ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 30 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 22 : Sutta. Khu. Cūḷaniddeso

                   Khaggavisāṇasuttaniddeso
     [663] Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ
                     aheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ
                     na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [664]   Sabbesu   bhūtesu   nidhāya   daṇḍanti  sabbesūti  sabbena
sabbaṃ   sabbathā  sabbaṃ  asesaṃ  nissesaṃ  pariyādāyavacanametaṃ  sabbesūti .
Bhūtesūti   bhūtā   vuccanti   tasā   ca   thāvarā   ca  .  tasāti  yesaṃ
taṇhā   1-   appahīnā   yesañca   bhayabheravā  appahīnā  .  kiṃkāraṇā
vuccanti   tasā   .   te  tasanti  uttasanti  paritasanti  [2]-  santāsaṃ
āpajjanti    taṃkāraṇā  vuccanti  tasā  .  thāvarāti  yesaṃ  taṇhā  3-
pahīnā   yesañca  bhayabheravā  pahīnā  .  kiṃkāraṇā  vuccanti  thāvarā .
Te  na  tasanti  na  uttasanti  na  paritasanti  [4]- na santāsaṃ āpajjanti
taṃkāraṇā   vuccanti   thāvarā   .   daṇḍāti   tayo  daṇḍā  kāyadaṇḍo
ca  5-  vacīdaṇḍo  ca 5- manodaṇḍo ca 5-. Tividhaṃ kāyaduccaritaṃ kāyadaṇḍo
catubbidhaṃ   vacīduccaritaṃ   vacīdaṇḍo   tividhaṃ   manoduccaritaṃ   manodaṇḍo  .
Sabbesu   bhūtesu   nidhāya   daṇḍanti   sabbesu   bhūtesu   daṇḍaṃ   nidhāya
nidahitvā  voropayitvā  6-  [7]-  nikkhipitvā paṭippassambhitvāti sabbesu
bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ.
@Footnote: 1-3 Ma. tasitataṇhā. 2 Ma. bhāyanti. 4 na bhāyanti. 5 Ma. casaddo
@natthi. 6 Ma. oropayitvā. 7 Ma. samoropayitvā.
     [665]   Aheṭhayaṃ   aññatarampi   tesanti  ekamattampi  1-  sattaṃ
pāṇinā  vā  leḍḍunā  vā  daṇḍena  vā  satthena  vā  aruyā 2- vā
rajjuyā   vā   aviheṭhayanto   sabbepi  satte  pāṇinā  vā  leḍḍunā
vā  daṇḍena  vā  satthena  vā aruyā 2- vā rajjuyā vā aviheṭhayantoti
aheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ.
     [666]   Na  puttamiccheyya  kuto  sahāyanti  nāti  paṭikkhepo .
Puttāti  cattāro  puttā  attajo  3-  putto  khettajo putto dinnako
putto   antevāsiko   putto   .   sahāyanti  sahāyā  vuccanti  yehi
saha  gamanaṃ  4- phāsu āgamanaṃ 5- phāsu gamanāgamanaṃ phāsu [6]- nisajjanaṃ phāsu
nipajjanaṃ  7-  phāsu  ālapanaṃ  phāsu  sallapanaṃ phāsu [8]- samullapanaṃ phāsu.
Na    puttamiccheyya    kuto   sahāyanti   puttampi   na   iccheyya   na
sādiyeyya  [9]-  na  pihayeyya  nābhijappeyya  kuto  mittaṃ  vā sandiṭṭhaṃ
vā   sambhattaṃ   vā   sahāyaṃ   vā   icchissati   sādiyissati   pihayissati
abhijappissatīti 10- na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ.
     [667]    Eko    care    khaggavisāṇakappoti    ekoti   so
paccekasambuddho    pabbajjāsaṅkhātena    eko    adutiyaṭṭhena   eko
taṇhāpahānaṭṭhena   eko   ekantavītarāgoti   eko  ekantavītadosoti
eko     ekantavītamohoti     eko    ekantanikkilesoti    eko
ekāyanamaggaṃ    gatoti    eko    eko    anuttaraṃ   paccekasambodhiṃ
abhisambuddhoti eko.
@Footnote: 1 Ma. ekamekampi. 2 Ma. anduyā. 3 Ma. atrajo. 4 Ma. āgamanaṃ.
@5 Ma. gamanaṃ. evamuparipi. 6 Ma. ṭhānaṃ phāsu. 7 Ma. sayanaṃ. 8 Ma. llapanaṃ
@phāsu. 9 Ma. na patthayeyya. 10 Ma. iccheyya sādiyeyya patthayeyya pihayeyya
@abhijappeyyāti. evamīdisesu padesu.
     {667.1}  Kathaṃ  so paccekasambuddho pabbajjāsaṅkhātena eko. So
paccekasambuddho   [1]-   gharāvāsapalibodhaṃ   chinditvā   puttadārapalibodhaṃ
chinditvā     ñātipalibodhaṃ     chinditvā     sannidhipalibodhaṃ     chinditvā
kesamassuṃ   ohāretvā   kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā  agārasmā
anagāriyaṃ   pabbajitvā   akiñcanabhāvaṃ   upagantvā   eko  carati  vicarati
iriyati   vatteti  pāleti  yapeti  yāpetīti  evaṃ  so  paccekasambuddho
pabbajjāsaṅkhātena eko.
     {667.2}  Kathaṃ  so paccekasambuddho adutiyaṭṭhena eko. So evaṃ
pabbajito    samāno   eko   araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni
paṭisevati   appasaddāni  appanigghosāni  vijanavātāni  manussarāhaseyyakāni
paṭisallānasāruppāni   so  eko  gacchati  eko  tiṭṭhati  eko  nisīdati
eko  seyyaṃ  kappeti  eko  gāmaṃ  piṇḍāya  pavisati  eko  abhikkamati
eko  paṭikkamati  eko  raho  nisīdati  eko  caṅkamaṃ  adhiṭṭhāti  eko
carati   vicarati   iriyati   vatteti  pāleti  yapeti  yāpetīti  evaṃ  so
paccekasambuddho adutiyaṭṭhena eko.
     {667.3}  Kathaṃ  so  paccekasambuddho  taṇhāpahānaṭṭhena  eko .
So   evaṃ   eko   adutiyo  appamatto  ātāpī  pahitatto  viharanto
mahāpadhānaṃ  padahanto  māraṃ sasenaṃ 2- namuciṃ [3]- pamattabandhuṃ vidhamitvā 4-
taṇhaṃ   jāliniṃ   saritaṃ   5-   visattikaṃ   pajahi   vinodesi   byantīmakāsi
anabhāvaṅgamesi.
@Footnote: 1 Ma. sabbaṃ. 2 Ma. sasenakaṃ. 3 Ma. kaṇhaṃ. 4 Ma. vidhametvā ca.
@5 Ma. visaritaṃ.
         Taṇhādutiyo puriso             dīghamaddhāna saṃsaraṃ
         itthabhāvaññathābhāvaṃ          saṃsāraṃ nātivattati
         evamādīnavaṃ ñatvā             taṇhā dukkhassa sambhavaṃ
         vītataṇho anādāno          sato bhikkhu paribbajeti.
Evaṃ so paccekasambuddho taṇhāpahānaṭṭhena eko.
     {667.4}  Kathaṃ  so  paccekasambuddho  ekantavītarāgoti  eko .
Rāgassa   pahīnattā   ekantavītarāgoti   eko   .  dosassa  pahīnattā
ekantavītadosoti   eko   .   mohassa   pahīnattā   ekantavītamohoti
eko   .   kilesānaṃ   pahīnattā  ekantanikkilesoti  eko  .  evaṃ
so paccekasambuddho ekantavītarāgoti eko.
     {667.5}  Kathaṃ  so  paccekasambuddho  ekāyanamaggaṃ  gatoti eko.
Ekāyanamaggo   vuccanti  cattāro  satipaṭṭhānā  cattāro  sammappadhānā
cattāro     iddhipādā     pañcindriyāni     pañca    balāni    satta
bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo.
                Ekāyanaṃ jātikhayantadassī
                maggaṃ pajānāti hitānukampī
                etena maggena tariṃsu pubbe
                tarissanti ceva taranti oghanti.
Evaṃ so paccekasambuddho ekāyanamaggaṃ gatoti eko.
     {667.6}  Kathaṃ  so  paccekasambuddho  eko anuttaraṃ paccekasambodhiṃ
Abhisambuddhoti   eko   .   bodhi  vuccati  catūsu  maggesu  ñāṇaṃ  paññā
paññindriyaṃ     paññābalaṃ    dhammavicayasambojjhaṅgo    vīmaṃsā    vipassanā
sammādiṭṭhi.
     {667.7}   So   paccekasambuddho   paccekabuddhañāṇena   saccāni
bujjhi   sabbe   saṅkhārā   aniccāti   bujjhi  sabbe  saṅkhārā  dukkhāti
bujjhi   sabbe   dhammā   anattāti   bujjhi   avijjāpaccayā   saṅkhārāti
bujjhi      saṅkhārapaccayā      viññāṇanti     bujjhi     viññāṇapaccayā
nāmarūpanti      bujjhi      nāmarūpapaccayā      saḷāyatananti      bujjhi
saḷāyatanapaccayā    phassoti    bujjhi    phassapaccayā    vedanāti   bujjhi
vedanāpaccayā    taṇhāti    bujjhi   taṇhāpaccayā   upādānanti   bujjhi
upādānapaccayā   bhavoti   bujjhi   bhavapaccayā  jātīti  bujjhi  jātipaccayā
jarāmaraṇanti     bujjhi     avijjānirodhā     saṅkhāranirodhoti     bujjhi
saṅkhāranirodhā       viññāṇanirodhoti       bujjhi       viññāṇanirodhā
nāmarūpanirodhoti     bujjhi    nāmarūpanirodhā    saḷāyatananirodho    bujjhi
saḷāyatananirodhā    phassanirodhoti   bujjhi   phassanirodhā   vedanānirodhoti
bujjhi     vedanānirodhā     taṇhānirodhoti     bujjhi     taṇhānirodhā
upādānanirodhoti     bujjhi     upādānanirodhā    bhavanirodhoti    bujjhi
bhavanirodhā    jātinirodhoti    bujjhi    jātinirodhā    jarāmaraṇanirodhoti
bujjhi
     {667.8}   idaṃ   dukkhanti   bujjhi   ayaṃ  dukkhasamudayoti  bujjhi  ayaṃ
dukkhanirodhoti     bujjhi    ayaṃ    dukkhanirodhagāminī    paṭipadāti    bujjhi
ime     āsavāti     bujjhi    ayaṃ    āsavasamudayoti    bujjhi    ayaṃ
Āsavanirodhoti   bujjhi   ayaṃ   āsavanirodhagāminī   paṭipadāti  bujjhi  ime
dhammā    abhiññātabbāti    bujjhi   ime   dhammā   pahātabbāti   bujjhi
ime   dhammā   bhāvetabbāti   bujjhi   channaṃ   phassāyatanānaṃ   samudayañca
atthaṅgamañca  [2]-  ādīnavañca  nissaraṇañca  bujjhi  channaṃ upādānakkhandhānaṃ
samudayañca      atthaṅgamañca      ādīnavañca      nissaraṇañca      bujjhi
catunnaṃ      mahābhūtānaṃ      samudayañca      atthaṅgamañca     ādīnavañca
nissaraṇañca    bujjhi    yaṅkiñci    samudayadhammaṃ    sabbantaṃ   nirodhadhammanti
bujjhi     yaṃ     bujjhitabbaṃ     anubujjhitabbaṃ    sambujjhitabbaṃ    phusitabbaṃ
sacchikātabbaṃ    sabbantaṃ    tena    paccekabodhiñāṇena   bujjhi   anubujjhi
sambujjhi  [2]-  phusesi  sacchākāsīti  evaṃ  so  paccekasambuddho  eko
anuttaraṃ paccekasambodhiṃ abhisambuddhoti eko.
     {667.9}   Careti   aṭṭha   cariyāyo  iriyāpathacariyā  āyatanacariyā
saticariyā     samādhicariyā     ñāṇacariyā    maggacariyā    paṭipatticariyā
lokatthacariyā  .  iriyāpathacariyāti  catūsu  iriyāpathesu  .  āyatanacariyāti
chasu  ajjhattikabāhiresu  āyatanesu  .  saticariyāti  catūsu  satipaṭṭhānesu.
Samādhicariyāti   catūsu   jhānesu   .  ñāṇacariyāti  catūsu  ariyasaccesu .
Maggacariyāti  catūsu  maggesu  3-  .  paṭipatticariyāti catūsu sāmaññaphalesu.
Lokatthacariyāti    tathāgatesu    arahantesu   sammāsambuddhesu   padesato
paccekasambuddhesu    padesato    sāvakesu    .    iriyāpathacariyā   ca
paṇidhisampannānaṃ     āyatanacariyā     ca     indriyesu    guttadvārānaṃ
@Footnote: 1 Ma. assādañca. evamīdisesu padesu. 2 Ma. adhigacchi. 3 Ma. ariyamaggesu.
Saticariyā    ca   appamādavihārīnaṃ   samādhicariyā   ca   adhicittamanuyuttānaṃ
ñāṇacariyā    ca    buddhisampannānaṃ    maggacariyā   ca   sammāpaṭipannānaṃ
paṭipatticariyā    ca    adhigataphalānaṃ    lokatthacariyā    ca    tathāgatānaṃ
arahantānaṃ       sammāsambuddhānaṃ      padesato      paccekasambuddhānaṃ
padesato sāvakānaṃ. Imā aṭṭha cariyāyo.
     {667.10}   Aparāpi  aṭṭha  cariyāyo  adhimuccanto  saddhāya  carati
paggaṇhanto  viriyena  carati  upaṭṭhapento  satiyā carati avikkhepaṃ karonto
samādhinā   carati  pajānanto  paññāya  carati  vijānanto  viññāṇena  1-
carati   evaṃ   paṭipannassa   kusalā  dhammā  āyāpentīti  āyatanacariyāya
carati  evaṃ  paṭipanno  visesamadhigacchatīti  visesacariyāya  carati  imā  aṭṭha
cariyāyo   .   aparāpi  aṭṭha  cariyāyo  dassanacariyā  ca  sammādiṭṭhiyā
abhiropanacariyā   ca   sammāsaṅkappassa   pariggahacariyā   ca  sammāvācāya
samuṭṭhānacariyā   ca   sammākammantassa   vodānacariyā  ca  sammāājīvassa
paggahacariyā    ca   sammāvāyāmassa   upaṭṭhānacariyā   ca   sammāsatiyā
avikkhepacariyā ca sammāsamādhissa imā aṭṭha cariyāyo.
     {667.11}   Khaggavisāṇakappoti   yathā  khaggassa  nāma  visāṇaṃ  ekaṃ
hoti   adutiyaṃ   evameva   so   paccekasambuddho   takkappo  tassadiso
tappaṭibhāgo   .   yathā   atiloṇaṃ  vuccati  loṇakappo  atitittikaṃ  vuccati
tittikappo     atimadhuraṃ     vuccati     madhukappo     atiuṇhaṃ    vuccati
@Footnote: 1 Ma. viññāṇacariyāya.
Aggikappo    atisītalaṃ    vuccati    himakappo   mahāudakakkhandho   vuccati
samuddakappo     mahābhiññābalappatto    sāvako    vuccati    satthukappo
evaṃ   so   paccekasambuddho   takkappo  tassadiso  tappaṭibhāgo  eko
adutiyo   muttabandhano   sammā   loke   carati  vicarati  iriyati  vatteti
pāleti   yapeti   yāpetīti  eko  care  khaggavisāṇakappo  .  tenāha
so paccekasambuddho
                     sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ
                     aheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ
                     na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [668] Saṃsaggajātassa bhavanti snehā
                     snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti
                     ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [669]    Saṃsaggajātassa    bhavanti   snehāti   saṃsaggāti   dve
saṃsaggā dassanasaṃsaggo ca savanasaṃsaggo ca.
     {669.1}  Katamo  dassanasaṃsaggo  .  idhekacco  passati  itthiṃ  vā
kumāriṃ   vā   abhirūpaṃ   dassanīyaṃ   pāsādikaṃ   paramāya   vaṇṇapokkharatāya
samannāgataṃ   disvā   passitvā   anubyañjanaso   nimittaṃ  gaṇhāti  kesā
vā   sobhaṇā   1-   mukhaṃ  vā  sobhaṇaṃ  akkhi  vā  sobhaṇaṃ  kaṇṇā  vā
@Footnote: 1 Ma. sobhanā. evamuparipi.
Sobhaṇā   nāsā   vā   sobhaṇā   oṭṭhaṃ   vā   sobhaṇaṃ   dantā  vā
sobhaṇā   mukhaṃ   vā   sobhaṇaṃ   givā  vā  sobhaṇā  thanā  vā  sobhaṇā
uraṃ   vā  sobhaṇaṃ  udaraṃ  vā  sobhaṇaṃ  kaṭi  vā  sobhaṇā  uru  1-  vā
sobhaṇā   jaṅghā   vā   sobhaṇā   hatthā  vā  sobhaṇā  aṅguliyo  vā
sobhaṇā    nakhā    vā    sobhaṇāti    disvā    passitvā   abhinandati
abhivadati    abhipattheti    anuppādeti    anubandhati    rāgabandhanaṃ    ayaṃ
dassanasaṃsaggo.
     {669.2}  Katamo  savanasaṃsaggo  .  idhekacco  suṇāti amukasmiṃ nāma
gāme   vā   nigame   vā  itthī  vā  kumārī  vā  abhirūpā  dassanīyā
pāsādikā     paramāya     vaṇṇapokkharatāya     samannāgatāti    sutvā
suṇitvā    abhinandati    abhivadati    abhipattheti   anuppādeti   anubandhati
rāgabandhanaṃ ayaṃ savanasaṃsaggo.
     {669.3} Snehāti dve snehā taṇhāsneho ca diṭṭhisneho ca.
     {669.4}  Katamo  taṇhāsneho  .  yāvatā taṇhāsaṅkhātena sīmakataṃ
mariyādikataṃ  2-  odhikataṃ  pariyantikataṃ  pariggahitaṃ  mamāyitaṃ idaṃ mamaṃ etaṃ mamaṃ
ettakaṃ  mamaṃ  ettāvatā  mamaṃ  mama  rūpā  saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā
attharaṇā  pāpuraṇā  dāsīdāsā  ajeḷakā  kukkuṭasūkarā  hatthigavāssavaḷavā
khettaṃ   vatthu  hiraññaṃ  suvaṇṇaṃ  gāmanigamarājadhāniyo  raṭṭhañca  janapado  ca
koso   ca   koṭṭhāgārañca  kevalampi  mahāpaṭhaviṃ   taṇhāvasena  mamāyati
yāvatā aṭṭhasatataṇhāviparītā
@Footnote: 1 Ma. ūrū. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Ayaṃ taṇhāsneho.
     {669.5}  Katamo  diṭṭhisneho. Vīsativatthukā sakkāyadiṭṭhi dasavatthukā
micchādiṭṭhi   dasavatthukā   antaggāhikā   diṭṭhi   yā   evarūpā   diṭṭhi
diṭṭhigataṃ    diṭṭhigahanaṃ    diṭṭhikantāro   diṭṭhivisūkāyikaṃ   diṭṭhivipphanditaṃ
diṭṭhisaññojanaṃ   gāho   paṭiggāho   abhiniveso   parāmāso   kummaggo
micchāpatho   micchattaṃ   titthāyatanaṃ   vipariyesaggāho   1-  viparītaggāho
vippallāsaggāho    micchāgāho    ayāthāvakasmiṃ   yāthāvakanti   gāho
yāvatā dvāsaṭṭhī diṭṭhigatāni ayaṃ diṭṭhisneho.
     {669.6}   Saṃsaggajātassa   bhavanti  snehāti  vippallāsapaccayā  ca
dassanasavanasaṃsaggapaccayā   ca   taṇhāsneho   ca  diṭṭhisneho  ca  bhavanti
jāyanti     sañjāyanti     nibbattanti     abhinibbattanti    pātubhavantīti
saṃsaggajātassa bhavanti snehā.
     [670]   Snehanvayaṃ   dukkhamidaṃ  pahotīti  snehoti  dve  sneāha
taṇhāsneho   ca   diṭṭhisneho   ca  .pe.  ayaṃ  taṇhāsneho  .pe.
Ayaṃ   diṭṭhisneho   .   dukkhamidaṃ  pahotīti  idhekacco  kāyena  duccaritaṃ
carati    vācāya   duccaritaṃ   carati   manasā   duccaritaṃ   carati   pāṇampi
hanati   adinnampi   ādiyati   sandhimpi   chindati   vilopampi   2-   harati
ekāgārikampi    karoti    paripanthepi    tiṭṭhati    paradārampi   gacchati
musāpi   bhaṇati   .   tamenaṃ   gahetvā   rañño   dassenti  ayaṃ  deva
coro    āgucārī    imassa   yaṃ   icchasi   taṃ   daṇḍaṃ   paṇehīti  .
@Footnote: 1 Ma. vipariyāsaggāho. evamuparipi. 2 Ma. nillopampi.
Tamenaṃ  rājā  [1]-  paribhāsati  .  so  paribhāsapaccayāpi  dukkhadomanassaṃ
paṭisaṃvedeti   .   etaṃ   bhayaṃ   dukkhadomanassaṃ   kuto   jātaṃ  .  tassa
snehapaccayā   ca   nandipaccayā   ca   rāgapaccayā  ca  nandirāgapaccayā
ca jātaṃ. Ettakenapi rājā na tussati.
     {670.1}  Tamenaṃ  rājā bandhāpeti andubandhanena vā rajjubandhanena
vā  saṅkhalikabandhanena  vā [2]- latābandhanena vā [3]- parikkhepabandhanena
vā  gāmabandhanena vā nigamabandhanena vā nagarabandhanena 4- vā raṭṭhabandhanena
vā  janapadabandhanena  vā  antamaso  savacanīyampi  karoti na te labbhā ito
nikkhamitunti   5-  .  so  bandhanapaccayāpi  dukkhadomanassaṃ  paṭisaṃvedeti .
Etaṃ   bhayaṃ   dukkhadomanassaṃ   kuto   jātaṃ   .  tassa  snehapaccayā  ca
nandipaccayā   ca   rāgapaccayā   ca   nandirāgapaccayā   ca   jātaṃ  .
Ettakenapi  rājā  na  tussati . Tamenaṃ rājā tassa 6- dhanaṃ āharāpeti
sataṃ    vā   sahassaṃ   vā   .   so   dhanajānipaccayāpi   dukkhadomanassaṃ
paṭisaṃvedeti   .   etaṃ   bhayaṃ   dukkhadomanassaṃ   kuto   jātaṃ  .  tassa
snehapaccayā   ca   nandipaccayā   ca   rāgapaccayā  ca  nandirāgapaccayā
ca jātaṃ.
     {670.2}  Ettakenapi  rājā  na tussati. [7]- Rājā tassa 8-
vividhā  kammakāraṇā  kārāpeti  kasāhipi  tāḷeti  vettenapi 9- tāḷeti
aḍḍhadaṇḍenapi    10-    tāḷeti   hatthampi   chindati   pādampi   chindati
hatthapādampi     chindati     kaṇṇampi     chindati     nāsampi     chindati
kaṇṇanāsampi    chindati    bilaṅgathālikampi   karoti   saṅkhamuṇḍakampi   11-
@Footnote: 1 Ma. taṃ. 2 Ma. vettabandhanena vā. 3 Ma. pakkhepabandhanena vā. 4 Ma. nigamabandhanena.
@5 Ma. pakkamitunti. 6 Ma. tasseva. 7 Ma. tamenaṃ. 8 ayaṃ pāṭho natthi.
@9 Ma. vettehipi. 10 Ma. aḍḍhadaṇḍehipi. 11 Ma. saṅkhamuṇḍikampi.
Karoti    rāhumukhampi   karoti   jotimālikampi   karoti   hatthapajjotikampi
karoti  erakavaṭṭikampi  1-  karoti  ciravāsikampi  2- karoti eṇeyyakampi
karoti    balisamaṃsikampi   karoti   kahāpaṇikampi   karoti   khārāpatacchikampi
karoti    palighaparivattikampi    karoti   palālapīṭhakampi   karoti   tattenapi
telena    osiñcati    sunakhenapi   3-   khādāpeti   jīvantampi   sūle
uttāseti asinā 4- sīsaṃ chindati.
     {670.3}  So  kammakāraṇapaccayāpi  dukkhadomanassaṃ  paṭisaṃvedeti .
Etaṃ  bhayaṃ  dukkhadomanassaṃ  kuto  jātaṃ. Tassa snehapaccayā ca nandipaccayā
ca  rāgapaccayā  ca  nandirāgapaccayā  ca  jātaṃ  .  rājā  imesaṃ catunnaṃ
daṇḍānaṃ  issaro  .  so  sakena kammena kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ
duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ  upapajjati  .  tamenaṃ  nirayapālā  pañcavidhabandhanaṃ
nāma   kammakāraṇaṃ   kārenti   5-   tattaṃ   ayokhilaṃ   hatthe  gamenti
tattaṃ    ayokhilaṃ   dutiye   hatthe   gamenti   tattaṃ   ayokhilaṃ   pāde
gamenti   tattaṃ   ayokhilaṃ   dutiye   pāde   gamenti   tattaṃ   ayokhilaṃ
majjhe urasmiṃ gamenti.
     {670.4}  So  tattha  dukkhā  tippā  6-  [7]-  kaṭukā vedanā
paṭisaṃvedeti   na   ca   tāva   kālaṃ   karoti   yāva  na  taṃ  pāpakammaṃ
byantīhoti   .   etaṃ   bhayaṃ   dukkhadomanassaṃ   kuto   jātaṃ   .  tassa
snehapaccayā   ca   nandipaccayā   ca   rāgapaccayā  ca  nandirāgapaccayā
ca  jātaṃ  .  tamenaṃ  nirayapālā  saṃvesitvā  8-  kudhārīhi 9- tacchanti.
Tamenaṃ   nirayapālā   uddhaṃpādaṃ   adhosiraṃ  gahetvā  vāsīhi  tacchanti .
@Footnote: 1 Ma. erakavattikampi. 2 Ma. cīrakavāsikampi. 3 Ma. sunakhehipi. 4 Ma. asināpi.
@5 Ma. karonti. 6 Ma. tibbā. evamuparipi. 7 Ma. kharā. evamīdisesu ṭhānesu.
@8 Ma. saṃvesetvā. 9 Ma. kuṭhārīhi.
Tamenaṃ   nirayapālā  rathe  yojetvā  ādittāya  paṭhaviyā  sampajjalitāya
sañjotibhūtāya   1-   sārentipi  paccāsārentipi  .  tamenaṃ  nirayapālā
mahantaṃ      aṅgārapabbataṃ      ādittaṃ      sampajjalitaṃ     sañjotibhūtaṃ
āropentipi oropentipi.
     {670.5}   Tamenaṃ   nirayapālā   uddhaṃpādaṃ   adhosiraṃ   gahetvā
tattāya     lohakumbhiyā     pakkhipanti     ādittāya     sampajjalitāya
sañjotibhūtāya    .    so    tattha    pheṇuddehakaṃ   paccati   .   so
tattha    pheṇuddehakaṃ    paccamāno    sakimpi    uddhaṃ   gacchati   sakimpi
adho   gacchati   sakimpi   tiriyaṃ   gacchati   .  so  tattha  dukkhā  tippā
kaṭukā   vedanā  paṭisaṃvedeti  na  ca  tāva  kālaṃ  karoti  yāva  na  taṃ
pāpakammaṃ   byantīhoti   .   etaṃ   bhayaṃ  dukkhadomanassaṃ  kuto  jātaṃ .
Tassa   snehapaccayā   ca   nandipaccayā  ca  rāgapaccayā  ca  nandirāga-
paccayā ca jātaṃ. Tamenaṃ nirayapālā niraye 2- pakkhipanti.
     {670.6} So kho pana mahānirayo
           catukkaṇṇo catudvāro        vibhatto bhāgaso mito
           ayopākārapariyanto           ayasā paṭikujjito.
           Tassa ayomayā bhūmi             jalitā tejasā yutā
           samantā yojanasataṃ               pharitvā tiṭṭhati sabbadā.
           Kadariyā tapanā ghorā           accimanto durāsadā
           lomahaṃsanarūpā ca                 bhismā 3- paṭibhayā dukkhā.
           Puratthimāya ca bhittiyā         accikkhandho samuṭṭhito
@Footnote: 1 Ma. sajotibhūtāya. evamuparipi. 2 Ma. mahāniraye. 3 Ma. bhesanā.
         Ḍahanto pāpakammante          pacchimāya paṭihaññati.
         Pacchimāya ca bhittiyā             accikkhandho samuṭṭhito
         ḍahanto pāpakammante          puratthimāya 1- paṭihaññati.
         Dakkhiṇāya ca bhittiyā            accikkhandho samuṭṭhito
         ḍahanto pāpakammante          uttarāya paṭihaññati.
         Uttarāya ca bhittiyā              accikkhandho samuṭṭhito
         ḍahanto pāpakammante          dakkhiṇāya paṭihaññati.
         Heṭṭhito 2- ca samuṭṭhito 3-   accikkhandho bhayānako
         ḍahanto pāpakammante         chadanamhi paṭihaññati.
         Chadanamhā samuṭṭhito 3-        accikkhandho bhayānako
         ḍahanto pāpakammante         bhūmiyaṃ paṭihaññati.
         Ayokapālaṃ ādittaṃ              santattaṃ jalitaṃ yathā
         evaṃ avīcinirayo                     heṭṭhā upari passato.
         Tattha sattā mahāluddā        mahākibbisakārino
         accantapāpakammantā         paccanti na ca miyyare.
         Jātavedasamo kāyo               tesaṃ nirayavāsinaṃ
         passa kammānaṃ daḷhattaṃ        na bhasmā honti 4- napi masi.
         Puratthimenapi dhāvanti            tato dhāvanti pacchato 5-
         uttarenapi dhāvanti               tato dhāvanti dakkhiṇaṃ.
         Yaṃ yaṃ disampi dhāvanti 6-        taṃ taṃ dvāraṃ pithiyyati 7-
@Footnote: 1 Ma. purimāya. 2 Ma. heṭṭhato. 3 Ma. samuṭṭhāya. 4 Ma. hoti. 5 Ma. pacchimaṃ.
@6 Ma. disaṃ padhāvanti. 7 Ma. pidhīyati.
         Abhinikkhamitāsā te             sattā mokkhaṃ gavesino.
         Na te tato nikkhamituṃ             labhanti kammapaccayā
         tesañca pāpakaṃ kammaṃ 1-     avipakkaṃ kataṃ bahunti.
     {670.7}  Etaṃ  bhayaṃ dukkhadomanassaṃ kuto jātaṃ. Tassa snehapaccayā
ca  nandipaccayā  ca  rāgapaccayā  ca  nandirāgapaccayā  ca  jātaṃ . Yāni
ca   nerayikāni   dukkhāni   yāni   ca  tiracchānayonikāni  dukkhāni  yāni
ca   pittivisayikāni   dukkhāni   yāni   ca   mānusakāni   dukkhāni   tāni
kuto   jātāni  kuto  sañjātāni  kuto  nibbattāni  kuto  abhinibbattāni
kuto   pātubhūtāni   .   [2]-   snehapaccayā   ca   nandipaccayā   ca
rāgapaccayā    ca   nandirāgapaccayā   ca   bhavanti   sambhavanti   jāyanti
sañjāyanti     nibbattanti    abhinibbattanti    pātubhavantīti    snehanvayaṃ
dukkhamidaṃ pahoti.
     [671]  Ādīnavaṃ  snehajaṃ  pekkhamānoti  snehoti  dve  snehā
taṇhāsneho   ca   diṭṭhisneho   ca  .pe.  ayaṃ  taṇhāsneho  .pe.
Ayaṃ   diṭṭhisneho   .   ādīnavaṃ   snehajaṃ  pekkhamānoti  taṇhāsnehe
ca   diṭṭhisnehe   3-  ca  ādīnavaṃ  pekkhamāno  [4]-  olokayamāno
nijjhāyamāno    upaparikkhamānoti   ādīnavaṃ   snehajaṃ   pekkhamāno  .
Eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     saṃsaggajātassa bhavanti snehā
                     snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti
@Footnote: 1 Ma. pāpakammantaṃ. 2 Ma. tassa. 3 Ma. taṇhāsneho ca diṭṭhisneho ca.
@4 Ma. dakkhamāno. evamīdisesu padesu.
                     Ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [672] Mitte suhajje anukampamāno
                     hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto
                     etaṃ bhayaṃ santhave pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [673]  Mitte  suhajje  anukampamāno hāpeti atthaṃ paṭibaddhacittoti
mittota 1- dve mittā āgārikamitto ca anāgārikamitto ca.
     Katamo   āgārikamitto   .   idhekacco   duddadaṃ  dadāti  duccajaṃ
cajati     dukkaraṃ    karoti    dukkhamaṃ    khamati    guyhamassa    ācikkhati
guyhamassa  pariguyhati  2-  āpadāsu  na  vijahati  jīvitaṃ  cassa  3- atthāya
pariccattaṃ hoti khīṇe nātimaññati ayaṃ āgārikamitto.
     {673.1}  Katamo  anāgārikamitto. Idha bhikkhu piyo ca hoti manāpo
ca  hoti  4-  garu ca bhāvaniyo ca [5]- vacanakkhamo ca gambhīrañca kathaṃ kattā
aṭṭhāne   ca   na  niyojeti  adhisīle  samādapeti  catunnaṃ  satipaṭṭhānānaṃ
bhāvanānuyoge    samādapeti   catunnaṃ   sammappadhānānaṃ   .pe.   catunnaṃ
iddhippādānaṃ    pañcannaṃ    indriyānaṃ    pañcannaṃ    balānaṃ    sattannaṃ
bojjhaṅgānaṃ   ariyassa   aṭṭhaṅgikassa  maggassa  bhāvanānuyoge  samādapeti
ayaṃ anāgārikamitto.
@Footnote: 1 Ma. mittāti. 2 Ma. parigūhati. evamuparipi. 3 Ma. jīvitampissa.
@4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 5 Ma. vattā ca.
     {673.2}  Suhajjā  vuccanti  yehi  saha  gamanaṃ  phāsu  āgamanaṃ phāsu
gamanāgamanaṃ    phāsu    ṭhānaṃ    phāsu   nissajjanaṃ   phāsu   sayanaṃ   phāsu
ālapanaṃ     phāsu    sallapanaṃ    phāsu    ullapanaṃ    phāsu    samullapanaṃ
phāsu.
     Mitte   suhajje   anukampamāno   hāpeti   atthanti   mitte  ca
suhajje   ca   sandiṭṭhe   ca   sambhatte  ca  sahāye  ca  anukampamāno
anupekkhamāno     anuggayhamāno    attatthampi    paratthampi    hāpeti
ubhayatthampi    hāpeti    diṭṭhadhammikampi   atthaṃ   hāpeti   samparāyikampi
atthaṃ   hāpeti   paramatthampi  hāpeti  [1]-  paridhaṃseti  parisajjeti  2-
antaradhāpetīti mitte suhajje anukampamāno hāpeti atthaṃ.
     {673.3}   Paṭibaddhacittoti   dvīhi  kāraṇehi  paṭibaddhacitto  hoti
attānaṃ   vā  nīcaṃ  ṭhapento  paraṃ  uccaṃ  ṭhapento  paṭibaddhacitto  hoti
attānaṃ   vā   uccaṃ   ṭhapento   paraṃ   nīcaṃ   ṭhapento  paṭibaddhacitto
hoti.
     {673.4}  Kathaṃ attānaṃ nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto
hoti   .   tumhe  me  bahūpakārakā  3-  ahaṃ  tumhe  nissāya  labhāmi
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ        yampi        me
aññe   dātuṃ   vā   kātuṃ   vā   maññanti   tumhe   nissāya  tumhe
sampassantā  yampi  me  porāṇaṃ  mātāpettikaṃ  nāmagottaṃ  tampi  [4]-
antarahitaṃ    tumhehi    ahaṃ    ñāyāmi    asukassa   kulupako   asukāya
@Footnote: 1 Ma. pahāpeti parihāpeti. 2 Ma. parivajjeti. 3 Ma. bahūpakārā. 4 Ma. me.
Kulupakoti    evaṃ   attānaṃ   nīcaṃ   ṭhapento   paraṃ   uccaṃ   ṭhapento
paṭibaddhacitto hoti.
     {673.5}  Kathaṃ attānaṃ uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto
hoti   .   ahaṃ   tumhākaṃ  bahūpakāro  tumhe  maṃ  āgamma  buddhaṃ  saraṇaṃ
gatā   dhammaṃ   saraṇaṃ   gatā  saṅghaṃ  saraṇaṃ  gatā  pāṇātipātā  paṭiviratā
adinnādānā    paṭiviratā    kāmesumicchācārā   paṭiviratā   musāvādā
paṭiviratā     surāmerayamajjapamādaṭṭhānā    paṭiviratā    ahaṃ    tumhākaṃ
uddesampi   paripucchampi   sīlampi   uposathampi   1-  ācikkhāmi  navakammaṃ
adhiṭṭhāmi  atha  ca  2-  pana  tumhe  maṃ  pariccajitvā 3- aññe sakkarotha
garukarotha   mānetha   pūjethāti   evaṃ   attānaṃ   uccaṃ  ṭhapento  paraṃ
nīcaṃ   ṭhapento   paṭibaddhacitto   hotīti   mitte  suhajje  anukampamāno
hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto.
     [674]   Etaṃ   bhayaṃ   santhave   pekkhamānoti   bhayanti  jātibhayaṃ
jarābhayaṃ    byādhibhayaṃ   maraṇabhayaṃ   rājabhayaṃ   corabhayaṃ   aggibhayaṃ   udakabhayaṃ
attānuvādabhayaṃ   parānuvādabhayaṃ   daṇḍabhayaṃ   duggatibhayaṃ   ūmibhayaṃ   kumbhilabhayaṃ
āvaṭṭabhayaṃ  suṃsumārabhayaṃ 4- ājīvikābhayaṃ 5- asilokabhayaṃ parisasārajjabhayaṃ [6]-
bhayānakaṃ   chambhitattaṃ   lomahaṃso   cetaso  ubbeggo  7-  utrāso .
Santhaveti   dve   santhavā   taṇhāsanthavo   ca  diṭṭhisanthavo  ca  .pe.
Ayaṃ   taṇhāsanthavo   .pe.   ayaṃ  diṭṭhisanthavo  .  etaṃ  bhayaṃ  santhave
pekkhamānoti    etaṃ    bhayaṃ    santhave   pekkhamāno   olokayamāno
@Footnote: 1 Ma. uddesaṃ demi paripucchaṃ demi uposathaṃ .... 2 Ma. casaddo natthi. 3 Ma.
@ujjhitvā. 4 Ma. susumārabhayaṃ. evamuparipi. 5 Ma. ājīvakabhayaṃ. 6 Ma. madanabhayaṃ.
@7 Ma. ubbego.
Nijjhāyamāno  upaparikkhamānoti  etaṃ  bhayaṃ  santhave  pekkhamāno. Eko
care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      mitte suhajje anukampamāno
                      hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto
                      etaṃ bhayaṃ santhave pekkhamāno
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [675] Vaṃso visālova yathā visatto
                     puttesu dāresu ca yā apekkhā
                     vaṃsakaḷīrova 1- asajjamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [676]  Vaṃso  visālova  yathā  visattoti vaṃso vuccati veḷugumbo.
Yathā   veḷugumbasmiṃ   kaṇṭakā   jaṭitā   saṃsibbitā  2-  visattā  [3]-
laggā    laggitā    palibuddhā   evameva   visattikā   vuccati   taṇhā
yo   rāgo   sārāgo   anunayo  anurodho  nandi  nandirāgo  cittassa
sārāgo   icchā   mucchā  ajjhosānaṃ  gedho  paligedho  saṅgo  paṅko
ejā   māyā   janikā   sañjananī   sibbinī   jālinī   saritā  visattikā
sottaṃ  visatā  4-  āyūhanī  dutiyā  paṇidhi  bhavanetti  vanaṃ vanatho santhavo
sineho  apekkhā  paṭibaddhā  5-  āsā  āsiṃsanā  āsiṃsitattaṃ  rūpāsā
saddāsā  gandhāsā  rasāsā  phoṭṭhabbāsā  lābhāsā  dhanāsā  puttāsā
jīvitāsā    jappā   pajappā   abhijappā   jappāyanā   6-   jappitattaṃ
@Footnote: 1 Ma. vaṃsakkaḷīrova. evamuparipi. 2 Ma. porāṇakā vaṃsā sattā. 3 Ma. āsattā.
@4 Ma. suttaṃ visaṭā. 5 Ma. paṭibandhu. 6 Ma. jappanā.
Loluppā  1-  loluppāyanā loluppitattaṃ 2- pucchañcikatā asādhukamyatā 3-
adhammarāgo   visamarāgo   visamalobho  nikanti  nikāmanā  patthanā  pihanā
sampatthanā      kāmataṇhā      bhavataṇhā     vibhavataṇhā     rūpataṇhā
arūpataṇhā     nirodhataṇhā     rūpataṇhā     saddataṇhā     gandhataṇhā
rasataṇhā    phoṭṭhabbataṇhā    dhammataṇhā    ogho    yogo    gantho
upādānaṃ    āvaraṇaṃ    nīvaraṇaṃ   chadanaṃ   bandhanaṃ   upakkileso   anusayo
pariyuṭṭhānaṃ    latā    vevicchaṃ    dukkhamūlaṃ    dukkhanidānaṃ    dukkhappabhavo
mārapāso   mārabalisaṃ   māravisayo   māranivāso   mārabandhanaṃ  taṇhānadī
taṇhājālaṃ    taṇhāgaddalaṃ    4-    taṇhāsamuddo    abhijjhā    lobho
akusalamūlaṃ.
     {676.1}  Visattikāti  kenatthena  visattikā. Visatāti visattikā.
Visālāti   visattikā   .   visaṭāti   visattikā   .   [5]-  visakkatīti
visattikā   .   visaṃharatīti   visattikā   .   visaṃvādikāti   visattikā .
Visamūlāti    visattikā    .   visaphalāti   visattikā   .   visaparibhogāti
visattikā   .   visālā   vā  pana  taṇhā  rūpe  sadde  gandhe  rase
phoṭṭhabbe   kule   gaṇe   āvāse   lābhe   yase   pasaṃsāya   sukhe
cīvare      piṇḍapāte      senāsane     gilānapaccayabhesajjaparikkhāre
kāmadhātuyā   rūpadhātuyā   arūpadhātuyā   kāmabhave   rūpabhave   arūpabhave
saññābhave     asaññābhave    nevasaññānāsaññābhave    ekavokārabhave
catuvokārabhave         pañcavokārabhave         atītānāgatapaccuppanne
diṭṭhasutamutaviññātabbesu  dhammesu  visaṭā  6-  vitthatāti  visattikāti  vaṃso
@Footnote: 1 Ma. loluppaṃ. 2 Ma. loluppāyitattaṃ. 3 Ma. sādhukamyatā. 4 Ma. taṇhāgaddulaṃ.
@5 Ma. visamāti visattikā. 6 Ma. visatā.
Visālova yathā visatto.
     [677]    Puttesu    dāresu   ca   yā   apekkhāti   puttāti
cattāro   puttā   atrajo   putto  khettajo  putto  dinnako  putto
antevāsiko  putto  .  dārā  vuccati bhariyā 1-. Apekkhā vuccati 2-
taṇhā   yo   rāgo   sārāgo   .pe.  abhijjhā  lobho  akusalamūlanti
puttesu dāresu ca yā apekkhā.
     [678]   Vaṃsakaḷīrova   asajjamānoti  vaṃso  vuccati  veḷugumbo .
Yathā  veḷugumbamhi  taruṇakaḷīrā  3-  asattā  alaggā  apaliveṭṭhitā  4-
apalibuddhā  nikkhantā nissaṭṭhā 5- vippamuttā evameva [6]- dve sajjanā
taṇhāsajjanā    ca    diṭṭhisajjanā    ca   .pe.   ayaṃ   taṇhāsajjanā
.pe.    ayaṃ    diṭṭhisajjanā   tassa   paccekasambuddhassa   taṇhāsajjanā
pahīnā     diṭṭhisajjanā     paṭinissaṭṭhā     taṇhāsajjanāya    pahīnattā
diṭṭhisajjanāya   paṭinissaṭṭhattā   so   paccekasambuddho  rūpe  na  sajjati
sadde   na   sajjati   gandhe   na  sajjati  rase  na  sajjati  phoṭṭhabbe
na   sajjati   kule   gaṇe   āvāse   lābhe   yase   pasaṃsāya  sukhe
cīvare      piṇḍapāte      senāsane     gilānapaccayabhesajjaparikkhāre
kāmadhātuyā   rūpadhātuyā   arūpadhātuyā   kāmabhave   rūpabhave   arūpabhave
saññābhave     asaññābhave    nevasaññānāsaññābhave    ekavokārabhave
catuvokārabhave         pañcavokārabhave         atītānāgatapaccuppanne
diṭṭhasutamutaviññātabbesu   dhammesu  na  sajjati  na  gayhati  7-  na  bajjhati
@Footnote: 1 Ma. vuccanti bhariyāyo. 2 Ma. vuccanti. 3 Ma. taruṇakā kaḷīrakā.
@4 Ma. agadhitā. 5 Ma. nissaṭā. evamuparipi. 6 Ma. sajjāti. 7 na gaṇhāti.
Na    palibajjhati   [1]-   nikkhanto   nissaṭṭho   vippamutto   visaṃyutto
vimariyādikatena   cetasā   viharatīti   vaṃsakaḷīrova  asajjamāno  .  eko
care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     vaṃso visālova yathā visatto
                     puttesu dāresu ca yā apekkhā
                     vaṃsakaḷīrova asajjamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [679] Migo araññamhi yathā abandho 2-
                     yenicchakaṃ gacchati gocarāya
                     viññū naro serita 3- pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [680]   Migo   araññamhi   yathā   abandho   yenicchakaṃ   gacchati
gocarāyāti   migoti   dve  migā  eṇimigo  ca  sarabhamigo  4-  ca .
Yathā  āraññako  5-  migo  araññe [6]- vasamāno 7- vissattho gacchati
vissattho tiṭṭhati vissattho nisīdati vissattho seyyaṃ kappeti.
     {680.1}  Vuttaṃ  hetaṃ  bhagavatā  seyyathāpi bhikkhave āraññako migo
araññe    pavane    caramāno   vissattho   gacchati   vissattho   tiṭṭhati
vissattho    nisīdati    vissattho   seyyaṃ   kappeti   taṃ   kissa   hetu
anāpāthagato    bhikkhave    luddassa   evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu
@Footnote: 1 Ma. na mucchati. 2 Ma. abaddho. evamuparipi. 3 Ma. seritaṃ. evamuparipi.
@4 Ma. pasadamigo. 5 Ma. araññiko. evamuparipi. 6 Ma. pavane. 7 Ma. caramāno.
@evamuparipi.
Vivicceva  kāmehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkaṃ  savicāraṃ  vivekajaṃ
pītisukhaṃ    paṭhamaṃ    jhānaṃ   upasampajja   viharati   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
bhikkhu   andhamakāsi   māraṃ   apadaṃ   vadhitvā  māracakkhuadassanaṃ  1-  gato
pāpimato   puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  vitakkavicārānaṃ  vūpasamā  ajjhattaṃ
sampasādanaṃ   cetaso   ekodibhāvaṃ   avitakkaṃ   avicāraṃ  samādhijaṃ  pītisukhaṃ
dutiyaṃ    jhānaṃ    upasampajja    viharati   ayaṃ   vuccati   bhikkhave   bhikkhu
andhamakāsi   māraṃ   apadaṃ   vadhitvā   māracakkhuadassanaṃ   gato  pāpimato
puna   caparaṃ   bhikkhave  bhikkhu  pītiyā  ca  virāgā  upekkhako  ca  viharati
sato   ca   sampajāno   sukhañca   kāyena   paṭisaṃvedeti   yantaṃ  ariyā
ācikkhanti   upekkhako   satimā   sukhavihārīti   tatiyaṃ   jhānaṃ  upasampajja
viharati   ayaṃ   vuccati   bhikkhave  bhikkhu  andhamakāsi  māraṃ  apadaṃ  vadhitvā
māracakkhuadassanaṃ gato pāpimato
     {680.2}  puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa ca pahānā dukkhassa ca
pahānā     pubbeva    somanassadomanassānaṃ    atthaṅgamā    adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ   catutthaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati   ayaṃ  vuccati
bhikkhave   bhikkhu  andhamakāsi  māraṃ  apadaṃ  vadhitvā  māracakkhuadassanaṃ  gato
pāpimato   puna   caparaṃ   bhikkhave  bhikkhu  sabbaso  rūpasaññānaṃ  samatikkamā
paṭighasaññānaṃ     atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ    amanasikārā    ananto
ākāsoti    ākāsānañcāyatanaṃ    upasampajja    viharati   ayaṃ   vuccati
bhikkhave   bhikkhu  andhamakāsi  māraṃ  apadaṃ  vadhitvā  māracakkhuadassanaṃ  gato
pāpimato puna caparaṃ
@Footnote: 1 Ma. māracakkhuṃ adassanaṃ. evamuparipi.
Bhikkhave    bhikkhu    sabbaso    ākāsānañcāyatanaṃ   samatikkamma   anantaṃ
viññāṇanti    viññāṇañcāyatanaṃ    upasampajja   viharati   [1]-   sabbaso
viññāṇañcāyatanaṃ     samatikkamma     natthi     kiñcīti    ākiñcaññāyatanaṃ
upasampajja   viharati   sabbaso   ākiñcaññāyatanaṃ   samatikkamma   santametaṃ
paṇītametanti    nevasaññānāsaññāyatanaṃ    upasampajja    viharati   sabbaso
nevasaññānāsaññāyatanaṃ    samatikkamma    saññāvedayitanirodhaṃ    upasampajja
viharati    paññāya   cassa   disvā   āsavā   parikkhīṇā   honti   ayaṃ
vuccati  bhikkhave  bhikkhu  andhamakāsi  māraṃ  apadaṃ  vadhitvā  māracakkhuadassanaṃ
gato   pāpimato   tiṇṇo   loke   visattikaṃ   so   vissattho   gacchati
vissattho    tiṭṭhati    vissattho   nisīdati   vissattho   seyyaṃ   kappeti
taṃ   kissa  hetu  anāpāthagato  bhikkhave  pāpimatoti  .  migo  araññamhi
yathā abandho yenicchakaṃ gacchati gocarāya.
     [681]   Viññū   naro   serita  pekkhamānoti  viññūti  viññū  2-
paṇḍito    paññavā    buddhimā   ñāṇī   vibhāvī   medhāvī   .   naroti
satto   mānavo  poso  puggalo  jīvo  jātu  jantu  indagū  manujo .
Serīti dve serī dhammopi serī puggalopi serī.
     {681.1}  Katamo  dhammo  serī . Cattāro satipaṭṭhānā cattāro
sammappadhānā    cattāro    iddhipādā   pañcindriyāni   pañca   balāni
satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Ayaṃ dhammo serī.
     {681.2} Katamo puggalo serī. Yo iminā serinā dhammena samannāgato
@Footnote: 1 Ma. puna caparaṃ bhikkhave. evamīdisesu ṭhānesu. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
So vuccati puggalo serī.
     {681.3}  Viññū  naro  serita  pekkhamānoti viññū naro seritaṃ dhammaṃ
pekkhamāno    olokayamāno    nijjhāyamāno   upaparikkhamānoti   viññū
naro   serita   pekkhamāno   .   eko   care   khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                     migo araññamhi yathā abandho
                     yenicchakaṃ gacchati gocarāya
                     viññū naro serita pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [682] Āmantanā hoti sahāyamajjhe
                     vāse ṭhāne gamane cārikāya
                     anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [683]   Āmantanā   hoti   sahāyamajjhe  vāse  ṭhāne  gamane
cārikāyāti   sahāyā   vuccanti  yehi  saha  gamanaṃ  phāsu  āgamanaṃ  phāsu
gamanāgamanaṃ   phāsu   ṭhānaṃ   phāsu   nisajjanaṃ  phāsu  sayanaṃ  phāsu  ālapanaṃ
phāsu   sallapanaṃ   phāsu   ullapanaṃ  phāsu  samullapanaṃ  phāsu  .  āmantanā
hoti   sahāyamajjhe   vāse   ṭhāne   gamane  cārikāyāti  sahāyamajjhe
vāsepi   ṭhānepi   gamanepi   cārikāyapi   attatthamantanā  paratthamantanā
ubhayatthamantanā         diṭṭhadhammikatthamantanā        samparāyikatthamantanā
Paramatthamantanāti   āmantanā   hoti  sahāyamajjhe  vāse  ṭhāne  gamane
cārikāya.
     [684]    Anabhijjhitaṃ    seritaṃ   pekkhamānoti   anabhijjhitaṃ   etaṃ
vatthu    bālānaṃ    asappurisānaṃ    titthiyānaṃ    titthiyasāvakānaṃ    yadidaṃ
bhaṇḍakāsāyavatthavasanatā   abhijjhitaṃ   etaṃ   vatthu   paṇḍitānaṃ   sappurisānaṃ
buddhasāvakānaṃ    paccekabuddhānaṃ    yadidaṃ    bhaṇḍakāsāyavatthavasanatā   .
Serīti   dve  serī  dhammopi  serī  puggalopi  serī  .  katamo  dhammo
serī   .   cattāro   satipaṭṭhānā   .pe.  ariyo  aṭṭhaṅgiko  maggo
ayaṃ   dhammo  serī  .  katamo  puggalo  serī  .  yo  iminā  serinā
dhammena   samannāgato   so   vuccati   puggalo   serī   .   anabhijjhitaṃ
seritaṃ   pekkhamānoti  seritaṃ  pekkhamāno  olokayamāno  nijjhāyamāno
upaparikkhamānoti   anabhijjhitaṃ   seritaṃ   pekkhamāno   .   eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      āmantanā hoti sahāyamajjhe
                      vāse ṭhāne gamane cārikāya
                      anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [685] Khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe
                     puttesu ca vipulaṃ hoti pemaṃ
                     piyavippayogaṃ vijigucchamāno
                    Eko care khaggavisāṇakappo.
     [686]   Khiḍḍā  ratī  hoti  sahāyamajjheti  khiḍḍāti  dve  khiḍḍā
kāyikā ca khiḍḍā vācasikā ca khiḍḍā.
     {686.1}  Katamā  kāyikā khiḍḍā. Hatthīhipi kīḷanti assehipi kīḷanti
rathehipi   kīḷanti  dhanūhipi  kīḷanti  [1]-  aṭṭhapadehipi  kīḷanti  dasapadehipi
kīḷanti  ākāsehipi  2-  kīḷanti  parihārapathehipi  3-  kīḷanti  santikāyapi
kīḷanti   khalikāyapi   kīḷanti   ghaṭikāyapi   kīḷanti   salākahatthenapi  kīḷanti
akkhenapi   kīḷanti  paṅkacīrenapi  kīḷanti  vaṅkakenapi  kīḷanti  mokkhacikāyapi
kīḷanti    ciṅgulakenapi    kīḷanti    pattāḷhakenapi    kīḷanti   rathakenapi
kīḷanti   dhanukenapi   kīḷanti   akkharikāyapi   kīḷanti   manesikāyapi  kīḷanti
yathāvajjenapi kīḷanti ayaṃ kāyikā khiḍḍā.
     {686.2} Katamā vācasikā khiḍḍā. Mukhabheriyaṃ mukhāḷambadaṃ mukhadeṇḍimakaṃ
mukhavalimakaṃ   mukhabheruḷakaṃ  4-  mukhadaddarikaṃ  nāṭikaṃ  5-  lāsaṃ  gītaṃ  davakammaṃ
ayaṃ vācasikā khiḍḍā.
     {686.3} Ratīti anukkaṇṭhitāvacanametaṃ 6- ratīti. Sahāyamajjheti sahāyā
vuccanti   yehi   saha   gamanaṃ   phāsu   āgamanaṃ  phāsu  gamanāgamanaṃ  phāsu
ṭhānaṃ   phāsu   nisajjanaṃ   phāsu   sayanaṃ   phāsu   ālapanaṃ  phāsu  sallapanaṃ
phāsu  ullapanaṃ  phāsu  samullapanaṃ  phāsu  .  khiḍḍā  ratī hoti sahāyamajjheti
khiḍḍā ca rati ca sahāyamajjhe hotīti khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe.
