ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 45.2 / 1อ่านอรรถกถา 45.2 / 1124อรรถกถา เล่มที่ 45.2 ข้อ 1148อ่านอรรถกถา 45.3 / 1อ่านอรรถกถา 45.3 / 1216
อรรถกถา ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๖
อนุโลมปัจจนียทุกทุกปัฏฐาน สรณทุกเหตุทุกนสรณทุกนเหตุทุกะเป็นต้น

               อรรถกถาอนุโลมปัจจนียปัฏฐาน               
               บัดนี้ เพื่อจะแสดงปัฏฐานที่ชื่อว่า อนุโลมปัจจนียะ เพราะเป็นทั้งอนุโลมและปัจจนียะแห่งธรรมทั้งหลาย ด้วยอำนาจการไม่ปฏิเสธปัจจัยธรรม ในธรรมทั้งหลายมีกุศลเป็นต้น (แต่) ปฏิเสธความเป็นกุศลเป็นต้นแห่งปัจจยุปบันธรรม พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงเริ่มคำว่า กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา เป็นต้น.
               บรรดาบทเหล่านี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตความที่กุศลเป็นปัจจัย ด้วยคำว่า กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ทรงห้ามความเกิดขึ้นแห่งกุศลด้วยคำว่า นกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เพราะฉะนั้น พระองค์จึงทรงแสดงวิสัชนาไว้โดยนัยเป็นต้นว่า รูปที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน อาศัยกุศลขันธ์เกิดขึ้น.
               วิสัชนานั้นทั้งหมด ผู้ศึกษาพึงตรวจดูบาลีแล้วกำหนดดูให้ดี ก็วิสัชนาใด เหมือนกับปัจจัยใด มีได้ในปัจจัยใด และวิสัชนาเหล่าใดมีการกำหนดวิธีนับในปัจจัยเหล่าใด ทั้งหมดนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงไว้แล้วในบาลี. เพราะฉะนั้นในอธิการนี้จึงมีเนื้อความอยู่ในบาลีนั่นเอง.
               ก็ในอธิการนี้ฉันใด แม้ในทุกปัฏฐานเป็นต้นก็ฉันนั้น.
               นัย ๖ ในธัมมานุโลมปัจจนียปัฏฐาน อันท่านแสดงไว้ด้วยคาถาที่ท่านกล่าวไว้ในอรรถกถาว่า
               นัย ๖ ในอนุโลมปัจจนียปัฏฐาน คือติกปัฏฐานอันประเสริฐ ทุกปัฏฐานอันสูงสุด ทุกติกปัฏฐาน ติกทุกปัฏฐาน ติกติกปัฏฐานและทุกทุกปัฏฐาน อันลึกซึ้งนัก ดังนี้
               เป็นอันข้าพเจ้าแสดงแล้วด้วยคำมีประมาณเท่านี้.
               ก็ในอธิการนี้ ผู้ศึกษาพึงทราบอนุโลมปัจจนียปัฏฐาน อันประดับด้วยนัย ๒๔ โดยปริยายหนึ่ง คือในปัฏฐานหนึ่งๆ ว่าด้วยอำนาจของปัจจัยมีอย่างละ ๔ นัย มีอนุโลมนัยเป็นต้น.

               อรรถกถาอนุโลมปัจจนียปัฏฐาน จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๖ อนุโลมปัจจนียทุกทุกปัฏฐาน สรณทุกเหตุทุกนสรณทุกนเหตุทุกะเป็นต้น จบ.
อ่านอรรถกถา 45.2 / 1อ่านอรรถกถา 45.2 / 1124อรรถกถา เล่มที่ 45.2 ข้อ 1148อ่านอรรถกถา 45.3 / 1อ่านอรรถกถา 45.3 / 1216
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=45&A=7926&Z=8018
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=12905
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=12905
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๔  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :