ผลการค้นหาคำว่า “ อธิมาน ” :-
พบในอรรถกถาเพื่ออธิบายเนื้อความในพระไตรปิฎก ดังนี้ :-
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์

               อรรถกถา มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ มูลปริยายวรรค
               สัลเลขสูตร ว่าด้วยธรรมเครื่องขัดเกลากิเลส
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=100&p=1&h=อธิมาน#hl

               ผู้มีมานะยิ่งเกิดขึ้นด้วยสำคัญว่า ได้บรรลุแล้วในธรรมที่ตนยังไม่ได้บรรลุ ชื่อว่าผู้มีมานะยิ่ง ในคำว่า อธิมานิกานํ นั้น.
               ก็แต่ว่า อธิมานะ (มานะยิ่ง) นี้ เมื่อจะเกิดขึ้นจะไม่เกิดขึ้นแก่พาลปุถุชนผู้รำลึกถึงโลกานุวัตรเนืองๆ๒- เลย และจะไม่เกิดขึ้นแก่อริยสาวกทั้งหลาย.
               อธิบายว่า อธิมานะว่าเราเป็นพระสกทาคามี จะไม่เกิดแก่พระโสดาบัน. อธิมานะว่า เราเป็นพระอนาคามี จะไม่เกิดแก่พระสกทาคามี. อธิมานะว่า เราเป็นพระอรหันต์จะไม่เกิดแก่พระอนาคามี. แต่จะเกิดเฉพาะการกบุคคลเท่านั้น ผู้ข่มกิเลสไว้ได้ด้วยอำนาจสมถะหรือด้วยอำนาจวิปัสสนาผู้ปรารภวิปัสสนาแล้วขะมักเขม้นเป็นนิจ.
               อันที่จริงการกบุคคลนั้น เมื่อไม่เห็นการฟุ้งขึ้นแห่งกิเลสที่ข่มไว้ได้ด้วยสมถะ หรือที่ข่มไว้ได้ด้วยวิปัสสนา อธิมานะว่า เราเป็นพระโสดาบันบ้าง เราเป็นพระสกทาคามีบ้าง เราเป็นพระอนาคามีบ้าง เราเป็นพระอรหันต์บ้าง จะเกิดขึ้นเหมือนกับพระเถระทั้งหลายที่ท่านธรรมทินนเถระผู้อาศัยอยู่ที่ตลังครติสสบรรพต ได้ตักเตือนแล้ว.
               [๑๐๒] อธิมานะย่อมเกิดขึ้นแก่การกบุคคลเท่านั้น ดังที่กล่าวมานี้แล้ว.
               ๑- ฉ. น หิ อธิมานิกสฺส ภิกฺขุโน ฌานํ สลฺเลโข วา สลฺเลขปฏิปทา วา โหติ แปลตามนี้.
               [๑๐๓] เพราะเหตุที่วิหารธรรมคือฌานของภิกษุผู้มีอธิมานะ ไม่เป็นสัลเลขวิหารธรรม เพราะไม่เป็นบาทของวิปัสสนา ด้วยว่า เธอเข้าฌาน ครั้นออกจากฌานแล้ว หาได้พิจารณาสังขารทั้งหลายไม่ แต่ทิฏฐธรรมสุขวิหารธรรมของเธอเป็น (เพียง) ทำให้จิตเป็นเอกัคคตาอย่างนี้ เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงแสดงเนื้อความนั้น จึงทรงจำแนกรูปฌานและอรูปฌานไว้ และต่อไปนี้ เมื่อจะทรงแสดงเรื่องนั้น และสัลเลขธรรมนั้นด้วยอาการ ๔๔ อย่าง

		ข้อความ   
		กำหนดเล่มที่เริ่มค้น และจำนวนเล่มที่จะค้น
		     โดยเลขที่ของเล่ม เริ่มเล่มที่  
 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45   จำนวนเล่มที่ค้น    1   2   3   4   5   6   7   8   9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45
		     โดยเนื้อหาอรรถกถา ค้นใน 
อรรถกถามหาวิภังค์ [เล่ม 1-2]
อรรถกถาภิกขุนีวิภังค์ [เล่ม 3]
อรรถกถามหาวรรค [เล่ม 4-5]
อรรถกถาจุลวรรค ภาค ๑ [เล่ม 6]
อรรถกถาทีฆนิกาย [เล่ม 9-11]
อรรถกถามัชฌิมนิกาย [เล่ม 12-14]
อรรถกถาสังยุตตนิกาย [เล่ม 15-19]
อรรถกถาอังคุตตรนิกาย [เล่ม 20-24]
อรรถกถาขุททกนิกาย [เล่ม 25]
อรรถกถาขุททกนิกาย [เล่ม 26]
อรรถกถา ขุ. ชาดก [เล่ม 27-28]
อรรถกถา ขุ. มหานิเทส [เล่ม 29]
อรรถกถา ขุ. จูฬนิเทส [เล่ม 30]
อรรถกถาขุททกนิกาย [เล่ม 29-30]
อรรถกถา ขุ. ปฏิสัมภิทามรรค [เล่ม 31]
อรรถกถา ขุ. อปทาน ๑ [เล่ม 32]
อรรถกถา ขุ. อปทาน ๒ -พุทธ -จริยา [เล่ม 33]
อรรถกถาขุททกนิกาย [เล่ม 32-33]
อรรถกถาธรรมสังคณีปกรณ์ [เล่ม 34]
อรรถกถาวิภังคปกรณ์ [เล่ม 35]
อรรถกถาธาตุกถา-ปุคคลบัญญัติปกรณ์ [เล่ม 36]
อรรถกถากถาวัตถุปกรณ์ [เล่ม 37]
อรรถกถายมกปกรณ์ ภาค ๑ [เล่ม 38]
อรรถกถายมกปกรณ์ ภาค ๒ [เล่ม 39]
อรรถกถามหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑ [เล่ม 40]
อรรถกถามหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๒ [เล่ม 41]
อรรถกถามหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๓ [เล่ม 42]
อรรถกถาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๕ [เล่ม 44]
อรรถกถาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๖ [เล่ม 45]
0 วิ.

บันทึก  ๒๒  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๕๔๙.    
บันทึกล่าสุด  ๑๙  กรกฎาคม  พ.ศ. ๒๕๕๐.    
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจาก พระไตรปิฎก ฉบับสยามรัฐ.    
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]