ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๕ ยมกปกรณ์ ภาค ๑
นิทเทสวาร
ปทโสธนวาร
[๘๐๓] จักขุ คือจักขุธาตุหรือ? ทิพพจักขุ ปัญญาจักขุ เรียกว่า จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุ จักขุธาตุ เรียกว่า จักขุด้วย เรียกว่า จักขุธาตุด้วย. จักขุธาตุ คือจักขุหรือ? ถูกแล้ว. โสต คือโสตธาตุหรือ? ทิพพโสต ตัณหาโสต เรียกว่า โสต ไม่ใช่โสตธาตุ โสตธาตุ เรียกว่า โสตด้วย เรียกว่า โสตธาตุด้วย. โสตธาตุ คือโสตหรือ? ถูกแล้ว. ฆานะ คือฆานธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ฆานธาตุ คือฆานะหรือ? ถูกแล้ว. แม้ชิวหา ก็เช่นเดียวกับฆานธาตุ. กาย คือกายธาตุหรือ? เว้นจากกายธาตุเสียแล้ว กายที่เหลือเรียกว่า กาย ไม่ใช่กายธาตุ กายธาตุ เรียกว่า กายด้วย เรียกว่า กายธาตุด้วย. กายธาตุ คือกายหรือ? ถูกแล้ว. รูป คือรูปธาตุหรือ? เว้นรูปธาตุเสีย รูปที่เหลือเรียกว่า รูป ไม่ใช่รูปธาตุ รูปธาตุ เรียกว่า รูปด้วย เรียกว่า รูปธาตุด้วย. รูปธาตุ คือรูปหรือ? ถูกแล้ว. สัททะก็เช่นเดียวกับฆานะ. คันธะ คือคันธธาตุหรือ? ศีลคันธะ สมาธิคันธะ ปัญญาคันธะ เรียกว่า คันธะ ไม่ใช่คันธธาตุ คันธธาตุ เรียกว่า คันธะด้วย เรียกว่า คันธธาตุด้วย. คันธธาตุ คือคันธะหรือ? ถูกแล้ว. รส คือรสธาตุหรือ? อรรถรส ธรรมรส วิมุตติรส เรียกว่า รส ไม่ใช่รสธาตุ รสธาตุ เรียกว่า รสด้วย เรียกว่า รสธาตุด้วย. รสธาตุ คือรสหรือ? ถูกแล้ว. โผฏฐัพพะก็เช่นเดียวกับฆานะ. จักขุวิญญาณ คือจักขุวิญญาณธาตุหรือ? ถูกแล้ว. จักขุวิญญาณธาตุ คือจักขุวิญญาณหรือ? ถูกแล้ว. โสตวิญญาณ ฯลฯ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ. มโน คือมโนธาตุหรือ? เว้นมโนธาตุเสียแล้ว มโนที่เหลือ เรียกว่า มโน ไม่ใช่มโนธาตุ มโนธาตุ เรียกว่า มโนด้วย เรียกว่า มโนธาตุด้วย. มโนธาตุ คือมโนหรือ? ถูกแล้ว. มโนวิญญาณ คือมโนวิญญาณหรือ? ถูกแล้ว. มโนวิญญาณธาตุ คือมโนวิญญาณหรือ? ถูกแล้ว. ธรรม คือธัมมธาตุหรือ? เว้นธัมมธาตุเสียแล้ว ธรรมที่เหลือ เรียกว่า ธรรม ไม่ใช่ธัมมธาตุ ธัมมธาตุ เรียกว่า ธรรมด้วย เรียกว่า ธัมมธาตุด้วย. ธัมมธาตุ คือธรรมหรือ? ถูกแล้ว. [๘๐๔] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่จักขุธาตุ ไม่ใช่จักขุหรือ? ทิพพจักขุ ปัญญาจักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุ เรียกว่า จักขุ เว้นจักขุและจักขุธาตุเสียแล้ว ธาตุที่เหลือไม่ใช่จักขุ และไม่ใช่จักขุธาตุ. ไม่ใช่โสต ไม่ใช่โสตธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่โสตธาตุ ไม่ใช่โสตหรือ? ทิพพโสต ตัณหาโสต ไม่ใช่โสตธาตุ เรียกว่า โสต เว้นโสตและโสตธาตุเสียแล้ว ธาตุที่เหลือไม่ใช่โสต และไม่ใช่โสตธาตุ. ไม่ใช่ฆานะ ไม่ใช่ฆานธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ฆานธาตุ ไม่ใช่ฆานะหรือ? ถูกแล้ว. ท่านย่อคำว่า อามนฺตา ไว้ทั้งสองส่วน. ไม่ใช่ชิวหา ฯลฯ ไม่ใช่กาย ไม่ใช่กายธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่กายธาตุ ไม่ใช่กายหรือ? เว้นกายธาตุเสียแล้ว กายที่เหลือ ไม่ใช่กายธาตุ เรียกว่า กาย เว้นกายและกายธาตุ เสียแล้ว