พระไตรปิฎกเล่มที่ ๘ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ปริวาร

๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
คำถาม - คำตอบในสังฆาทิเสสกัณฑ์
             [๒๔๘] พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีผู้ก่อคดีพิพาทเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน ทรงปรารภใคร
เพราะเรื่องอะไร ฯลฯ ใครนำมา
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๑}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๑
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีผู้ก่อคดีพิพาทเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีถุลลนันทา
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีถุลลนันทาก่อคดีพิพาท
             ถาม : ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๑ นั้นมีพระบัญญัติ พระอนุบัญญัติ อนุป-
ปันนบัญญัติ อยู่หรือ
             ตอบ : ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๑ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ ไม่มีพระอนุ-
บัญญัติและอนุปปันนบัญญัติ
             ถาม : มีสัพพัตถบัญญัติ ปเทสบัญญัติอยู่หรือ
             ตอบ : มีสัพพัตถบัญญัติ
             ถาม : มีสาธารณบัญญัติ อสาธารณบัญญัติอยู่หรือ
             ตอบ : มีอสาธารณบัญญัติ
             ถาม : มีเอกโตบัญญัติ อุภโตบัญญัติอยู่หรือ
             ตอบ : มีเอกโตบัญญัติ
             ถาม : บรรดาพระปาติโมกขุทเทส ๔ อุทเทส สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๑ นี้
จัดเข้าในอุทเทสไหน นับเนื่องในอุทเทสไหน
             ตอบ : จัดเข้าในนิทานุทเทส นับเนื่องในนิทานุทเทส
             ถาม : มาสู่อุทเทส โดยอุทเทสไหน
             ตอบ : มาสู่อุทเทส โดยอุทเทสที่ ๓
             ถาม : บรรดาวิบัติ ๔ อย่าง เป็นวิบัติอย่างไหน
             ตอบ : เป็นสีลวิบัติ
             ถาม : บรรดากองอาบัติ ๗ กอง เป็นกองอาบัติไหน
             ตอบ : เป็นกองอาบัติสังฆาทิเสส
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๒}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
             ถาม : บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ ๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐานเท่าไร
             ตอบ : เกิดด้วยสมุฏฐาน ๒ สมุฏฐาน คือ (๑) เกิดทางกายกับวาจา มิใช่
เกิดทางจิต (๒) เกิดทางกายวาจากับจิต ฯลฯ
             ถาม : ใครนำมา
             ตอบ : พระเถระทั้งหลายนำสืบๆ กันมา
รายนามพระเถระผู้ทรงจำพระวินัยสืบกันมา
                          พระเถระเหล่านี้ คือ พระอุบาลี พระทาสกะ พระโสณกะ
             พระสิคควะ และพระโมคคัลลีบุตร รวมเป็น ๕ รูป
             เป็นผู้นำพระวินัยสืบๆ กันมาในชมพูทวีปอันมีสิริ
                          จากนั้น พระเถระผู้ประเสริฐมีปัญญามากเหล่านี้
             คือ พระมหินทะ พระอิฏฏิยะ พระอุตติยะ พระสัมพละ ฯลฯ
             พระเถระผู้ประเสริฐมีปัญญามากเหล่านี้ รู้พระวินัย
             ฉลาดในมรรค ได้ประกาศพระวินัยปิฎกไว้ในเกาะตามพปัณณิ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะการบวชให้สตรีผู้เป็นโจรเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีถุลลนันทา
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีถุลลนันทาบวชให้สตรีผู้เป็นโจร
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วย ๒ สมุฏฐาน คือ (๑) เกิดทางวาจากับจิต มิใช่เกิดทางกาย
(๒) เกิดทางกายวาจากับจิต ฯลฯ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๓}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๓
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีไปสู่ละแวกบ้านรูปเดียวเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีรูปหนึ่ง
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีรูปหนึ่งไปสู่ละแวกบ้านรูปเดียว
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๓ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ ๓ พระอนุบัญญัติ บรรดา
สมุฏฐานแห่งอาบัติ ๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นปฐมปาราชิก
สมุฏฐาน ฯลฯ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๔
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีเรียกภิกษุณีที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันลงอุกเขปนีย
กรรม โดยธรรม โดยวินัย โดยสัตถุศาสน์ให้กลับเข้าหมู่ โดยไม่บอกการกสงฆ์ ทั้ง
ไม่รับรู้ฉันทะของคณะเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีถุลลนันทา
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีถุลลนันทาเรียกภิกษุณีที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันลง
อุกเขปนียกรรม โดยธรรม โดยวินัย โดยสัตถุศาสน์ให้กลับเข้าหมู่ โดยไม่บอก
การกสงฆ์ ทั้งไม่รับรู้ฉันทะของคณะ
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๔ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นธุรนิกเขปสมุฏฐาน ฯลฯ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๔}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๕
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีมีความกำหนัด รับของเคี้ยว หรือของฉันจาก
มือของชายผู้กำหนัด ด้วยมือของตนแล้วฉันเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีสุนทรีนันทา
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีสุนทรีนันทากำหนัดรับอามิสจากมือของชายผู้กำหนัด
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๕ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นปฐมปาราชิกสมุฏฐาน ฯลฯ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๖
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีส่งเสริมกล่าวชักชวนว่า “แม่เจ้า ชายผู้นั้น
จะกำหนัดหรือไม่กำหนัดก็ตาม ทำอะไรท่านไม่ได้ เพราะท่านไม่กำหนัด นิมนต์เถิด
แม่เจ้า ชายผู้นั้นจะถวายสิ่งใดเป็นของเคี้ยวหรือของฉันก็ตามแก่ท่าน ท่านจงรับ
ประเคนของนั้นด้วยมือของตน แล้วเคี้ยวหรือฉันเถิด” ดังนี้ เป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีรูปหนึ่ง
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีรูปหนึ่งส่งเสริมกล่าวชักชวนว่า “แม่เจ้า ชายผู้นั้น
จะกำหนัดหรือไม่กำหนัดก็ตาม ก็ทำอะไรท่านไม่ได้ เพราะท่านไม่กำหนัด
นิมนต์เถิด แม่เจ้า ชายผู้นั้นจะถวายสิ่งใดเป็นของเคี้ยวหรือของฉันก็ตามแก่ท่าน
ท่านจงรับประเคนของนั้นด้วยมือของตน แล้วเคี้ยวหรือฉันเถิด”
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๕}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๖ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๓ สมุฏฐาน ฯลฯ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๗
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีผู้โกรธ ไม่พอใจ ไม่ยอมสละกรรม จนกระทั่ง
สงฆ์สวดสมนุภาสน์ครบ ๓ ครั้งเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีจัณฑกาลี
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีจัณฑกาลีโกรธไม่พอใจกล่าวอย่างนี้ว่า “ดิฉันขอบอก
คืนพระพุทธ บอกคืนพระธรรม บอกคืนพระสงฆ์ บอกคืนสิกขา”
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๗ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นธุรนิกเขปสมุฏฐาน ฯลฯ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๘
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีผู้ถูกตัดสินให้แพ้คดีในอธิกรณ์บางเรื่องโกรธ ไม่
ยอมสละกรรม จนกระทั่งสงฆ์สวดสมนุภาสน์ครบ ๓ ครั้งเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีจัณฑกาลี
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีจัณฑกาลีถูกตัดสินให้แพ้คดีในอธิกรณ์บางเรื่อง
โกรธไม่พอใจ กล่าวอย่างนี้ว่า “พวกภิกษุณีลำเอียงเพราะชอบ พวกภิกษุณีลำเอียง
เพราะชัง พวกภิกษุณีลำเอียงเพราะหลง พวกภิกษุณีลำเอียงเพราะกลัว”
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๖}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๒. สังฆาทิเสสกัณฑ์
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๘ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นธุรนิกเขปสมุฏฐาน ฯลฯ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๙
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีทั้งหลายคลุกคลีกัน ไม่ยอมสละกรรม จน
กระทั่งสงฆ์สวดสมนุภาสน์ครบ ๓ ครั้งเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีหลายรูป
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีหลายรูป อยู่คลุกคลีกัน
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๙ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นธุรนิกเขปสมุฏฐาน ฯลฯ
สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๑๐
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติสังฆาทิเสส เพราะภิกษุณีส่งเสริมกล่าวชักชวนว่า “แม่เจ้าทั้งหลาย ท่าน
ทั้งหลายจงอยู่คลุกคลีกัน อย่าแยกกันอยู่” ยังไม่ยอมสละกรรม จนกระทั่งสงฆ์สวด
สมนุภาสน์ครบ ๓ ครั้งเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภภิกษุณีถุลลนันทา
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๗}

                                                                 พระวินัยปิฎก ปริวาร [ภิกขุนีวิภังค์]
                                                                 ๑. กัตถปัญญัตติวาร ๕. ปาฏิเทสนียกัณฑ์
             ตอบ : เพราะเรื่องที่ภิกษุณีถุลลนันทาส่งเสริมกล่าวชักชวนว่า “แม่เจ้าทั้งหลาย
ขอท่านทั้งหลายจงอยู่คลุกคลีกัน อย่าแยกกันอยู่”
             ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๑๐ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ บรรดาสมุฏฐานแห่งอาบัติ
๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๑ สมุฏฐาน เป็นธุรนิกเขปสมุฏฐาน
ฯลฯ
๕. ปาฏิเทสนียกัณฑ์
คำถาม - คำตอบในปาฏิเทสนียกัณฑ์
ฯลฯ
ปาฏิเทสนียสิกขาบทที่ ๘
             ถาม : พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ผู้ทรงรู้ ทรงเห็น
ทรงบัญญัติปาฏิเทสนียะ เพราะภิกษุณีออกปากขอนมเปรี้ยวมาฉันเป็นปัจจัย ณ ที่ไหน
             ตอบ : ทรงบัญญัติ ณ กรุงสาวัตถี
             ถาม : ทรงปรารภใคร
             ตอบ : ทรงปรารภพวกภิกษุณีฉัพพัคคีย์
             ถาม : เพราะเรื่องอะไร
             ตอบ : เพราะเรื่องที่พวกภิกษุณีฉัพพัคคีย์ออกปากขอนมเปรี้ยวมาฉัน
             ในปาฏิเทสนียสิกขาบทที่ ๘ นั้นมี ๑ พระบัญญัติ ๑ พระอนุบัญญัติ บรรดา
สมุฏฐานแห่งอาบัติ ๖ สมุฏฐาน เกิดด้วยสมุฏฐาน ๔ สมุฏฐาน คือ (๑) เกิด
ทางกาย มิใช่เกิดทางวาจา มิใช่เกิดทางจิต (๒) เกิดทางกายกับวาจา มิใช่เกิดทางจิต
(๓) เกิดทางกายกับจิต มิใช่เกิดทางวาจา (๔) เกิดทางกายวาจากับจิต
ฯลฯ
กัตถปัญญัตติวารที่ ๑ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๘ หน้า : ๓๒๘}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๓๒๑-๓๒๘.
http://84000.org/tipitaka/attha/m_siri.php?B=8&siri=56
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=8&A=5583&Z=5724
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=8&i=793
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=8&item=793&items=11
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=8&item=793&items=11
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu8
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/pli-tv-pvr2.9/en/brahmali#pli-tv-pvr2.9:9.0
https://suttacentral.net/pli-tv-pvr2.9/en/horner-brahmali#Prv.2.9:Bi-Ss.1