@Footnote: 1 Ma. tharūhipi kīḷanti. 2 Ma. ākāsepi. 3 Ma. parihārapathepi. 4 Ma. mukhabherikaṃ
@mukhāḷambaraṃ mukhaḍiṇḍimakaṃ mukhacalimakaṃ mukhabherakaṃ. 5 Ma. nāṭakaṃ. 6 Ma.
@anukkaṇṭhitādhivacanametaṃ.
     [687]   Puttesu   ca   vipulaṃ  hoti  pemanti  puttāti  cattāro
puttā  atrajo  putto  khettajo  putto  dinnako  putto  antevāsiko
putto   .   puttesu   ca   vipulaṃ  hoti  pemanti  puttesu  ca  adhimattaṃ
hoti pemanti puttesu ca vipulaṃ hoti pemaṃ.
     [688]   Piyavippayogaṃ   vijigucchamānoti   dve  piyā  sattā  vā
piyā 1- saṅkhārā vā piyā 1-.
     {688.1}  Katame  sattā  piyā  .  idha yassa te honti atthakāmā
hitakāmā   phāsukāmā   yogakkhemakāmā  mātā  vā  pitā  vā  bhātā
vā   bhaginī   vā   putto   vā  dhītā  vā  mitto  vā  amacco  vā
ñāti vā sālohitā vā ime sattā piyā.
     {688.2}  Katame  saṅkhārā  piyā. Manāpikā rūpā manāpikā saddā
manāpikā gandhā manāpikā rasā manāpikā phoṭṭhabbā ime saṅkhārā piyā.
     {688.3}  Piyavippayogaṃ  vijigucchamānoti piyavippayogaṃ 2- vijigucchamāno
aṭṭiyamāno   harāyamānoti  piyavippayogaṃ  vijigucchamāno  .  eko  care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                    khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe
                    puttesu ca vipulaṃ hoti pemaṃ
                    piyavippayogaṃ vijigucchamāno
                    eko care khaggavisāṇakappoti.
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. piyānaṃ vippayogaṃ.
     [689] Cātuddiso appaṭigho ca hoti
                     santussamāno itarītarena
                     parissayānaṃ sahitā achambhī
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [690]   Cātuddiso   appaṭigho   ca   hotīti   cātuddisoti  so
paccekasambuddho   mettāsahagatena   cetasā  ekaṃ  disaṃ  pharitvā  viharati
tathā   dutiyaṃ   tathā   tatiyaṃ  tathā  catutthaṃ  iti  uddhamadho  tiriyaṃ  sabbadhi
sabbattatāya    sabbāvantaṃ   lokaṃ   mettāsahagatena   cetasā   vipulena
mahaggatena   appamāṇena   averena  abyāpajjhena  1-  pharitvā  viharati
karuṇāsahagatena    cetasā   muditāsahagatena   cetasā   upekkhāsahagatena
cetasā  ekaṃ  disaṃ  pharitvā  viharati tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ iti
uddhamadho  tiriyaṃ  sabbadhi  sabbattatāya  sabbāvantaṃ  lokaṃ  upekkhāsahagatena
cetasā   vipulena   mahaggatena   appamāṇena   averena   abyāpajjhena
pharitvā viharati.
     {690.1}  Cātuddiso  appaṭigho  ca  hotīti  mettāya  bhāvitattā
ye   puratthimāya  disāya  sattā  te  appaṭikūlā  honti  ye  pacchimāya
disāya   sattā   te  appaṭikūlā  honti  ye  dakkhiṇāya  disāya  sattā
te   appaṭikūlā  honti  ye  uttarāya  disāya  sattā  te  appaṭikūlā
honti   ye  puratthimāya  anudisāya  sattā  te  appaṭikūlā  honti  ye
pacchimāya   anudisāya   sattā   te   appaṭikūlā  honti  ye  dakkhiṇāya
@Footnote: 1 Ma. abyāpajjena. evamuparipi.
Anudisāya   sattā   te   appaṭikūlā   honti  ye  uttarāya  anudisāya
sattā   te   appaṭikūlā   honti   ye   heṭṭhimāya   disāya   sattā
te   appaṭikūlā  honti  ye  uparimāya  disāya  sattā  te  appaṭikūlā
honti    ye    disāsu   vidisāsu   sattā   te   appaṭikūlā   honti
karuṇāya    bhāvitattā    muditāya   bhāvitattā   upekkhāya   bhāvitattā
ye   puratthimāya   disāya   sattā   te   appaṭikūlā   honti   .pe.
Ye   disāsu   vidisāsu   sattā   te   appaṭikūlā  hontīti  cātuddiso
appaṭigho ca hoti.
     [691]    Santussamāno    itarītarenāti   so   paccekasambuddho
santuṭṭho    hoti    itarītarena    cīvarena   itarītaracīvarasantuṭṭhiyā   ca
vaṇṇavādī   na   ca   cīvarahetu   anesanaṃ   appaṭirūpaṃ  āpajjati  aladdhā
ca    cīvaraṃ   na   paritassati   laddhā   ca   cīvaraṃ   agadhito   amucchito
anajjhopanno     ādīnavadassāvī     nissaraṇapañño    paribhuñjati    tāya
ca   pana   itarītaracīvarasantuṭṭhiyā   nevattānukkaṃseti   na   paraṃ  vambheti
yo   hi   tattha   dakkho   analaso   sampajāno  paṭissato  ayaṃ  vuccati
paccekasambuddho porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito.
     {691.1}   Santuṭṭho   hoti   itarītarena  piṇḍapātena  itarītara-
piṇḍapātasantuṭṭhiyā   ca   vaṇṇavādī   na   ca   piṇḍapātahetu   anesanaṃ
appaṭirūpaṃ   āpajjati   aladdhā   ca  piṇḍapātaṃ  na  paritassati  laddhā  ca
piṇḍapātaṃ     agadhito     amucchito     anajjhopanno    ādīnavadassāvī
nissaraṇapañño
Paribhuñjati   tāya   ca   pana  itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā  nevattānukkaṃseti
na   paraṃ  vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso  sampajāno  paṭissato
ayaṃ   vuccati   paccekasambuddho  porāṇe  aggaññe  ariyavaṃse  ṭhito .
Santuṭṭho   hoti   itarītarena  senāsanena  itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā  ca
vaṇṇavādī  na  ca  senāsanahetu  anesanaṃ  appaṭirūpaṃ  āpajjati  aladdhā ca
senāsanaṃ   na   paritassati   laddhā   ca   senāsanaṃ   agadhito  amucchito
anajjhopanno       ādīnavadassāvī       nissaraṇapañño       paribhuñjati
tāya     ca     pana     itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā    nevattānukkaṃseti
na   paraṃ  vambheti  yo  hi  tattha  dakkho  analaso  sampajāno  paṭissato
ayaṃ vuccati paccekasambuddho porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito.
     {691.2}  Santuṭṭho  hoti itarītarena gilānapaccayabhesajjaparikkhārena
itarītaragilānapaccayabhesajjaparikkhārasantuṭṭhiyā    ca    vaṇṇavādī    na   ca
gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu      anesanaṃ     appaṭirūpaṃ     āpajjati
aladdhā   ca   gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ   na   paritassati   laddhā   ca
gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ      agadhito     amucchito     anajjhopanno
ādīnavadassāvī     nissaraṇapañño     paribhuñjati     tāya     ca    pana
itarītaragilānapaccayabhesajjaparikkhārasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti
na    paraṃ   vambheti   yo   hi   tattha   dakkho   analaso   sampajāno
paṭissato    ayaṃ    vuccati    paccekasambuddho    porāṇe    aggaññe
ariyavaṃse ṭhitoti santussamāno itarītarena.
     [692]   Parissayānaṃ  sahitā  achambhīti  parissayāti  dve  parissayā
pākaṭaparissayā ca paṭicchannaparissayā ca.
     Katame   pākaṭaparissayā  .  sīhā  byagghā  dīpi  acchataracchā  1-
kokā   gomahisā   2-  hatthī  ahi  vicchikā  satapadī  corā  vā  assu
māṇavā    katakammā   vā   akatakammā   vā   cakkhurogo   sotarogo
ghānarogo   jivhārogo   kāyarogo   sīsarogo   kaṇṇarogo  mukharogo
dantarogo   kāso   sāso   pināso   ḍaho  jaro  kucchirogo  mucchā
pakkhandikā   sulā   visūcikā   kuṭṭhaṃ   gaṇḍo  kilāso  soso  apamāro
daddu   kaṇḍu   kacchu   rakhasā   vitacchikā  lohitaṃ  pittaṃ  madhumeho  aṃsā
piḷakā     bhagandalā     pittasamuṭṭhānā    ābādhā    semhasamuṭṭhānā
ābādhā  vātasamuṭṭhānā  ābādhā  sannipātikā  ābādhā  utupariṇāmajā
ābādhā     visamaparihārajā     ābādhā     opakkamikā    ābādhā
kammavipākajā    ābādhā   sītaṃ   uṇhaṃ   jighacchā   pipāsā   uccāro
passāvo    ḍaṃsamakasavātātapasiriṃsapasamphassā   iti   vā   ime   vuccanti
pākaṭaparissayā.
     {692.1}   Katame   paṭicchannaparissayā  .  kāyaduccaritaṃ  vacīduccaritaṃ
manoduccaritaṃ      kāmacchandanīvaraṇaṃ      byāpādanīvaraṇaṃ     thīnamiddhanīvaraṇaṃ
uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ     vicikicchānīvaraṇaṃ     rāgo     doso    moho
kodho   upanāho   makkho   paḷāso  issā  macchariyaṃ  māyā  sāṭheyyaṃ
thambho   sārambho   māno   atimāno   mado  pamādo  sabbe  kilesā
@Footnote: 1 Ma. acchā taracchā. 2 Ma. mahiṃsā. evamuparipi.
Sabbe   duccaritā   sabbe   darathā  sabbe  pariḷāhā  sabbe  santāpā
sabbākusalābhisaṅkhārā ime vuccanti paṭicchannaparissayā.
     {692.2}  Parissayāti  kenatthena parissayā. Parisahantīti parissayā.
Parihānāya saṃvattantīti parissayā. Tatrāsayāti parissayā.
     Kathaṃ   parisahantīti  parissayā  .  te  parissayā  taṃ  puggalaṃ  sahanti
parisahanti   abhibhavanti   ajjhottharanti   pariyādiyanti   pīḷenti  1-  evaṃ
parisahantīti parissayā.
     {692.3}  Kathaṃ  parihānāya  saṃvattantīti  parissayā  .  te parissayā
kusalānaṃ  dhammānaṃ  antarāyāya  parihānāya  saṃvattanti  .  katamesaṃ kusalānaṃ
dhammānaṃ    .    sammāpaṭipadāya    anulomapaṭipadāya    apaccanīkapaṭipadāya
anvatthapaṭipadāya      dhammānudhammapaṭipadāya     sīlesu     paripūrikāritāya
indriyesu    guttadvāratāya   bhojane   mattaññutāya   jāgariyānuyogassa
satisampajaññassa     catunnaṃ    satipaṭṭhānānaṃ    bhāvanānuyogassa    catunnaṃ
sammappadhānānaṃ    catunnaṃ   iddhipādānaṃ   pañcannaṃ   indriyānaṃ   pañcannaṃ
balānaṃ    sattannaṃ    bojjhaṅgānaṃ    ariyassa    aṭṭhaṅgikassa    maggassa
bhāvanānuyogassa   imesaṃ   kusalānaṃ   dhammānaṃ   antarāyāya   parihānāya
saṃvattanti. Evaṃ parihānāya saṃvattantīti parissayā.
     {692.4} Kathaṃ tatrāsayāti parissayā. Tatthete pāpakā akusalā dhammā
uppajjanti   attabhāvasannissayā   .   yathā   bile   bilāsayā   pāṇā
sayanti   udake  udakāsayā  2-  pāṇā  sayanti  vane  vanāsayā  pāṇā
@Footnote: 1 Ma. maddanti. 2 Ma. dake dakāsayā.
Sayanti    rukkhe    rukkhāsayā   pāṇā   sayanti   evameva   tatthete
pāpakā    akusalā    dhammā    uppajjanti   attabhāvasannissayā   evaṃ
tatrāsayāti parissayā.
     {692.5} Vuttaṃ hetaṃ bhagavatā sāntevāsiko bhikkhave bhikkhu sācariyako
dukkhaṃ  na  phāsu  viharati  kathañca  bhikkhave  bhikkhu sāntevāsiko [1]- dukkhaṃ
na  phāsu  viharati  idha  bhikkhave  bhikkhuno  cakkhunā  rūpaṃ  disvā uppajjanti
ye   pāpakā  akusalā  dhammā  sarasaṅkappā  saññojanīyā  tyassa  anto
vasanti  anvāssavanti  pāpakā  akusalā dhammāti tasmā sāntevāsikoti 2-
vuccati  te  naṃ samudācaranti 3- pāpakā akusalā dhammāti tasmā sācariyakoti
vuccati
     {692.6}  puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā ghānena
gandhaṃ  ghāyitvā  jivhāya  rasaṃ  sāyitvā  kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā manasā
dhammaṃ   viññāya   uppajjanti  ye  pāpakā  akusalā  dhammā  sarasaṅkappā
saññojanīyā   tyassa   anto   vasanti   anvāssavanti  pāpakā  akusalā
dhammāti  tasmā  sāntevāsikoti  vuccati  te  naṃ samudācaranti 4- pāpakā
akusalā   dhammāti   tasmā   sācariyakoti   vuccati   evaṃ  kho  bhikkhave
bhikkhu   sāntevāsiko  sācariyako  dukkhaṃ  na  phāsu  viharatīti  .  evampi
tatrāsayāti parissayā.
     {692.7} Vuttaṃ hetaṃ bhagavatā tayome bhikkhave antarāmalā antarāamittā
antarāsapattā       antarāvadhakā       antarāpaccatthikā      katame
@Footnote: 1 Ma. sācariyako. 2 Ma. sāntevāsīko. 3-4 Ma. tena samudācarena samudācarantinaṃ.
Tayo   lobho   bhikkhave   antarāmalo   antarāamitto   antarāsapatto
antarāvadhako    antarāpaccatthiko    doso   bhikkhave   .pe.   moho
bhikkhave    antarāmalo   antarāamitto   antarāsapatto   antarāvadhako
antarāpaccatthiko  ime  kho  bhikkhave  tayo  antarāmalā  antarāamittā
antarāsapattā antarāvadhakā antarāpaccatthikāti.
     {692.8} Anatthajanano lobho     lobho cittappakopano
              bhayamantarato jātaṃ                taṃ jano nāvabujjhati
              luddho atthaṃ na jānāti         luddho dhammaṃ na passati
              andhatamaṃ tadā hoti              yaṃ lobho sahate naraṃ
              anatthajanano doso              doso cittappakopano
              bhayamantarato jātaṃ                taṃ jano nāvabujjhati
              duṭṭho atthaṃ na jānāti         duṭṭho dhammaṃ na passati
              andhatamaṃ tadā hoti              yaṃ doso sahate naraṃ
              anatthajanano moho              moho cittappakopano
              bhayamantarato jātaṃ                taṃ jano nāvabujjhati
              mūḷho atthaṃ na jānāti         mūḷho dhammaṃ na passati
              andhatamaṃ tadā hoti              yaṃ moho sahate naranti.
Evampi tatrāsayāti parissayā.
     {692.9}  Vuttaṃ  hetaṃ bhagavatā tayo kho mahārāja parissayadhammā 1-
ajjhattaṃ   upapajjamānā   uppajjanti   ahitāya   dukkhāya  aphāsuvihārāya
@Footnote: 1 Ma. purisassa dhammā. evamīdisesu padesu.
Katame  tayo  lobho  kho  mahārāja  parissayadhammo  ajjhattaṃ uppajjamāno
uppajjati  ahitāya  dukkhāya  aphāsuvihārāya  doso  kho  mahārāja .pe.
Moho   kho   mahārāja  parissayadhammo  ajjhattaṃ  uppajjamāno  uppajjati
ahitāya  dukkhāya  aphāsuvihārāya  ime  kho  mahārāja tayo parissayadhammā
ajjhattaṃ uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāyāti.
         Lobho doso ca moho ca        purisaṃ pāpacetasaṃ
         hiṃsanti attasambhūtā          tacasāraṃva samphalanti.
     {692.10} Evampi tatrāsayāti parissayā. Vuttaṃ hetaṃ bhagavatā
                       rāgo doso ca moho ca itonidānā
                       aratī rati 1- lomahaṃso itojā
                       ito samuṭṭhāya manovitakkā
                       kumārakā dhaṅkamivossajjantīti 2-.
Evampi tatrāsayāti parissayā.
     {692.11}   Parissayānaṃ  sahitāti  parissaye  sahitā  agadhitā  3-
ajjhottharitā   pīḷavā   ghātavāti   4-  parissayānaṃ  sahitā  .  achambhīti
so   paccekasambuddho  abhiru  acchambhī  anutrāsī  apalāyī  pahīnabhayabheravo
vigatalomahaṃso   viharatīti   parissayānaṃ   sahitā   achambhī  .  eko  care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. ratī. 2 Ma. dhaṅkamivossajantīti. 3 Ma. āradhitā. 4 Ma. pariyāditā
@paṭinissatāti.
                     Cātuddiso appaṭigho ca hoti
                     santussamāno itarītarena
                     parissayānaṃ sahitā achambhī
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [693] Dussaṅgahā pabbajitāpi eke
                     atho gahaṭṭhā gharamāvasantā
                     appossukko paraputtesu hutvā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [694]   Dussaṅgahā   pabbajitāpi  eketi  idhekacce  pabbajitāpi
nissayepi   diyyamāne   uddesepi  diyyamāne  paripucchāyapi  diyyamānāya
cīvarepi   diyyamāne   pattepi   diyyamāne   lohathālakepi   diyyamāne
dhammakarakepi   1-  diyyamāne  parissāvanepi  diyyamāne  kuñcikāyapi  2-
diyyamānāya    upāhanepi   diyyamāne   kāyabandhanepi   diyyamāne   na
suṇanti   na   sotaṃ   odahanti   na   aññācittaṃ  upaṭṭhapenti  anassavā
avacanakarā    paṭilomavuttino   aññeneva   mukhaṃ   karontīti   dussaṅgahā
pabbajitāpi eke.
     [695]   Atho   gahaṭṭhā   gharamāvasantāti   idhekacce  gahaṭṭhāpi
hatthimhipi   diyyamāne   rathepi  khettepi  vatthumhipi  hiraññepi  suvaṇṇepi
diyyamāne  gāmepi  [3]-  nagarepi  [4]- janapadepi diyyamāne na suṇanti
na    sotaṃ    odahanti    na    aññācittaṃ    upaṭṭhapenti   anassavā
@Footnote: 1 Ma. dhammakāraṇepi. 2 Ma. thavikepi. 3 Ma. nigamepi 4 Ma. raṭṭhepi.
Avacanakarā   paṭilomavuttino   aññeneva   mukhaṃ  karontīti  atho  gahaṭṭhā
gharamāvasantā.
     [696]   Appossukko   paraputtesu   hutvāti  attānaṃ  ṭhapetvā
sabbe  imasmiṃ  atthe  vuttā  1-. Appossukko paraputtesu hutvāti 2-
appossukko  hutvā  abyāvaṭo  hutvā  anapekkho hutvāti appossukko
paraputtesu    hutvā    .    eko    care    khaggavisāṇakappo   .
Tenāha so paccekasambuddho
                     dussaṅgahā pabbajitāpi eke
                     atho gahaṭṭhā gharamāvasantā
                     appossukko paraputtesu hutvā
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [697] Voropayitvā 3- gihibyañjanāni
                     sañchinnapatto 4- yathā koviḷāro
                     chetvāna vīro gihibandhanāni
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [698]   Voropayitvā   gihibyañjanānīti   gihibyañjanāni   vuccanti
kesā   ca   massū   ca  mālā  ca  gandhaṃ  ca  vilepanaṃ  ca  ābharaṇaṃ  ca
pilandanaṃ    ca    vatthañca   pārupanañca   veṭṭhanañca   5-   ucchādanañca
parimaddanañca   nahāpanaṃ   sambāhanaṃ   ādāsaṃ   añjanaṃ  mālāvilepanaṃ  6-
@Footnote: 1 Ma. paraputtā tesu paraputtesu .... 2 Ma. ime pāṭhā natthi.
@3 Ma. oropayitvā. evamuparipi. 4 Sī. Yu. saṃsīnapatto. 5 Ma. veṭhanañca.
@6 Ma. mālāgandhavilepanaṃ.
Mukhacuṇṇakaṃ  mukhalepaṃ  hatthabaddhanaṃ  1-  sikhābandhaṃ  daṇḍaṃ  nāḷikaṃ  khaggaṃ  chattaṃ
upāhanā  uṇhisaṃ  maṇi  vālavijanī 2- vodātāni 3- vatthāni dīgharassāni 4-
iti  vā  .  voropayitvā  gihibyañjanānīti  [5]-  voropetvā  [6]-
nikkhipitvā paṭisambhayitvāti 7- voropayitvā gihibyañjanāni.
     [699]   Sañchinnapatto   yathā   koviḷāroti   yathā  koviḷārassa
pattāni   sīnāni   chinnāni   [8]-   patitāni   [9]-  evameva  tassa
paccekasambuddhassa  gihibyañjanāni  chinnāni  [10]-  patitānīti sañchinnapatto
yathā koviḷāro.
     [700]  Chetvāna  vīro  gihibandhanānīti  [11]-  viriyavāti vīro.
Pahūti  vīro  .  visavīti  vīro  .  alamattoti  vīro  .  sūroti  vīro.
Vikkanto   abhiru   acchambhī   anutrāsī   apalāyī   pahīnabhayabheravo  12-
vigatalomahaṃsoti vīro.
                Ārato 13- idheva sabbapāpakehi
                nirayadukkhamaticca viriyavāso
                so viriyavā padhānavā
                vīro tādi vuccate tathattā.
Gihibandhanāni   vuccanti  puttā  ca  [14]-  dāsīdāsā  ca  ajeḷakā  ca
kukkuṭasūkarā   ca   hatthigavāssavaḷavā   ca  khettañca  vatthu  ca  hiraññañca
suvaṇṇañca    gāmanigamarājadhāniyo   ca   raṭṭhañca   janapado   ca   koso
ca    koṭṭhāgārañca    yaṅkiñci    rajanīyavatthu    .   chetvāna   vīro
@Footnote: 1 Ma. mukhacuṇṇaṃ mukhalepanaṃ hatthabandhaṃ. evamuparipi. 2 Ma. vicitrupāhanaṃ uṇhīsaṃ
@maniṃ vālabījaniṃ. evamuparipi. 3 Ma. odātāni. evamuparipi. 4 dīghadasāni.
@evamuparipi. 5 Ma. gihibyañjanāni. 6 Ma. samoropayitvā. 7 Ma.
@paṭipassambhayitavāti. 8-10 Ma. sañchinnāni. 9 Ma. paripatitāni. 11 Ma. vīroti.
@12 Ma. pahīnabhayabheravoti vīro. 13 Ma. virato. 14 Ma. bhariyā ca.
Gihibandhanānīti    so   paccekasambuddho   vīro   gihibandhanāni   chinditvā
samucchinditvā   jahitvā   vinodetvā   byantīkaritvā  anabhāvaṅgametvāti
chetvāna   vīro   gihibandhanāni   .   eko  care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                      voropayitvā gihibyañjanāni
                      sañchinnapatto yathā koviḷāro
                      chetvāna vīro gihibandhanāni
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [701] Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ
                     saddhiṃcaraṃ sādhuvihāri dhīraṃ
                     abhibhuyya sabbāni parissayāni
                     careyya tenattamano satimā.
     [702]   Sace   labhetha   nipakaṃ   sahāyanti   sace  nipakaṃ  paṇḍitaṃ
paññavantaṃ    buddhimantaṃ    ñāṇiṃ    vibhāviṃ    medhāviṃ   sahāyaṃ   labheyya
paṭilabheyya adhigaccheyya vindeyyāti sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ.
     [703]  Saddhiṃcaraṃ  sādhuvihāri  dhīranti  saddhiṃcaranti  ekato  caraṃ .
Sādhuvihārinti    paṭhamenapi    jhānena   sādhuvihāriṃ   dutiyenapi   jhānena
tatiyenapi    jhānena    catutthenapi    jhānena   sādhuvihāriṃ   mettāyapi
cetovimuttiyā     sādhuvihāriṃ     karuṇāyapi    muditāyapi    upekkhāyapi
cetovimuttiyā        sādhuvihāriṃ        ākāsānañcāyatanasamāpattiyāpi
Sādhuvihāriṃ    viññāṇañcāyatanasamāpattiyāpi    ākiñcañcāyatanasamāpattiyāpi
nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyāpi sādhuvihāriṃ
nirodhasamāpattiyāpi    sādhuvihāriṃ    phalasamāpattiyāpi    sādhuvihāriṃ   .
Dhīranti     dhīraṃ     paṇḍitaṃ    paññavantaṃ    buddhimantaṃ    ñāṇiṃ    vibhāviṃ
medhāvinti saddhiṃcaraṃ sādhuvihāri dhīraṃ.
     [704]    Abhibhuyya    sabbāni   parissayānīti   parissayāti   dve
parissayā   pākaṭaparissayā   ca   paṭicchannaparissayā   ca   .pe.   ime
vuccanti  pākaṭaparissayā  .pe.  ime  vuccanti paṭicchannaparissayā. [1]-
Abhibhuyya   sabbāni   parissayānīti   sabbāni   parissayāni   2-   abhibhuyya
abhibhavitvā    ajjhottharitvā   pariyādayitvāti   3-   abhibhuyya   sabbāni
parissayāni.
     [705]   Careyya   tenattamano   satimāti   so  paccekasambuddho
tena    nipakena    paṇḍitena    paññavantena    buddhimantena    ñāṇinā
vibhāvinā     medhāvinā    sahāyena    saddhiṃ    attamano    tuṭṭhamano
haṭṭhamano   pahaṭṭhamano   udaggamano   pamuditamano  4-  careyya  vicareyya
iriyeyya    vatteyya    pāleyya    yapeyya    yāpeyyāti   careyya
tenattamano   .   satimāti  so  paccekasambuddho  satimā  hoti  paramena
satinepakkena   samannāgato   cirakataṃpi   cirabhāsitaṃpi   saritā  anussaritāti
careyya tenattamano satimā. Tenāha so paccekasambuddho
                     sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ
@Footnote: 1 Ma. evampi tatrāsayāti parissayā. 2 Ma. sabbe parissaye. 3 Ma. pariyādiyitvā
@madditvāti. 4 Ma. muditamāno.
                     Saddhiṃcaraṃ sādhuvihāri dhīraṃ
                     abhibhuyya sabbāni parissayāni
                     careyya tenattamano satimāti.
     [706] No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ
                     saddhiṃcaraṃ sādhuvihāri dhīraṃ
                     rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [707]  No  ce  labhetha  nipakaṃ  sahāyanti  no  ce  nipakaṃ paṇḍitaṃ
paññavantaṃ    buddhimantaṃ    ñāṇiṃ    vibhāviṃ    medhāviṃ   sahāyaṃ   labheyya
paṭilabheyya adhigaccheyya vindeyyāti no ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ.
     [708]  Saddhiṃcaraṃ  sādhuvihāri  dhīranti  saddhiṃcaranti  ekato  caraṃ .
Sādhuvihārinti   paṭhamenapi  jhānena  sādhuvihāriṃ  .pe.  nirodhasamāpattiyāpi
sādhuvihāriṃ       phalasamāpattiyāpi      sādhuvihāriṃ      .      dhīranti
dhīraṃ    paṇḍitaṃ    paññavantaṃ    buddhimantaṃ    ñāṇiṃ    vibhāviṃ   medhāvinti
saddhiṃcaraṃ sādhuvihāri dhīraṃ.
     [709]  Rājāva  raṭṭhaṃ  vijitaṃ pahāyāti rājā khattiyo muddhābhisitto
vijitasaṅgāmo    nihatapaccāmitto    laddhādhippāyo   paripuṇṇakoṭṭhāgāro
raṭṭhañca     janapadañca     [1]-     koṭṭhagārañca     pahutahiraññasuvaṇṇaṃ
nagarañca     pariccajitvā     kesamassuṃ     ohāretvā     kāsāyāni
vatthāni   acchādetvā   agārasmā   anagāriyaṃ  pabbajitvā  akiñcanabhāvaṃ
@Footnote: 1 Ma. koṭṭhaṃ.
Upagantvā    eko    carati    vicarati    iriyati    vatteti   pāleti
yapeti    yāpeti    evaṃ   paccekasambuddhopi   sabbaṃ   gharāvāsapalibodhaṃ
chinditvā     puttadārapalibodhaṃ     chinditvā    ñātipalibodhaṃ    chinditvā
mittāmaccapalibodhaṃ    chinditvā    kesamassuṃ    ohāretvā   kāsāyāni
vatthāni   acchādetvā   agārasmā   anagāriyaṃ  pabbajitvā  akiñcanabhāvaṃ
upagantvā    eko    carati    vicarati    iriyati    vatteti   pāleti
yapeti   yāpetīti   rājāva   raṭṭhaṃ   vijitaṃ   pahāya   .  eko  care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      no ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ
                      saddhiṃcaraṃ sādhuvihāri dhīraṃ
                      rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [710] Addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ
                     seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā
                     ete aladdhā anavajjabhojī
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [711]   Addhā   pasaṃsāma   sahāyasampadanti   addhāti  ekaṃsavacanaṃ
nissaṃsayavacanaṃ       nikkaṅkhavacanaṃ       advejjhavacanaṃ      adveḷhakavacanaṃ
niyogavacanaṃ    apaṇṇakavacanaṃ    [1]-    avatthānavacanametaṃ   addhāti  .
Sahāyasampadanti   sahāyasampadā   vuccati   yo   so  sahāyo  asekkhena
@Footnote: 1 Ma. aviraddhavacanaṃ.
Sīlakkhandhena   samannāgato   hoti  asekkhena  samādhikkhandhena  asekkhena
paññākkhandhena asekkhena vimuttikkhandhena asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena
samannāgato     hoti     .     addhā     pasaṃsāma    sahāyasampadanti
sahāyasampadaṃ     pasaṃsāma    thomema    kittema    vaṇṇemāti    addhā
pasaṃsāma sahāyasampadaṃ.
     [712]   Seṭṭhā   samā   sevitabbā  sahāyāti  seṭṭhā  honti
sahāyā    sīlena   samādhinā   paññāya   vimuttiyā   vimuttiñāṇadassanena
samā   [1]-   honti   sahāyā   sīlena  samādhinā  paññāya  vimuttiyā
vimuttiñāṇadassanena   seṭṭhā   vā   sahāyā   samā  2-  vā  sahāyā
sevitabbā    bhajitabbā   payirupāsitabbā   paripucchitabbā   paripañhitabbāti
seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā.
     [713]    Ete    aladdhā    anavajjabhojīti    atthi   puggalo
sāvajjabhojī atthi puggalo anavajjabhojī.
     {713.1} Katamo ca puggalo sāvajjabhojī. Idhekacco puggalo kuhanāya
lapanāya   nemittakatāya   nippesikatāya  lābhena  lābhaṃ  nijigiṃsanatāya  3-
dārudānena  veḷudānena  pattadānena  pupphadānena  [4]-  sinānadānena
cuṇṇadānena  mattikadānena  dantakaṭṭhadānena  mukhodakadānena  pātukamyatāya
muggasūpatāya   5-   pāribhaṭyatāya   parapiṭṭhimaṃsikatāya   6-   vatthuvijjāya
tiracchānavijjāya   aṅgavijjāya   nakkhattavijjāya   dūtagamanena  pahīnagamanena
jaṅghapesanīyena    vejjakammena    dūtakammena    7-    piṇḍapaṭipiṇḍakena
@Footnote: 1-2 Ma. sadisā. 3 Ma. nijigīsanatāya. evamuparipi. 4 Ma. phaladānena.
@evamuparipi. 5 Ma. cāṭukamyatāya muggasupyatāya. evamuparipi. 6 Ma. piṭhamaddikatāya.
@evamuparipi. 7 Ma. navakammena. evamuparipi.
Dānānuppadānena    adhammena   visamena   laddhā   labhitvā   paṭilabhitvā
adhigantvā    vinditvā    jīvikaṃ    kappeti    ayaṃ    vuccati   puggalo
sāvajjabhojī.
     {713.2}  Katamo  ca  puggalo anavajjabhojī. Idhekacco puggalo na
kuhanāya   na   lapanāya  na  nemittakatāya  na  nippesikatāya  na  lābhena
lābhaṃ   nijigiṃsanatāya   na   dārudānena  na  veḷudānena  na  pattadānena
na   pupphadānena   na   sinānadānena  na  cuṇṇadānena  na  mattikadānena
na    dantakaṭṭhadānena    na    mukhodakadānena   na   pātukamyatāya   na
muggasūpatāya   na  pāribhaṭyatāya  na  parapiṭṭhimaṃsikatāya  na  vatthuvijjāya  na
tiracchānavijjāya   na   aṅgavijjāya   na   nakkhattavijjāya  na  dūtagamanena
na   pahīnagamanena   na   jaṅghapesanīyena  na  vejjakammena  na  dūtakammena
na   piṇḍapaṭipiṇḍakena   na   dānānuppadānena   dhammena   samena  laddhā
labhitvā    paṭilabhitvā    adhigantvā   vinditvā   jīvikaṃ   kappeti   ayaṃ
vuccati puggalo anavajjabhojī.
     {713.3}  Ete  aladdhā  anavajjabhojīti  ete  aladdhā alabhitvā
apaṭilabhitvā   anadhigantvā  avinditvāti  ete  aladdhā  anavajjabhojī .
Eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ
                      seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā
                      ete aladdhā anavajjabhojī
                     Eko care khaggavisāṇakappoti.
     [714] Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni
                     kammāraputtena suniṭṭhitāni
                     saṅghaṭṭayantāni duve bhujasmiṃ
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [715]    Disvā    suvaṇṇassa   pabhassarānīti   disvā   passitvā
tulayitvā    tīrayitvā   vibhāvayitvā   vibhūtaṃ   katvā   .   suvaṇṇassāti
jātarūpassa    .    pabhassarānīti    parisuddhāni   pariyodātānīti   disvā
suvaṇṇassa pabhassarāni.
     [716]    Kammāraputtena    suniṭṭhitānīti   kammāraputto   vuccati
suvaṇṇakāro     .     kammāraputtena    suniṭṭhitānīti    kammāraputtena
suniṭṭhitāni sukatāni suparikammānīti 1- kammāraputtena suniṭṭhitāni.
     [717]  Saṅghaṭṭayantāni  duve  bhujasminti  bhujo  vuccati  hattho .
Yathā   ekasmiṃ   hatthe  dve  dhuvarāni  ghaṭenti  2-  evameva  sattā
taṇhāvasena  [3]-  ghaṭenti 4- tiracchānayoniyaṃ ghaṭenti pittivisaye ghaṭenti
manussaloke   ghaṭenti   devaloke   ghaṭenti   gatiyā   gatiṃ  upapattiyā
upapattiṃ   paṭisandhiyā   paṭisandhiṃ   bhavena  bhavaṃ  saṃsārena  saṃsāraṃ  vaṭṭena
vaṭṭaṃ  ghaṭenti  [5]-  caranti  viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti
yāpentīti    saṅghaṭṭayantāni    duve    bhujasmiṃ    .    eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. suparikammakatānīti. 2 ma rūpurāni ghaṭṭenti. 3 Ma. diṭṭhivasena niraye.
@4 Ma. ghaṭṭenti. evamuparipi. 5 Ma. saṅghaṭṭenti saṅghaṭṭentā.
                     Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni
                     kammāraputtena suniṭṭhitāni
                     saṅghaṭṭayantāni duve bhujasmiṃ
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [718] Evaṃ dutīyena sahā 1- mamassa
                     vācābhilāpo abhisajjanā vā
                     etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [719]   Evaṃ   dutīyena  sahā  mamassāti  taṇhādutiyena  2- .
Taṇhādutiyo   vā   hoti   puggaladutiyo   vā   .   kathaṃ   taṇhādutiyo
hoti    .    taṇhāti   rūpataṇhā   saddataṇhā   gandhataṇhā   rasataṇhā
phoṭṭhabbataṇhā    dhammataṇhā   .   yassesā   taṇhā   appahīnā   so
vuccati taṇhādutiyo.
         Taṇhādutiyo puriso            dīghamaddhāna saṃsaraṃ
         itthabhāvaññathābhāvaṃ         saṃsāraṃ nātivattati.
Evaṃ   taṇhādutiyo   hoti   .  kathaṃ  puggaladutiyo  hoti  .  idhekacco
na  attahetu  3-  na  kāraṇahetu  uddhato  avūpasantacitto  ekassa  vā
dutiyo   hoti   dvinnaṃ   vā   tatiyo  hoti  tiṇṇaṃ  vā  catuttho  hoti
tattha    bahuṃ    samphappalāpaṃ    lapati    seyyathīdaṃ    rājakathaṃ   corakathaṃ
mahāmattakathaṃ   senākathaṃ   bhayakathaṃ   yuddhakathaṃ   annakathaṃ   pānakathaṃ  vatthakathaṃ
@Footnote: 1 Ma. saha. evamuparipi. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 3 Ma. atthahetu.
[1]-  Mālākathaṃ  [2]- ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ
itthīkathaṃ  purisakathaṃ  3-  sūrakathaṃ  visikkhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ [4]- lokakkhāyikaṃ
samuddakkhāyikaṃ   itibhavābhavakathaṃ   iti  vā  5-  katheti  evaṃ  puggaladutiyo
hotīti evaṃ dutīyena sahā mamassa.
     [720]   Vācābhilāpo   abhisajjanā   vāti  vācābhilāpo  vuccati
battiṃsa   6-   tiracchānakathā   seyyathīdaṃ   rājakathā   corakathā   .pe.
Itibhavābhavakathā   iti  vā  .  abhisajjanāti  dve  sajjanā  taṇhāsajjanā
ca  diṭṭhisajjanā  ca  .pe.  ayaṃ  taṇhāsajjanā  .pe.  ayaṃ diṭṭhisajjanāti
vācābhilāpo abhisajjanā vā.
     [721]   Etaṃ   bhayaṃ   āyatiṃ   pekkhamānoti   bhayanti   jātibhayaṃ
jarābhayaṃ    byādhibhayaṃ   maraṇabhayaṃ   rājabhayaṃ   corabhayaṃ   aggibhayaṃ   udakabhayaṃ
attānuvādabhayaṃ   parānuvādabhayaṃ   daṇḍabhayaṃ   duggatibhayaṃ   ūmibhayaṃ   kumbhilabhayaṃ
āvaṭṭabhayaṃ   suṃsukābhayaṃ   ājīvikābhayaṃ   asilokabhayaṃ  parisasārajjabhayaṃ  [7]-
bhayānakaṃ    chambhitattaṃ   lomahaṃso   cetaso   ubbeggo   utrāso  .
Etaṃ   bhayaṃ   āyatiṃ   pekkhamānoti   etaṃ   bhayaṃ   āyatiṃ  pekkhamāno
dakkhamāno    olokayamāno    nijjhāyamāno    upaparikkhamānoti   etaṃ
bhayaṃ  āyatiṃ  pekkhamāno  .  eko  care  khaggavisāṇakappo  .  tenāha
so paccekasambuddho
                     evaṃ dutīyena sahā mamassa
                     vācābhilāpo abhisajjanā vā
@Footnote: 1 Ma. sayanakathaṃ. 2 Ma. gandhakathaṃ. 3 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 4 Ma. pubbapetakathaṃ
@nānattakathaṃ. 5 Ma. iti vāti saddo natthi. 6 Ma. bāttiṃsa. 7 Ma. madanabhayaṃ.
                     Etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [722] Kāmā hi citrā madhurā manoramā
                     virūparūpena mathenti cittaṃ
                     ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [723]  Kāmā  hi  citrā  madhurā  manoramāti  kāmāti uddānato
dve   kāmā   vatthukāmā   ca  kilesakāmā  ca  .pe.  ime  vuccanti
vatthukāmā    .pe.    ime    vuccanti    kilesakāmā   .   citrāti
nānāvaṇṇarūpā       1-       nānāvaṇṇasaddā       nānāvaṇṇagandhā
nānāvaṇṇarasā     nānāvaṇṇaphoṭṭhabbā     .    madhurāti    vuttañhetaṃ
bhagavatā   pañcime   bhikkhave   kāmaguṇā   katame   pañca  cakkhuviññeyyā
rūpā    iṭṭhā    kantā   manāpā   piyarūpā   kāmupasañhitā   rajanīyā
sotaviññeyyā    saddā    ghānaviññeyyā    gandhā    jivhāviññeyyā
rasā   kāyaviññeyyā   phoṭṭhabbā   iṭṭhā   kantā   manāpā  piyarūpā
kāmupasañhitā   rajanīyā   ime   kho  bhikkhave  pañca  kāmaguṇā  yaṃ  kho
bhikkhave   ime   pañca   kāmaguṇe   paṭicca   uppajjati   sukhaṃ  somanassaṃ
idaṃ   vuccati   kāmasukhaṃ   miḷhasukhaṃ   puthujjanasukhaṃ   anariyasukhaṃ  na  sevitabbaṃ
na   bhajitabbaṃ   na   bhāvetabbaṃ   na   bahulīkātabbaṃ   bhāyitabbaṃ   etassa
sukhassāti    vadāmīti    kāmā   hi   citrā   madhurā   .   manoramāti
@Footnote: 1 Ma. nānāvaṇṇā rūpā. evamīdisesu padesu.
Manoti   yaṃ   cittaṃ   mano   mānasaṃ   hadayaṃ   paṇḍaraṃ   mano   manāyatanaṃ
manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjā manoviññāṇadhātu. [1]-
     [724]     Virūparūpena     mathenti     cittanti    nānāvaṇṇehi
rūpehi  .pe.  nānāvaṇṇehi  phoṭṭhabbehi  cittaṃ  mathenti  tāsenti  2-
hāpenti 3- pahāpentīti 4- virūparūpena mathenti cittaṃ.
     [725]   Ādīnavaṃ   kāmaguṇesu   disvāti   vuttaṃ   hetaṃ  bhagavatā
ko   ca   bhikkhave   kāmānaṃ   ādīnavo  idha  bhikkhave  kulaputto  yena
sippaṭṭhānena   jīvikaṃ   kappeti   yadi   muddhāya  5-  yadi  gaṇanāya  yadi
saṅkhāya  6-  yadi  kasiyā  yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issaṭṭhena 7-
yadi   rājaporisena   yadi   sippāyatanena   sītassa   purakkhato   uṇhassa
purakkhato   ḍaṃsamakasavātātapasiriṃsapasamphassehi   rissamāno  8-  khuppipāsāya
miyyamāno   ayaṃ   bhikkhave   kāmānaṃ  ādīnavo  sandiṭṭhiko  dukkhakkhandho
kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu
     {725.1}  tassa  ce  bhikkhave  kulaputtassa  evaṃ  uṭṭhahato  ghaṭato
vāyamato   te   bhogā   nābhinipphajjanti  so  socati  kilamati  paridevati
urattāḷiṃ  kandati  sammohaṃ  āpajjati  moghaṃ  vata  me  uṭṭhānaṃ aphalo vata
me    vāyāmoti   ayampi   bhikkhave   kāmānaṃ   ādīnavo   sandiṭṭhiko
dukkhakkhandho   kāmahetu   kāmanidānaṃ   kāmādhikaraṇaṃ   kāmānameva   hetu
tassa   ce   bhikkhave   kulaputtassa   evaṃ   uṭṭhahato  ghaṭato  vāyamato
te    bhogā    abhinipphajjanti   so   tesaṃ   bhogānaṃ   ārakkhādhikaraṇaṃ
@Footnote: 1 Ma. mano ramenti thomenti tosenti pahāsentīti kāmā hi citrā madhurā manoramā.
@2 Ma. tosenti. 3 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 4 Ma. pahāsentīti.
@5 Ma. muddāya. 6 Ma. saṅkhārena. 7 Ma. issatthena. 8 Ma. samphassamāno.
Dukkhadomanassaṃ   paṭisaṃvedeti  kinti  me  bhoge  neva  rājāno  hareyyuṃ
na   corā  hareyyuṃ  na  aggi  ḍaheyya  na  udakaṃ  vaheyya  na  appiyā
dāyādā   hareyyunti   tassa   evaṃ  ārakkhato  gopayato  te  bhoge
rājāno   vā   haranti   corā   vā  haranti  aggi  vā  ḍahati  udakaṃ
vā   vahati   appiyā   dāyādā   vā   haranti   so   socati  .pe.
Sammohaṃ   āpajjati   yampi   me   ahosi   tampi   no  natthīti  ayampi
bhikkhave    kāmānaṃ    ādīnavo    sandiṭṭhiko   dukkhakkhandho   kāmahetu
kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
     {725.2}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  kāmahetu  kāmanidānaṃ  kāmādhikaraṇaṃ
kāmānameva   hetu   rājānopi   rājūhi   vivadanti  khattiyāpi  khattiyehi
vivadanti    brāhmaṇāpi    brāhmaṇehi    vivadanti    gahapatīpi   gahapatīhi
vivadanti   mātāpi   puttena   vivadati   puttopi  mātarā  vivadati  pitāpi
puttena   vivadati   puttopi   pitarā   vivadati   bhātāpi  bhaginiyā  vivadati
bhaginīpi   bhātarā   vivadati   sahāyopi   sahāyena   vivadati   te   tattha
kalahavivādāpannā      1-      aññamaññaṃ      pāṇīhipi     upakkamanti
leḍḍūhipi      upakkamanti      daṇḍehipi      upakkamanti     satthehipi
upakkamanti     te     tattha     maraṇampi     nigacchanti    maraṇamattampi
dukkhaṃ   ayampi   bhikkhave   kāmānaṃ   ādīnavo   sandiṭṭhiko  dukkhakkhandho
kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
     {725.3}    Puna    caparaṃ    bhikkhave    kāmahetu    kāmanidānaṃ
kāmādhikaraṇaṃ    kāmānameva    hetu    asicammaṃ    gahetvā   dhanukalāpaṃ
sannayhitvā       ubhatoviyūḷhaṃ      2-      saṅgāmaṃ      pakkhandanti
@Footnote: 1 Ma. kalahaviggahavivādāpannā. 2 Ma. ubhatobyūḷhaṃ.
Usūsupi    khippamānesu   sattīsupi   khippamānāsu   asīsupi   vijjotalantesu
te     tattha     usūhipi    vijjhanti    sattīhipi    vijjhanti    asināpi
sīsaṃ    chindanti    te    tattha    maraṇampi    nigacchanti    maraṇamattampi
dukkhaṃ   ayampi   bhikkhave   kāmānaṃ   ādīnavo   sandiṭṭhiko  dukkhakkhandho
kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
     {725.4}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  kāmahetu  kāmanidānaṃ  kāmādhikaraṇaṃ
kāmānameva    hetu    asicammaṃ    gahetvā    dhanukalāpaṃ   sannayhitvā
addhāvalepanā    1-    upakāriyo   pakkhandanti   usūsupi   khippamānesu
sattīsupi    khippamānāsu   asīsupi   vijjotalantesu   te   tattha   usūhipi
vijjhanti     sattīhipi     vijjhanti     chakaṇaṭiyāpi     2-    osiñcanti
abhivaggena   omaddanti   asināpi   sīsaṃ   chindanti   te  tattha  maraṇampi
nigacchanti   maraṇamattampi   dukkhaṃ   ayampi   bhikkhave   kāmānaṃ   ādīnavo
sandiṭṭhiko     dukkhakkhandho     kāmahetu     kāmanidānaṃ    kāmādhikaraṇaṃ
kāmānameva hetu.
     {725.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  kāmahetu  kāmanidānaṃ  kāmādhikaraṇaṃ
kāmānameva  hetu  sandhimpi  chindanti  nillopampi  niharanti  ekāgārikampi
karonti   paripanthepi   tiṭṭhanti   paradārampi   gacchanti  tamenaṃ  rājāno
gahetvā   vividhā   kammakaraṇā  kārenti  kasāhipi  tāḷenti  vettehipi
tāḷenti    aḍḍhadaṇḍakehipi    tāḷenti    hatthampi   chindanti   pādampi
chindanti   .pe.   asināpi  sīsaṃ  chindanti  te  tattha  maraṇampi  nigacchanti
maraṇamattampi   dukkhaṃ   ayampi   bhikkhave   kāmānaṃ   ādīnavo  sandiṭṭhiko
@Footnote: 1 Ma. addāvalepanā. 2 Ma. chakaṇakāyapi.
Dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.
     {725.6}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  kāmahetu  kāmanidānaṃ  kāmādhikaraṇaṃ
kāmānameva   hetu   kāyena  duccaritaṃ  caranti  vācāya  duccaritaṃ  caranti
manasā  duccaritaṃ  caranti  te  kāyena  duccaritaṃ  caritvā  vācāya duccaritaṃ
caritvā   manasā   duccaritaṃ  caritvā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ
duggatiṃ    vinipātaṃ    nirayaṃ    upapajjanti    ayampi   bhikkhave   kāmānaṃ
ādīnavo   samparāyiko   dukkhakkhandho  kāmahetu  kāmanidānaṃ  kāmādhikaraṇaṃ
kāmānameva   hetūti   .   ādīnavaṃ   kāmaguṇesu   disvāti   kāmaguṇesu
ādīnavaṃ    disvā    passitvā    tulayitvā    tīrayitvā    vibhāvayitvā
vibhūtaṃ    katvāti    ādīnavaṃ   kāmaguṇesu   disvā   .   eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     kāmā hi citrā madhurā manoramā
                     virūparūpena mathenti cittaṃ
                     ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [726] Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca
                     rogo ca sallañca bhayañca metaṃ
                     etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [727]   Ītī   ca  gaṇḍo  ca  upaddavo  ca  rogo  ca  sallañca
Bhayañca     metanti     vuttañhetaṃ     bhagavatā     bhayanti     bhikkhave
kāmānametaṃ    adhivacanaṃ    dukkhanti    bhikkhave    kāmānametaṃ   adhivacanaṃ
rogoti   bhikkhave   kāmānametaṃ  adhivacanaṃ  gaṇḍoti  bhikkhave  kāmānametaṃ
adhivacanaṃ  lagganti  1-  bhikkhave  kāmānametaṃ  adhivacanaṃ sattoti 2- bhikkhave
kāmānametaṃ    adhivacanaṃ    paṅkoti    bhikkhave    kāmānametaṃ   adhivacanaṃ
gabbhoti  bhikkhave  kāmānametaṃ  adhivacanaṃ  yasmā  3-  ca  bhikkhave  bhayanti
kāmānametaṃ  adhivacanaṃ  [4]- kāmarāgarattāyaṃ bhikkhave chandarāgavinibandho 5-
diṭṭhadhammikāpi bhayā na parimuccati samparāyikāpi bhayā na parimuccati
     {727.1}   tasmā  bhayanti  kāmānametaṃ  adhivacanaṃ  yasmā  3-  ca
bhikkhave  dukkhanti  rogoti  gaṇḍoti  lagganti  1-  sattoti  2-  paṅkoti
gabbhoti    kāmānametaṃ    adhivacanaṃ   [4]-   kāmarāgarattāyaṃ   bhikkhave
chandarāgavinibandho     5-    diṭṭhadhammikāpi    gabbhā    na    parimuccati
samparāyikāpi   gabbhā   na   parimuccati   tasmā   gabbhoti   kāmānametaṃ
adhivacananti.
         Bhayañca dukkhañca rogo ca       satto paṅko ca dūbhayaṃ 6-
         ete kāmā pavuccanti 7-      yattha satto puthujjano
         otiṇṇo sātarūpena            gabbhāya ca nigacchati 8-.
         Yato ca bhikkhave bhikkhu 9-        jhānañca 10- na riñcati
         somaṃ palipathaṃ duggaṃ                atikkamma tathāvidhaṃ 1-
         pajaṃ jātijarūpetaṃ                    phandamānaṃ avekkhatīti.
Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca rogo ca sallañca bhayañca metaṃ.
@Footnote: 1 Ma. sallanti. 2 Ma. saṅgoti. 3 Ma. kasmā. 4 Ma. yasmā ca.
@5 Ma. -baddho. 6 Ma. gaṇḍo sallañca saṅgo ca. 7 Ma. paṅko gabbho ca ubhayaṃ.
@8 Ma. puna gabbhāya gacchati. 9 Ma. ātāpī. 10 Ma. sampajaññaṃ na riccati.
@11 Ma. tathāvidho.
     [728]   Etaṃ   bhayaṃ  kāmaguṇesu  disvāti  etaṃ  bhayaṃ  kāmaguṇesu
disvā   passitvā   tulayitvā   tīrayitvā   vibhāvayitvā   vibhūtaṃ  katvāti
etaṃ   bhayaṃ   kāmaguṇesu   disvā  .  eko  care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                      ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca
                      rogo ca sallañca bhayañca metaṃ
                      etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [729] Sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ
                     vātātape ḍaṃsasiriṃsape 1- ca
                     sabbāni petāni abhisaṃbhavitvā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [730]    Sītañca    uṇhañca    khudaṃ   pipāsanti   [2]-   dvīhi
kāraṇehi    sītaṃ    hoti   abbhantaradhātupakopavasena   vā   sītaṃ   hoti
bahiddhāutuvasena   vā   sītaṃ   hoti  .  uṇhanti  dvīhi  kāraṇehi  uṇhaṃ
hoti    abbhantaradhātupakopavasena   vā   uṇhaṃ   hoti   bahiddhāutuvasena
vā   uṇhaṃ  hoti  .  khuddā  3-  vuccati  chātako  .  pipāsā  vuccati
udakampīti 4- sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ.
     [731]   Vātātape  ḍaṃsasiriṃsape  cāti  vātāti  puratthimā  vātā
pacchimā  vātā  uttarā  vātā  dakkhiṇā  vātā  sarajā  vātā  [5]-
@Footnote: 1 Ma. ḍaṃsasarīsape. evamuparipi. 2 Ma. sītanti. 3 Ma. khudā. 4 Ma. udakapipāsāti.
@5 arajā vātā. evamīdisesu ṭhānesu.
Sītā   vātā   uṇhā   vātā   parittā   vātā   adhimattā   vātā
verambhavātā   [1]-   supaṇṇavātā   tālapaṇṇavātā   vidhūpanavātā  .
Ātapo   vuccati   suriyasantāpo   .   ḍaṃsā  vuccanti  piṅgalamakkhikā .
Siriṃsapā vuccanti ahīti vātātape ḍaṃsasiriṃsape ca.
     [732]  Sabbāni  petāni  abhisaṃbhavitvāti  abhibhavitvā ajjhottharitvā
pariyādiyitvā    madditvāti    sabbāni    petāni    abhisaṃbhavitvā   .
Eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ
                      vātātape ḍaṃsasiriṃsape ca
                      sabbāni petāni abhisaṃbhavitvā
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [733] Nāgova yūthāni vivajjayitvā
                     sañjātakhandho padumī uḷāro
                     yathābhirantaṃ vihare araññe
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [734]    Nāgova    yūthāni    vivajjayitvāti    nāgo   vuccati
hatthināgo   .  paccekasambuddhopi  nāgo  .  kiṃkāraṇā  paccekasambuddho
nāgo   .   āguṃ  na  karotīti  nāgo  .  na  gacchatīti  nāgo  .  na
āgacchatīti   nāgo   .   kathaṃ  so  paccekasambuddho  āguṃ  na  karotīti
nāgo   .   āgū   vuccanti   pāpakā   akusalā   dhammā  saṅkilesikā
@Footnote: 1 Ma. pakkhavātā. evamuparipi.
Ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇīyā.
                Āguṃ na karotīti 1- kiñci loke
                sabbasaṃyoge visajja bandhanāni
                sabbattha na sajjati vippamutto
                nāgo tādi pavuccate tathattā.
     {734.1}  Evaṃ  so  paccekasambuddho  āguṃ  na karotīti nāgo.
Kathaṃ  so  paccekasambuddho  na  gacchatīti  nāgo . So paccekasambuddho na
chandāgatiṃ   gacchati   na   dosāgatiṃ   gacchati   na   mohāgatiṃ  gacchati  na
bhayāgatiṃ   gacchati   na   rāgavasena   gacchati   na  dosavasena  gacchati  na
mohavasena   gacchati   na   mānavasena  gacchati  na  diṭṭhivasena  gacchati  na
uddhaccavasena   gacchati   na   vicikicchāvasena   gacchati   na   anusayavasena
gacchati  na  vaggehi  dhammehi  yāyati  niyyati  vuyhati  saṃhariyati  2-  evaṃ
so paccekasambuddho na gacchatīti nāgo.
