu  na  limpati [6]- nupalimpati alitto [7]-
anupalitto   nikkhanto   nissattho   vippamutto  visamyutto  vimariyadikatena
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. tanhati. evamidisesu thanesu. 3 Ma. limpati.
@4 Ma. na palimpati na upalimpati. 5 Ma. apalittam. 6 Ma. na palimpati.
@7 Ma. apalitto.
Cetasa    viharatiti    padumamva    toyena    alimpamano    .   eko
care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     sihova saddesu asantasanto
                     vatova jalamhi asajjamano
                     padumamva toyena alimpamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [807] Siho yatha dathabali pasayha
                     raja miganam abhibhuyyacari
                     sevetha pantani senasanani
                     eko care khaggavisanakappo.
     [808]  Siho  yatha  dathabali  pasayha  raja  miganam abhibhuyyacariti
yatha   siho   migaraja   dathabali   dathavudho   sabbe   tiracchanagate
pane     abhibhuyya     abhibhavitva     ajjhottharitva     pariyadiyitva
madditva   carati   vicarati   iriyati   vatteti   paleti  yapeti  yapeti
evameva  1-  paccekasambuddhopi  pannabali pannavudho sabbapanabhute [2]-
pannaya     abhibhuyya     abhibhavitva     ajjhottharitva    pariyadiyitva
madditva    carati    vicarati    iriyati    vatteti    paleti    yapeti
yapetiti siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyyacari.
     [809]   Sevetha   pantani  senasananiti  yatha  siho  migaraja
arannavanapatthani   ajjhogahetva   3-   carati  vicarati  iriyati  vatteti
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. puggale. 3 Ma. arannavanamajjhogahetva.
@evamuparipi.
Paleti  yapeti  yapeti  evameva  1- paccekasambuddhopi arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevati    appasaddani    appanigghosani
vijanavatani   manussarahaseyyakani   patisallanasaruppani  .  so  eko
gacchati   eko   titthati  eko  nisidati  eko  seyyam  kappeti  eko
gamam   pindaya   pavisati   eko   abhikkamati   eko  patikkamati  eko
raho   nisidati   eko   cankamam  adhitthati  eko  carati  vicarati  iriyati
vatteti   paleti   yapeti  yapetiti  sevetha  pantani  senasanani .
Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      siho yatha dathabali pasayha
                      raja miganam abhibhuyyacari
                      sevetha pantani senasanani
                      eko care khaggavisanakappoti.
     [810] Mettam upekkham karunam vimuttim
                     asevamano muditanca kale
                     sabbena lokena avirujjhamano
                     eko care khaggavisanakappo.
     [811]   Mettam   upekkham   karunam  vimuttim  asevamano  muditanca
kaleti   so   paccekasambuddho   mettasahagatena   cetasa  ekam  disam
pharitva   viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha  catuttham  iti  uddhamadho
tiriyam    sabbadhi    sabbattataya    sabbavantam    lokam   mettasahagatena
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Cetasa   vipulena  mahaggatena  appamanena  averena  abyapajjhena  1-
pharitva      viharati     karunasahagatena     cetasa     muditasahagatena
cetasa    upekkhasahagatena   cetasa   ekam   disam   pharitva   viharati
tatha    dutiyam   tatha   tatiyam   tatha   catuttham   iti   uddhamadho   tiriyam
sabbadhi    sabbattataya   sabbavantam   lokam   upekkhasahagatena   cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
viharatiti    mettam    upekkham   karunam   vimuttim   asevamano   muditanca
kale.
     [812]    Sabbena   lokena   avirujjhamanoti   mettadinam   2-
bhavitatta   ye   puratthimaya   disaya   satta  te  appatikula  honti
ye   pacchimaya   disaya   satta   ye   uttaraya  disaya  satta  ye
dakkhinaya   disaya   satta   ye   puratthimaya   anudisaya   satta  ye
pacchimaya   anudisaya   satta   ye   uttaraya   anudisaya  satta  ye
dakkhinaya   anudisaya   satta  ye  adhogamaya  3-  disaya  satta  ye
uparimaya   disaya  satta  ye  dasasu  disasu  vidisasu  4-  satta  te
appatikula  honti  [5]-  .  sabbena  lokena  avirujjhamanoti  sabbena
sattalokena   6-   avirujjhamano   appativirujjhamano  aghattiyamano  7-
appatihannamanoti   sabbena   lokena   avirujjhamano   .  eko  care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                      mettam upekkham karunam vimuttim
@Footnote: 1 Ma. abyapajjena. evamidisesu padesu. 2 Ma. mettaya. 3 Ma. hetthimaya.
@4 Ma. ayam patho natthi. 5 Ma. karunaya bhavitatta .pe. muditaya bhavitatta
@.pe. upekkhaya bhavitatta ye puratthimaya disaya satta .pe. ye dasasu disasu
@satta te appatikula honti. 6 Ma. lokena. 7 Ma. anaghamatiyano.
                     Asevamano muditanca kale
                     sabbena lokena avirujjhamano
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [813] Raganca dosanca pahaya moham
                     sandalayitvana sannojanani
                     asantasam jivitasankhayamhi
                     eko care khaggavisanakappo.
     [814]    Raganca   dosanca   pahaya   mohanti   raganti   yo
rago   sarago   .pe.   abhijjha   lobho   akusalamulam   .  dosanti
yo   cittassa   aghato   .pe.   candikkam   assuropo   anattamanata
cittassa   .   mohoti   dukkhe   ananam   .pe.   avijjalangi  moho
akusalamulam   .   raganca  dosanca  pahaya  mohanti  so  paccekasambuddho
raganca     dosanca     mohanca    pahaya    pajahitva    vinodetva
byantikaritva     anabhavangametvati     raganca     dosanca    pahaya
moham.
     [815]    Sandalayitvana    sannojananiti    dasa    sannojanani
kamaragasannojanam     patighasannojanam     .pe.    avijjasannojanam   .
Sandalayitvana    sannojananiti    [1]-   sannojanani   sandalayitvana
padalayitvana   sampadalayitvana  pajahitvana  vinodetvana  byantikaritvana
anabhavangametvanati sandalayitvana sannojanani.
@Footnote: 1 Ma. dasa.
     [816]     Asantasam    jivitasankhayamhiti    so    paccekasambuddho
jivitapariyosane  asantasi  aparisantasi  1-  anutrasi anubbiggo anussuki
anutraso    abhiru    acchambhi    anutrasi    apalayi   pahinabhayabheravo
vigatalomahamsoti    [2]-   asantasam   jivitasankhayamhi   .   eko   care
khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho
                     raganca dosanca pahaya moham
                     sandalayitvana sannojanani
                     asantasam jivitasankhayamhi
                     eko care khaggavisanakappoti.
     [817] Bhajanti sevanti ca karanattha
                     nikkarana dullabha ajja mitta
                     attatthapanna asuci manussa
                     eko care khaggavisanakappo.
     [818]    Bhajanti    sevanti   ca   karanatthati   attatthakarana
paratthakarana           ubhayatthakarana           ditthadhammikatthakarana
samparayikatthakarana       paramatthakarana       bhajanti       sambhajanti
sevanti [3]- patisevantiti bhajanti sevanti ca karanattha.
     [819]   Nikkarana   dullabha   ajja   mittati   dve   mitta
agarikamitto  4-  ca  anagarikamitto  ca  .pe.  ayam  agarikamitto
.pe.   ayam   anagarikamitto   .  nikkarana  dullabha  ajja  mittati
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. viharatiti. 3 Ma. nisevanti samsevanti.
@4 Ma. agarikamitto. evamuparipi.
Ime  dve  mitta  akarana  [1]-  ahetu  appaccaya dullabhati [2]-
nikkarana dullabha ajja mitta.
     [820]     Attatthapanna    asuci    manussati    attatthapannati
attano   atthaya   attano   hetu  attano  paccaya  attano  karana
bhajanti  sambhajanti  sevanti  nisevanti  samsevanti [3]- acaranti samacaranti
payirupasanti    pucchanti   4-   paripanhantiti   attatthapanna   .   asuci
manussati   asucina   kayakammena   samannagatati   asuci   manussa  .
Asucina    vacikammena    samannagatati   asuci   manussa   .   asucina
manokammena   samannagatati   asuci  manussa  .  asucina  panatipatena
asucina       adinnadanena       asucina       kamesumicchacarena
asucina   musavadena   asuciya   pisunaya   vacaya   asuciya  pharusaya
vacaya    asucina    samphappalapena    asuciya    abhijjhaya   asucina
byapadena   asuciya   micchaditthiya   samannagatati  asuci  manussa .
Asuciya    cetanaya    samannagatati    asuci   manussa   .   asuciya
patthanaya    samannagatati    asuci    manussa   .   asucina   panidhina
samannagatati  asuci  manussa  hina  nihina  parihina  5- omaka lamaka
jatukka parittati attatthapanna asuci manussa.
     [821]    Eko    care   khaggavisanakappoti   ekoti   .pe.
Careti   attha   cariyayo   .pe.   eko   care  khaggavisanakappo .
Tenaha so paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. nikkarana. 2 Ma. dulladdha sudulladdhati. 3 Ma. patisevanti.
@4 Ma. paripucchanti. 5 Ma. ayam patho natthi.
                Bhajanti sevanti ca karanattha
                nikkarana dullabha ajja mitta
                attatthapanna asuci manussa
                eko care khaggavisanakappoti.
                Khaggavisanasuttaniddeso nitthito 1-.
         Ajito tissametteyyo       punnako atha mettagu
         dhotako upasivo ca              nando ca atha hemako
         todeyyakappa dubhayo       jatukanni ca pandito
         bhadravudho udayo ca          posalo capi brahmano
         mogharaja ca medhavi         pingiyo ca mahaisi
         solasannam 2- panetesam      brahmananamva sasanam
         parayananam niddeso       tattaka ca bhavanti hi
         khaggavisanasuttanam          niddesapi tattheva 3- ca
         niddesa duvidha neyya    paripunna sulikkhita 4-.
                    Suttaniddeso samatto.
                      ----------
@Footnote: 1 Ma. ekunavisatimo. 2 Ma. solasanam. 3 Ma. tatheva. 4 Ma. sulakkhitati.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 30 page 317-429. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=6601&modeTY=2              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=6601&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=663&items=159              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=37              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=663              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=2377              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=2377              Contents of The Tipitaka Volume 30 https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30

First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]