ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     {174} Evam udditthasikkhapadam padanukkamena vibhajitva idani
yasma hettha padabhajaniyamhi sankhepeneva manussaviggahaparajikam
dassitam na vittharena apattim aropetva tanti thapita
sankhepadassite ca atthe na sabbakareneva bhikkhu nayam gahetum
sakkonti anagate ca papapuggalanampi okaso hoti
tasma bhikkhunanca sabbakarena nayaggahanattham anagate ca
papapuggalanam okasapatibahanattham puna samam
@Footnote: 1. sakkatabhasayam avato hoti.
Adhitthayatiadina nayena matikam thapetva vittharato
manussaviggahaparajikam dassento samanti sayam hanatitiadimaha. Tatrayam
anuttanapadavannanaya saddhim vinicchayakatha. Kayenati hatthena
va padena va mutthina va januna va yenakenaci
angapaccangena. Kayapatibaddhenati kayato amocitena
asiadina paharanena. Nissaggiyenati kayato ca
kayapatibaddhato ca mocitena ususattiadina. Ettavata
sahatthiko ca nissaggiyo cati dve payoga vutta honti.
Tattha ekameko 1- uddissanuddissabhedato duvidho.
     Tattha uddisike yam uddissa paharati tasseva maranena
kammuna bajjhati. Yokoci maratuti evam anuddisike paharapaccaya
yassa kassaci maranena kammuna bajjhati. Ubhayathapi paharitamatte
va maratu paccha va teneva rogena maratu paharitamatteyeva
kammuna bajjhati. Maranadhippayena ca paharam datva tena
amatassa puna annacittena pahare dinne pacchapi yadi
pathamappahareneva marati tadaeva kammuna baddho atha
dutiyappaharena marati natthi panatipato. Ubhayehi matepi
pathamappahareneva kammuna baddhova. Ubhayehi amate nevatthi
panatipato. Esa nayo bahuhipi ekassa pahare dinne.
Tatrapi hi yassa paharena marati tasseva kammuna bandho
@Footnote: 1. ekeko.
Hotiti. Kammapattibyattibhavatthancettha elakacatukkampi
veditabbam. Yo hi elakam ekasmim thane nipannam upadhareti
rattim agantva vadhissamiti. Elakassa ca nipannokase tassa
mata va pita va araha va pandukasavam parupitva nipanno
hoti. So rattibhage agantva elakam maremiti mataram va
pitaram va arahantam va mareti. Imam vatthum maremiti cetanaya
atthibhavato ghatako ca hoti anantariyakammanca phusati
parajikanca apajjati. Anno koci agantuko nipanno
hoti. Elakam maremiti tam mareti ghatako ca hoti
parajikanca apajjati anantariyam na phusati. Yakkho va peto
va nipanno hoti. Elakam maremiti tam mareti ghatako ca
hoti na ca anantariyam phusati na ca parajikam apajjati
thullaccayam pana hoti. Anno koci nipanno natthi
elakova hoti. Tam mareti ghatako ca hoti pacittiyanca
apajjati. Matapituarahantanam annataram maremiti tesamyeva
annataram mareti ghatako ca hoti anantariyanca phusati
parajikanca apajjati. Tesamyeva annataram maressamiti
annam agantukam mareti yakkham va petam va mareti
elakam va mareti. Pubbe vuttanayeneva veditabbam. Idha
pana cetana daruna hotiti. Annanipi ettha palasapunjadini
vatthuni veditabbani. Yo hi lohitakam asim va sattim va
Punchissamiti palasapunje pavesento tattha nipannam mataram
va pitaram va arahantam va agantukapurisam va yakkham va petam
va tiracchanagatam va mareti voharavasena ghatakoti vuccati
vadhakacetanaya pana abhavato neva kammam phusati na apattim
apajjati. Yo pana evam pavesento sarirasamphassam sallakkhetva
satto manne abbhantaragato maratuti pavesetva mareti.
Tassa tesam vatthunam anurupena kammabandho ca apatti ca
veditabba. Esa nayo tattha nidahanattham pavesentassapi
vanappagumbadisu khipantassapi. Yopi coram maremiti coravesena
gacchantam pitaram mareti anantariyanca phusati parajiko ca
hoti. Yo pana parasenaya annanca yodham pitaranca kammam
karonte disva yodhassa usum khipati etam vijjhitva mama
pitaram vijjhissatiti yathadhippayam gate pitughatako hoti.
Yodhe viddhe mama pita palayissatiti khipati usu na
yathadhippayam gantva pitaram mareti voharavasena pitughatakoti
vuccati anantariyam pana natthiti.
     Adhitthahitvati samipe thatva. Anapetiti uddissa
va anuddissa va anapeti. Tattha parasenaya paccupatthitaya
anuddisseva evam vijjha evam pahara evam ghatehiti anatte
yattake anatto ghateti tattaka ubhinnam panatipata.
Sace tattha anapakassa matapitaro honti anantariyampi
Phusati. Sace araha hoti ubhopi anantariyam phusanti. Sace
anattasseva matapitaro sova anantariyam phusati. Uddisitva
pana etam digham rassam rattakancukam nilakancukam hatthikkhandhe nisinnam
majjhe nisinnam vijjha pahara ghatehiti anatte sace so
tameva ghateti ubhinnampi panatipato anantariyavatthumhi
ca anantariyam. Sace annam mareti anapakassa natthi
panatipato. Etena anattiko payogo vutto hoti.
Tattha        vatthum kalanca okasam     avudham iriyapatham
            tulayitva panca thanani     dhareyyattham vicakkhano.
Aparo nayo. Vatthu kalo ca okaso    avudham iriyapatho
            kiriyavisesoti ime       cha anattiniyamaka.
Tattha vatthunti maretabbo satto. Kaloti pubbanhasayanhadikalo
ca yobbanatthamaviriyadikalo ca. Okasoti gamo va vanam
va gehadvaram va gehamajjham va rathika va simghatakam vati
evamadi. Avudhanti asi va usu va satti vatievamadi.
Iriyapathoti maretabbassa gamanam va nisajja vati evamadi.
Kiriyavisesoti vijjhanam va chedanam va bhedanam va sankhamundakam
vatievamadi. Yadi hi vatthum visamvadetva yam marehiti
anatto tato annam mareti purato paharitva marehiti va
anatto pacchato va passato va annasmim va padese
paharitva mareti anapakassa natthi kammabandho anattasseva
Kammabandho. Athava vatthum avisamvadetva yathaanattiya
mareti anapakassa anattikkhane anattassa paharanakkhaneti
ubhayesampi kammabandho. Vatthuvisesena panettha kammaviseso ca
apattiviseso ca hoti. Evam tava vatthumhi sanketavisanketata
veditabba. Kale pana. Yo ajja sveti aniyametva
pubbanhe marehiti anatto yada kadaci pubbanhe mareti
natthi visanketo. Yo pana ajja pubbanheti vutto majjhanhe
va sayanhe va sve va pubbanhe mareti visanketo hoti
anapakassa natthi kammabandho. Pubbanhe maretum vayamantassa
majjhanhe jatepi eseva nayo. Etena nayena sabbakalappabhedesu
sanketavisanketata veditabba. Okasepi. Yo etam
game thitam marehiti anatto tam yatthakatthaci mareti natthi
visanketo. Yo pana gameyevati niyametva anatto
vane mareti tatha vaneti anatto game mareti antogehadvareti
anatto gehamajjhe mareti visanketo. Etena nayena
sabbokasabhedesu sanketavisanketata veditabba. Avudhepi.
Yo asina va usuna vati aniyametva avudhena marehiti
anatto yenakenaci avudhena mareti natthi visanketo.
Yo pana asinati vutto usuna imina va asinati vutto
annena asina ekasseva va asissa imaya dharaya marehiti
vutto itaraya va dharaya talena va tundena va tharuna
Va mareti visanketo. Etena nayena sabbaavudhabhedesu
sanketavisanketata veditabba. Iriyapathe pana. Yo etam
gacchantam marehiti anatto pana sacepi gacchantam mareti
natthi visanketo. Gacchantameva marehiti vutte pana sace
nisinnam mareti nisinnameva va marehiti vutte gacchantam
mareti visanketo hoti. Etena nayena sabbairiyapathabhedesu
sanketavisanketata veditabba. Kiriyavisesepi. Yo vijjhitva
marehiti vutto vijjhitva mareti natthi visanketo. Yo
pana vijjhitva marehiti vutto chinditvava mareti
visanketo. Etena nayena sabbakiriyavisesabhedesu sanketavisanketata
veditabba. Yo pana lingavasena digham rassam kalam odatam
kisam thulam marehiti aniyametva anapeti anatto ca
yankinci tadisam mareti natthi visanketo ubhinnam parajikam.
Atha pana so attanam sandhaya anapeti anatto ca
ayameva idisoti anapakameva mareti anapakassa dukkatam
vadhakassa parajikam. Anapako attanam sandhaya anapeti
itaro annam tadisam mareti anapako muccati vadhakasseva
parajikam. Kasma. Okasassa aniyamitatta. Sace pana
attanam sandhaya anapentopi okasam niyameti asukasmim
nama rattitthane va divatthane va therasane va majjhimasane
va nisinnam evarupannama marehiti tattha ca anno nisinno
Hoti sace anatto tam mareti neva vadhako muccati
na anapako kasma. Okasassa niyamitatta. Sace
pana niyamitokasato annatra mareti anapako muccatiti
ayannayo mahaatthakathayam sutthu dalham katva vutto tasma
ettha na anadariyam katabbanti.
     Adhitthayati matikavasena anattikappayogakatha nitthita.
     Idani ye dutenati imassa matikapadassa niddesattham
bhikkhu bhikkhum anapetitiadayo cattaro vara vutta
tesu. So tam mannamanoti so anatto yo anapakena
itthannamoti akkhato tam mannamano tameva jivita voropeti
ubhinnam parajikam. Tam mannamano annanti yam jivita
voropehiti vutto tam mannamano annam tadisam jivita
voropeti mulatthassa anapatti. Annam mannamano tanti
yo anapakena vutto tassa balavasahayam samipe thitam disva
imassa balenayam tajjati imantava jivita voropemiti paharanto
itarameva parivattitva tasmim thane thitam sahayoti mannamano
jivita voropeti ubhinnam parajikam. Annam mannamano
annanti purimanayeneva imam tavassa sahayam jivita
voropemiti sahayameva jivita voropeti tasseva parajikam.
Dutaparamparapadassa niddesavare itthannamassa pavadatiadisu.
Eko acariyo tayo buddharakkhitadhammarakkhitasangharakkhitanamaka
Antevasika datthabba. Tattha bhikkhum bhikkhum anapetiti
acariyo kanci puggalam marapetukamo etamattham acikkhitva
buddharakkhitam anapeti. Itthannamassa pavadati gaccha tvam
buddharakkhita etamattham dhammarakkhitassa pavada. Itthannamo
itthannamassa pavadatuti dhammarakkhitopi sangharakkhitassa pavadatu.
Itthannamo itthannamam jivita voropetuti evam taya
anattena dhammarakkhitena anatto sangharakkhito itthannamam
puggalam jivita voropetu so hi amhesu virajatiko patibalo
imasmim kammeti. Apatti dukkatassati evam anapentassa
acariyassa tava dukkatam. So itarassa arocetiti buddharakkhito
dhammarakkhitassa dhammarakkhito sangharakkhitassa amhakam acariyo
evam vadati itthannamam kira jivita voropehi tvam kira
amhesu virapurisoti aroceti. Evam tesampi dukkatam. Vadhako
patigganhatiti sadhu voropessamiti sangharakkhito sampaticchati.
Mulatthassa apatti thullaccayassati sangharakkhitena patiggahitamatte
acariyassa thullaccayam. Mahajano hi tena pape niyojitoti.
So tanti so ce sangharakkhito tam puggalam jivita voropeti
sabbesam catunnampi jananam parajikam. Na kevalanca catunnam
etena upayena visanketam akatva paramparaya anapentam
samanasatam va samanasahassam va hotu sabbesam parajikameva.
Visakkiyadutapadaniddese. So annam anapetiti so acariyena
Anatto buddharakkhito dhammarakkhitam adisva va avattukamo va
hutva sangharakkhitameva upasankamitva amhakam acariyo evamaha
itthannamam kira jivita voropehiti visanketam karonto anapeti.
Visanketakaraneneva hi esa visakkiyadutoti vuccati. Apatti
dukkatassati anattiya tava buddharakkhitassa dukkatam.
Patigganhati apatti dukkatassati sangharakkhitena sampaticchite
mulatthasseva dukkatanti veditabbam. Evam sante patiggahane
apattiyeva na siya sancarittapatiggahanamaranabhinandanesupi ca
apatti hoti maranapatiggahane katham na siya tasma
patigganhantassevetam dukkatam. Tenevettha mulatthassati na
vuttam. Purimanayepi cetam patigganhantassa veditabbameva.
Okasabhavena pana na vuttam. Tasma yo yo patigganhati
tassa tassa tappaccaya apattiyevati ayamettha amhakam khanti.
Yatha cettha evam adinnadanepiti. Sace pana so tam  jivita
voropeti anapakassa buddharakkhitassa voropakassa ca
sangharakkhitassati ubhinnampi parajikam. Mulatthassa pana acariyassa
visanketatta parajikena anapatti. Dhammarakkhitassa ajananataya
sabbena sabbam anapatti. Buddharakkhito pana dvinnam sotthibhavam
katva attana natthoti. Gatapaccagatadutaniddese. So
gantva puna paccagacchatiti tassa jivita voropetabbassa
samipam gantva susamvihitarakkhatta tam jivita voropetum asakkonto
Agacchati. Yada sakkosi tada tanti kim ajjeva marito
marito hoti gaccha yada sakkosi tada nam jivita voropehiti.
Apatti dukkatassati evam puna anattiya dukkatameva hoti.
Sace pana so avassam jivita voropetabbo hoti
atthasadhakacetana magganantaraphalasadisa tasma ayam anattikkhaneyeva
parajiko. Sacepi vadhako satthivassatikkamena tam vadheti
anapako ca antarava kalam karoti hinaya va avattati
assamanova hutva kalam karissati hinaya va avattissati.
Sace anapako gihikale mataram va pitaram va arahantam va
sandhaya evam anapetva pabbajati tasmim pabbajite anatto
tam mareti anapako gihikaleyeva matughatako pitughatako
arahantaghatakova hoti tasma nevassa pabbajja na
upasampada ruhati. Sacepi maretabbapuggalo anattikkhane
puthujjano yada pana nam anatto mareti tada araha hoti
anattato va paharam labhitva dukkhamulikam saddham nissaya
vipassanto arahattam patva tenevabadhena kalam karoti anapako
anattikkhaneyeva arahantaghatako vadhako pana sabbattha
upakkamakaranakkhaneyeva parajikoti. Idani ye ca
sabbesupimesu dutavasena vuttamatikapadesu sanketavisanketadassanattham
vutta tayo vara tesu pathamavare tava. Yasma tam sanikam
va bhananto tassa va badhirataya ma ghatehiti etam vacanam
Na saveti tasma mulattho na mutto. Dutiyavare savitatta
mutato. Tatiyavare pana tena ca savitatta itarena ca sadhuti
sampaticchitva oramitatta ubhopi muttati.
                     Dutakatha nitthita.
     {175} Araho rahosanniniddesadisu. Arahoti sammukhe. Rahoti
parammukhe. Tattha yo upatthanakale veribhikkhumhi bhikkhuhi saddhim
agantva purato nisinneyeva andhakaradosena tassa agatabhavam
ajananto aho vata itthannamo hato assa corapi
nama tam na hananti sappo na damsati na koci sattham va visam
va aharatiti tassa maranam abhinandanto idisani vacanani
ullapati ayam araho rahosanni ullapati nama. Sammukhe ca
tasmim parammukhasanniti attho. Yo pana tam purato nisinnam
disva puna upatthanam katva gatehi bhikkhuhi saddhim gatepi tasmim
idheva so nisinnoti sanni hutva purimanayeneva ullapati
ayam raho arahosanni ullapati nama. Eteneva upayena
araho arahosanni raho rahosanni ca veditabbo  1-. Catunnampi
cetesam vacaya vacaya dukkatanti veditabbam.
     Idani maranasamvannanaya vibhagadassanattham vuttesu pancasu
kayena samvannanadimatikaniddesesu. Kayena vikaram dassetiti
yatha so janati sattham va aharitva visam va khaditva
@Footnote: 1. veditabba.
Rajjuya va ubbandhitva sobbhadisu va papatitva yo marati
so kira dhanam va labhati yasam va labhati saggam va gacchatiti
ayamattho etena vuttoti tatha hatthamuddhadihi dasseti.
Vacaya bhanatiti tamevattham vakyabhedam katva bhanati. Tatiyavaro
ubhayavasena vutto. Sabbattha samvannanaya payoge payoge
dukkatam. Tassa dukkhuppattiyam samvannakassa thullaccayam. Yam
uddissa samvannana kata tasmim mate samvannanakkhaneyeva
samvannakassa parajikam. So tam na janati anno natva
laddho vata me sukhuppattiupayoti taya samvannanaya marati
anapatti. Dvinnam uddissa samvannanaya kataya eko natva
marati parajikam dvepi maranti parajikanca akusalarasi ca.
Esa nayo sambahulesu. Anuddissa maranam samvannento
ahindati yo yo tam samvannanam natva marati sabbo tena
marito hoti. Dutena samvannanaya. Asukannama geham
va gamam va gantva itthannamassaeva maranavannam samvannehiti
sasane arocitamatte dukkatam. Yassatthaya pahito tassa
dukkhuppattiya mulatthassa thullaccayam marane parajikam. Duto
nato dani ayam saggamaggoti tassa anarocetva attano
natakassa va salohitassa va aroceti tasmim mate visanketo
hoti mulattho muccati. Duto tatheva cintetva sayam
samvannanaya vuttam katva marati visanketova. Anuddissa
Pana sasane arocite yattaka dutassa samvannanaya maranti
tattaka panatipata. Sace matapitaro maranti anantariyampi
hoti. {176} Lekhasamvannanaya. Lekham chindatiti panne va
potthake va akkharani likhati yo sattham va aharitva
papate va papatitva annehi va aggippavesanaudakappavesanadihi
upayehi marati so idancidanca labhatiti va tassa dhammo
hotiti va. Etthapi dukkatathullaccayaparajika vuttanayeneva
veditabba. Uddissa likhite pana yam uddissa likhitam
tasseva marane parajikam. Bahu uddissa likhite yattaka maranti
tattaka panatipata. Matapitunam marane anantariyam.
Anuddissa likhitepi eseva nayo. Bahu marantiti vipatisare
uppanne tam potthakam jhapetva va yatha va akkharani na
pannayanti tatha katva muccati. Sace so parassa potthako
hoti uddissa likhito va hotu anuddissa likhito va
gahitatthane thapetva muccati. Sace mulena kito hoti
potthakassamikanam potthakam yesam hatthato mulam gahitam tesam
mulam datva muccati. Sace sambahula maranavannam likhissamati
ekajjhasaya hutva eko talarukkham arohitva pannam
chindati eko aharati eko potthakam karoti eko likhati eko
sace kantakalekha hoti masim makkheti masim makkhetva tam
potthakam sajjetva sabbeva sabhayam va apane va yattha va
Pana lekhadassanakotuhalaka bahu sannipatanti tattha thapenti. Tam
vacapetva 1- sace eko marati sabbesam parajikam. Sace
bahuka maranti vuttasadisova nayo. Vipatisare pana
uppanne tam potthakam sace manjusaya gopenti anno ca nam
disva niharitva puna bahunam dasseti neva muccanti.
Titthatu manjusa sacepi tam potthakam nadiya va samudde va
khipanti va dhovanti va khandakhandam va chindanti aggimhi
va jhapenti yava sanghatitepi duddhote dujjhapite va
panne akkharani pannayanti tava na muccanti. Yatha
pana akkharani na pannayanti tatheva kate muccantiti.
     Idani thavarappayogassa vibhagadassanattham vuttesu
opatadimatikaniddesesu. Manussam uddissa opatam khanatiti itthannamo
papatitva marissatiti kanci manussam uddisitva yattha so ekako
vicarati tattha avatam khanati. Khanantassa tava sacepi jatapathavim
khanati panatipatassa payogatta payoge payoge dukkatam.
Yam uddissa khanati tassa dukkhuppattiya thullaccayam marane
parajikam. Annasmim patitva matepi anapatti. Sace
anuddissa yokoci marissatiti khananto hoti yattaka
patitva maranti tattaka panatipata anantariyavatthusu ca
anantariyam thullaccayapacittiyavatthusu thullaccayapacittiyani. Bahu
@Footnote: 1. vacetva.
Tattha cetana katamaya parajikam hotiti. Mahaatthakathayam tava
vuttam avatam gambhirato ca ayamavittharato ca khanitva pamane
thapetva tacchetva punjitva pamsupacchim uddharantassa sannitthapika
atthasadhikacetana magganantarasadisa. Sacepi vassasatassa accayena
patitva avassam maranakasatto hoti sannitthapikacetanayeva
parajikanti. Mahapaccariyam pana sankhepatthakathayanca imasmim avate
patitva marissatiti ekasmimpi kuddalappahare dinne sace koci
tattha pakkhalito patitva marati parajikameva suttantikatthera pana
sannitthapikacetanam ganhantiti vuttam. Eko opatam khanitva
asukannama anetva idha patetva marehiti annam anapeti.
So tam patetva mareti ubhinnam parajikam. Annam patetva
mareti sayam patitva marati anno attano dhammataya patitva
marati. Sabbattha visanketo hoti mulattho muccati. Asuko asukam
anetva idha maressatiti khatepi eseva nayo. Maritukama
idha marissantiti khanati. Ekassa marane parajikam.
Bahunnam marane akusalarasi. Matapitunam marane anantariyam.
Thullaccayapacittiyavatthusu thullaccayapacittiyani. Yekeci
maretukama te idha patetva maressantiti khanati. Tattha
patetva marenti. Ekasmim mate parajikam. Bahusu
akusalarasi. Anantariyadivatthusu anantariyadini. Idha ca
arahantapi sangaham gacchanti. Purimanaye pana tesam
Maritukamataya patanam natthiti na sangayhanti. Dvisupi nayesu
attano dhammataya patitva mate visanketo. Yekeci attano
verike ettha patetva maressantiti khanati. Tattha ca verika
verike patetva marenti. Ekasmim marite parajikam bahusu
akusalarasi matari va pitari va arahante va verikehi
anetva tattha marite anantariyam attano dhammataya matesu
visanketo. Yo pana maritukama va amaritukama va
maretukama va amaretukama va yekeci ettha patita
va patita va marissantiti sabbathapi anuddisseva khanati yo
yo marati tassa tassa maranena yathanurupam kammanca phusati
apattinca apajjati. Sace gabbhini patitva sagabbha marati
dve panatipata. Gabbhoyeva vinassati eko gabbho na
vinassati mata marati ekoyeva. Corehi anubaddho
patitva marati opatakhanakasseva parajikam. Cora tattha
patetva marenti parajikameva. Tattha patitam bahi niharitva
marenti parajikameva. Kasma. Opate patitappayogena
gahitatta. Opatato nikkhamitva tenevabadhena marati
parajikameva. Bahuni vassani atikkamitva puna kupitena
tenevabadhena marati parajikameva. Opate patanapaccaya
uppannarogena gilanasseva anno rogo uppajjati opatarogo
balavataro hoti tena matepi opatakhanako na muccati.
Sace paccha uppannarogo balava hoti tena mate muccati.
Ubhohi mate na muccati. Opate upapatikamanusso nibbattitva
uttaritum asakkonto marati parajikameva. Manussam uddissa
khate yakkhadisu patitva matesu anapatti. Yakkhadayo uddissa
khate manussadisu marantesupi eseva nayo. Yakkhadayo uddissa
khanantassa pana khananepi tesam dukkhuppattiyampi dukkatameva marane
vatthuvaseneva thullaccayam va pacittiyam va. Anuddissa khate
opate yakkharupena va petarupena va patati tiracchanarupena
marati patanarupanca pamanam tasma thullaccayanti upatissatthero.
Maranarupam pamanam tasma pacittiyanti pussadevatthero.
Tiracchanarupena patitva yakkharupapetarupena matepi eseva nayo.
Opatakhanako opatam annassa vikkinati va mudha va deti
yo yo patitva marati tappaccaya tasseva apatti ca
kammabandho ca yena laddho so niddosoti. Evam patita
uttaritum sakkonta na nassissanti suuddhara bhavissantiti tam
opatam gambhirataram va uttanataram va dighataram va rassataram va
vitthataram va sambadhataram va karoti ubhinnampi apatti ca
kammabandho ca. Bahu marantiti vipatisare uppanne opatam
pamsuna pureti. Sace koci pamsumhi patitva marati puretvapi
na muccati. Deve vassante kaddamo hoti tattha laggitva
matepi rukkho va patanto vato va vassodakam va pamsum harati
Kandamulattham va pathavim khananta tattha avatam karonti tattha sace
koci laggitva va patitva va marati mulattho na muccati. Tasmim
pana okase mahantam talakam va pokkharanim va karetva cetiyam
va patitthapetva bodhim va ropetva avasam va sakatamaggam
va karapetva muccati. Yadapi thiram katva purite opate
rukkhadinam mulani mulehi samsibbitani honti jatapathavi jata
tadapi muccati. Sacepi nadi agantva opatam harati evampi
muccatiti
                   ayam tava opatakatha.
     Opatasseva pana anulomesu pasadisupi yo tava
pasam odeti ettha bajjhitva satta marissantiti avassam
bajjhanakasattanam vasena hattha muttamatte parajikanantariya-
thullaccayapacittiyani veditabbani. Uddissa kate yam
uddissa odito tato annesam bandhane anapatti. Pase
mulena va mudha va dinnepi mulatthasseva kammabandho. Sace
yena laddho so uggalitam va pasam santhapeti passena va
gacchante disva vatim katva sammukhe paveseti thaddhataram va
pasayatthim thapeti dalhataram va pasarajjum bandhati thirataram
va khanukam akotteti ubhopi na muccanti. Sace
vipatisare uppanne pasam uggalapetva gacchati tam disva
puna anne santhapenti baddha baddha maranti mulattho
Na muccati. Sace pana tena pasayatthi sayam akata hoti
gahitatthane thapetva muccati. Tattha jatakayatthim chinditva
muccati. Sayam katayatthim pana gopentopi na muccati. Yadi
hi tam anno ganhitva pasam santhapeti tappaccaya
marantesu mulattho na muccati. Sace tam jhapetva alatam
katva chaddeti tena alatena paharam laddha marantesupi na
muccati. Sabbaso pana jhapetva va nasetva va muccati.
Pasarajjumpi annehi vattitam gahitatthane thapetva muccati.
Rajjuke labhitva sayam vattitam ubbattetva vake labhitva
vattitam hirahiram katva muccati. Arannato pana sayam vake
aharitva vattitam gopentopi na muccati. Sabbaso pana
jhapetva va nasetva va muccati. Aduhalam sajjento
catusu padesu aduhalamancam thapetva pasane aropeti payoge
payoge dukkatam. Sabbasajjam katva hatthato muttamatte
avassam ajjhottharitabbakasattanam vasena uddissanuddissakanurupena
parajikadini veditabbani. Aduhale mulena va mudha va
dinnepi mulatthasseva kammabandho. Sace yena laddham so patitam
va ukkhipati annepi pasane aropetva garukataram va
karoti passena va gacchante disva vatim katva aduhale
paveseti ubhopi na muccanti. Sace vipatisare uppanne
aduhalam patetva gacchati tam disva anno santhapeti mulattho
Na muccati. Pasane pana gahitatthane thapetva aduhalapade
ca pasayatthiyam vuttanayena gahitatthane va thapetva jhapetva
va muccati. Sulam ropentassapi sabbasajjam katva hatthato muttamatte
sulamukhe patitva avassam maranakasattanam vasena uddissanuddissanurupato
parajikadini veditabbani. Sule mulena va mudha va
dinnepi mulatthasseva kammabandho. Sace yena laddham so
ekappahareneva marissantiti tikhinataram va karoti dukkham
marissantiti kunthataram va karoti uccanti sallakkhetva nicataram
va nicanti sallakkhetva uccataram va puna ropeti vankam
va ujukam atiujukam va isakam ponam karoti ubhopi na
muccanti. Sace pana atthane thitanti annasmim
thane thapeti tance maranatthaya adito pabhuti pariyesitva
katam hoti mulattho na muccati. Apariyesitva pana katameva
labhitva aropite mulattho muccati. Vippatisare uppanne
pasayatthiyam vuttanayena gahitatthane va thapetva jhapetva
va muccati.
     {177} Apassene sattham vati ettha apassenannama niccaparibhogo
manco va pitham va apassenaphalakam va divatthane nisidantassa
apassenakatthambho va tattha jatakarukkho va cankame apassaya
titthantassa alambanarukkho va alambanaphalakam va sabbampetam
apassaniyatthena apassenam nama. Tasmim apassene yatha
Apassayantam vijjhati va chindati va tatha katva
vasipharasusattiarakantakadinam annataram sattham thapeti dukkatam.
Dhuvaparibhogatthane nirasankassa nisidato va nipajjato va
apassayantassa va satthasamphassapaccaya dukkhuppattiya thullaccayam
marane parajikam. Tance annopi tassa veri bhikkhu
viharacarikancaranto disva imassa manne maranatthaya
imam nikkhittam sadhu sutthu maratuti abhinandanto gacchati dukkatam.
Sace pana sopi tattha evam kate sukatam bhavissatiti
tikhinataradikaranena kinci kammam karoti tassapi parajikam.
Sace pana atthane thitanti uddharitva annasmim thane
thapeti tadatthameva katva thapite mulattho na muccati.
Pakatikam labhitva thapitam hoti muccati. Tam apanetva annam
tikhinataram thapeti mulattho muccateva.
     Visamakkhanepi. Yava maranabhinandane dukkatam tava
eseva nayo. Sace pana sopi khuddakam visamandalanti
sallakkhetva mahantam karoti mahantam va atitanukam 1- hotiti
khuddakam karoti tanukam va bahalam bahalam va tanukam karoti aggina
tapetva hettha va upari va sancareti tassapi parajikam.
Idam atthane thitanti sabbameva tacchetva punchitva annasmim
thane thapeti. Attana bhesajjani yojetva kate mulattho na
@Footnote: 1. atimahanutam.
Muccati attana akate muccati. Sace pana so imam visam
atiparittanti annampi anetva pakkhipati yassa visena marati
tassa parajikam. Sace ubhinnampi santakena marati ubhinnampi
parajikam. Imam visam nibbiriyanti tam apanetva attano
visameva thapeti tasseva parajikam mulattho muccati.
     Dubbalam va karotiti mancapitham ataniya hetthabhage
chinditva vidalehi va rajjukehi va yehi vitam hoti te
va chinditva appavasesameva katva hettha avudham nikkhipati.
Ettha patitva marissatiti apassenaphalakadinampi cankame
alambanarukkhaphalakapariyosananam parabhagam chinditva hettha avudham
nikkhipati. Sobbhadisu mancam va pitham va apassenaphalakam va anetva
thapeti yatha tattha nisinnamatto va apassenamatto 1- va
patati. Sobbhadisu va sancaranasetu hoti tam dubbalam karoti.
Evam karontassa karane dukkatam itarassa dukkhuppattiya
thullaccayam marane parajikam. Bhikkhum anetva sobbhadinam
tateva thapeti disva bhayena kampento patitva marissatiti
dukkatam. So tatheva patati. Dukkhuppattiya thullaccayam marane
parajikam. Sayam pateti annena patapeti anno avuttova
attano dhammataya pateti amanusso pateti vatappaharena
patati attano dhammataya patti sabbattha marane parajikam.
@Footnote: 1. apassitamatto.
Kasma. Tassa payogena sobbhaditate thitatta.
     Upanikkhipanam nama samipe nikkhipanam. Tattha yo imina
asina mato so dhanam va labhatitiadina nayena maranavannam
va samvannetva imina maranatthika marantu maranatthika
marentuti va vatva asim upanikkhipati tassa upanikkhipane
dukkatam. Maritukamo va tena attanam paharatu maretukamo
va annam paharatu ubhayathapi parassa dukkhuppattiya upanikkhepakassa
thullaccayam marane parajikam. Anuddissa nikkhitte bahunam
marane akusalarasi parajikadivatthusu parajikadini. Vipatisare
uppanne asim gahitatthane thapetva muccati. Kinitva gahito
hoti asissamikanam asim yesam hatthato mulam gahitam tesam mulam
datva muccati. Sace lohapindam va phalam va kuddalam va
gahetva asi karapito hoti yam bhandam gahetva karito
tadeva katva muccati. Sace kuddalam gahetva karitam vinasetva
phalam karoti phalena paharam labhitva marantesupi panatipata
na muccati. Sace pana loham samutthapetva upanikkhipanatthameva
karito hoti arena ghamsitva cunnavicunnam katva
vippakinne muccati. Sacepi samvannanapotthako viya bahuhi
ekajjhasayehi kato hoti potthake vuttanayeneva kammabandhavinicchayo
veditabbo. Esa nayo sattibhindisu. Sulalagulesu pasayatthisadiso
vinicuchayo. Tatha pasane. Satthe asisadisova. Visam vati
Visam upanikkhipantassa vatthuvasena uddissanuddissanurupato
parajikadivatthusu parajikadini veditabbani. Kinitva thapite
purimanayena patipakatikam katva muccati. Sayam bhesajjehi yojite
avisam katva muccati. Rajjuya pasarajjusadisova vinicchayo.
     Bhesajje. Yo bhikkhu veribhikkhussa pajjarake va visabhagaroge
va uppanne asappayanipi sappiadini sappayaniti maranadhippayo
deti annam va kinci kandamulaphalam. Tassa evam bhesajjadane
dukkatam parassa dukkhuppattiyam marane ca thullaccayaparajikani
anantariyavatthumhi anantariyanti veditabbam.
     {178} Rupupahare. Upasamharatiti param va amanaparupam tassa
samipe thapeti 1- attana va yakkhapetadivesam gahetva titthati.
Tassa upasamharamatte dukkatam. Parassa tam rupam disva bhayuppattiyam
thullaccayam marane parajikam. Sace pana tadeva rupam ekaccassa
manapam hoti alabhakena ca sussitva marati visanketo.
Manapiyepi eseva nayo. Tattha pana visesena itthinam purisarupam
purisananca itthirupam manapam. Tam alankaritva upasamharati
ditthamattakameva karoti aticiram passitumpi na deti. Itaro
alabhakena  sussitva marati parajikam. Sace uttasitva marati
visanketo. Atha pana uttasitva va alabhakena vati
avicaretva kevalam passitva marissatiti upasamharati uttasitva
@Footnote: 1. thapapeti.
Va sussitva va mate parajikameva. Eteneva upayena
saddupasamharadayopi veditabba. Kevalam hettha amanussasaddadayo
utrasajanaka amanapasadda purisanam itthisaddamadhuragandhabbasaddadayo
cittassadakara manapasadda himavante visarukkhanam muladigandha ca
kunapagandha ca amanapagandha kalanusariyadimulagandhadayo
manapagandha patikulamularasadayo amanaparasa apatikulamularasadayo
manaparasa visaphassamahakucchuphassadayo amanapaphotthabba
cinapatahamsapupphatulikaphassadayo manapaphotthabbati veditabba. Dhammupahare
dhammoti desanadhammo veditabbo. Desanavasena va niraye ca
sagge ca vipattisampattibhedam dhammarammanameva. Nerayikassati
bhinnasamvarassa katapapassa niraye nibbattanarahassa sattassa
pancavidhabandhanakammakaranadinerayikakatham katheti. Tance sutva so
uttasitva marati kathikassa parajikam. Sace pana sutvapi attano
dhammataya marati anapatti. Imam sutva evarupam na karissati
oramissati viramissatiti nirayakatham katheti. Tam sutva itaro
uttasitva marati anapatti. Saggakathanti devanatakadinam
nandanavanadinanca sampattikatham. Tam sutva itaro saggadhimutto
sigham tam sampattim papunitukamo satthaharanavisakhadanaaharupaccheda-
assasappassasasannirundhanadihi dukkham uppadeti kathikassa
thullaccayam marati parajikam. Sace pana so sutvapi yavatayukam thatva
attano dhammataya marati anapatti. Imam sutva punnani
Karissatiti katheti. Tam sutva itaro adhimutto kalam karoti
anapatti.
    {179}  Acikkhanaya. Puttho bhanatiti bhante katham mato dhanam
va labhati sagge va uppajjatiti evam pucchito bhanati.
Anusasaniyam. Aputthoti evam apucchito samanneva bhanati.
     Sanketakammanimittakammani adinnadanakathayam vuttanayena
veditabbani.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 541-567. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=11370&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=11370&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=187              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=7673              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=2692              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=2692              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]