     {734.2}   Kathaṃ   paccekasambuddho   na   āgacchatīti   nāgo .
Sotāpattimaggena   ye   kilesā   pahīnā  te  kilese  na  puneti  na
pacceti     na     paccāgacchati    sakadāgāmimaggena    anāgāmimaggena
arahattamaggena  ye  kilesā  pahīnā  te  kilese  na  puneti na pacceti
na   paccāgacchati  evaṃ  so  paccekasambuddho  na  āgacchatīti  nāgo .
Nāgova  yūthāni  vivajjayitvāti  yathā  so  hatthināgo  yūthāni vivajjetvā
parivajjetvā     abhinivajjetvā     ekova     araññe    vanamajjhassa
ajjhogāhetvā 3- carati
@Footnote: 1 Ma. karoti. 2 Ma. saṃharīyati. 3 Ma. araññavanamajjhogāhetvā.
Vicarati   iriyati   vatteti   pāleti   yapeti  yāpeti  paccekasambuddhopi
gaṇaṃ    vajjetvā   1-   parivajjetvā   abhivajjetvā   eko   care
khaggavisāṇakappo   2-   araññavanapatthāni  pantāni  senāsanāni  paṭisevati
appasaddāni     appanigghosāni     vijanavātāni     manussarāhaseyyakāni
paṭisallānasāruppāni    so   eko   gacchati   eko   tiṭṭhati   eko
nisīdati  eko  seyyaṃ  kappeti  eko  gāmaṃ piṇḍāya pavisati [3]- eko
paṭikkamati   eko   raho   nisīdati   eko   caṅkamaṃ   adhiṭṭhāti  eko
carati   vicarati   iriyati   vatteti   pāleti   yapeti  yāpetīti  nāgova
yūthāni vivajjayitvā.
     [735]   Sañjātakhandho   padumī   uḷāroti  yathā  so  hatthināgo
sañjātakhandho   sattaratano  vā  hoti  aṭṭharatano  vā  paccekasambuddhopi
sañjātakhandho    asekkhena    sīlakkhandhena   asekkhena   samādhikkhandhena
asekkhena    paññākkhandhena    asekkhena   vimuttikkhandhena   asekkhena
vimuttiñāṇadassanakkhandhena     .     yathā    so    hatthināgo    padumī
paccekasambuddhopi    sattahi    bojjhaṅgapupphehi   padumī   satisambojjhaṅga-
pupphena       dhammavicayasambojjhaṅgapupphena       viriyasambojjhaṅgapupphena
pītisambojjhaṅgapupphena         passaddhisambojjhaṅgapupphena        samādhi-
sambojjhaṅgapupphena    upekkhāsambojjhaṅgapupphena    .    yathā    so
hatthināgo   uḷāro   thāmena  balena  javena  sūrena  paccekasambuddhopi
uḷāro   sīlena   samādhinā   paññāya   vimuttiyā  vimuttiñāṇadassanenāti
@Footnote: 1 Ma. vivajjetvā. 2 Ma. ime dve pāṭhā natthi. 3 sabbattha potthake
@eko abhikkamatīti padena bhavitabbaṃ.
Sañjātakhandho padumī uḷāro.
     [736]   Yathābhirantaṃ   vihare   araññeti   yathā  so  hatthināgo
yathābhirantaṃ   araññe   viharati   paccekasambuddhopi   yathābhirantaṃ   araññe
viharati   paṭhamenapi   jhānena   yathābhirantaṃ   araññe   viharati   dutiyenapi
tatiyenapi     catutthenapi    jhānena    yathābhirantaṃ    araññe    viharati
mettāyapi    cetovimuttiyā   yathābhirantaṃ   araññe   viharati   karuṇāyapi
muditāyapi   upekkhāyapi   cetovimuttiyā   yathābhirantaṃ   araññe   viharati
ākāsānañcāyatanasamāpattiyāpi      yathābhirantaṃ      araññe     viharati
viññāṇañcāyatanasamāpattiyāpi ākiñcaññāyatanasamāpattiyāpi
nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyāpi      phalasamāpattiyāpi      yathābhirantaṃ
araññe   viharatīti   yathābhirantaṃ   vihare   araññe   .   eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      nāgova yūthāni vivajjayitvā
                      sañjātakhandho padumī uḷāro
                      yathābhirantaṃ vihare araññe
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [737] Aṭṭhāna taṃ saṅgaṇikāratassa
                     yaṃ phussaye 1- sāmayikaṃ vimuttiṃ
                     ādiccabandhussa vaco nisamma
                     eko care khaggavisāṇakappo.
@Footnote: 1 Ma. phassaye. evamuparipi.
     [738]   Aṭṭhāna   taṃ   saṅgaṇikāratassa   yaṃ   phussaye   sāmayikaṃ
vimuttinti   vuttaṃ   hetaṃ   bhagavatā   yāvatānanda   bhikkhu  saṅgaṇikārāmo
saṅgaṇikarato     saṅgaṇikārāmataṃ     anuyutto     gaṇārāmo    gaṇarato
gaṇasammudito      gaṇārāmataṃ      anuyutto      yantaṃ     nekkhammasukhaṃ
pavivekasukhaṃ     upasamasukhaṃ    sambodhisukhaṃ    tassa    sukhassa    nikāmalābhī
bhavissati   akicchalābhī   akasiralābhīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati  .  yo  ca
kho   so   ānanda   bhikkhu  eko  gaṇasmā  vūpakaṭṭho  viharati  tassetaṃ
bhikkhuno    pāṭikaṅkhaṃ    yantaṃ    nekkhammasukhaṃ    pavivekasukhaṃ    upasamasukhaṃ
sambodhisukhaṃ     tassa     sukhassa    nikāmalābhī    bhavissati    akicchalābhī
akasiralābhīti   ṭhānametaṃ   vijjati   .  yāvatānanda  bhikkhu  saṅgaṇikārāmo
saṅgaṇikarato     saṅgaṇikārāmataṃ     anuyutto     gaṇārāmo    gaṇarato
gaṇasammudito   gaṇārāmataṃ   anuyutto   sāmayikaṃ   1-   vā  cetovimuttiṃ
upasampajja   viharissati  asāmayikaṃ  vā  akuppanti  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati .
Yo   ca   kho   so  ānanda  bhikkhu  eko  gaṇasmā  vūpakaṭṭho  viharati
tassetaṃ   bhikkhuno   pāṭikaṅkhaṃ   sāmayikaṃ   vā   cetovimuttiṃ  upasampajja
viharissati   asāmayikaṃ   vā   akuppanti   ṭhānametaṃ  vijjatīti  .  aṭṭhāna
taṃ saṅgaṇikāratassa yaṃ phussaye sāmayikaṃ vimuttiṃ.
     [739]    Ādiccabandhussa   vaco   nisammāti   ādicco   vuccati
suriyo    .    so   gotamo   gottena   paccekasambuddhopi   gotamo
gottena   so   paccekasambuddhopi   suriyassa   gottañātako  gottabandhu
@Footnote: 1 Ma. sāmāyikaṃ. evamuparipi.
Tasmā    paccekasambuddho    ādiccabandhu    .   ādiccabandhussa   vaco
nisammāti    ādiccabandhussa   vacanaṃ   byapathaṃ   desanaṃ   anusandhiṃ   sutvā
suṇitvā    uggahetvā   upadhārayitvā   upalakkhayitvāti   ādiccabandhussa
vaco   nisamma   .   eko   care   khaggavisāṇakappo  .  tenāha  so
paccekasambuddho
                      aṭṭhāna taṃ saṅgaṇikāratassa
                      yaṃ phussaye sāmayikaṃ vimuttiṃ
                      ādiccabandhussa vaco nisamma
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [740] Diṭṭhīvisūkāni upātivatto
                     patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo
                     uppannañāṇomhi anaññaneyyo
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [741]    Diṭṭhīvisūkāni    upātivattoti   diṭṭhivisūkāni   vuccanti
vīsativatthukā    sakkāyadiṭṭhī   .   idha   assutavā   puthujjano   ariyānaṃ
adassāvī    ariyadhammassa   akovido   ariyadhamme   avinīto   sappurisānaṃ
adassāvī    sappurisadhammassa    akovido   sappurisadhamme   avinīto   rūpaṃ
attato   samanupassati   rūpavantaṃ   vā  attānaṃ  attani  vā  rūpaṃ  rūpasmiṃ
vā     attānaṃ    vedanaṃ    saññaṃ    saṅkhāre    viññāṇaṃ    attato
samanupassati    viññāṇavantaṃ    vā    attānaṃ    attani   vā   viññāṇaṃ
Viññāṇasmiṃ     vā    attānaṃ    yā    evarūpā    diṭṭhi    diṭṭhigataṃ
diṭṭhigahanaṃ   diṭṭhikantāro   diṭṭhivisūkāyikaṃ  diṭṭhivipphanditaṃ  diṭṭhisaṃyojanaṃ
gāho    paṭiggāho    abhiniveso   parāmāso   kummaggo   micchāpatho
micchattaṃ   titthāyatanaṃ   vipariyesaggāho   viparītaggāho  vippallāsaggāho
micchāgāho   ayāthāvakasmiṃ   yāthāvakanti   gāho   yāvatā   dvāsaṭṭhī
diṭṭhigatāni   imāni   diṭṭhivisūkāni  .  [1]-  upātivattoti  diṭṭhīvisūkāni
upātivatto     atikkanto    samatikkanto    vītivattoti    diṭṭhīvisūkāni
upātivatto.
     [742]    Patto    niyāmaṃ   paṭiladdhamaggoti   niyāmā   vuccanti
cattāro   maggā   ariyo   aṭṭhaṅgiko   maggo   seyyathīdaṃ  sammādiṭṭhi
sammāsaṅkappo      sammāvācā      sammākammanto      sammāājīvo
sammāvāyāmo    sammāsati    sammāsamādhi    .    catūhi   ariyamaggehi
samannāgato   [2]-   sampatto   adhigato   phusito   sacchikatoti  patto
niyāmaṃ    .   paṭiladdhamaggoti   laddhamaggo   paṭiladdhamaggo   adhigatamaggo
phusitamaggoti [3]- patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo.
     [743]   Uppannañāṇomhi  anaññaneyyoti  tassa  paccekasambuddhassa
ñāṇaṃ    uppannaṃ    samuppannaṃ   nibbattaṃ   abhinibbattaṃ   pātubhūtaṃ   sabbe
saṅkhārā   aniccāti   ñāṇaṃ   uppannaṃ   samuppannaṃ   nibbattaṃ  abhinibbattaṃ
pātubhūtaṃ  sabbe  saṅkhārā  dukkhāti  .pe.  yaṅkiñci  samudayadhammaṃ  sabbantaṃ
nirodhadhammanti ñāṇaṃ uppannaṃ
@Footnote: 1 Ma. diṭṭhīvisūkāni. 2 Ma. niyāmaṃ patto. 3 Ma. sacchikatamaggoti.
Samuppannaṃ    nibbattaṃ    abhinibbattaṃ    pātubhūtanti   uppannañāṇomhi  .
Anaññaneyyoti   so   paccekasambuddho   na   paraneyyo  na  parapattiyo
na    parapaccayo    na    parapaṭibaddhagū    yathābhūtaṃ    jānāti    passati
asammūḷho   sampajāno   paṭissato   sabbe  saṅkhārā  aniccāti  .pe.
Yaṅkiñci    samudayadhammaṃ    sabbantaṃ   nirodhadhammanti   na   paraneyyo   na
parapattiyo    na    parapaccayo    na   parapaṭibaddhagū   yathābhūtaṃ   jānāti
passati     asammūḷho     sampajāno     paṭissatoti    uppannañāṇomhi
anaññaneyyo   .   eko   care   khaggavisāṇakappo   .  tenāha  so
paccekasambuddho
                     diṭṭhīvisūkāni upātivatto
                     patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo
                     uppannañāṇomhi anaññaneyyo
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [744] Nillolupo nikkuho nippipāso
                     nimmakkho niddhantakasāvamoho
                     nirāsaso 1- sabbaloke bhavitvā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [745]   Nillolupo  nikkuho  nippipāsoti  loluppā  2-  vuccati
taṇhā   yo   rāgo   sārāgo  .pe.  abhijjhā  lobho  akusalamūlaṃ .
Sā   loluppā   taṇhā   tassa   paccekasambuddhassa  pahīnā  ucchinnamūlā
@Footnote: 1 Sī. nirāsayo. 2 Ma. loluppaṃ.
Tālāvatthukatā     anabhāvaṅgatā     āyatiṃ    anuppādadhammā    tasmā
paccekasambuddho     nillolupo    .    nikkuhoti    tīṇi    kuhanavatthūni
paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ      kuhanavatthu      iriyāpathasaṅkhātaṃ     kuhanavatthu
sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.
     {745.1}  Katamaṃ  paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ  kuhanavatthu . Idha gahapatikā
bhikkhuṃ   nimantenti   cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi .
So   pāpiccho   icchāpakato  atthiko  cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārānaṃ     bhiyyokamyataṃ    upādāya    cīvaraṃ    paccakkhāti
piṇḍapātaṃ    paccakkhāti    senāsanaṃ    paccakkhāti   gilānapaccayabhesajja-
parikkhāraṃ paccakkhāti.
     {745.2}   So  evamāha  kiṃ  samaṇassa  mahagghena  cīvarena  etaṃ
sāruppaṃ   yaṃ   samaṇo   susānā   vā  saṅkārakūṭā  vā  pāpaṇikā  vā
nantakāni    uccinitvā    saṅghāṭiṃ    katvā   dhāreyya   kiṃ   samaṇassa
mahagghena    piṇḍapātena   etaṃ   sāruppaṃ   yaṃ   samaṇo   uñchācariyāya
piṇḍiyālopena   jīvikaṃ   kappeyya   kiṃ   samaṇassa  mahagghena  senāsanena
etaṃ  sāruppaṃ  yaṃ  samaṇo  rukkhamūliko  vā  assa  abbhokāsiko  vā  kiṃ
samaṇassa    mahagghena    gilānapaccayabhesajjaparikkhārena    etaṃ   sāruppaṃ
yaṃ   samaṇo  pūtimuttena  vā  hariṭakīkhaṇḍena  vā  osathaṃ  1-  kareyyāti
tadupādāya   lūkhaṃ   cīvaraṃ  dhāreti  lūkhaṃ  piṇḍapātaṃ  bhuñjati  lūkhaṃ  senāsanaṃ
paṭisevati    lūkhaṃ    gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ   paṭisevati   .   tamenaṃ
@Footnote: 1 Ma. osadhaṃ.
Gahapatikā    evaṃ    jānanti    ayaṃ    samaṇo    appiccho   santuṭṭho
pavivitto    asaṃsaṭṭho   āraddhaviriyo   dhutavādoti   bhiyyo   nimantenti
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi.
     {745.3}   So   evamāha  tiṇṇaṃ  sammukhībhāvā  saddho  kulaputto
bahuṃ   puññaṃ   pasavati   saddhāya   sammukhībhāvā   saddho   kulaputto   bahuṃ
puññaṃ    pasavati   deyyadhammassa   sammukhībhāvā   saddho   kulaputto   bahuṃ
puññaṃ    pasavati   dakkhiṇeyyānaṃ   sammukhībhāvā   saddho   kulaputto   bahuṃ
puññaṃ   pasavati   tumhākañcevāyaṃ  saddhā  atthi  deyyadhammo  ca  saṃvijjati
ahañca  paṭiggāhako  sacāhaṃ  1-  na  paṭiggahessāmi  evaṃ tumhe puññena
paribāhirā   bhavissatha   na   mayhaṃ   iminā   attho  apica  tumhākañceva
anukampāya    paṭiggaṇhāmīti    tadupādāya   bahumpi   cīvaraṃ   paṭiggaṇhāti
bahumpi    piṇḍapātaṃ    paṭiggaṇhāti    bahumpi    senāsanaṃ   paṭiggaṇhāti
bahumpi   gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ   paṭiggaṇhāti   .   yā   evarūpā
bhākuṭikā    bhākuṭiyaṃ    kuhanā    kuhāyanā    kuhitattaṃ    idaṃ   vuccati
paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.
     {745.4}  Katamaṃ  iriyāpathasaṅkhātaṃ  kuhanavatthu . Idhekacco pāpiccho
icchāpakato    sambhāvanādhippāyo    evaṃ   maṃ   jano   sambhāvessatīti
gamanaṃ   saṇṭhapeti   ṭhānaṃ   saṇṭhapeti   nissajjaṃ   saṇṭhapeti   seyyaṃ  2-
saṇṭhapeti    paṇidhāya    gacchati    paṇidhāya    tiṭṭhati   paṇidhāya   nisīdati
paṇidhāya    seyyaṃ    kappeti    samāhito    viya    gacchati   samāhito
@Footnote: 1 Ma. sacehaṃ. 2 Ma. sayanaṃ.
Viya   tiṭṭhati   samāhito   viya   nisīdati  samāhito  viya  seyyaṃ  kappeti
āpāthakajjhāyīva   hoti   .   yā   evarūpā   iriyāpathassa   āṭhapanā
ṭhapanā   saṇṭhapanā   bhākuṭikā   bhākuṭiyaṃ   kuhanā   kuhāyanā  kuhāyitattaṃ
idaṃ iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.
     {745.5}   Katamaṃ   sāmantajappanasaṅkhātaṃ   kuhanavatthu  .  idhekacco
pāpiccho  icchāpakato  sambhāvanādhippāyo  evaṃ  maṃ  jano sambhāvessatīti
ariyadhammasannissitaṃ  vācaṃ  bhāsati  yo  evarūpaṃ  cīvaraṃ  dhāreti  so samaṇo
mahesakkhoti  bhaṇati  .  yo  evarūpaṃ  pattaṃ  dhāreti  lohathālakaṃ  dhāreti
dhammakarakaṃ  dhāreti  parissāvanaṃ  dhāreti  kuñcikaṃ  dhāreti  upāhanaṃ dhāreti
kāyabandhanaṃ  dhāreti  āyogabandhanaṃ  1-  dhāreti  so  samaṇo mahesakkhoti
bhaṇati  .  yassa  evarūpo  upajjhāyo  so  samaṇo  mahesakkhoti  bhaṇati.
Yassa   evarūpo   ācariyo   [2]-   samānupajjhāyakā   samānācariyakā
mittā sandiṭṭhā sambhattā sahāyā so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati.
     {745.6} Yo evarūpe vihāre vasati so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati.
Yo  evarūpe  aḍḍhayoge 3- vasati hammiye vasati [4]- guhāyaṃ vasati [5]-
kuṭiyā   vasati   kūṭāgāre  vasati  aṭṭe  vasati  māḷe  vasati  uddaṇḍe
vasati  upaṭṭhānasālāyaṃ  vasati  maṇḍape  vasati  rukkhamūle  vasati  so samaṇo
mahesakkhoti  bhaṇati  .  athavā  korajikakorajiko  bhākuṭikabhākuṭiko  kuhakuho
lapalapo         mukhasambhāvito        6-        ayaṃ        samaṇo
@Footnote: 1 Ma. āyogaṃ. 2 Ma. evarūpā. 3 Ma. vihāre aḍḍhayoge. 4 Ma. pāsāde
@vasati hammiye vasati. 5 Ma. leṇe vasati. 6 Ma. kuhakakuhako lapakalapako
@mukhasambhāviko.
Imāsaṃ    evarūpānaṃ    santānaṃ    vihārasamāpattīnaṃ    lābhīti    tādisaṃ
gambhīraṃ    gūḷhaṃ    nipuṇaṃ    paṭicchannaṃ    lokuttarasuññatāpaṭisaññutaṃ    kathaṃ
katheti   .   yā   evarūpā   bhākuṭikā   bhākuṭiyaṃ   kuhanā   kuhāyanā
kuhāyitattaṃ 1- idaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.
     {745.7}    Tassa   paccekasambuddhassa   imāni   tīṇi   kuhanavatthūni
pahīnāni    samucchinnāni    vūpasantāni   paṭippassaddhāni   abhabbuppattikāni
ñāṇagginā    daḍḍhāni    tasmā   so   paccekasambuddho   nikkuho  .
Nippipāsoti   pipāsā   vuccati   taṇhā   yo  rāgo  sārāgo  .pe.
Abhijjhā    lobho    akusalamūlaṃ    .    sā   pipāsā   taṇhā   tassa
paccekasambuddhassa   pahīnā   ucchinnamūlā   tālāvatthukatā   anabhāvaṅgatā
āyatiṃ    anuppādadhammā   tasmā   so   paccekasambuddho   nippipāsoti
nillolupo nikkuho nippipāso.
     [746]   Nimmakkho   niddhantakasāvamohoti   makkhāti   yo  makkho
makkhāyanā   makkhāyitattaṃ   niṭṭhuriyaṃ   niṭṭhuriyakammaṃ   .  kasāvāti  rāgo
kasāvo   doso   kasāvo   moho   kasāvo  kodho  upanāho  makkho
paḷāso   .pe.   sabbākusalābhisaṅkhārā   kasāvā   .  mohoti  dukkhe
añāṇaṃ   dukkhasamudaye   añāṇaṃ   dukkhanirodhe   añāṇaṃ  dukkhanirodhagāminiyā
paṭipadāya     añāṇaṃ     pubbante     añāṇaṃ     aparante     añāṇaṃ
pubbantāparante     añāṇaṃ     idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu    dhammesu
añāṇaṃ    yaṃ    evarūpaṃ    añāṇaṃ    adassanaṃ   anabhisamayo   ananurodho
@Footnote: 1 Ma. kuhitattaṃ.
Asambodho   1-  appaṭivedho  asaṅgāhanā  apariyogāhanā  asamapekkhanā
apaccavekkhanā     apaccakkhakammaṃ     dummejjhaṃ     bālyaṃ    asampajaññaṃ
moho  [2]-  sammoho  [3]-  avijjogho  avijjāyogo  avijjānusayo
avijjāpariyuṭṭhānaṃ   avijjājālaṃ   4-  avijjālaṅgī  moho  akusalamūlaṃ .
Tassa  paccekasambuddhassa  makkho  ca  kasāvo  ca  moho  ca vantā [5]-
niddhantā   pahīnā   samucchinnā   vūpasantā  paṭippassaddhā  abhabbuppattikā
ñāṇagginā     daḍḍhā    tasmā    so    paccekasambuddho    nimmakkho
niddhantakasāvamoho.
     [747]    Nirāsaso    sabbaloke    bhavitvāti   āsā   vuccati
taṇhā   yo   rāgo   sārāgo  .pe.  abhijjhā  lobho  akusalamūlaṃ .
Sabbaloketi     sabbaapāyaloke     sabbamanussaloke     sabbadevaloke
sabbakhandhaloke    sabbadhātuloke    sabbaāyatanaloke    .    nirāsaso
sabbaloke    bhavitvāti    sabbaloke    nirāsaso   bhavitvā   nittaṇho
bhavitvā   nippipāso   bhavitvāti   nirāsaso   sabbaloke   bhavitvā  .
Eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     nillolupo nikkuho nippipāso
                     nimmakkho niddhantakasāvamoho
                     nirāsaso sabbaloke bhavitvā
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [748] Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha
@Footnote: 1-4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. pamoho. 3 Ma. avijjā. 5 Ma. saṃvantā.
                    Anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ
                    sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ
                    eko care khaggavisāṇakappo.
     [749]   Pāpaṃ   sahāyaṃ  parivajjayethāti  pāpasahāyo  vuccati  yo
so   sahāyo   dasavatthukāya   micchādiṭṭhiyā   samannāgato   natthi  dinnaṃ
natthi   yiṭṭhaṃ   [1]-  natthi  sukatadukkaṭānaṃ  kammānaṃ  phalaṃ  vipāko  natthi
ayaṃ   loko   natthi   paro   loko   natthi  mātā  natthi  pitā  natthi
sattā    opapātikā    natthi    loke    samaṇabrāhmaṇā   sammaggatā
sammāpaṭipannā    ye   imañca   lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā  pavedentīti  ayaṃ  pāpasahāyo  .  pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayethāti
pāpaṃ    sahāyaṃ   parivajjayetha   2-   vivajjeyya   3-   parivajjeyyāti
pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha.
     [750]    Anatthadassiṃ    visame   niviṭṭhanti   anatthadassī   vuccati
yo   so   sahāyo   dasavatthukāya   micchādiṭṭhiyā   samannāgato   natthi
dinnaṃ   natthi   yiṭṭhaṃ   .pe.   ye   imañca   lokaṃ  parañca  lokaṃ  sayaṃ
abhiññā   sacchikatvā   pavedentīti   ayaṃ   anatthadassī   4-  .  visame
niviṭṭhanti   visame   kāyakamme  niviṭṭhaṃ  visame  vacīkamme  niviṭṭhaṃ  visame
manokamme   niviṭṭhaṃ   visame  pāṇātipāte  niviṭṭhaṃ  visame  adinnādāne
niviṭṭhaṃ    visame   kāmesu   micchācāre   niviṭṭhaṃ   visame   musāvāde
niviṭṭhaṃ   visamāya   pisuṇāya   vācāya  niviṭṭhaṃ  visamāya  pharusāya  vācāya
niviṭṭhaṃ    visame   samphappalāpe   niviṭṭhaṃ   visamāya   abhijjhāya   niviṭṭhaṃ
visame   byāpāde   niviṭṭhaṃ   visamāya   micchādiṭṭhiyā   niviṭṭhaṃ  visamesu
@Footnote: 1 Ma. natthi hutaṃ. 2 Ma. vajjeyya. 3 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 4 Ma. ime
@dve pāṭhā natthi.
Saṅkhāresu   niviṭṭhaṃ   visamesu   pañcasu  kāmaguṇesu  niviṭṭhaṃ  [1]-  sattaṃ
allīnaṃ upagataṃ ajjhositaṃ adhimuttanti anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ.
     [751]   Sayaṃ  na  seve  pasutaṃ  pamattanti  pasutanti  yopi  kāme
esati   gavesati   pariyesati   taccarito   tabbahulo  taggaruko  tanninno
tappoṇo  tappabbhāro tadadhimutto tadādhipateyyo sopi kāmappasuto. [2]-
Yopi   taṇhāvasena   rūpe  pariyesati  yopi  taṇhāvasena  rūpe  paṭilabhati
yopi   taṇhāvasena   rūpe   paribhuñjati  sadde  gandhe  rase  phoṭṭhabbe
paribhuñjati    taccarito    tabbahulo    taggaruko    tanninno   tappoṇo
tappabbhāro tadadhimutto tadādhipateyyo sopi kāmappasuto.
     {751.1}   Pamattanti   pamādo  vattabbo  .  kāyaduccarite  vā
vacīduccarite   vā   manoduccarite  vā  pañcasu  vā  kāmaguṇesu  cittassa
vossaggo    vossaggānuppadānaṃ    kusalānaṃ   vā   dhammānaṃ   bhāvanāya
asakkaccakiriyatā     asātaccakiriyatā     anaṭṭhitakiriyatā    olīnavuttitā
nikkhittacchandatā    nikkhittadhuratā    anāsevanā   abhāvanā   abahulīkammaṃ
anadhiṭṭhānaṃ   ananuyogo   yo   evarūpo  pamādo  pamajjanā  pamajjitattaṃ
ayaṃ   vuccati  pamādo  .  sayaṃ  na  seve  pasutaṃ  pamattanti  pasutañca  na
seveyya   pamattañca   [3]-   na  seveyya  [4]-  na  niseveyya  na
saṃseveyya  na  paṭiseveyya  5-  na ācareyya na samācareyya na samādāya
@Footnote: 1 Ma. visamesu pañcasu nīvaraṇesu niviṭṭhaṃ viniviṭṭhaṃ. 2 Ma. yopi taṇhāvasena rūpe
@pariyesati. sadde. gandhe. rase. phoṭaṭhabbe pariyesati taccarito ... tadadhipateyyo.
@sopi kāmappasuto. yopi taṇhāvasena rūpe paṭilabhati sadde. gandhe. rase.
@phoṭaṭhabbe paṭilabhati taccarito ... tadadhipateyyo. sopi kāmappasuto. yopi taṇhāvasena
@rūpe paribhuñjati. sadde. ganadhe. rase. phoṭṭhabbe paribhuñjati taccarito ...