กายที่เหลือไม่เรียกว่า กาย และไม่เรียกว่า กายธาตุ. ไม่ใช่รูป ไม่ใช่รูปธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่รูปธาตุ ไม่ใช่รูปหรือ? เว้นรูปธาตุเสียแล้ว รูปที่เหลือ ไม่เรียกว่า รูปธาตุ เรียกว่า รูป เว้นรูปและรูปธาตุ เสียแล้ว รูปที่เหลือ ไม่เรียกว่า รูป และไม่เรียกว่า รูปธาตุ. ไม่ใช่สัททะ ฯลฯ ไม่ใช่คันธะ ไม่ใช่คันธธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่คันธธาตุ ไม่ใช่คันธะหรือ? ศีลคันธะ สมาธิคันธะ ปัญญาคันธะ ไม่ใช่คันธธาตุ เรียกว่า คันธะ เว้นคันธะ และคันธธาตุเสียแล้ว คันธะที่เหลือไม่เรียกว่า คันธะ และไม่เรียกว่า คันธธาตุ. ไม่ใช่รส ไม่ใช่รสธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่รสธาตุ ไม่ใช่รสหรือ? อรรถรส ธรรมรส วิมุตติรส ไม่ใช่รสธาตุ เรียกว่า รส เว้นรสและรสธาตุเสียแล้ว รสที่เหลือไม่เรียกว่า รส และไม่เรียกว่ารสธาตุ. ไม่ใช่โผฏฐัพพะ ฯลฯ ไม่ใช่จักขุวิญญาณ ไม่ใช่จักขุวิญญาณธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่จักขุวิญญาณธาตุ ไม่ใช่จักขุวิญญาณหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่โสตวิญญาณ ไม่ใช่ฆานวิญญาณ ไม่ใช่ชิวหาวิญญาณ ไม่ใช่ กายวิญญาณ. ถูกแล้ว. ไม่ใช่มโน ไม่ใช่มโนธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่มโนธาตุ ไม่ใช่มโนหรือ? เว้นมโนธาตุเสียแล้ว มโนที่เหลือ ไม่ใช่มโนธาตุ เรียกว่า มโน เว้นมโนและมโนธาตุ เสียแล้ว มโนที่เหลือไม่เรียกว่า มโน และไม่เรียกว่า มโนธาตุ. ไม่ใช่มโนวิญญาณ ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุ ไม่ใช่มโนวิญญาณหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธัมมธาตุ ไม่ใช่ธรรมหรือ? เว้นธรรมธาตุเสียแล้ว ธรรมที่เหลือไม่เรียกว่า ธัมมธาตุ เรียกว่าธรรม เว้นธรรมและ ธัมมธาตุเสียแล้ว ธรรมที่เหลือ ไม่เรียกว่า ธรรม และไม่เรียกว่า ธัมมธาตุ.
ปทโสธนมูลจักกวาร
[๘๐๕] จักขุ คือ จักขุธาตุหรือ? ทิพพจักขุ ปัญญาจักขุ เรียกว่า จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุ จักขุธาตุ เรียกว่าจักขุด้วย เรียกว่าจักขุธาตุด้วย. ธาตุ คือ โสตธาตุหรือ? โสตธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า โสตธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่ โสตธาตุ. จักขุ คือ จักขุธาตุหรือ? ทิพพจักขุ ปัญญาจักขุ เรียกว่า จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุ จักขุธาตุเรียกว่า จักขุด้วย เรียกว่าจักขุธาตุด้วย. ธาตุ คือ ฆานธาตุหรือ ฯลฯ? ธาตุ คือ ธัมมธาตุหรือ? ธัมมธาตุ ๑- เรียกว่าธาตุด้วย เรียกว่า ธัมมธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่ ธัมมธาตุ. ปัณณัตติวารในอายตนยมกฉันใด ปัณณัตติวารในธาตุยมกก็ฉันนั้น. พึงผูกจักรนัย. [๘๐๖] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่โสตธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ฆานธาตุหรือ ฯลฯ? ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ? ถูกแล้ว. พึงผูกจักรนัย ทั้งหมดใช้คำตอบว่า อามนฺตา ทั้งสองส่วน แม้ในธาตุที่เหลือ.
สุทธธาตุวาร
[๘๐๗] จักขุ คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือจักขุธาตุหรือ? จักขุธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า จักขุธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่าธาตุ ไม่ใช่ จักขุธาตุ. โสต คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว ฯลฯ. ฆานะ ชิวหา กายะ รูปะ สัททะ คันธะ รสะ โผฏฐัพพะ. @ บาลีเป็น ธมฺมธาตุเจว ธมฺมธาตุ จ สงสัยจะตก ที่ถูกควรเป็น ธมฺมธาตุ ธาตุ เจว ธมฺมธาตุ จ จึงจะลงกัน @กับหลักข้างต้น ที่แปลไว้นี้ แปลอย่างที่เติม คำว่า ธาตุ เจว ลงไป เพราะถ้าแปลตามบาลีที่ขาดย่อมไม่ได้ @ความ ขอให้ดูข้อ ๘๐๗ ตอนสุดท้าย ประกอบ จะเห็นได้ชัด จักขุวิญญาณ คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือจักขุวิญญาณธาตุหรือ? จักขุวิญญาณธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า จักขุวิญญาณธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ ไม่ใช่จักขุวิญญาณธาตุ. โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโน คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือมโนธาตุหรือ? มโนธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า มโนธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่ มโนธาตุ. มโนวิญญาณ คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือมโนวิญญาณธาตุหรือ? มโนวิญญาณธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า มโนวิญญาณธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุ. ธรรม คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือธัมมธาตุหรือ? ธัมมธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า ธัมมธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่ธัมมธาตุ. [๘๐๘] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ? เว้นจักขุเสียแล้ว ธาตุที่เหลือ ไม่ใช่จักขุ เป็นแต่ธาตุ เว้นจักขุและธาตุเสียแล้ว ธาตุ ที่เหลือ ไม่ใช่จักขุ และไม่ใช่ธาตุ. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่โสต ไม่ใช่ธาตุหรือ? เว้นโสตเสียแล้ว ฯลฯ เว้นฆานะเสียแล้ว เว้นชิวหาเสียแล้ว ฯลฯ ไม่ใช่กาย ไม่ใช่ธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่กายธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่รูป ไม่ใช่ธาตุหรือ? เว้นรูปเสียแล้ว ฯลฯ เว้นสัททะ คันธะ รสะ โผฏฐัพพะ จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มนะ มโนวิญญาณเสียแล้ว ฯลฯ. ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ?
สุทธธาตุมูลจักกวาร
[๘๐๙] จักขุ คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือโสตธาตุหรือ? โสตธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า โสตธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่โสตธาตุ. จักขุ คือธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ธาตุ คือฆานธาตุหรือ ฯลฯ? ธาตุ คือธัมมธาตุหรือ? ธัมมธาตุ เรียกว่า ธาตุด้วย เรียกว่า ธัมมธาตุด้วย ธาตุที่เหลือ เรียกว่า ธาตุ ไม่ใช่ธัมมธาตุ. พึงผูกจักรนัย. [๘๑๐] ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ? เว้นจักขุเสียแล้ว ธาตุที่เหลือไม่ใช่จักขุ เป็นแต่ธาตุ เว้นจักขุและธาตุเสียแล้ว ธรรม ที่เหลือ ไม่ใช่จักขุและไม่ใช่ธาตุ. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่โสตธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่จักขุ ไม่ใช่ธาตุหรือ? เว้นจักขุเสียแล้ว ธาตุที่เหลือ ไม่ใช่จักขุ เป็นแก่ธาตุ เว้นจักขุและธาตุเสียแล้ว ธรรม ที่เหลือ ไม่ใช่จักขุ และไม่ใช่ธาตุ. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ฆานธาตุหรือ ฯลฯ? ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่ธัมมธาตุหรือ? ถูกแล้ว ฯลฯ. ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่จักขุธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ธาตุหรือ? ถูกแล้ว. ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่โสตธาตุหรือ ฯลฯ? ไม่ใช่ธาตุ ไม่ใช่มโนวิญญาณธาตุหรือ? ถูกแล้ว. พึงผูกจักรนัย. ปัณณัตติวารแห่งอายตนยมก ฉันใด ปัณณัตติวารแห่งธาตุยมกพึงให้พิสดาร ฉันนั้น.
ปัณณัตติวาร จบ.

             เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๘ บรรทัดที่ ๖๘๙๐-๗๑๑๕ หน้าที่ ๒๗๖-๒๘๔. https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=38&A=6890&Z=7115&pagebreak=0              ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2], [3]              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/attha/m_siri.php?B=38&siri=19              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=38&i=803              ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- [803-810] https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=38&item=803&items=8              The Pali Tipitaka in Roman :- [803-810] https://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=38&item=803&items=8              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๘ https://84000.org/tipitaka/read/?index_38

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย

บันทึก ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ บันทึกล่าสุด ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับหลวง. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :