พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๗  พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๔
กถาวัตถุปกรณ์

อนันตรปัจจยกถา
             [๑๕๖๑] สกวาที โสตวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งจักขุวิญญาณ หรือ?
             ปรวาที ถูกแล้ว
             ส. ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจอันใด เพื่อความเกิดขึ้นแห่งจักขุวิญญาณ
ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจนั้นแหละ เพื่อความเกิดขึ้นแห่งโสตวิญญาณ
หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. เพราะโสตวิญญาณเกิดขึ้นได้ ในลำดับแห่งจักขุวิญญาณ ฉะนั้นจึงไม่
พึงกล่าวว่า ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจอันใด เพื่อความเกิดขึ้นแห่ง
จักขุวิญญาณ ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจอันนั้นแหละ เพื่อความเกิดขึ้น
แห่งโสตวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. โสตวิญญาณเกิดขึ้นแก่ผู้ไม่นึกถึงอยู่ ฯลฯ ผู้ไม่ตั้งใจอยู่ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. โสตวิญญาณ ย่อมเกิดขึ้นแก่ผู้นึกถึงอยู่ ฯลฯ แก่ผู้ตั้งใจอยู่ มิใช่ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่าโสตวิญญาณย่อมเกิดขึ้นแก่ผู้นึกถึงอยู่ ฯลฯ ผู้ตั้งใจอยู่ ก็ต้องไม่
กล่าวว่า โสตวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งจักขุวิญญาณ
             [๑๕๖๒] ส. โสตวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งจักขุวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. จักขุวิญญาณย่อมเกิดขึ้นแก่ผู้กระทำไว้ในใจซึ่งนิมิต คือรูป หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. โสตวิญญาณเกิดขึ้นแก่ผู้กระทำไว้ในใจซึ่งนิมิตคือรูป หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             [๑๕๖๓] ส. จักขุวิญญาณ มีรูปเป็นอารมณ์อย่างเดียว ไม่มีอย่างอื่นเป็นอารมณ์ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. โสตวิญญาณมีรูปเป็นอารมณ์อย่างเดียว ไม่มีอย่างอื่นเป็นอารมณ์ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. จักขุวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักษุและรูป หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. โสตวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักษุและรูป หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. โสตวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักษุและรูป หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. คำว่าโสตวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักษุและรูปดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่จริง
หรือ?
             ป. ไม่มี
             ส. คำว่า จักขุวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักขุและรูป ดังนี้ เป็นสูตรมี
อยู่จริง หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า คำว่า จักขุวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักขุและรูป ดังนี้ เป็น
สูตรมีอยู่จริง ก็ต้องไม่กล่าวว่า โสตวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยจักขุและ
รูป
             ส. โสตวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งจักขุวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. จักขุวิญญาณอันนั้น โสตวิญญาณก็นั้นแหละ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             [๑๕๖๔] ส. ฆานวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งโสตวิญญาณ ฯลฯ ชิวหาวิญญาณ
เกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งฆานวิญญาณ ฯลฯ
             [๑๕๖๕] ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งชิวหาวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจอันใด เพื่อความเกิดขึ้นแห่งชิวหาวิญญาณ
ความนึก ความตั้งใจอันนั้นแหละ เพื่อความเกิดขึ้นแห่งกายวิญญาณ
หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. เพราะกายวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งชิวหาวิญญาณ ฉะนั้นจึงไม่พึง
กล่าวว่า ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจอันใด เพื่อความเกิดขึ้นแห่งชิวหา
วิญญาณ ความนึก ฯลฯ ความตั้งใจอันนั้นแหละ เพื่อความเกิดขึ้น
แห่งกายวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้ไม่นึกถึงอยู่ ฯลฯ ผู้ไม่ตั้งใจอยู่ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. กายวิญญาณย่อมเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้นึกถึงอยู่ ฯลฯ ผู้ตั้งใจอยู่ มิใช่ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า กายวิญญาณย่อมเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้นึกถึงอยู่ ฯลฯ ผู้ตั้งใจอยู่
ก็ต้องไม่กล่าวว่า กายวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งชิวหาวิญญาณ
             [๑๕๖๖] ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งชิวหาวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. ชิวหาวิญญาณย่อมเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้ทำไว้ในใจซึ่งนิมิตคือรส หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้ทำไว้ในใจ ซึ่งนิมิตคือรส หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. ชิวหาวิญญาณมีรสเป็นอารมณ์อย่างเดียว มิได้มีอย่างอื่นเป็นอารมณ์ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. กายวิญญาณมีรสเป็นอารมณ์อย่างเดียว มิได้มีอย่างอื่นเป็นอารมณ์ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. ชิวหาวิญญาณเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยลิ้นและรส หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยลิ้นและรส หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยลิ้นและรส หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. คำว่า กายวิญญาณเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยลิ้นและรส ดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่
จริง หรือ?
             ป. ไม่มี
             ส. คำว่า ชิวหาวิญญาณเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยลิ้นและรส ดังนี้ เป็นสูตร
มีอยู่จริง หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. หากว่า คำว่า ชิวหาวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยลิ้นและรส ดังนี้ เป็น
สูตรมีอยู่จริง ก็ต้องไม่กล่าวว่า กายวิญญาณเกิดขึ้นเพราะอาศัยลิ้นและรส
             ส. กายวิญญาณเกิดขึ้นได้ในลำดับแห่งชิวหาวิญญาณ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. ชิวหาวิญญาณอันนั้น กายวิญญาณก็อันนั้นแหละ หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             [๑๕๖๗] ป. ไม่พึงกล่าวว่า วิญญาณ ๕ เกิดขึ้นในลำดับแห่งกันและกัน หรือ?
             ส. ถูกแล้ว
             ป. บุคคลบางคน ฟ้อนรำ ขับร้อง บรรเลงดนตรีเห็นรูปด้วยฟังเสียงด้วย
สูดกลิ่นด้วย ลิ้มรสด้วย ถูกต้องโผฏฐัพพะด้วย (ในขณะเดียวกัน)
มีอยู่ มิใช่ หรือ?
             ส. ถูกแล้ว
             ป. หากว่า บุคคลบางคน ฟ้อนรำ ขับร้อง บรรเลงดนตรีเห็นรูปด้วย ฟัง
เสียงด้วย สูตรกลิ่นด้วย ลิ้มรสด้วย ถูกต้องโผฏฐัพพะด้วย (ในขณะ
เดียวกัน) มีอยู่ ด้วยเหตุนั้นนะท่านจึงต้องกล่าวว่า วิญญาณ ๕ เกิด
ขึ้นในลำดับแห่งกันและกันแล
อนันตรปัจจยกถา จบ
-----------------------------------------------------

             เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๗  บรรทัดที่ ๑๖๐๔๘ - ๑๖๑๕๓.  หน้าที่  ๖๖๘ - ๖๗๒.
http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=37&A=16048&Z=16153&pagebreak=0
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=37&siri=156
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1561
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
[1561-1567] http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=37&item=1561&items=7
[1561-1567] http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali.php?B=37&A=1561&Z=1567
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗
http://84000.org/tipitaka/read/?สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่_๓๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_37