422 เหตุที่ไม่ทรงตอบเกี่ยวกับชีวิตหลังความตาย

ปัญหา พระเจ้าปัสเสนทิโกศลตรัสถามพระเขมาภิกษุรีว่า ได้ทราบว่า พระพุทธเจ้าไม่ทรงตอบปัญหาที่ว่า พระตถาคตที่อยู่หลังจากความตาย หรือว่าพระตถาคตเบื้องหน้าแต่ตาย มีอยู่บ้างไม่มีอยู่บ้าง หรือพระตถาคตหลังความตายมีอยู่ก็หามิได้ ไม่มีอยู่ก็หามิได้ดังนี้ เพราะเหตุไรพระพุทธองค์จึงไม่ทรงตอบปัญหาเหล่านี้?

พระเขมาภิกษุณีตอบ “ขอถวายพระพร ถ้าอย่างนั้นอาตมาจักย้อนถามมหาบพิตรในข้อนี้บ้าง มหาบพิตรจะทรงเห็นเป็นอย่างไร มหาบพิตรมีนักคำนวณ นักประเมิน หรือนักกะประมาณใดๆ ซึ่งสามารถคำนวณทราบในแม่น้ำคงคาได้ ทรงมีประมาณเท่านี้..... ซึ่งสามารถคำนวณน้ำในมหาสมุทรได้ว่าน้ำมีเท่านี้อาฬหกะ หรือหาไม่?”
“ไม่มีเลย แม่เจ้า”
“นั่นเพราะเหตุไร ขอถวายพระพร”
“เพราะว่ามหาสมุทรเป็นของลึก ประมาณไม่ได้ หยั่งถึงได้โดยยาก”
“ฉันนั้นนั่นแล มหาบพิตร บุคคลเมื่อจะบัญญัติตถาคต ถึงบัญญัติด้วยรูป ด้วยเวทนา ด้วยสังขาร ด้วยวิญญาณใด รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ นั้น พระตถาคตละได้แล้ว ตัดรากขาดแล้ว ทำให้ปราศจากฐาน เป็นดุจตาลยอดด้วน พระตถาคตพ้นจากการบัญญัติว่า เป็นรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นสภาพลึกซึ้ง ประมาณไม่ได้ หยั่งถึงได้โดยยาก ดุจมหาสมุทรฉะนั้น คำว่าพระตถาคตเบื้องหน้าแต่ตายมีอยู่ก็ดี ไม่มีอยู่ก็ดี มีอยู่บ้าง ไม่มีอยู่บ้างก็ดี มีอยู่ก็ไม่ใช่ ไม่มีอยู่ก็ไม่ใช่ก็ดี ย่อมเหมาะสม....”

เขมาเกรีสูตร สฬา. สํ. (๗๕๒-๗๖๐)
ตบ. ๑๘ : ๔๕๕-๔๖๑ ตท. ๑๘ : ๔๐๓-๔๐๘
ตอ. K.S. ๔ : ๒๖๕-๒๖๘

<หน้าก่อน<<< สารบัญ >>>หน้าถัดไป>

:: อธิบายอักษรย่อแหล่งอ้างอิง ::
:: ค้นหาความหมายของศัพท์ จากพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ::