ปฏิจจวาร : พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓

อัชฌัตติกทุกะ ปฏิจจวาร [๒๕๖] อัชฌัตติกธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๑.

คือ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต ในปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และอัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุเป็นปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ หทัยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลายอาศัยหทัยวัตถุ มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ จิตต- *สมุฏฐานรูป กฏัตตารูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. อัชฌัตติกธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ในปฏิสนธิขณะ จิต และอัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยหทัยวัตถุที่เป็นพาหิรธรรม. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ และจิต และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และจิต และอัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ในปฏิสนธิขณะ จิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ. อัชฌัตติกธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกฏัตตารูป อาศัยจิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรมและจิต ขันธ์ ๒ ฯลฯ จิต และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต และมหาภูตรูปทั้งหลาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๒.

ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต พาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต และมหาภูตรูปทั้งหลาย ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม อาศัยจิต และหทัยวัตถุ. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และอัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต ขันธ์ ๒ ฯลฯ. [๒๕๗] พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย คือ สัมปยุตต- *ขันธ์ทั้งหลาย อาศัยจิต ในปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ. อัชฌัตติกธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย คือ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยหทัยวัตถุ. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ และจิต อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และจิต อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ จิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต และหทัยวัตถุ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๓.

ฯลฯ [๒๕๘] ในเหตุปัจจัย มีวาระ ๙ ในอารัมมณปัจจัย มี " ๕ ในอธิปติปัจจัย มี " ๕ ในอนันตรปัจจัย มี " ๕ ในสมนันตรปัจจัย มี " ๕ ในสหชาตปัจจัย มี " ๙ ในอัญญมัญญปัจจัย มี " ๕ ในนิสสยปัจจัย มี " ๙ ในอุปนิสสยปัจจัย มี " ๕ ในปุเรชาตปัจจัย มี " ๕ ในอาเสวนปัจจัย มี " ๕ ในกัมมปัจจัย มี " ๙ ในวิปากปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยทั้งปวง มี " ๙ ในสัมปยุตตปัจจัย มี " ๕ ในวิปปยุตตปัจจัย มี " ๙ ในอัตถิปัจจัย มี " ๙ ในนัตถิปัจจัย มี " ๕ ในวิคตปัจจัย มี " ๕ ในอวิคตปัจจัย มี " ๙. [๒๕๙] อัชฌัตติกธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต ซึ่งเป็นอเหตุกะ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยจิตที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่ สหรคตด้วยอุทธัจจะ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๔.

อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และอัชฌัตติกและพาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ตลอดถึงอสัญญสัตว์ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคต ด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ. อัชฌัตติกธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต และอัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยหทัยวัตถุ. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือขันธ์ ๒ และจิต และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ซึ่งเป็น อเหตุกะ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และจิต และอัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัย ขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ. อัชฌัตติกธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยจิต และสัมปยุตตขันธ์ ทั้งหลาย. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม ซึ่งเป็นเหตุกะ และจิต ขันธ์ ๒ ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต ซึ่งเป็นอเหตุกะ และมหาภูตรูปทั้งหลาย ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๕.

ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ พาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต และมหาภูตรูปทั้งหลาย ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม อาศัยจิต และหทัยวัตถุ โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และจิต. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ ใช่เพราะเหตุปัจจัย คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ และอัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัย ขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม และจิต ขันธ์ ๒ ฯลฯ. [๒๖๐] อัชฌัตติกธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต ในปฏิสนธิขณะ พาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณ- *ปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต. พาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม ในปฏิสนธิขณะ พาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม หทัยวัตถุ อาศัย ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม มหาภูตรูป ๑ ตลอดถึงอสัญญสัตว์. อัชฌัตติกธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณ- *ปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น พาหิรธรรม.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๖.

อัชฌัตติกธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณ- *ปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป อาศัยจิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม และจิต จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต และมหาภูตรูปทั้งหลาย ในปฏิสนธิขณะ พึงทำทั้ง ๒ นัย. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่ เพราะอารัมมณปัจจัย คือ ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติก และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยจิต และสัมปยุตตขันธ์ ทั้งหลาย. [๒๖๑] ในปัจจัยที่ไม่ใช่เหตุปัจจัย มีวาระ ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่อธิปติปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่อนันตรปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยทั้งปวง มี " ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่กัมมปัจจัย มี " ๓ ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปากปัจจัย มี " ๕ ในปัจจัยที่ไม่ใช่อาหารปัจจัย มี " ๑ ในปัจจัยที่ไม่ใช่อินทริยปัจจัย มี " ๑. [๒๖๒] พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย คือ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยจักขุวิญญาณ กายวิญญาณ ฯลฯ. พาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ พาหิรรูป ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐาน- *รูป ฯลฯ ส่วนอสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ. อัชฌัตติกธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๗.

คือ จักขุวิญญาณ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ กายวิญญาณ อาศัย ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ. อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย คือขันธ์ ๒ และจักขุวิญญาณ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ. พาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย คือ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ และจักขุวิญญาณ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ. พึงผูกจักรนัย. [๒๖๓] ในปัจจัยที่ไม่ใช่ฌานปัจจัย มีวาระ ๕ ในปัจจัยที่ไม่ใช่มัคคปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่สัมปยุตตปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปปยุตตปัจจัย มี " ๕ ในปัจจัยที่ไม่ใช่นัตถิปัจจัย มี " ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิคตปัจจัย มี " ๙. [๒๖๔] ในปัจจัยที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มีวาระ ๙ ในปัจจัยที่ไม่ใช่อธิปติปัจจัย กับ ฯลฯ มีวาระ ๙. ฯลฯ [๒๖๕] ในอารัมมณปัจจัย ในปัจจัยที่ไม่ใช่เหตุปัจจัย มีวาระ ๕ ในอนันตรปัจจัย กับ ฯลฯ มี " ๕ ในสมนันตรปัจจัย กับ ฯลฯ มี " ๕ ในสหชาตปัจจัย กับ ฯลฯ มี " ๙. ฯลฯ แม้สหชาตวาร ก็เหมือนกับปฏิจจวาร.

เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๔๓ บรรทัดที่ ๔๑๐๕-๔๒๙๒ หน้าที่ ๑๖๐-๑๖๗. https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=43&A=4105&Z=4292&pagebreak=1 ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2], [3] อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=43&siri=32 ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- [256-265] https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=43&item=256&items=10 The Pali Tipitaka in Roman :- [256-265] https://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=43&item=256&items=10 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓ https://84000.org/tipitaka/read/?index_43