@tadadhipateyyo. sopi kāmappasuto. yathā kalahakārako kalahappasuto kammakārako
@kammappasto gocare caranto gocarappasuto ñāyī jhānappasuto. evameva yo kāme
@esati gavesati pariyesati taccarito ... tadadhipateyyo. sopi kāmappasuto. 3 Ma. sayaṃ.
@4 Ma. sāmaṃ na seveyya. 5 Ma. parisaṃseveyya.
Vatteyyāti  sayaṃ  na  seve pasutaṃ pamattaṃ. Eko care khaggavisāṇakappo.
Tenāha so paccekasambuddho
                      pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha
                      anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ
                      sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [752] Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha
                     mittaṃ uḷāraṃ paṭibhāṇavantaṃ
                     aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [753]  Bahussutaṃ  dhammadharaṃ  bhajethāti  bahussutanti  bahussuto  [1]-
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthā     sabyañjanā     2-    kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ    brahmacariyaṃ    abhivadanti    tathārūpāssa    dhammā   bahussutā
honti  dhatā  3-  vacasā  paricitā  manasānupekkhitā diṭṭhiyā supaṭividdhā.
Dhammadharanti   dhammaṃ   dhārentaṃ   suttaṃ  geyyaṃ  veyyākaraṇaṃ  gāthaṃ  udānaṃ
itivuttakaṃ   jātakaṃ   abbhūtadhammaṃ   4-   vedallaṃ   .   bahussutaṃ  dhammadharaṃ
bhajethāti   bahussutañca   dhammadharañca   mittaṃ   bhajeyya   [5]-  seveyya
niseveyya saṃseveyya paṭiseveyyāti bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha.
     [754]   Mittaṃ   uḷāraṃ   paṭibhāṇavantanti   uḷāro  hoti  mitto
@Footnote: 1 Ma. hoti mitto. 2 Ma. sātthaṃ sabyañjanaṃ. 3 Ma. dhātā 4 Ma. abbhutadhammaṃ.
@evamuparipi. 5 Ma. saṃbhajeyya.
Sīlena    samādhinā    paññāya    vimuttiyā    vimuttiñāṇadassanena   .
Paṭibhāṇavantanti       tayo       paṭibhāṇavanto       pariyattipaṭibhāṇavā
paripucchāpaṭibhāṇavā adhigamapaṭibhāṇavā.
     {754.1}   Katamo   pariyattipaṭibhāṇavā  .  idhekaccassa  buddhavacanaṃ
pariyāpuṭaṃ   hoti   suttaṃ   geyyaṃ  veyyākaraṇaṃ  gāthā  udānaṃ  itivuttakaṃ
jātakaṃ   abbhūtadhammaṃ   vedallaṃ   tassa   pariyattiṃ   nissāya  paṭibhāti  ayaṃ
pariyattipaṭibhāṇavā.
     {754.2}  Katamo  paripucchāpaṭibhāṇavā  .  idhekacco paripucchitā 1-
hoti  atthe  ca  ñāye  ca  lakkhaṇe  ca  kāraṇe ca ṭhānāṭhāne ca tassa
paripucchaṃ nissāya paṭibhāti ayaṃ paripucchāpaṭibhāṇavā.
     {754.3}  Katamo  adhigamapaṭibhāṇavā  .  idhekaccassa  adhigatā honti
cattāro   satipaṭṭhānā   cattāro   sammappadhānā  cattāro  iddhipādā
pañcindriyāni   pañca   balāni   satta   bojjhaṅgā   ariyo   aṭṭhaṅgiko
maggo    cattāro    ariyamaggā    cattāri    sāmaññaphalāni   catasso
paṭisambhidāyo    chaḷabhiññāyo    .    tassa    attho   ñāto   dhammo
ñāto   nirutti   ñātā   .   atthe   ñāte  attho  paṭibhāti  dhamme
ñāte   dhammo   paṭibhāti   niruttiyā   ñātāya   nirutti   paṭibhāti  .
Imesu    tīsu    ñāṇaṃ   paṭibhāṇapaṭisambhidā   .   so   paccekasambuddho
imāya   paṭibhāṇapaṭisambhidāya   upeto   samupeto   upāgato  samupāgato
upapanno     samupapanno     samannāgato     tasmā    paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. paripucchitāpi.
Paṭibhāṇavā     .     yassa     pariyatti    natthi    paripucchā    natthi
adhigamo     natthi     kiṃ     tassa    paṭibhāyissatīti    mittaṃ    uḷāraṃ
paṭibhāṇavantaṃ.
     [755]   Aññāya   atthāni   vineyya  kaṅkhanti  attatthaṃ  aññāya
paratthaṃ     aññāya     ubhayatthaṃ    aññāya    diṭṭhadhammikatthaṃ    aññāya
samparāyikatthaṃ    aññāya    paramatthaṃ    aññāya    abhiññāya   jānitvā
tulayitvā    tīrayitvā    vibhāvayitvā   vibhūtaṃ   katvā   kaṅkhaṃ   vineyya
paṭivineyya    pajaheyya   vinodeyya   byantīkareyya   anabhāvaṅgameyyāti
aññāya   atthāni  vineyya  kaṅkhaṃ  .  eko  care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                     bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha
                     mittaṃ uḷāraṃ paṭibhāṇavantaṃ
                     aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [756] Khiḍḍā ratī 1- kāmasukhañca loke
                     analaṅkaritvā anapekkhamāno
                     vibhūsanaṭṭhānā 2- virato saccavādī
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [757]    Khiḍḍā   ratī   kāmasukhañca   loketi   khiḍḍāti   dve
khiḍḍā   kāyikā   ca   khiḍḍā   vācasikā   ca   khiḍḍā   .pe.   ayaṃ
@Footnote: 1 Ma. khiḍḍaṃ ratiṃ. evamuparipi. 2 Ma. vibhūsaṭṭhānā. evamuparipi.
Kāyikā  khiḍḍā  .pe.  ayaṃ vācasikā khiḍḍā. Ratīti anukkaṇṭhitādhivacanametaṃ
ratīti   .   kāmasukhanti  vuttañhetaṃ  bhagavatā  pañcime  bhikkhave  kāmaguṇā
katame   pañca   cakkhuviññeyyā   rūpā  iṭṭhā  kantā  manāpā  piyarūpā
kāmūpasañhitā     rajanīyā    sotaviññeyyā    saddā    ghānaviññeyyā
gandhā    jivhāviññeyyā   rasā   kāyaviññeyyā   phoṭṭhabbā   iṭṭhā
kantā   manāpā   piyarūpā   kāmūpasañhitā  rajanīyā  ime  kho  bhikkhave
pañca   kāmaguṇā   yaṃ   kho   bhikkhave   ime   pañca  kāmaguṇe  paṭicca
uppajjati   sukhaṃ   somanassaṃ  idaṃ  vuccati  kāmasukhanti  kāmasukhañca  1- .
Loketi manussaloketi khiḍḍā ratī kāmasukhañca loke.
     [758]    Analaṅkaritvā    anapekkhamānoti    khiḍḍañca    ratiñca
kāmasukhañca   loke   analaṅkaritvā   anapekkhā   2-  hutvā  pajahitvā
vinodetvā      byantīkaritvā     anabhāvaṅgametvāti     analaṅkaritvā
anapekkhamāno.
     [759]    Vibhūsanaṭṭhānā    virato   saccavādīti   vibhūsāti   dve
vibhūsā atthi āgārikavibhūsā 3- atthi anāgārikavibhūsā.
     {759.1} Katamā āgārikavibhūsā. Kesā ca massu ca mālā ca gandhā 4-
ca     vilepanañca    ābharaṇañca    pilandhanañca    vatthañca    pasādhanañca
veṭṭhanañca   5-   ucchādanaṃ   parimaddanaṃ   nahāpanaṃ   sambāhanaṃ   ādāsaṃ
añjanaṃ   mālāvilepanaṃ   mukhacuṇṇakaṃ  mukhalepanaṃ  hatthabandhaṃ  visikkhābandhaṃ  6-
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. anapekkho. 3 Ma. agārikavibhūsā. evamuparipi.
@4 Ma. massū ca mālāgandhañca. evamuparipi. 5 Ma. pārupanañca veṭhanañca. evamuparipi.
@6 Ma. sikhābandhaṃ. evamuparipi.
Daṇḍaṃ     nāḷikaṃ    khaggaṃ    chattaṃ    upāhanā    uṇhisaṃ    vālavijjanī
odātāni vatthāni dīgharassāni iti vā ayaṃ āgārikavibhūsā.
     {759.2}   Katamā  anāgārikavibhūsā  .  cīvaramaṇḍanā  pattamaṇḍanā
senāsanamaṇḍanā   imassa   vā   pūtikāyassa  bāhirānaṃ  vā  parikkhārānaṃ
maṇḍanā  vibhūsanā  keḷanā  parikeḷanā  gedhikatā  gedhikattaṃ  capalanā  1-
cāpalyaṃ ayaṃ anāgārikavibhūsā.
     {759.3}  Saccavādīti so paccekasambuddho saccavādī saccasandho theto
paccayiko  [2]-  lokassa  vibhūsanaṭṭhānā ārato [3]- paṭivirato nikkhanto
nissaṭṭho   vippamutto   visaññutto   vimariyādikatena   cetasā   viharatīti
vibhūsanaṭṭhānā   virato   saccavādī  .  eko  care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                      khiḍḍā ratī kāmasukhañca loke
                      analaṅkaritvā anapekkhamāno
                      vibhūsanaṭṭhānā virato saccavādī
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [760] Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ
                     dhanāni dhaññāni ca bandhavāni
                     hitvāna kāmāni yathodhikāni
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [761]   Puttañca   dāraṃ   pitarañca  mātaranti  puttanti  cattāro
@Footnote: 1 Ma. gaddhikatā gaddhikattaṃ capalatā. 2 Ma. avisaṃvādako. 3 Ma. virato.
Puttā  atrajo  putto  khettajo  putto  dinnako  putto  antevāsiko
putto    .    dārā   vuccanti   bhariyāyo   .   pitāti   yo   so
janako   .   mātāti   yā   sā   janikāti   puttañca   dāraṃ  pitarañca
mātaraṃ.
     [762]   Dhanāni  dhaññāni  ca  bandhavānīti  dhanāni  vuccanti  [1]-
muttā   maṇi  veḷuriyo  saṅkho  silā  pavāḷaṃ  rajataṃ  jātarūpaṃ  lohitaṅgo
masāragallo    2-    .   dhaññāni   vuccanti   pubbaṇṇaṃ   aparaṇṇaṃ  .
Pubbaṇṇaṃ  nāma  sālī  vīhi  yavo  godhumo  kaṅgu  varako  kudrusako 3-.
Aparaṇṇaṃ  nāma  sūpeyyaṃ  .  bandhavānīti  cattāro  bandhavo  ñātibandhavāpi
bandhu    gottabandhavāpi    bandhu    mittabandhavāpi   bandhu   sippabandhavāpi
bandhūti dhanāni dhaññāni ca bandhavāni.
     [763]   Hitvāna   kāmāni   yathodhikānīti   kāmāti   uddānato
dve   kāmā   vatthukāmā   ca  kilesakāmā  ca  .pe.  ime  vuccanti
vatthukāmā   .pe.   ime  vuccanti  kilesakāmā  .  hitvāna  kāmānīti
vatthukāme   parijānitvā   kilesakāme   pahāya   pajahitvā  vinodetvā
byantīkaritvā   anabhāvaṅgametvāti   hitvāna   kāmāni   .  yathodhikānīti
sotāpattimaggena   ye   kilesā   pahīnā  te  kilese  na  puneti  na
pacceti   na   paccāgacchati   sakadāgāmimaggena   ye   kilesā   pahīnā
anāgāmimaggena   ye   kilesā   pahīnā   arahattamaggena  ye  kilesā
pahīnā   te   kilese   na   puneti   na   pacceti   na  paccāgacchatīti
@Footnote: 1 Ma. hiraññaṃ suvaṇṇaṃ. 2 Ma. masāragallaṃ. 3 Ma. kudrūsako.
Hitvāna   kāmāni   yathodhikāni   .   eko  care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccacekasambuddho
                      puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ
                      dhanāni dhaññāni ca bandhavāni
                      hitvāna kāmāni yathodhikāni
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [764] Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ
                     appassādo dukkhamettha bhiyyo
                     gaṇḍo eso iti ñatvā matimā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [765]   Saṅgo   eso   parittamettha   sokhyanti  saṅgoti  vā
baḷisanti  vā  āmisanti  vā  laggananti  vā  palibodhoti  vā  pañcannetaṃ
kāmaguṇānaṃ     adhivacanaṃ    .    parittamettha    sokhyanti    vuttañhetaṃ
bhagavatā      pañcime      bhikkhave     kāmaguṇā     katame     pañca
cakkhuviññeyyā   rūpā   iṭṭhā   kantā  manāpā  piyarūpā  kāmūpasañhitā
rajanīyā      sotaviññeyyā      saddā     ghānaviññeyyā     gandhā
jivhāviññeyyā    rasā   kāyaviññeyyā   phoṭṭhabbā   iṭṭhā   kantā
manāpā    piyarūpā    kāmūpasañhitā    rajanīyā   ime   kho   bhikkhave
pañca   kāmaguṇā   yaṃ   kho   bhikkhave   ime   pañca  kāmaguṇe  paṭicca
uppajjati    sukhaṃ    somanassaṃ   idaṃ   vuccati   kāmasukhaṃ   appakaṃ   etaṃ
Sukhaṃ  [1]-  omakaṃ  etaṃ sukhaṃ lāmakaṃ etaṃ sukhaṃ dukkhaṃ 2- etaṃ sukhanti saṅgo
eso parittamettha sokhyaṃ.
     [766]     Appassādo    dukkhamettha    bhiyyoti    appassādā
kāmā   vuttā   bhagavatā  bahudukkhā  bahūpāyāsā  3-  ādīnavo  ettha
bhiyyo   .   aṭṭhikaṅkalūpamā   kāmā   vuttā  bhagavatā  .  maṃsapesūpamā
kāmā   vuttā   bhagavatā   .   tiṇukkūpamā  kāmā  vuttā  bhagavatā .
Aṅgārakāsūpamā    kāmā   vuttā   bhagavatā   .   supinakūpamā   kāmā
vuttā    bhagavatā    .   yācitakūpamā   kāmā   vuttā   bhagavatā  .
Rukkhaphalūpamā   kāmā   vuttā   bhagavatā   .  asisūnūpamā  kāmā  vuttā
bhagavatā   .   sattisūlūpamā   kāmā   vuttā   bhagavatā  .  sappasirūpamā
kāmā   vuttā   bhagavatā   bahudukkhā   bahūpāyāsā   ādīnavo   ettha
bhiyyoti appassādo dukkhamettha bhiyyo.
     [767]   Gaṇḍo   eso   iti   ñatvā   matimāti  gaṇḍoti  vā
baḷisanti   vā   āmisanti   vā  laggananti  vā  [4]-  palibodhoti  vā
pañcannetaṃ    kāmaguṇānaṃ    adhivacanaṃ   .   itīti   padasandhi   padasaṃsaggo
padapāripūri      akkharasamavāyo     byañjanasiliṭṭhatā     padānupubbakametaṃ
itīti    .    matimāti    paṇḍito   paññavā   buddhimā   ñāṇī   vibhāvī
medhāvī  .  gaṇḍo  eso  iti  ñatvā  matimāti  gaṇḍoti  matimā ñatvā
baḷisanti   ñatvā  āmisanti  ñatvā  laggananti  ñatvā  [5]-  palibodhoti
ñatvā   jānitvā   tulayitvā   tīrayitvā   vibhāvayitvā   vibhūtaṃ  katvāti
@Footnote: 1 Ma. parittakaṃ etaṃ sukhaṃ thokakaṃ etaṃ sukhaṃ. 2 Ma. chatukkaṃ. 3 Ma. bahupāyāsā.
@evamuparipi. 4 Ma. bandhananti vā. evamīdisesu padesu. 5 Ma. bandhananti ñatvā.
Gaṇḍo  eso  iti  ñatvā  matimā  .  eko  care  khaggavisāṇakappo.
Tenāha so paccekasambuddho
                     saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ
                     appassādo dukkhamettha bhiyyo
                     gaṇḍo eso iti ñatvā matimā
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [768] Sandālayitvāna saññojanāni
                     jālaṃva bhetvā salilambucārī
                     aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [769]    Sandālayitvāna    saññojanānīti    dasa    saññojanāni
kāmarāgasaññojanaṃ      paṭighasaññojanaṃ     mānasaññojanaṃ     diṭṭhisaññojanaṃ
vicikicchāsaññojanaṃ        sīlabbataparāmāsasaññojanaṃ       bhavarāgasaññojanaṃ
issāsaññojanaṃ   macchariyasaññojanaṃ   avijjāsaññojanaṃ   .   sandālayitvāna
saññojanānīti     dasa     saññojanāni     dālayitvā     sandālayitvā
pajahitvā   vinodetvā  byantīkaritvā  anabhāvaṅgametvāti  sandālayitvāna
saññojanāni.
     [770]  Jālaṃva  bhetvā  salilambucārīti  jālaṃ  vuccati  suttajālaṃ.
Salilaṃ   vuccati   udakaṃ   .   ambucārī  vuccati  maccho  .  [1]-  jālaṃ
bhinditvā  saṃbhinditvā  2-  phālayitvā  padālayitvā  sampadālayitvā  carati
@Footnote: 1 Ma. yathā maccho. 2 Ma. pabhinditvā dālayitvā.
Vicarati   iriyati   vatteti  pāleti  yapeti  yāpeti  .  evameva  dve
jālā   taṇhājālañca   diṭṭhijālañca   .pe.   idaṃ   taṇhājālaṃ  .pe.
Idaṃ    diṭṭhijālaṃ    .    tassa   paccekasambuddhassa   taṇhājālaṃ   pahīnaṃ
diṭṭhijālaṃ    paṭinissaṭṭhaṃ    .    taṇhājālassa   pahīnattā   diṭṭhijālassa
paṭinissaṭṭhattā    so    paccekasambuddho   rūpe   na   sajjati   sadde
na    sajjati    gandhe    na   sajjati   .pe.   diṭṭhasutamutaviññātabbesu
dhammesu   na   sajjati   na   gayhati   1-  na  bajjhati  [2]-  nikkhanto
nissaṭṭho   vippamutto   visaññutto   vimariyādikatena   cetasā   viharatīti
jālaṃva bhetvā salilambucārī.
     [771]  Aggīva  daḍḍhaṃ  anivattamānoti  yathā  aggi  tiṇakaṭṭhupādānaṃ
ḍahanto    gacchati    anivattanto   evameva   tassa   paccekasambuddhassa
sotāpattimaggena     ye     kilesā     pahīnā     te     kilese
na   puneti   na   pacceti   na   paccāgacchati   sakadāgāmimaggena   ye
kilesā   pahīnā   anāgāmimaggena  ye  kilesā  pahīnā  arahattamaggena
ye    kilesā    pahīnā   te   kilese   na   puneti   na   pacceti
na   paccāgacchatīti   aggīva   daḍḍhaṃ   anivattamāno   .   eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     sandālayitvāna saññojanāni
                     jālaṃva bhetvā salilambucārī
                     aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno
@Footnote: 1 Ma. gaṇhāti. 2 Ma. na palibajjhati.
                     Eko care khaggavisāṇakappoti.
     [772] Okkhittacakkhū na ca pādalolo
                     guttindriyo rakkhitamānasāno
                     anavassuto apariḍayhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [773]   Okkhittacakkhū   na   ca   pādaloloti   kathaṃ   khittacakkhu
hoti  .  idhekacco  [1]-  cakkhulolo  cakkhuloliyena  samannāgato hoti
adiṭṭhaṃ    dakkhitabbaṃ    diṭṭhaṃ    samatikkamitabbanti    ārāmena   ārāmaṃ
uyyānena   uyyānaṃ   gāmena   gāmaṃ   nigamena   nigamaṃ  nagarena  nagaraṃ
raṭṭhena  raṭṭhaṃ  janapadena  janapadaṃ  dīghacārikaṃ  anvatthacārikaṃ  2-  anuyutto
hoti rūpadassanāya evaṃ khittacakkhu hoti.
     {773.1}  Athavā  bhikkhu  antaragharaṃ  paviṭṭho  vīthiṃ paṭipanno asaṃvuto
gacchati  hatthiṃ  olokento  assaṃ  olokento  rathaṃ  olokento pattiṃ
olokento  kumārake  olokento  kumārikāyo  olokento itthiyo
olokento   purise  olokento  antarāpaṇaṃ  olokento  gharamukhāni
olokento    uddhaṃ   olokento   adho   olokento   disāvidisaṃ
pekkhamāno  3-  gacchati  evampi  khittacakkhu hoti. Athavā [4]- cakkhunā
rūpaṃ    disvā   nimittaggāhī   hoti   anubyañjanaggāhī   yatvādhikaraṇamenaṃ
cakkhundriyaṃ      asaṃvutaṃ      viharantaṃ     abhijjhādomanassā     pāpakā
akusalā    dhammā    anvāssaveyyuṃ    tassa   saṃvarāya   na   paṭipajjati
@Footnote: 1 Ma. bhikkhu. 2 Ma. anavaṭṭhitacārikaṃ. 3 Ma. vipekkhamāno. evamuparipi.
@4 Ma. bhikkhu.
Na   rakkhati   cakkhundriyaṃ   na   cakkhundriye   saṃvaraṃ   āpajjati  evampi
khittacakkhu   hoti   .   yathā   vā   paneke   bhonto  samaṇabrāhmaṇā
saddhādeyyāni    bhojanāni    bhuñjitvā    te    evarūpaṃ   visūkadassanaṃ
anuyuttā   viharanti   seyyathīdaṃ   naccaṃ   gītaṃ   vāditaṃ   pekkhaṃ  akkhānaṃ
pāṇissaraṃ   vetāḷaṃ   kumbhathūṇaṃ   sobhanagarakaṃ   1-   caṇḍālaṃ  vaṃsaṃ  dhovanaṃ
hatthiyuddhaṃ  assayuddhaṃ mahisayuddhaṃ 2- usabhayuddhaṃ [3]- meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ
[4]-   Daṇḍayuddhaṃ   muṭṭhiyuddhaṃ   nibbuddhaṃ   uyyodhikaṃ   balaggaṃ  senābyūhaṃ
aṇīkadassanaṃ   iti   vā   evarūpaṃ   visūkadassanaṃ  anuyutto  hoti  evampi
khittacakkhu hoti.
     {773.2}  Kathaṃ  okkhittacakkhu  hoti . Idha 5- bhikkhu na cakkhulolo
cakkhuloliyena  samannāgato  hoti  adiṭṭhaṃ  dakkhitabbaṃ  diṭṭhaṃ samatikkamitabbanti
na    ārāmena    ārāmaṃ   na   uyyānena   uyyānaṃ   na   gāmena
gāmaṃ   na   nigamena   nigamaṃ   na  nagarena  nagaraṃ  na  raṭṭhena  raṭṭhaṃ  na
janapadena    janapadaṃ    na   dīghacārikaṃ   anvatthacārikaṃ   anuyutto   hoti
rūpadassanāya   evaṃ   okkhittacakkhu   hoti   .  athavā  bhikkhu  antaragharaṃ
paviṭṭho   vīthiṃ   paṭipanno   saṃvuto   gacchati   na   hatthiṃ   olokento
na    assaṃ    olokento    na    rathaṃ    olokento   na   pattiṃ
olokento  na  kumārake  olokento  na  kumārikāyo  olokento
na   itthiyo   olokento   na   purise  olokento  na  antarāpaṇaṃ
olokento   na   gharamukhāni   olokento   na   uddhaṃ  olokento
@Footnote: 1 Ma. sobhanakaṃ. 2 Ma. mahiṃsayuddhaṃ. 3 Ma. ajayuddhaṃ. 4 vaṭṭakayuddhaṃ.
@5 Ma. idhekacco.
Na   adho   olokento   na   disāvidisaṃ  pekkhamāno  gacchati  evampi
okkhittacakkhu    hoti    .    athavā    cakkhunā    rūpaṃ   disvā   na
nimittaggāhī    hoti    nānubyañjanaggāhī   yatvādhikaraṇamenaṃ   cakkhundriyaṃ
asaṃvutaṃ  viharantaṃ  abhijjhādomanassā  pāpakā  akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ
tassa     saṃvarāya     paṭipajjati    rakkhati    cakkhundriyaṃ    cakkhundriye
saṃvaraṃ   āpajjati   evampi  okkhittacakkhu  hoti  .  yathā  vā  paneke
bhonto     samaṇabrāhmaṇā     saddhādeyyāni    bhojanāni    bhuñjitvā
te   evarūpaṃ   visūkadassanaṃ   ananuyuttā   viharanti  seyyathīdaṃ  naccaṃ  gītaṃ
vāditaṃ   .pe.   aṇīkadassanaṃ   iti   vā   evarūpā  visūkadassanānuyogā
paṭivirato hoti evampi okkhittacakkhu hoti.
     {773.3}  Na ca pādaloloti kathaṃ pādalolo hoti. Idhekacco [1]-
pādalolo  pādaloliyena  samannāgato  hoti ārāmena ārāmaṃ uyyānena
uyyānaṃ   gāmena   gāmaṃ   nigamena   nigamaṃ   nagarena   nagaraṃ   raṭṭhena
raṭṭhaṃ   janapadena   janapadaṃ   dīghacārikaṃ   anvatthitacārikaṃ   anuyutto  hoti
evampi    pādalolo    hoti   .   athavā   bhikkhu   antosaṅghārāme
pādaloliyena    samannāgato    hoti   na   atthahetu   na   kāraṇahetu
uddhato    avūpasantacitto    pariveṇato    pariveṇaṃ   gacchati   vihārato
vihāraṃ   gacchati   aḍḍhayogato   aḍḍhayogaṃ   gacchati   pāsādato  pāsādaṃ
gacchati    hammiyato   hammiyaṃ   gacchati   guhato   guhaṃ   gacchati   leṇato
leṇaṃ   gacchati   kuṭiyā   kuṭiṃ   gacchati   kūṭāgārato   kūṭāgāraṃ  gacchati
@Footnote: 1 Ma. bhikkhu.
Aṭṭato   aṭṭaṃ   gacchati   māḷato   māḷaṃ   gacchati  uddaṇḍato  uddaṇḍaṃ
gacchati    uddositato    uddositaṃ    gacchati    1-    upaṭṭhānasālato
upaṭṭhānasālaṃ   gacchati   maṇḍapato   maṇḍapaṃ   gacchati  rukkhamūlato  rukkhamūlaṃ
gacchati   yattha   vā   pana   bhikkhū   nisīdanti   vā  gacchanti  vā  tattha
ekassa   vā   dutiyo   hoti   dvinnaṃ   vā  tatiyo  hoti  tiṇṇaṃ  vā
catuttho   hoti   tattha   bahuṃ   samphappalāpaṃ   sallapati   2-   seyyathīdaṃ
rājakathaṃ   corakathaṃ   .pe.   itibhavābhavakathaṃ   iti   vā  kathesi  evampi
pādalolo   hoti   .   na   ca   pādaloloti   so   paccekasambuddho
pādaloliyā   ārato  virato  paṭivirato  nikkhanto  nissaṭṭho  vippamutto
visaṃyutto     vimariyādikatena     cetasā    viharati    paṭisallānārāmo
hoti    paṭisallānarato   ajjhattaṃ   cetosamathamanuyutto   anirākatajjhāno
vipassanāya   samannāgato   brūhetā  suññāgārānaṃ  3-  jhāyī  jhānarato
ekattamanuyutto sadatthagarukoti okkhittacakkhū na ca pādalolo.
     [774]  [4]-  Guttindriyoti  so  paccekasambuddho  cakkhunā  rūpaṃ
disvā    na   nimittaggāhī   hoti   nānubyañjanaggāhī   yatvādhikaraṇamenaṃ
cakkhundriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ   abhijjhādomanassā   pāpakā   akusalā
dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya   paṭipajjati  rakkhati  cakkhundriyaṃ
cakkhundriye   saṃvaraṃ   āpajjati   sotena   saddaṃ  sutvā  ghānena  gandhaṃ
ghāyitvā   jivhāya   rasaṃ  sāyitvā  kāyena  phoṭṭhabbaṃ  phusitvā  manasā
dhammaṃ     viññāya     na     nimittaggāhī    hoti    nānubyañjanaggāhī
@Footnote: 1 Ma. ime pāṭhā natthi. 2 Ma. palapati. 3 Ma. suññāgāraṃ. 4 Ma. guttindriyo
@rakkhitamānasānoti.
Yatvādhikaraṇamenaṃ     manindriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ    abhijjhādomanassā
pāpakā   akusalā   dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya  paṭipajjati
rakkhati    manindriyaṃ   manindriye   saṃvaraṃ   āpajjatīti   guttindriyo  .
Rakkhitamānasānoti     gopitamānasāno     rakkhitacittoti     guttindriyo
rakkhitamānasāno.
     [775]   Anavassuto   apariḍayhamānoti   anavassutoti   vuttañhetaṃ
āyasmatā    mahāmoggallānena    avassutapariyāyañca    vo    āvuso
desissāmi   1-   anavassutapariyāyañca   taṃ   suṇātha   sādhukaṃ  manasikarotha
bhāsissāmīti    .    evamāvusoti    kho    te    bhikkhū   āyasmato
mahāmoggallānassa    paccassosuṃ    .    āyasmā    mahāmoggallāno
etadavoca
     {775.1}  kathañcāvuso  avassuto  hoti  idhāvuso  bhikkhu  cakkhunā
rūpaṃ   disvā   piyarūpe   rūpe   adhimuccati  appiyarūpe  rūpe  byāpajjati
anupaṭṭhitakāyasati    ca    viharati    parittacetaso    tañca   cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ     yathābhūtaṃ    nappajānāti    yatthassa    te    uppannā
pāpakā    akusalā    dhammā   aparisesā   nirujjhanti   sotena   saddaṃ
sutvā   ghānena   gandhaṃ   ghāyitvā   jivhāya   rasaṃ  sāyitvā  kāyena
phoṭṭhabbaṃ   phusitvā   manasā   dhammaṃ  viññāya  piyarūpe  dhamme  adhimuccati
appiyarūpe     dhamme    byāpajjati    anupaṭṭhitakāyasati    ca    viharati
parittacetaso      tañca      cetovimuttiṃ     paññāvimuttiṃ     yathābhūtaṃ
nappajānāti    yatthassa    te   uppannā   pāpakā   akusalā   dhammā
@Footnote: 1 Ma. desessāmi.
Aparisesā  nirujjhanti  ayaṃ  vuccatāvuso  bhikkhu  avassuto  cakkhuviññeyyesu
rūpesu       avassuto      sotaviññeyyesu      saddesu      .pe.
Avassuto   manoviññeyyesu   dhammesu   evaṃvihārī   āvuso  bhikkhu  1-
cakkhuto  cepi  naṃ  māro  upasaṅkamati labhateva 2- māro otāraṃ labhati 3-
māro   ārammaṇaṃ   sotato  cepi  naṃ  .pe.  manato  cepi  naṃ  māro
upasaṅkamati labhateva māro otāraṃ labhati māro ārammaṇaṃ
     {775.2}  seyyathāpi  āvuso  naḷāgāraṃ  vā  tiṇāgāraṃ vā sukkhaṃ
kolāpaṃ  corovassikaṃ  4-  puratthimāya  cepi  naṃ  disāya puriso ādittāya
tiṇukkāya    upasaṅkameyya    labhateva    aggi   otāraṃ   labhati   aggi
ārammaṇaṃ   pacchimāya   cepi   naṃ   disāya   uttarāya  cepi  naṃ  disāya
dakkhiṇāya  cepi  naṃ  disāya  pacchato  5- cepi naṃ [6]- uparito 7- cepi
naṃ  [8]-  yato  kutoci  cepi naṃ puriso ādittāya tiṇukkāya upasaṅkameyya
labhateva aggi otāraṃ labhati aggi ārammaṇaṃ
     {775.3}  evameva  kho āvuso evaṃvihārī bhikkhu 9- cakkhuto cepi
naṃ  māro  upasaṅkamati  labhateva  māro  otāraṃ  labhati  māro  ārammaṇaṃ
sotato  cepi  naṃ  .pe.  manato cepi naṃ māro upasaṅkamati labhateva māro
otāraṃ   labhati   māro   ārammaṇaṃ   evaṃvihāriñcāvuso   bhikkhuṃ   rūpā
abhibhaviṃsu   10-   na   bhikkhu   rūpe   abhibhavi  saddā  bhikkhuṃ  abhibhaviṃsu  na
bhikkhu   sadde   abhibhavi   11-  gandhā  bhikkhuṃ  abhibhaviṃsu  na  bhikkhu  gandhe
abhibhavi   rasā   bhikkhuṃ   abhibhaviṃsu   na   bhikkhu   rase  abhibhavi  phoṭṭhabbā
@Footnote: 1 evaṃvihāriṃ cāvuso bhikkhuṃ. evamuparipi. 2 Ma. labhetheva. evamīdisesu padesu.
@3 Ma. labhetha. evamīdisesu padesu. 4 Ma. tecoravassikaṃ. 5 Ma. heṭṭhimato.
@6-8 Ma. disāya. 7 Ma. uparimato. 9 Ma. evaṃvihāriṃ bhikkhuṃ. evamuparipī.
@10 Ma. adhibhaṃsu. evamuparipi. 11 Ma. adhibhosi. evamīdisesu padesu.
Bhikkhuṃ   abhibhaviṃsu   na   bhikkhu   phoṭṭhabbe  abhibhavi  dhammā  bhikkhuṃ  abhibhaviṃsu
na   bhikkhu   dhamme   abhibhavi   ayaṃ   vuccatāvuso  bhikkhu  rūpābhibhūto  1-
saddābhibhūto       gandhābhibhūto       rasābhibhūto       phoṭṭhabbābhibhūto
abhibhūto  2-  tehi  kilesehi  na  abhibhū  hi  so  pāpake akusale dhamme
saṅkilesike  ponobbhavike  sadare  dukkhavipāke  āyatiṃjātijarāmaraṇīye 2-
evaṃ kho āvuso avassuto hoti.
     {775.4}  Kathañcāvuso  anavassuto  hoti  idhāvuso  bhikkhu cakkhunā
rūpaṃ  disvā  piyarūpe  rūpe  nādhimuccati  appiyarūpe  rūpe  na  byāpajjati
upaṭṭhitakāyasati    ca    viharati    appamāṇacetaso   tañca   cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   yathābhūtaṃ   pajānāti   yatthassa   te   uppannā   pāpakā
akusalā   dhammā   aparisesā   nirujjhanti  sotena  saddaṃ  sutvā  .pe.
Manasā  dhammaṃ  viññāya  piyarūpe  dhamme  nādhimuccati  appiyarūpe  dhamme na
byāpajjati    upaṭṭhitakāyasati    ca    viharati    appamāṇacetaso   tañca
cetovimuttiṃ     paññāvimuttiṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti    yatthassa    te
uppannā    pāpakā    akusalā   dhammā   aparisesā   nirujjhanti   ayaṃ
vuccatāvuso   bhikkhu   anavassuto   cakkhuviññeyyesu   rūpesu   anavassuto
sotaviññeyyesu     saddesu    .pe.    anavassuto    manoviññeyyesu
dhammesu    evaṃvihārī   āvuso   bhikkhu   cakkhuto   cepi   naṃ   māro
upasaṅkamati   neva   labhati   māro  otāraṃ  na  labhati  māro  ārammaṇaṃ
sotato   cepi   naṃ  .pe.  manato  cepi  naṃ  māro  upasaṅkamati  neva
@Footnote: 1 Ma. rūpādhibhūto. evamīdisesu padesu. 2 Ma. dhammādhibhūto abhibhū anabhibhūto
@adhibhaṃsu naṃ pāpakā akusalā dhammā ... jātijarāmaraṇiyā.
Labhati māro otāraṃ na labhati māro ārammaṇaṃ
     {775.5} seyyathāpi āvuso kūṭāgārasālā vā santhāgārasālā 1-
vā   bahalamattikā   allāvalepanā   2-   puratthimāya  cepi  naṃ  disāya
puriso   ādittāya  tiṇukkāya  upasaṅkameyya  neva  labhati  aggi  otāraṃ
na   labhati  aggi  ārammaṇaṃ  pacchimāya  cepi  naṃ  disāya  uttarāya  cepi
naṃ   disāya   dakkhiṇāya   cepi   naṃ  disāya  pacchato  cepi  naṃ  uparito
cepi   naṃ   yato   kutoci   cepi   naṃ   puriso   ādittāya  tiṇukkāya
upasaṅkameyya neva labhati aggi otāraṃ na labhati aggi ārammaṇaṃ
     {775.6}  evameva  kho  āvuso evaṃvihārī bhikkhu cakkhuto cepi naṃ
māro  upasaṅkamati  neva  labhati  māro  otāraṃ  na labhati māro ārammaṇaṃ
sotato   cepi   naṃ  .pe.  manato  cepi  naṃ  māro  upasaṅkamati  neva
labhati māro otāraṃ na labhati māro ārammaṇaṃ
     {775.7}  evaṃvihāriñcāvuso  bhikkhuṃ  na  rūpā  abhibhaviṃsu bhikkhu rūpe
abhibhavi  na  saddā  bhikkhuṃ  abhibhaviṃsu  bhikkhu  sadde  abhibhavi  .pe. Na dhammā
bhikkhuṃ   abhibhaviṃsu   bhikkhu  dhamme  abhibhavi  ayaṃ  vuccatāvuso  bhikkhu  rūpābhibhū
saddābhibhū   gandhābhibhū   rasābhibhū   phoṭṭhabbābhibhū  dhammābhibhū  anabhibhūto  3-
tehi  kilesehi  abhibhū  hi  so  pāpake  3-  akusale dhamme saṅkilesike
ponobbhavike   sadare   dukkhavipāke   āyatiṃjātijarāmaraṇīye   evaṃ  kho
āvuso anavassuto hotīti anavassuto.
     {775.8}    Apariḍayhamānoti   rāgagginā   4-   apariḍayhamāno
dosagginā       5-       apariḍayhamāno       mohagginā      6-
@Footnote: 1 Ma. kūṭāgārā vā kūṭāgārasālā vā. 2 Ma. addāvalepanā.
@3 Ma. adhibhū anadhibhūto adhibhosi te pāpake .... 4 Ma. rāgajena pariḷāhena.
@5 Ma. dosajena pariḷāhena. 6 Ma. mohajena pariḷāhena.
Apariḍayhamānoti    anavassuto    apariḍayhamāno    .    eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     okkhittacakkhū na ca pādalolo
                     guttindriyo rakkhitamānasāno
                     anavassuto apariḍayhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [776] Ohārayitvā gihibyañjanāni
                     sañchinnapatto yathā pārichatto 1-
                     kāsāyavattho abhinikkhamitvā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [777]   Ohārayitvā   gihibyañjanānīti   gihibyañjanāni   vuccanti
kesā   ca   massū   ca  .pe.  dīgharassāni  iti  vā  .  ohārayitvā
gihibyañjanānīti    gihibyañjanāni   oropayitvā   samoropayitvā   [2]-
paṭippassambhitvāti ohārayitvā gihibyañjanāni.
     [778]  Sañchinnapatto  yathā  pārichattoti  yathā [3]- pārichattako
koviḷāro  bahalapattapalāso  saṇḍacchāyo 4- evameva so paccekasambuddho
paripuṇṇapattacīvaradharoti sañchinnapatto yathā pārichatto.
     [779]    Kāsāyavattho   abhinikkhamitvāti   so   paccekasambuddho
sabbaṃ  gharāvāsapalibodhaṃ  chinditvā  puttadārapalibodhaṃ  chinditvā  ñātipalibodhaṃ
@Footnote: 1 Ma. pārichattako. evamuparipi. 2 Ma. nikkhipitvā. 3 Ma. so. 4 Ma. sandacchāyo.
Chinditvā   [1]-  sannidhipalibodhaṃ  chinditvā  kesamassuṃ  ohārayitvā  2-
kāsāyāni   vatthāni   acchādetvā   agārasmā   anagāriyaṃ  pabbajitvā
akiñcanabhāvaṃ   upagantvā  eko  carati  vicarati  iriyati  vatteti  pāleti
yapeti    yāpetīti   kāsāyavattho   abhinikkhamitvā   .   eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      ohārayitvā gihibyañjanāni
                      sañchinnapatto yathā pārichatto
                      kāsāyavattho abhinikkhamitvā
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [780] Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo
                     anaññaposī sapadānacārī
                     kule kule appaṭibaddhacitto
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [781]    Rasesu   gedhaṃ   akaraṃ   aloloti   rasesūti   mūlaraso
khandharaso   tacaraso   pattaraso  puppharaso  phalaraso  ambilaṃ  madhuraṃ  tittikaṃ
kaṭukaṃ  loṇikaṃ  khārikaṃ  lambilaṃ  3-  kasāvo  sāduṃ  asāduṃ 4- sītaṃ uṇhaṃ.
Santi  loke  5-  samaṇabrāhmaṇā  rasagiddhā  te  jivhaggena  rase  6-
pariyesantā   āhiṇḍanti   .   ambilaṃ   labhitvā   anambilaṃ   pariyesanti
anambilaṃ   labhitvā   ambilaṃ   pariyesanti   .   madhuraṃ   labhitvā   amadhuraṃ
pariyesanti   amadhuraṃ   labhitvā   madhuraṃ   pariyesanti   .  tittikaṃ  labhitvā
@Footnote: 1 Ma. mittāmaccapalibodhaṃ chinditvā. 2 Ma. ohāretvā. 3 Ma. lambikaṃ.
@4 Ma. sādu asādu. 5 Ma. santeke. 6 Ma. rasaggāni.
Atittikaṃ    pariyesanti    atittikaṃ    labhitvā   tittikaṃ   pariyesanti  .
Kaṭukaṃ  labhitvā  akaṭukaṃ  pariyesanti  akaṭukaṃ  labhitvā  kaṭukaṃ  pariyesanti .
Loṇikaṃ     labhitvā     aloṇikaṃ     pariyesanti     aloṇikaṃ    labhitvā
loṇikaṃ   pariyesanti   .   khārikaṃ  labhitvā  akhārikaṃ  pariyesanti  akhārikaṃ
labhitvā  khārikaṃ  pariyesanti  .  lambilaṃ  1- labhitvā kasāvaṃ 2- pariyesanti
kasāvaṃ  2-  labhitvā  lambilaṃ  3- pariyesanti. [4]- Sāduṃ labhitvā asāduṃ
pariyesanti   asāduṃ   labhitvā  sāduṃ  pariyesanti  .  sītaṃ  labhitvā  uṇhaṃ
pariyesanti   uṇhaṃ   labhitvā   sītaṃ   pariyesanti  .  te  yaṃ  yaṃ  labhanti
tena  tena  na  tussanti  aparāparaṃ  pariyesanti  [5]- rasesu ratā giddhā
gadhitā mucchitā pajjhāyantā 6- laggā laggitā palibuddhā.
     {781.1}    Sā   rasataṇhā   tassa   paccekasambuddhassa   pahīnā
ucchinnamūlā     tālāvatthukatā     anabhāvaṅgatā    āyatiṃanuppādadhammā
tasmā   so   paccekasambuddho   paṭisaṅkhā  yoniso  āhāraṃ  āhāreti
neva   davāya  na  madāya  na  maṇḍanāya  na  vibhūsanāya  yāvadeva  imassa
kāyassa    ṭhitiyā   yāpanāya   vihiṃsuparatiyā   7-   brahmacariyānuggahāya
iti   purāṇañca   vedanaṃ   paṭihaṅkhāmi  navañca  vedanaṃ  na  uppādessāmi
yātrā  ca  me  bhavissati  anavajjatā  ca  phāsuvihāro  cāti. Yathā vaṇaṃ
ālimpeyya   yāvadeva  ropanatthāya  8-  yathā  vā  sattho  9-  akkhaṃ
abbhañjeyya  yāvadeva  bhārassa  nittharaṇatthāya  yathā  vā  10-  puttamaṃsaṃ
[11]-   Āhareyya  yāvadeva  kantārassa  nitthaṇotthāya  evameva  so
@Footnote: 1 Ma. kasāvaṃ. 2 Ma. akasāvaṃ. 3 Ma. kasāvaṃ. 4 Ma. lambikaṃ labhitvā
@alambikaṃ pariyesanti alambikaṃ labhitavā lambikaṃ pariyesanti. 5 Ma. manāpikesu.
@6 Ma. ajjhosannā. 7 Ma. vihiṃsūparatiyā. evamuparipi. 8 Ma. āruhaṇatthāya.
@9 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 10 Ma. vāsaddo natthi. 11 Ma. āhāraṃ.
Paccekasambuddho   paṭisaṅkhā   yoniso  āhāraṃ  āhāreti  neva  davāya
na   madāya   na   maṇḍanāya   na   vibhūsanāya  yāvadeva  imassa  kāyassa
ṭhitiyā   yāpanāya   vihiṃsuparatiyā   brahmacariyānuggahāya   iti   purāṇañca
vedanaṃ    paṭihaṅkhāmi    navañca   vedanaṃ   na   uppādessāmi   yātrā
ca   me   bhavissati   anavajjatā   ca  phāsuvihāro  cāti  .  rasataṇhāya
ārato   virato   paṭivirato   nikkhanto  nissaṭṭho  vippamutto  visaṃyutto
vimariyādikatena   cetasā   viharatīti   rasesu   gedhaṃ  akaraṃ  .  aloloti
lolāti   vā   loluppāti   1-   vā   vuccati   taṇhā   yo  rāgo
sārāgo  .pe.  abhijjhā  lobho  akusalamūlaṃ  .  sā lolā 2- loluppā
taṇhā   tassa   paccekasambuddhassa   pahīnā   ucchinnamūlā  tālāvatthukatā
anabhāvaṅgatā      āyatiṃanuppādadhammā      tasmā     paccekasambuddho
aloloti rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo.
     [782]     Anaññaposī     sapadānacārīti     anaññaposīti    so
paccekasambuddho attānaññeva poseti na paranti.
         Anaññaposimaññātaṃ       sāresu supatiṭṭhitaṃ 3-
         khīṇāsavaṃ vantadosaṃ            tamahaṃ brūmi brāhmaṇanti.
Anaññaposī     sapadānacārīti     so    paccekasambuddho    pubbaṇhasamayaṃ
nivāsetvā   pattacīvaramādāya   gāmaṃ   vā  nigamaṃ  vā  piṇḍāya  pavisati
rakkhiteneva   kāyena  rakkhitāya  vācāya  rakkhitena  cittena  upaṭṭhitāya
satiyā     saṃvutehi     indriyehi    okkhittacakkhu    iriyāpathasampanno
@Footnote: 1 Ma. loluppaṃ. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 3 Ma. dantaṃ sāre patiṭṭhitaṃ.
Kulā    kulaṃ    abhikkamanto    1-    piṇḍāya    caratīti    anaññaposī
sapadānacārī.
     [783]    Kule    kule    appaṭibaddhacittoti   dvīhi   kāraṇehi
paṭibaddhacitto   hoti  attānaṃ  vā  nīcaṃ  ṭhapento  paraṃ  uccaṃ  ṭhapento
paṭibaddhacitto    hoti    attānaṃ   vā   uccaṃ   ṭhapento   paraṃ   nīcaṃ
ṭhapento paṭibaddhacitto hoti.
     {783.1}   Kathaṃ   attānaṃ   nīcaṃ   ṭhapento  paraṃ  uccaṃ  ṭhapento
paṭibaddhacitto  hoti  .  tumhe  me  bahūpakārā ahaṃ tumhe nissāya labhāmi
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ    yampi    me    aññe
dātuṃ   vā   kātuṃ   vā  maññanti  tumhe  nissāya  tumhe  sampassantā
yampi   me   porāṇaṃ   mātāpettikaṃ   nāmagottaṃ  tampi  me  antarahitaṃ
tumhehi   ahaṃ   ñāyāmi   asukassa   kulupako   asukāya  kulupakoti  evaṃ
attānaṃ nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti.
     {783.2}  Kathaṃ attānaṃ uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto
hoti   .   ahaṃ   tumhākaṃ   bahūpakāro   tumhe   maṃ   āgamma   buddhaṃ
saraṇaṃ   gatā   dhammaṃ   saraṇaṃ   gatā   saṅghaṃ   saraṇaṃ  gatā  pāṇātipātā
paṭiviratā   adinnādānā   paṭiviratā   kāmesu   micchācārā   paṭiviratā
musāvādā  paṭiviratā  surāmerayamajjapamādaṭṭhānā  paṭiviratā tumhākaṃ [2]-
uddesaṃ  demi  paripucchaṃ  demi  uposathaṃ  akkhāmi  3-  navakammaṃ  adhiṭṭhāmi
atha  ca  pana  tumhe  maṃ  pariccajitvā  4-  aññaṃ  5- sakkarotha garukarotha
@Footnote: 1 Ma. anatikkamanto. 2 Ma. ahaṃ. 3 Ma. ācikkhāmi. 4 Ma. ujjhitvā.
@5 Ma. aññe.
Mānetha   pūjethāti  evaṃ  attānaṃ  uccaṃ  ṭhapento  paraṃ  nīcaṃ  ṭhapento
paṭibaddhacitto hoti.
     {783.3}   Kule   kule   appaṭibaddhacittoti  so  paccekasambuddho
kulapalibodhena   appaṭibaddhacitto   hoti   gaṇapalibodhena   appaṭibaddhacitto
hoti    āvāsapalibodhena    appaṭibaddhacitto    hoti    cīvarapalibodhena
appaṭibaddhacitto    hoti    piṇḍapātapalibodhena   appaṭibaddhacitto   hoti
senāsanapalibodhena     appaṭibaddhacitto     hoti    gilānapaccayabhesajja-
parikkhārapalibodhena     appaṭibaddhacitto     hotīti     kule     kule
appaṭibaddhacitto   .   eko   care  khaggavisāṇakappo  .  tenāha  so
paccekasambuddho
                      rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo
                      anaññaposī sapadānacārī
                      kule kule appaṭibaddhacitto
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [784] Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso
                     upakkilese byapanujja sabbe
                     anissito chetvā snehadosaṃ 1-
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [785]   Pahāya   pañcāvaraṇāni   cetasoti  so  paccekasambuddho
kāmacchandanīvaraṇaṃ     pahāya    pajahitvā    vinodetvā    byantīkaritvā
@Footnote: 1 Ma. - chetva sinehadosaṃ. evamuparipi.
Anabhāvaṅgametvā    byāpādanīvaraṇaṃ   thīnamiddhanīvaraṇaṃ   uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ
vicikicchānīvaraṇaṃ         pahāya         pajahitvā         vinodetvā
byantīkaritvā   anabhāvaṅgametvā   vivicceva   kāmehi  vivicca  akusalehi
dhammehi   savitakkaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ   pītisukhaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  upasampajja
viharatīti pahāya pañcāvaraṇāni cetaso.
     [786]    Upakkilese    byapanujja   sabbeti   rāgo   cittassa
upakkileso   doso  cittassa  upakkileso  moho  cittassa  upakkileso
kodho  upanāho  .pe.  sabbākusalābhisaṅkhārā  cittassa  upakkilesā .
Upakkilese    byapanujja    sabbeti    cittassa    sabbe   upakkilese
byapanujja    panūditvā    1-    pajahitvā   vinodetvā   byantīkaritvā
anabhāvaṅgametvāti upakkilese byapanujja sabbe.
     [787]   Anissito   chetvā   snehadosanti   anissitoti   dve
nissayā   taṇhānissayo   ca  diṭṭhinissayo  ca  .pe.  ayaṃ  taṇhānissayo
.pe.     ayaṃ     diṭṭhinissayo    .    snehoti    dve    snehā
taṇhāsneho    ca    diṭṭhisneho    ca   .pe.   ayaṃ   taṇhāsneho
.pe.  ayaṃ  diṭṭhisneho  .  dosoti  yo  cittassa  āghāto  paṭighāto
paṭigho   2-   paṭivirodho   kopo  pakopo  sampakopo  doso  padoso
sampadoso    cittassa    byāpatti    manopadoso    kodho    kujjhanā
kujjhitattaṃ    doso    dussanā    dussitattaṃ    byāpatti    byāpajjanā
byāpajjitattaṃ  virodho  paṭivirodho  3-  caṇḍikkaṃ  assuropo  anattamanatā
@Footnote: 1 Ma. panuditvā. 2 Ma. paṭighaṃ. 3 Ma. ime dve pāṭhā natthi.
Cittassa   .   anissito   chetvā   snehadosanti  so  paccekasambuddho
taṇhāsnehañca    diṭṭhisnehañca    dosañca   chetvā   ucchetvā   1-
samucchetvā   pajahitvā   vinodetvā   byantīkaritvā   anabhāvaṅgametvā
cakkhuṃ    anissito    sotaṃ    anissito   .pe.   diṭṭhasutamutaviññātabbe
dhamme    anissito    anallīno    anupagato   anajjhosito   anadhimutto
nikkhanto   nissaṭṭho   vippamutto   visaññutto   vimariyādikatena  cetasā
viharatīti  anissito  chetvā  snehadosaṃ . Eko care khaggavisāṇakappo.
Tenāha so paccekasambuddho
                      pahāya pañcāvaraṇāni cetaso
                      upakkilese byapanujja sabbe
                      anissito chetvā snehadosaṃ
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [788] Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca
                     pubbeva ca somanassadomanassaṃ
                     laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [789]  Vipiṭṭhikatvāna  sukhaṃ  dukhañca  pubbeva ca somanassadomanassanti
so      paccekasambuddho      sukhassa     ca     pahānā     dukkhassa
ca    pahānā   pubbeva   somanassadomanassānaṃ   atthaṅgamā   adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ   catutthaṃ   jhānaṃ   upasampajja  viharatīti  vipiṭṭhikatvāna
@Footnote: 1 Ma. ucchinditvā.
Sukhaṃ dukhañca pubbeva ca somanassadomanassaṃ.
     [790]    Laddhānupekkhaṃ    samathaṃ    visuddhanti   upekkhāti   yā
catutthajjhāne  upekkhā  upekkhanā  ajjhupekkhanā  cittassa passaddhatā 1-
majjhattatā   cittassa   .   samathoti  yā  cittassa  ṭhiti  saṇṭhiti  avaṭṭhiti
avisāhāro    avikkhepo    avisāhaṭamānasatā    samatho    samādhindriyaṃ
samādhibalaṃ   sammāsamādhi   .   catutthajjhāne   upekkhā   ca  samatho  ca
suddhā    honti    visuddhā    pariyodātā   anaṅgaṇā   vigatūpakkilesā
mudubhūtā   kammanīyā   ṭhitā   āneñjappattā   .   laddhānupekkhaṃ  samathaṃ
visuddhanti  catutthajjhāne 2- upekkhañca samathañca laddhāna 3- labhitvāti [4]-
laddhānupekkhaṃ   samathaṃ   visuddhaṃ   .   eko   care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                     vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca
                     pubbeva ca somanassadomanassaṃ
                     laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [791] Āraddhaviriyo paramatthapattiyā
                     alīnacitto akusītavutti
                     daḷhanikkamo thāmabalūpapanno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [792]    Āraddhaviriyo    paramatthapattiyāti    paramatthaṃ    vuccati
@Footnote: 1 Ma. cittasamatā cittappassaddhatā. 2 Ma. catutthajjhānaṃ. 3 Ma. laddhā.
@4 Ma. vinditvā paṭilabhitvāti.
Amataṃ    nibbānaṃ    yo    so   sabbasaṅkhārasamatho   sabbūpadhipaṭinissaggo
taṇhakkhayo   virāgo  nirodho  nibbānaṃ  .  paramatthassa  pattiyā  lābhāya
paṭilābhāya    adhigamāya   phusanāya   sacchikiriyāya   āraddhaviriyo   viharati
akusalānaṃ   dhammānaṃ   pahānāya   kusalānaṃ   dhammānaṃ   sampadāya  thāmavā
daḷhaparakkamo     anikkhittadhuro    kusalesu    dhammesūti    āraddhaviriyo
paramatthapattiyā.
     [793]  Alīnacitto  akusītavuttīti  so  paccekasambuddho anuppannānaṃ
pāpakānaṃ   akusalānaṃ  dhammānaṃ  anuppādāya  chandaṃ  janeti  vāyamati  viriyaṃ
ārabhati   cittaṃ   paggaṇhāti   padahati   uppannānaṃ   pāpakānaṃ  akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  chandaṃ  janeti  vāyamati  viriyaṃ  ārabhati cittaṃ paggaṇhāti
padahati  anuppannānaṃ  kusalānaṃ  dhammānaṃ  uppādāya  chandaṃ  janeti  vāyamati
viriyaṃ  ārabhati  cittaṃ  paggaṇhāti  padahati uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā
asammosāya  bhiyyobhāvāya  vepullāya  bhāvanāpāripūriyā  1- chandaṃ janeti
vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahatīti evaṃ alīnacitto akusītavutti.
     {793.1} Athavā kāmaṃ taco ca nhārū ca aṭṭhī ca avasussatu 2- [3]-
maṃsalohitaṃ   yantaṃ   purisathāmena   purisabalena  purisaviriyena  purisaparakkamena
pattabbaṃ   na   taṃ  pāpuṇitvā  4-  viriyassa  ṭhānaṃ  5-  bhavissatīti  cittaṃ
paggaṇhāti   padahati   evampi   alīnacitto   akusītavutti  .  na  tāvāhaṃ
imaṃ         pallaṅkaṃ         bhindissāmi         yāva         me
@Footnote: 1 Ma. bhāvanāya pāripūriyā. 2 Ma. avasissatu. 3 Ma. sarīre upasussatu.
@4 Ma. apāpuṇitvā. 5 Ma. saṇṭhānaṃ.
Na    anupādāya    āsavehi   cittaṃ   vimuccissatīti   cittaṃ   paggaṇhāti
padahati evampi alīnacitto akusītavutti.
         Nāssissaṃ 1- na pivissāmi     vihārato na nikkhamiṃ 2-
         napi passaṃ nipātessaṃ            taṇhāsalle anūhateti
cittaṃ paggaṇhāti padahati evampi alīnacitto akusītavutti.
     {793.2}  Na  tāvāhaṃ  imamhā  āsanā  uṭṭhahissāmi yāva me na
anupādāya   āsavehi   cittaṃ   vimuccissatīti   cittaṃ   paggaṇhāti  padahati
evampi   alīnacitto   akusītavutti   .   na   tāvāhaṃ  imamhā  caṅkamā
orohissāmi     vihārā     nikkhamissāmi    aḍḍhayogā    nikkhamissāmi
pāsādā      nikkhamissāmi      hammiyā      nikkhamissāmi      guhāya
nikkhamissāmi    leṇā   nikkhamissāmi   kuṭiyā   nikkhamissāmi   kūṭāgārā
nikkhamissāmi    aṭṭā    nikkhamissāmi   māḷā   nikkhamissāmi   uddaṇḍā
nikkhamissāmi    upaṭṭhānasālāya    nikkhamissāmi    maṇḍapā   nikkhamissāmi
rukkhamūlā    nikkhamissāmi    yāva    me    na   anupādāya   āsavehi
cittaṃ   vimuccissatīti   cittaṃ   paggaṇhāti   padahati   evampi   alīnacitto
akusītavutti    .    imasmiṃyeva   pubbaṇhasamaye   ariyadhammaṃ   āharissāmi
samāharissāmi     adhigacchissāmi    phusayissāmi    sacchikarissāmīti    cittaṃ
paggaṇhāti   padahati   evampi   alīnacitto   akusītavutti   .  imasmiṃyeva
majjhantikasamaye    sāyaṇhasamaye    purebhattaṃ    pacchābhattaṃ    purimayāme
majjhimayāme       pacchimayāme       kāḷe       juṇhe      vasse
@Footnote: 1 Ma. nāsissaṃ. 2 Ma. nikkhame.
Hemante   gimhe   purime   vayokhandhe   majjhime   vayokhandhe  pacchime
vayokhandhe    ariyadhammaṃ    āharissāmi    samāharissāmi    adhigacchissāmi
phusayissāmi    sacchikarissāmīti    cittaṃ    paggaṇhāti    padahati   evampi
alīnacitto akusītavutti.
     [794]    Daḷhanikkamo    thāmabalūpapannoti    daḷhanikkamoti   so
paccekasambuddho  daḷhasamādāno  ahosi  kusalesu dhammesu avaṭṭhitasamādāno
kāyasucarite    vacīsucarite    manosucarite   dānasaṃvibhāge   sīlasamādāne
uposathupavāse    metteyyatāya    1-    petteyyatāya   sāmaññatāya
brahmaññatāya     kulejeṭṭhāpacāyikāya    aññataraññataresu    adhikusalesu
dhammesūti    daḷhanikkamo   .   thāmabalūpapannoti   so   paccekasambuddho
thāmena   ca   balena   ca  viriyena  ca  parakkamena  ca  [2]-  upeto
hoti  samupeto  upāgato  samupāgato  upapanno  samupapanno samannāgatoti
daḷhanikkamo   thāmabalūpapanno   .   eko   care   khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
                       āraddhaviriyo paramatthapattiyā
                       alīnacitto akusītavutti
                       daḷhanikkamo thāmabalūpapanno
                       eko care khaggavisāṇakappoti.
     [795] Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno
                     dhammesu niccaṃ anudhammacārī
@Footnote: 1 Ma. matteyyatāya. 2 Ma. paññāya ca.
                     Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [796]    Paṭisallānaṃ   jhānamariñcamānoti   so   paccekasambuddho
paṭisallānārāmo   hoti   paṭisallānarato   ajjhattaṃ   cetosamathamanuyutto
anirākatajjhāno   [1]-   jhānamariñcati   2-  anuppannassa  vā  paṭhamassa
jhānassa   uppādāya   yutto   payutto   saṃyutto  āyutto  samāyutto
anuppannassa    vā    dutiyassa   jhānassa   anuppannassa   vā   tatiyassa
jhānassa     anuppannassa     vā    catutthassa    jhānassa    uppādāya
yutto   payutto  saṃyutto  āyutto  samāyuttoti  evaṃ  jhānamariñcati .
Athavā     uppannaṃ     vā     paṭhamaṃ    jhānaṃ    āsevati    bhāveti
bahulīkaroti    uppannaṃ    vā    dutiyaṃ    jhānaṃ   uppannaṃ   vā   tatiyaṃ
jhānaṃ   uppannaṃ   vā   catutthaṃ   jhānaṃ   āsevati  bhāveti  bahulīkarotīti
evampi jhānamariñcatīti paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno.
     [797]   Dhammesu  niccaṃ  anudhammacārīti  dhammā  vuccanti  cattāro
satipaṭṭhānā    .pe.    ariyo    aṭṭhaṅgiko    maggo    .   katame
anudhammā    .   sammāpaṭipadā   anulomapaṭipadā   3-   apaccanīkapaṭipadā
anvatthapaṭipadā   dhammānudhammapaṭipadā   sīlesu   paripūrikāritā   indriyesu
guttadvāratā    bhojane    mattaññutā    jāgariyānuyogo   satisampajaññaṃ
ime   vuccanti   anudhammā   .   dhammesu  niccaṃ  anudhammacārīti  dhammesu
niccakālaṃ  [4]-  satataṃ  samitaṃ  abbokiṇṇaṃ  5-  pokhānupokhaṃ  udakummijātaṃ
@Footnote: 1-2 Ma. vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgāraṃ jhāyī jhānarato
@ekattamanuyutto sadatthagarukoti paṭisallānaṃ. jhānamariñcamānoti so
@paccekasambuddho dvīhi kāraṇehi jhānaṃ na riñcati. 3 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
@4 Ma. dhuvakālaṃ. 5 Ma. avokiṇṇaṃ.
Avici  santati  1-  sahitaṃ  phusitaṃ purebhattaṃ pacchābhattaṃ purimayāme majjhimayāme
pacchimayāme    kāḷe    juṇhe    vasse   hemante   gimhe   purime
vayokhandhe   majjhime   vayokhandhe   pacchime   vayokhandhe   carati  vicarati
iriyati    vatteti    pāleti    yapeti    yāpetīti    dhammesu   niccaṃ
anudhammacārī.
     [798]   Ādīnavaṃ  sammasitā  bhavesūti  sabbe  saṅkhārā  aniccāti
ādīnavaṃ   sammasitā   bhavesu   sabbe  saṅkhārā  dukkhāti  sabbe  dhammā
anattāti    .pe.    yaṅkiñci    samudayadhammaṃ    sabbantaṃ   nirodhadhammanti
ādīnavaṃ    sammasitā    bhavesūti    ādīnavaṃ    sammasitā    bhavesu  .
Eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno
                      dhammesu niccaṃ anudhammacārī
                      ādīnavaṃ sammasitā bhavesu
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [799] Taṇhakkhayaṃ patthayaṃ appamatto
                     anelamūgo 2- sutavā satimā 3-
                     saṅkhātadhammo niyato padhānavā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [800]    Taṇhakkhayaṃ   patthayaṃ   appamattoti   taṇhāti   rūpataṇhā
saddataṇhā    gandhataṇhā    rasataṇhā   phoṭṭhabbataṇhā   dhammataṇhā  .
@Footnote: 1 Ma. ime dve pāṭhā natthi. 2 Ma. aneḷamūgo. evamuparipi. 3 Ma. satīmā.
@evamuparipi.
Taṇhakkhayaṃ    patthayanti    rāgakkhayaṃ    dosakkhayaṃ    mohakkhayaṃ    gatikkhayaṃ
upapattikkhayaṃ   paṭisandhikkhayaṃ   bhavakkhayaṃ   saṃsārakkhayaṃ   vaṭṭakkhayaṃ   icchanto
patthayanto   [1]-   abhijappantoti   taṇhakkhayaṃ   patthayaṃ  .  appamattoti
so   paccekasambuddho   sakkaccakārī   sātaccakārī   .pe.   appamatto
kusalesu dhammesūti taṇhakkhayaṃ patthayaṃ appamatto.
     [801]  Anelamūgo  sutavā satimāti anelamūgoti so paccekasambuddho
paṇḍito      paññavā      buddhimā     ñāṇī     vibhāvī     medhāvīti
anelamūgo   .  sutavāti  so  paccekasambuddho  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā    sātthā    sabyañjanā    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ    abhivadanti    tathārūpāssa    dhammā    bahussutā    honti
dhatā    vacasā    paricitā    manasānupekkhitā    diṭṭhiyā   supaṭividdhāti
sutavā   .   satimāti   so   paccekasambuddho   satimā   hoti  paramena
satinepakkena     samannāgato     cirakatampi     cirabhāsitampi    saritāti
anelamūgo sutavā satimā.
     [802]    Saṅkhātadhammo    niyato    padhānavāti    saṅkhātadhammo
vuccati   ñāṇaṃ   yā   paññā   pajānanā   .pe.   amoho  dhammavicayo
sammādiṭṭhi   .   saṅkhātadhammoti   so   paccekasambuddho   saṅkhātadhammo
ñātadhammo     tulitadhammo     tīritadhammo    vibhūtadhammo    vibhāvitadhammo
sabbe     saṅkhārā     aniccāti    .pe.     yaṅkiñci    samudayadhammaṃ
@Footnote: 1 Ma. sādiyanto pihayanto.
Sabbantaṃ     nirodhadhammanti     saṅkhātadhammo    ñātadhammo    tulitadhammo
tīritadhammo  vibhūtadhammo  vibhāvitadhammo  .  athavā  tassa  paccekasambuddhassa
[1]-  Khandhā  saṅkhātā  2-  dhātuyo  saṅkhātā  āyatanāni  saṅkhātāni
gatiyo   saṅkhātā   upapattiyo   saṅkhātā   paṭisandhiyo  saṅkhātā  bhavā
saṅkhātā saṃsārā saṅkhātā vaṭṭā saṅkhātā. Athavā [3]- paccekasambuddho
khandhapariyante     ṭhito     dhātupariyante     ṭhito     āyatanapariyante
ṭhito    gatipariyante   ṭhito   upapattipariyante   ṭhito   paṭisandhipariyante
ṭhito   bhavapariyante   ṭhito   saṃsārapariyante   ṭhito  vaṭṭapariyante  ṭhito
saṅkhārapariyante    ṭhito    antimabhave   ṭhito   [4]-   antimadehadharo
paccekasambuddho.
         Yassāyaṃ 5- pacchimako bhavo    carimoyaṃ samussayo
         jātijarāmaraṇasaṃsāro 6-       natthi tassa punabbhavoti
[7]-  Saṅkhātadhammo  .  niyatoti  niyāmā vuccanti cattāro ariyamaggā.
Catūhi   ariyamaggehi   samannāgatoti   niyato  ariyamaggehi  niyāmaṃ  patto
sampatto   [8]-   phusito   sacchikatoti   niyato  .  padhānavāti  padhānaṃ
vuccati  viriyaṃ  yo  cetaso  viriyārambho nikkamo parakkamo [9]- ussāho
ussoḷhī      thāmo     dhiti     asithilaparakkamo     anikkhittacchandatā
anikkhittadhuratā     dhurasampaggāho     viriyaṃ     viriyindriyaṃ     viriyabalaṃ
sammāvāyāmo   .   so   paccekasambuddho   iminā  padhānena  upeto
samupeto   upāgato   samupāgato   upapanno   samupapanno   samannāgato
@Footnote: 1 Ma. ca.. 2 Ma. saṅkhittā. evamīdisesu padesu. 3 Ma. so. 4 Ma. antimasamussaye
@ṭhito. 5 Ma. tassāyaṃ. 6 Ma. jātimaraṇasaṃsāro. 7 Ma. taṃkāraṇā paccekasambuddho.
@8 Ma. adhigato. 9 Ma. uyyāmo vāyāmo.
Tasmā    so    paccekasambuddho    padhānavāti   saṅkhātadhammo   niyato
padhānavā. Eko care khaggavisāṇakappo.
                     Tenāha so paccekasambuddho
                     taṇhakkhayaṃ patthayaṃ appamatto
                     anelamūgo sutavā satimā
                     saṅkhātadhammo niyato padhānavā
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [803] Sīhova saddesu asantasanto
                     vātova jālamhi asajjamāno
                     padumaṃva toyena alimpamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [804]   Sīhova   saddesu   asantasantoti  yathā  sīho  migarājā
saddesu   asantāsī   aparisantāsī   anutrāsī   anubbiggo  anussukī  1-
anutrāso    abhiru    acchambhī   anutrāsī   apalāyī   paccekasambuddhopi
saddesu    asantāsī    aparisantāsī    anutrāsī   anubbiggo   anussukī
anutrāso    abhiru    acchambhī    anutrāsī    apalāyī   pahīnabhayabheravo
vigatalomahaṃso viharatīti sīhova saddesu asantasanto.
     [805]   Vātova   jālamhi   asajjamānoti   vātoti   puratthimā
vātā   pacchimā   vātā   uttarā   vātā   dakkhiṇā   vātā  sarajā
vātā  [2]-  sītā  vātā  uṇhā vātā parittā vātā adhimattā vātā
@Footnote: 1 Ma. anussaṅkī. evamuparipi. 2 Ma. arajā vātā.
Kālavātā   1-   verambhavātā  pakkhivātā  supaṇṇavātā  tālapaṇṇavātā
vidhūpanavātā   .   jālaṃ   vuccati   suttajālaṃ  .  yathā  vāto  jālamhi
na   sajjati   na  gayhati  2-  na  bajjhati  na  palibajjhati  evameva  dve
jālā     taṇhājālañca    diṭṭhijālañca    .pe.    idaṃ    taṇhājālaṃ
.pe.     idaṃ    diṭṭhijālaṃ    tassa    paccekasambuddhassa    taṇhājālaṃ
pahīnaṃ    diṭṭhijālaṃ   paṭinissaṭṭhaṃ   taṇhājālassa   pahīnattā   diṭṭhijālassa
paṭinissaṭṭhattā     so     paccekasambuddho     rūpe     na    sajjati
sadde    na    sajjati   .pe.   diṭṭhasutamutaviññātabbesu   dhammesu   na
sajjati   na   gayhati   na   bajjhati   na   palibajjhati  nikkhanto  nissaṭṭho
vippamutto    visaṃyutto    vimariyādikatena   cetasā   viharatīti   vātova
jālamhi asajjamāno.
     [806]    Padumaṃva    toyena    alimpamānoti    padumaṃ    vuccati
padumapupphaṃ   .   toyaṃ   vuccati   udakaṃ  .  yathā  padumapupphaṃ  toyena  na
limpiyati 3- [4]- alittaṃ [5]- anupalittaṃ evameva dve lepā taṇhālepo
ca   diṭṭhilepo   ca   .pe.  ayaṃ  taṇhālepo  .pe.  ayaṃ  diṭṭhilepo
tassa      paccekasambuddhassa     taṇhālepo     pahīno     diṭṭhilepo
paṭinissaṭṭho    taṇhālepassa    pahīnattā   diṭṭhilepassa   paṭinissaṭṭhattā
so   paccekasambuddho   rūpe   na   limpati   sadde  na  limpati  .pe.
Diṭṭhasutamutaviññātabbesu  dhammesu  na  limpati [6]- nupalimpati alitto [7]-
anupalitto   nikkhanto   nissaṭṭho   vippamutto  visaṃyutto  vimariyādikatena
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. taṇhāti. evamīdisesu ṭhānesu. 3 Ma. limpati.
@4 Ma. na palimpati na upalimpati. 5 Ma. apalittaṃ. 6 Ma. na palimpati.
@7 Ma. apalitto.
Cetasā    viharatīti    padumaṃva    toyena    alimpamāno    .   eko
care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     sīhova saddesu asantasanto
                     vātova jālamhi asajjamāno
                     padumaṃva toyena alimpamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [807] Sīho yathā dāṭhabalī pasayha
                     rājā migānaṃ abhibhuyyacārī
                     sevetha pantāni senāsanāni
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [808]  Sīho  yathā  dāṭhabalī  pasayha  rājā  migānaṃ abhibhuyyacārīti
yathā   sīho   migarājā   dāṭhabalī   dāṭhāvudho   sabbe   tiracchānagate
pāṇe     abhibhuyya     abhibhavitvā     ajjhottharitvā     pariyādiyitvā
madditvā   carati   vicarati   iriyati   vatteti   pāleti  yapeti  yāpeti
evameva  1-  paccekasambuddhopi  paññābalī paññāvudho sabbapāṇabhūte [2]-
paññāya     abhibhuyya     abhibhavitvā     ajjhottharitvā    pariyādiyitvā
madditvā    carati    vicarati    iriyati    vatteti    pāleti    yapeti
yāpetīti sīho yathā dāṭhabalī pasayha rājā migānaṃ abhibhuyyacārī.
     [809]   Sevetha   pantāni  senāsanānīti  yathā  sīho  migarājā
araññavanapatthāni   ajjhogāhetvā   3-   carati  vicarati  iriyati  vatteti
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. puggale. 3 Ma. araññavanamajjhogāhetvā.
@evamuparipi.
Pāleti  yapeti  yāpeti  evameva  1- paccekasambuddhopi araññavanapatthāni
pantāni     senāsanāni     paṭisevati    appasaddāni    appanigghosāni
vijanavātāni   manussarāhaseyyakāni   paṭisallānasāruppāni  .  so  eko
gacchati   eko   tiṭṭhati  eko  nisīdati  eko  seyyaṃ  kappeti  eko
gāmaṃ   piṇḍāya   pavisati   eko   abhikkamati   eko  paṭikkamati  eko
raho   nisīdati   eko   caṅkamaṃ  adhiṭṭhāti  eko  carati  vicarati  iriyati
vatteti   pāleti   yapeti  yāpetīti  sevetha  pantāni  senāsanāni .
Eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      sīho yathā dāṭhabalī pasayha
                      rājā migānaṃ abhibhuyyacārī
                      sevetha pantāni senāsanāni
                      eko care khaggavisāṇakappoti.
     [810] Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ
                     āsevamāno muditañca kāle
                     sabbena lokena avirujjhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [811]   Mettaṃ   upekkhaṃ   karuṇaṃ  vimuttiṃ  āsevamāno  muditañca
kāleti   so   paccekasambuddho   mettāsahagatena   cetasā  ekaṃ  disaṃ
pharitvā   viharati  tathā  dutiyaṃ  tathā  tatiyaṃ  tathā  catutthaṃ  iti  uddhamadho
tiriyaṃ    sabbadhi    sabbattatāya    sabbāvantaṃ    lokaṃ   mettāsahagatena
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Cetasā   vipulena  mahaggatena  appamāṇena  averena  abyāpajjhena  1-
pharitvā      viharati     karuṇāsahagatena     cetasā     muditāsahagatena
cetasā    upekkhāsahagatena   cetasā   ekaṃ   disaṃ   pharitvā   viharati
tathā    dutiyaṃ   tathā   tatiyaṃ   tathā   catutthaṃ   iti   uddhamadho   tiriyaṃ
sabbadhi    sabbattatāya   sabbāvantaṃ   lokaṃ   upekkhāsahagatena   cetasā
vipulena   mahaggatena   appamāṇena   averena   abyāpajjhena   pharitvā
viharatīti    mettaṃ    upekkhaṃ   karuṇaṃ   vimuttiṃ   āsevamāno   muditañca
kāle.
     [812]    Sabbena   lokena   avirujjhamānoti   mettādīnaṃ   2-
bhāvitattā   ye   puratthimāya   disāya   sattā  te  appaṭikulā  honti
ye   pacchimāya   disāya   sattā   ye   uttarāya  disāya  sattā  ye
dakkhiṇāya   disāya   sattā   ye   puratthimāya   anudisāya   sattā  ye
pacchimāya   anudisāya   sattā   ye   uttarāya   anudisāya  sattā  ye
dakkhiṇāya   anudisāya   sattā  ye  adhogamāya  3-  disāya  sattā  ye
uparimāya   disāya  sattā  ye  dasasu  disāsu  vidisāsu  4-  sattā  te
appaṭikulā  honti  [5]-  .  sabbena  lokena  avirujjhamānoti  sabbena
sattalokena   6-   avirujjhamāno   appaṭivirujjhamāno  aghaṭṭiyamāno  7-
appaṭihaññamānoti   sabbena   lokena   avirujjhamāno   .  eko  care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                      mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ
@Footnote: 1 Ma. abyāpajjena. evamīdisesu padesu. 2 Ma. mettāya. 3 Ma. heṭṭhimāya.
@4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 5 Ma. karuṇāya bhāvitattā .pe. muditāya bhāvitattā
@.pe. upekkhāya bhāvitattā ye puratthimāya disāya sattā .pe. ye dasasu disāsu
@sattā te appaṭikūlā honti. 6 Ma. lokena. 7 Ma. anāghāmatiyāno.
                     Āsevamāno muditañca kāle
                     sabbena lokena avirujjhamāno
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [813] Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ
                     sandālayitvāna saññojanāni
                     asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [814]    Rāgañca   dosañca   pahāya   mohanti   rāganti   yo
rāgo   sārāgo   .pe.   abhijjhā   lobho   akusalamūlaṃ   .  dosanti
yo   cittassa   āghāto   .pe.   caṇḍikkaṃ   assuropo   anattamanatā
cittassa   .   mohoti   dukkhe   añāṇaṃ   .pe.   avijjālaṅgī  moho
akusalamūlaṃ   .   rāgañca  dosañca  pahāya  mohanti  so  paccekasambuddho
rāgañca     dosañca     mohañca    pahāya    pajahitvā    vinodetvā
byantīkaritvā     anabhāvaṅgametvāti     rāgañca     dosañca    pahāya
mohaṃ.
     [815]    Sandālayitvāna    saññojanānīti    dasa    saññojanāni
kāmarāgasaññojanaṃ     paṭighasaññojanaṃ     .pe.    avijjāsaññojanaṃ   .
Sandālayitvāna    saññojanānīti    [1]-   saññojanāni   sandālayitvāna
padālayitvāna   sampadālayitvāna  pajahitvāna  vinodetvāna  byantīkaritvāna
anabhāvaṅgametvānāti sandālayitvāna saññojanāni.
@Footnote: 1 Ma. dasa.
     [816]     Asantasaṃ    jīvitasaṅkhayamhīti    so    paccekasambuddho
jīvitapariyosāne  asantāsī  aparisantāsī  1-  anutrāsī anubbiggo anussukī
anutrāso    abhiru    acchambhī    anutrāsī    apalāyī   pahīnabhayabheravo
vigatalomahaṃsoti    [2]-   asantasaṃ   jīvitasaṅkhayamhi   .   eko   care
khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho
                     rāgañca dosañca pahāya mohaṃ
                     sandālayitvāna saññojanāni
                     asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi
                     eko care khaggavisāṇakappoti.
     [817] Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā
                     nikkāraṇā dullabhā ajja mittā
                     attatthapaññā asucī manussā
                     eko care khaggavisāṇakappo.
     [818]    Bhajanti    sevanti   ca   kāraṇatthāti   attatthakāraṇā
paratthakāraṇā           ubhayatthakāraṇā           diṭṭhadhammikatthakāraṇā
samparāyikatthakāraṇā       paramatthakāraṇā       bhajanti       sambhajanti
sevanti [3]- paṭisevantīti bhajanti sevanti ca kāraṇatthā.
     [819]   Nikkāraṇā   dullabhā   ajja   mittāti   dve   mittā
āgārikamitto  4-  ca  anāgārikamitto  ca  .pe.  ayaṃ  āgārikamitto
.pe.   ayaṃ   anāgārikamitto   .  nikkāraṇā  dullabhā  ajja  mittāti
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 2 Ma. vīharatīti. 3 Ma. nisevanti saṃsevanti.
@4 Ma. agārikamitto. evamuparipi.
Ime  dve  mittā  akāraṇā  [1]-  ahetū  appaccayā dullabhāti [2]-
nikkāraṇā dullabhā ajja mittā.
     [820]     Attatthapaññā    asucī    manussāti    attatthapaññāti
attano   atthāya   attano   hetu  attano  paccayā  attano  kāraṇā
bhajanti  sambhajanti  sevanti  nisevanti  saṃsevanti [3]- ācaranti samācaranti
payirupāsanti    pucchanti   4-   paripañhantīti   attatthapaññā   .   asucī
manussāti   asucinā   kāyakammena   samannāgatāti   asucī   manussā  .
Asucinā    vacīkammena    samannāgatāti   asucī   manussā   .   asucinā
manokammena   samannāgatāti   asucī  manussā  .  asucinā  pāṇātipātena
asucinā       adinnādānena       asucinā       kāmesumicchācārena
asucinā   musāvādena   asuciyā   pisuṇāya   vācāya   asuciyā  pharusāya
vācāya    asucinā    samphappalāpena    asuciyā    abhijjhāya   asucinā
byāpādena   asuciyā   micchādiṭṭhiyā   samannāgatāti  asucī  manussā .
Asuciyā    cetanāya    samannāgatāti    asucī   manussā   .   asuciyā
patthanāya    samannāgatāti    asucī    manussā   .   asucinā   paṇidhinā
samannāgatāti  asucī  manussā  hīnā  nihīnā  parihīnā  5- omakā lāmakā
jatukkā parittāti attatthapaññā asucī manussā.
     [821]    Eko    care   khaggavisāṇakappoti   ekoti   .pe.
Careti   aṭṭha   cariyāyo   .pe.   eko   care  khaggavisāṇakappo .
Tenāha so paccekasambuddho
@Footnote: 1 Ma. nikkaraṇā. 2 Ma. dulladdhā sudulladdhāti. 3 Ma. paṭisevanti.
@4 Ma. paripucchanti. 5 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
                Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā
                nikkāraṇā dullabhā ajja mittā
                attatthapaññā asucī manussā
                eko care khaggavisāṇakappoti.
                Khaggavisāṇasuttaniddeso niṭṭhito 1-.
         Ajito tissametteyyo       puṇṇako atha mettagū
         dhotako upasīvo ca              nando ca atha hemako
         todeyyakappā dubhayo       jatukaṇṇī ca paṇḍito
         bhadrāvudho udayo ca          posālo cāpi brāhmaṇo
         mogharājā ca medhāvī         piṅgiyo ca mahāisi
         soḷasannaṃ 2- panetesaṃ      brāhmaṇānaṃva sāsanaṃ
         pārāyanānaṃ niddeso       tattakā ca bhavanti hi
         khaggavisāṇasuttānaṃ          niddesāpi tattheva 3- ca
         niddesā duvidhā ñeyyā    paripuṇṇā sulikkhitā 4-.
                    Suttaniddeso samatto.
                      ----------
@Footnote: 1 Ma. ekūnavīsatimo. 2 Ma. soḷasānaṃ. 3 Ma. tatheva. 4 Ma. sulakkhitāti.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 30 page 317-429. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=6601              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=6601              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=663&items=159              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=37              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=663              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=2377              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=2377              Contents of The Tipitaka Volume 30 https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30

First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]