ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                        4. Samagamasuttavannana
      [41] Evamme sutanti samagamasuttam. Tattha samagameti samakanam
ussannatta evam laddhaname game. Adhuna kalakatoti 5- sampati kalam katoti.
Dvelhakajatati 6- dvejjhajata dvebhagajata. Bhandanadisu bhandanam
pubbabhagakalaho, tam dandadanadivasena pannattivitikkamavasena ca vaddhitam kalaho,
"na tvam imam dhammavinayam ajanasi"tiadikam viruddhavacanam vivado. Vitudantati
vijjhanta. 7- Sahitammeti mama vacanam atthasanhitam. Adhicinnam te viparavattanti
yam tava adhicinnam cirakalasevanavasena pagunam, 8- tam mama vadam agamma nivattam.
Aropito te vadoti tumham upari maya doso aropito. Cara
@Footnote: 1 Ma. pannattakarakam       2 Ma. pannatti       3 cha.Ma. taham   4 cha.Ma. vicaranti
@5 cha.Ma. kalankato   6 cha.Ma. dvedhikajatati   7 cha.Ma. vitujjanta  8 Ma. pagunam va
Vadappamokkhayati bhattaputam adaya tantam upasankamitva vadappamokkhatthaya
uttarim pariyesamanova cara. Nibbedhehi vati 1- atha maya aropitavadato attanam
mocesi. 2- Sace pahositi sace sakkosi. Vadhoyevati maranameva.
      Nataputtiyesuti nataputtassa antevasikesu. Nibbinnarupati
ukkanthitasabhava, abhivadanadini na karonti. Virattarupati vigatapema. Pativanarupati
tesam nipaccakiriyato nivattasabhava. Yathatanti yathapi 3- durakkhatadisabhave dhammavinaye
nibbinnavirattapativanarupehi bhavitabbam, tatheva jatati attho. Durakkhateti
dukkathite. Duppavediteti duvinnapite. Anupasamasamvattaniketi ragadinam upasamam kata
asamatthe. Bhinnathupeti bhinnapatitthe. Ettha hi nataputtova nesam patitthatthena
thupo, so pana bhinno mato. Tena vuttam "bhinnathupe"ti. Appatissaraneti
tasseva abhavena patissaranavirahite.
      Nanu cayam nataputto nalandavasiko, so kasma pavayam kalakatoti.
So kira upalina gahapatina patividdhasaccena dasahi gathahi bhasite buddhagune
sutva unham lohitam chaddesi. Atha nam aphasukam gahetva pavam agamamsu, so
tattha kalamakasi. Kalam kurumano ca "mama laddhi aniyyanika saravirahita,
mayantava nattha, avasesajano ma apayapurako ahosi, sace panaham `mama
sasanam aniyyanikan'ti vakkhami, na saddahissanti. Yannunaham dvepi jane na
ekaniharena ugganhapeyyam, te mamaccayena annamannam vivadissanti. Sattha
tam vivadam paticca ekam dhammakatham kathessati, tato te sasanassa mahantabhavam
janissanti"ti.
      Atha nam eko antevasiko upasankamitva aha "bhante tumhe dubbala,
mayham imasmim dhamme saram acikkhatha acariyappamanan"ti. Avuso tvam mama
accayena sassatanti ganheyyasiti. Aparopi tam upasankami, tam ucchedam ganhapesi.
Evam dvepi jane ekaladdhike akatva bahu nananiharena ugganhapetva
kalamakasi. Te tassa sarirakiccam katva sannipatitva annamannam pucchimsu
@Footnote: 1 cha.Ma. nibbethehi vati    2 cha.Ma. mocehi   3 cha.Ma. yatha ca
"kassavuso acariyo saramacikkhi"ti. Eko utthahitva mayhanti aha.
Kimacikkhiti. Sassatanti. Aparo tam patibahitva mayham saram acikkhiti aha. Evam
sabbe "mayham saram acikkhi, aham jetthako"ti annamannam vivadam vaddhetva akkose
ceva paribhase ca hatthapadappaharadini ca pavattetva ekamaggena dve
agacchanta nanadisasu pakkamimsu, ekacce gihi ahesum.
      Bhagavato pana dharamanakalepi bhikkhusamghe vivado na uppajji. Sattha
hi tesam vivadakarane uppannamatteyeva sayam va gantva te va bhikkhu
pakkosapetva khantimettapatisankhaavihimsasaraniyadhammesu ekam karanam kathetva
vivadam vupasameti. Evam dharamanopi samghassa patitthava ahosi. Parinibbayamanopi
avivadakaranam katvava parinibbayi. Bhagavata hi sutte desita cattaro
mahapadesa 1- yavajjadivasa bhikkhunam patittha ca avassayo ca. Tatha khandhake
desita cattaro mahapadesa 2- sutte vuttani cattari panhabyakaranani 3- ca.
Tenevaha "yo vo maya ananda dhammo ca vinayo ca desito pannatto, so
vo mamaccayena satthati. 4-
      [42] Athakho cundo samanuddesoti ayam thero dhammasenapatissa
kanitthabhatiko. Tam bhikkhu anupasampannakale cundo samanuddesoti samudacaritva
therakalepi tatheva samudacarimsu. Tena vuttam "cundo samanuddeso"ti. Upasankamiti
kasma upasankami? nataputte kira kalakate jambudipe manussa tattha tattha katham
pavattayimsu "nigantho nataputto eko satthati pannayittha, tassa kalakiriyaya
savakanam evarupo vivado jato, samano pana gotamo jambudipe cando viya
suriyo viya ca pakatoyeva, kidiso nu kho samane gotame parinibbute savakanam
vivado bhavissati"ti. Thero tam katham sutva cintesi "imam katham gahetva
dasabalassa arocessami, sattha ca etam atthuppattim katva ekam desanam
kathessati"ti. So nikkhamitva yena samagamo, yenayasma anando tenupasankami.
@Footnote: 1 an. catukka. 21/180/191          2 vi. maha.  5/305/90
@3 an. catukka. 21/42/51             4 di. maha. 10/216/134
Ujumeva bhagavato santikam agantva yenassa upajjhayo ayasma anando
tenupasankamiti attho. Evam kirassa ahosi "upajjhayo me mahapanno, so
imam sasanam satthu arocessati, atha sattha vadanurupam 1- dhammam desessati"ti.
Kathapabhatanti kathamulam. Mulam hi pabhatanti vuccati. Yathaha:-
           "appakenapi medhavi          pabhatena vicakkhano
            samutthapeti attanam          anum aggimva sandhaman"ti. 2-
      Dassanayati dassanatthaya. Kim panimina bhagava na ditthapubboti. No na
ditthapubbo. Ayanhi ayasma diva navavare rattim navavareti ekaham attharasa
vare upatthanameva gacchati. Divasassa pana satakkhattum va sahassakkhattum va
gantukamo samanopi na akarana gacchati, ekam panhuddharam 3- gahetvava gacchati.
So tam divasam tena gantukamo evamaha.
      Ahitaya dukkhaya devamanussananti ekasmim vihare samghamajjhe uppanno
vivado katham devamanussanam ahitaya dukkhaya samvattati? kosambikakkhandhake 4- viya hi
dvisu bhikkhusu vivadam apannesu tasmim vihare tesam antevasika vivadanti, tesam
ovadam ganhanto bhikkhunisamgho vivadati, tato tesam upatthaka vivadanti. Atha
manussanam arakkhadevata dve kotthasa honti. Tattha dhammavadinam arakkhadevata
dhammavadiniyo honti, adhammavadinam adhammavadiniyo honti. Tato tasam
arakkhadevatanam mitta bhummadevata bhijjanti. Evam paramparaya yava brahmaloka
thapetva ariyasavake sabbe devamanussa dve kotthasa honti. Dhammavadihi
pana adhammavadinova bahutara honti, tato yam bahuhi gahitam, tam ganhanti.
Dhammam vissajjetva bahutarava adhammam ganhanti. Te adhammam puretva viharanta
apaye nibbattanti. Evam ekasmim vihare samghamajjhe uppanno vivado
bahunnam ahitaya dukkhaya hoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. tadanurupam     2 khu. ja. 27/4/2 (sya)    3 ka. panhularam
@4 vi. maha.  5/451/231
      [43] Abhinna desitati mahabodhimule nisinnena paccakkham katva
pavedita. Patissayamanarupa viharantiti upanissaya viharanti. Bhagavato accayenati
etarahi bhagavantam jetthakam katva sagarava viharanti, tumhakam bhante uggatejataya
durasadataya vivadam janetum na sakkonti, bhagavato pana accayena vivadam
janeyyunti vadati. Yattha pana tam vivadam janeyyum, tam dassento ajjhajive va
adhipatimokkhe vati aha. Tattha ajjhajiveti ajivahetu va 1- ajivakarana.
"bhikkhu uttarimanussadhammam ullapati apatti parajikassa"tiadina 2- nayena
parivare pannattani cha sikkhapadani, tani thapetva sesani sabbasikkhapadani
adhipatimokkham nama. Appamattako yo 3- anandati ajjhajivam adhipatimokkhanca
arabbha uppannavivado nama yasma parassa kathayapi attano dhammatayapi
sallakkhetva supajaho hoti, tasma "appamattako"ti vutto.
      Tatrayam nayo:- idhekacco "na sakka uttarimanussadhammam anullapantena
kinci laddhun"tiadini cintetva ajivahetu ajivakarana 4- uttarimanussadhammam
va ullapati sancarittam va apajjati, yo te vihare vasati, so bhikkhu
arahatiadina nayena samantajappanam va karoti, agilano va attano atthaya
panitabhojanani vinnapetva bhunjati, bhikkhuni va pana tani vinnapetva patidesaniyam
apajjati, yo koci dukkatavatthukam yankinci supodanavinnattimeva va karoti,
annataram va pana pannattivitikkamam karonto viharati, tamenam sabrahmacari evam
sanjananti "kim imassa imina labhena laddhena, yo sasane pabbajitva micchajivena
jivikam kappeti, pannattivitikkamam karoti"ti. Attano dhammatayapissa evam hoti
"kissa mayham imina labhena, yvaham evam svakkhate dhammavinaye pabbajitva
micchajivena jivikam kappemi, pannattivitikkamam karomi"ti sallakkhetva tato
oramati. Evam parassa kathayapi attano dhammatayapi sallakkhetva supajaho hoti.
Tena bhagava "appamattako"ti aha.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati         2 vi. pa. 8/287/221      3 cha.Ma. so
@4 cha.Ma. ayam patho na dissati
      Magge va hi ananda patipadaya vati lokuttaramaggam patva vivado
nama sabbaso vupasammati, natthi adhigatamagganam vivado. Pubbabhagamaggam pana
pubbabhagapatipadanca sandhayetam vuttam.
      Tatrayam nayo:- ekam bhikkhum manussa lokuttaradhamme sambhaventi. So
saddhiviharikadayo agantva vanditva thite pucchati "kim agatattha"ti.
Manasikatabbam kammatthanam pucchitum bhanteti. Nisidatha, khaneneva arahattam papetum
samattham kammatthanakatham acikkhissamiti vatva vadati:- "idha bhikkhu attano
vasanatthanam pavisitva nisinno mulakammatthanam manasikaroti, tassa tam manasikaroto
obhaso uppajjati. Ayam pathamamaggo nama. So dutiyam obhasananam nibbatteti,
dutiyamaggo adhigato hoti, evam tatiyam catutthanca. Ettavata maggappatto ceva
phalappatto ca hoti"ti. Atha te bhikkhu "akhinasavo nama evam kammatthanam
kathetum na sakkoti, addha ayam khinasavo"ti nittham gacchanti.
      So aparena samayena kalam karoti. Samanta bhikkhacaragamehi manussa
agantva pucchanti "kenaci bhante thero panham pucchito"ti. Upasaka pubbe
ca therena panho kathito amhakanti. Te pupphamandapam pupphakutagaram sajjetva
suvannena akkhipidhanamukhapidhanadim karetva gandhamaladihi pujetva sattaham
sadhukilam kiletva jhapetva atthini adaya cetiyam karonti. Anne agantuka
viharam 1- agantva pade dhovitva "mahatheram passissama, 1- kaham avuso
mahathero"ti pucchanti. Parinibbuto bhanteti. Dukkaram avuso therena katam
maggaphalani nibbattantena, panham pucchittha avusoti. Bhikkhunam kammatthanam
kathento imina niyamena kathesi bhanteti. Neso avuso maggo, vipassanupakkileso
namesa, na tumhe janatha, puthujjano avuso theroti. Te kalaham karonta
utthahitva "sakalavihare bhikkhu ca bhikkhacaragamesu manussa ca na jananti,
tumheyeva janatha. Kataramaggena tumhe agata, kim vo viharadvare cetiyam na
@Footnote: 1-1 Ma. Ma. agata pade dhovetva mahatheram passissamati gantva
Ditthan"ti evamvadinam pana bhikkhunam satam va, hotu sahassam va, yava tam laddhim
nappajahanti, saggopi maggopi varitoyeva.
      Aparopi tadisova kammatthanam kathento evam katheti:- citteneva tisu
uddhanesu tini kapallani aropetva hettha aggim katva citteneva attano
dvattimsakaram uppatetva kapallesu pakkhipitva citteneva dandakena parivattetva
parivattetva bhajjitabbam, ya jhayamane charika hoti, sa mukhavatena
palasetabba. Ettakena dhutapapo namesa samano hoti. Sesam purimanayeneva
vittharetabbam.
      Aparo evam katheti:- citteneva mahacatim thapetva matthum yojetva
citteneva attano dvattimsakaram uppatetva tattha pakkhipitva matthum otaretva
manthitabbam. Mathiyamanam viliyati, viline upari pheno uggacchati. So pheno
paribhunjitabbo. Ettavata vo amatam paribhuttam nama bhavissati. Ito param "atha
te bhikkhu"tiadi sabbam purimanayeneva vittharetabbam.
      [44] Idani yo evam vivado uppajjeyya, tassa mulam dassento
chayimanitiadimaha. Tattha agaravoti garavavirahito. Appatissoti appatissayo
anicavutti. Ettha pana yo bhikkhu satthari dharamane tisu kalesu upatthanam
na yati, satthari anupahane cankamante saupahano cankamati, nice cankame
cankamante ucce cankame cankamati, hettha vasante upari vasati, satthu
dassanatthane ubho amse parupati, chattam dhareti, upahanam dhareti, nahanatitthe
uccaram va passavam va karoti, parinibbute va pana cetiyam vanditum na gacchati,
cetiyassa pannayanatthane satthu dassanatthane vuttam sabbam karoti, annehi ca
bhikkhuhi "kasma evam karosi, na idam vattati, sammasambuddhassa nama lajjitum
vattati"ti vutte "tunhi hohi, 1- kim buddho buddhoti vadasi"ti bhanati, ayam
satthari agaravo nama.
@Footnote: 1 Ma. hoti
      Yo pana dhammassavane sanghutthe sakkaccam na gacchati, sakkaccam dhammam na
sunati, niddayati sallapento va nisidati, sakkaccam na ganhati na dhareti,
"kim dhamme agaravam karosi"ti vutte "tunhi hohi, dhammo dhammoti vadasi, 1-
kim dhammo nama"ti vadati, ayam dhamme agaravo nama.
      Yo pana therena bhikkhuna anajjhittho dhammam deseti, nisidati panham
katheti, vuddhe bhikkhu ghattento gacchati, titthati nisidati, dussapallatthikam va
hatthapallatthikam va karoti, samghamajjhe ubho amse parupati, chattupahanam dhareti,
"bhikkhusamghassa lajjitum vattati"ti vuttepi "tunhi hohi, samgho samghoti vadasi, kim
samgho, migasangho ajasanghotiadini vadati, ayam samghe agaravo nama. Ekabhikkhusmimpi
hi agarave kate samghe katoyeva hoti. Tisso sikkha pana aparipurayamanova
sikkhaya na paripurakari 2- nama.
      Ajjhattam vati attani va attano parisaya va. Bahiddha vati parasmim
va parassa parisaya va.
      [46] Idani ayam cha thanani nissaya uppannavivado vaddhento yani
adhikaranani papunati, tani dassetum cattarimanitiadimaha. Tattha vupasamanatthaya
pavattamanehi samathehi adhikatabbaniti adhikaranani. Vivadova tam adhikaranam ca
vivadadhikaranam. Itaresupi eseva nayo.
      Idani imanipi cattari adhikaranani patva upari vaddhento sopi
vivado yehi samathehi vupasammati, tesam dassanattham satta kho panimetiadimaha.
Tattha adhikaranani samenti vupasamentiti adhikaranasamatha. Uppannuppannananti
uppannanam uppannanam. Adhikaranananti etesam vivadadhikaranadinam catunnam.
Samathaya vupasamayati samanatthanceva vupasamanatthanca. Sammukhavinayo databbo.pe.
Tinavattharakoti ime satta samatha databba.
      Tatrayam vinicchayakatha:- adhikaranesu tava dhammoti va adhammoti vati
attharasahi vatthuhi vivadantanam bhikkhunam yo vivado, idam vivadadhikaranam nama.
@Footnote: 1 Si., ka. vadasi, evamuparipi                 2 Si., Ma., ka. agaravo
Silavipattiya va acaraditthiajivavipattiya va anuvadantanam yo anuvado
upavadana ceva codana ca, idam anuvadadhikaranam nama. Matikayam agata
panca vibhange dveti satta apattikkhandha apattadhikaranam nama. Yam samghassa
apalokanadinam catunnam kammanam karanam, idam kiccadhikaranam nama.
      Tattha vivadadhikaranam dvihi samathehi sammati sammukhavinayena ca yebhuyyasikaya
ca. Sammukhavinayeneva sammamanam yasmim vihare uppannam, tasmimyeva va, annattha
vupasametum gacchantanam antaramagge va, yattha gantva samghassa niyyatitam, tattha
samghena va ganena va vupasametum asakkonte tattheva ubbahikaya sammatapuggalehi
va vinicchitum sammati. Evam sammamane pana tasmim ya samghasammukhata, dhammasammukhata,
vinayasammukhata, puggalasammukhata, ayam sammukhavinayo nama.
      Tattha ca karakasamghassa samaggivasena sammukhibhavo samghasammukhata. Sametabbassa
vatthuno bhutata dhammasammukhata. Yatha tam sametabbam tatheva, samanam vinayasammukhata.
Yo ca vivadati, yena ca vivadati, tesam ubhinnam atthapaccatthikanam sammukhibhavo
puggalasammukhata. Ubbahikaya vupasamane panettha samghasammukhata parihayati. Evam
tava sammukhavinayeneva sammati.
      Sace panevampi na sammati, atha nam ubbahikaya sammata bhikkhu "na mayam
sakkoma vupasametun"ti samghasseva niyyatenti. Tato samgho pancangasamannagatam bhikkhum
salakagahakam sammannitva tena gulhakavivattakasakannajappakesu tisu salakagahesu
annataravasena salakam gahetva sannipatitaparisaya dhammavadinam yebhuyyataya yatha te
dhammavadino vadanti, evam vupasantam adhikaranam sammukhavinayena ca yebhuyyasikaya ca
vupasantam hoti. Tattha sammukhavinayo vuttanayova. Yam pana yebhuyyasikaya kammassa
karanam, ayam yebhuyyasika nama. Evam vivadadhikaranam dvihi samathehi sammati.
      Anuvadadhikaranam catuhi samathehi sammati sammukhavinayena ca sativinayena ca
amulhavinayena ca tassapapiyasikaya ca. Sammukhavinayeneva sammamanam yo ca
anuvadati, yanca anuvadati, tesam vacanam sutva sace kaci apatti natthi, ubho
Khamapetva, sace atthi, ayam namettha apattiti evam vinicchitam vupasammati. Tattha
sammukhavinayalakkhanam vuttanayameva.
      Yada pana khinasavassa bhikkhuno amulikaya silavipattiya anuddhamsitassa
sativinayam yacamanassa samgho natticatutthena kammena sativinayam deti, tada
sammukhavinayena ca sativinayena ca vupasantam hoti. Dinne pana sativinaye puna tasmim
puggale kassaci anuvado na ruhati.
      Yada ummattako bhikkhu ummadavasena kate assamanake ajjhacare
"saratayasma evarupim apattin"ti bhikkhuhi vuccamano "ummattakena me avuso
etam katam, nahantam sarami"ti bhanantopi bhikkhuhi codiyamanova puna acodanatthaya
amulhavinayam yacati, samgho cassa natticatutthena kammena amulhavinayam deti, tada
sammukhavinayena ca amulhavinayena ca vupasantam hoti. Dinne pana amulhavinaye
puna tasmim puggale kassaci tappaccaya anuvado na ruhati.
      Yada pana parajikena parajikasamantena va codiyamanassa annenannam
paticarato papussannataya papiyassa puggalassa "sacayam acchinnamulo bhavissati,
samma vattitva osaranam labhissati, sace chinnamulo, ayamevassa nasana
bhavissati"ti mannamano samgho natticatutthena kammena tassapapiyasikam karoti, tada
sammukhavinayena ceva tassapapiyasikaya ca vupasantam hoti. Evam anuvadadhikaranam
catuhi samathehi sammati.
      Apattadhikaranam tihi samathehi sammati sammukhavinayena ca patinnatakaranena
ca tinavattharakena ca. Tassa sammukhavinayeneva vupasamo natthi. Yada pana ekassa
va bhikkhuno santike samghaganamajjhesu va bhikkhu lahukam apattim deseti, tada
apattadhikaranam sammukhavinayena patinnatakaranena ca vupasammati. Tattha sammukhavinayo
tava yo ca deseti, yassa ca deseti, tesam sammukhata. Sesam vuttanayameva,
puggalassa ca ganassa ca desanakale samghasammukhata parihayati. Yampanettha 1- "aham
@Footnote: 1 Si., Ma. ya panettha
Bhante itthannamam apattim apanno"ti ca, "ama passami"ti ca patinnataya
"ayatim samvareyyasi"ti karanam, tam patinnatakaranam nama. Samghadisesaparivasadiyacana
patinna parivasadinam danam patinnatakaranam nama.
      Dvepakkhajata pana bhandanakaraka bhikkhu bahum assamanakam ajjhacaram
caritva puna lajjidhamme uppanne "sace mayam imahi apattihi annamannam
karessama, siyapi tam adhikaranam kakkhalataya samvatteyya"ti annamannam apattiya
karapane dosam disva yada tinavattharakakammam karonti, tada apattadhikaranam
sammukhavinayena ca tinavattharakena ca sammati. Tatra hi yattaka hatthapasupagata
"na me tam khamati"ti evam ditthavikammam akatva "dukkatam kammam puna katabbam
kamman"ti na ukkotenti, niddampi okkanta honti, sabbesampi thapetva
thullavajjanca gihipatisamyuttanca sabbapattiyo vutthahanti, evam apattadhikaranam
tihi samathehi sammati. Kiccadhikaranam ekena samathena sammati sammukhavinayeneva.
      Imani cattari adhikaranani yathanurupam imehi sattahi samathehi sammanti.
Tena vuttam "uppannuppannanam adhikarananam samathaya vupasamaya sammukhavinayo
databbo .pe. Tinavattharako"ti. Ayamettha vinicchayanayo, vittharo pana
samathakkhandhake 1- agatoyeva. Vinicchayopissa samantapasadikaya vutto.
      [47] Yo panayam imasmim sutte "idhananda bhikkhu vivadanti"tiadiko
vittharo vutto, so etena nayena sankhepatova vuttoti veditabbo. Tattha
dhammotiadisu suttantapariyayena tava dasa kusalakammapatha dhammo, akusalakammapatha
adhammo. Tatha "cattaro satipatthana"ti hettha agata sattatimsabodhipakkhiyadhamma,
tayo satipatthana tayo sammappadhana tayo iddhipada cha indriyani cha
balani attha bojjhanga navangiko maggo cati, cattaro upadana panca
nivarananitiadayo sankilitthadhamma cati ayam adhammo.
      Tattha yankinci ekam adhammakotthasam gahetva "imam adhammam dhammoti
karissama, evam amhakam acariyakulam niyyanikam bhavissati, mayanca loke pakata
@Footnote: 1 vi. cu 6/185-242/218-173
Bhavissama"ti tam adhammam "dhammo ayan"ti kathenta dhammoti vivadanti. Tatheva
dhammakotthasesu ekam gahetva "adhammo ayan"ti kathenta adhammoti vivadanti.
      Vinayapariyayena pana bhuteneva vatthuna codetva saretva yathapatinnaya
katabbam kammam dhammo nama, abhutena pana vatthuna acodetva asaretva
appatinnaya kattabbam kammam adhammo nama. Tesupi adhammam "dhammo ayan"ti
kathenta dhammoti vivadanti, dhammam "adhammo ayan"ti kathenta adhammoti vivadanti.
      Suttantapariyayena pana ragavinayo dosavinayo mohavinayo samvaro pahanam
patisankhati ayam vinayo nama, ragadinam avinayo asamvaro appahanam appatisankhati
ayam avinayo nama. Vinayapariyayena vatthusampatti nattisampatti anussavanasampatti
simasampatti parisasampattiti ayam vinayo nama, vatthuvipatti .pe. Parisavipattiti
ayam avinayo nama. Tesupi yankinci avinayam "avinayo ayan"ti kathenta vinayoti
vivadanti, vinayam avinayoti kathenta avinayoti vivadanti.
      Dhammanetti samanumajjitabbati dhammarajju anumajjitabba nanena ghamsitabba
upaparikkhitabba. Sa panesa dhammanetti iti kho vaccha ime dasadhamma akusala
dasadhamma kusala"ti evam mahavacchagottasutte 1- agatati vutta. Saeva va
hotu, yo va idha dhammo ca vinayo ca vutto. Yatha tattha sametiti yatha
taya dhammanettiya sameti, dhammo dhammova hoti, adhammo adhammova, vinayo
vinayova hoti, avinayo avinayova.
      Tatha tanti evantam adhikaranam vupasametabbam. Ekaccanam adhikaranananti
idha vivadadhikaranameva dassitam, sammukhavinayo pana na kisminci adhikarane
na labbhati.
      [48] Tam panetam yasma dvihi samathehi sammati sammukhavinayena ca
yebhuyyasikaya ca, tasma hettha matikaya thapitanukkamena idani sativinayassa vare
pattepi tam avatvava vivadadhikaraneyeva 2- tava dutiyasamatham dassento kathancananda
@Footnote: 1 Ma.Ma. 13/193-200/170-178           2 ka. vivadadhikaranasseva
Yebhuyyasikatiadimaha. Tattha bahutarati antamaso dvihi tihipi atirekataRa.
Sesamettha hettha vuttanayeneva veditabbam.
      [49] Idani hettha avittharitam sativinayam adim katva vittharitavasesasamathe
patipatiya vittharetum kathancananda sativinayotiadimaha. Tattha
parajikasamantena vati dve samantani khandhasamantanca apattisamantanca.
Tattha parajikapattikkhandho, samghadisesapattikkhandho, thullaccayapacittiyapati-
desaniyadukkatadubbhasitapattikkhandhoti evam purimassa pacchimakkhandham khandhasamantam
nama hoti. Pathamaparajikassa pana pubbabhage dukkatam, sesanam thullaccayanti idam
apattisamantam nama. Tattha khandhasamante parajikasamantam va garukapatti
nama hoti. Saratayasmati saratu ayasma. Ekaccanam adhikaranananti idha
anuvadadhikaranameva dassitam.
      [50] Bhasitaparikantanti vacaya bhasitam kayena ca parakantam, parikkamitva 1-
katanti attho. Ekaccananti idhapi anuvadadhikaranameva adhippetam. Patinnatakarane
"ekaccanan"ti apattadhikaranam dassitam.
      [52] Davati sahasa. Ravati annam bhanitukamena annam vuttam. Evam kho
ananda tassapapiyasika hotiti tassa puggalassa papussannata papiyasika hoti.
Imina kammassa vatthu dassitam. Evarupassa hi puggalassa tam 2- kammam katabbam.
Kammena hi adhikaranassa vupasamo hoti, na puggalassa papussannataya. Idhapica
anuvadadhikaranameva adhikarananti veditabbam.
      [53] Kathancananda tinavattharakoti ettha idam kammam
tinavattharakasadisatta tinavattharakoti vuttam. Yatha hi gutham va muttam va ghattiyamanam
duggandhataya badhati, tinehi avattharitva sampaticchaditassa panassa so gandho na
badhati, evameva yam adhikaranam thulam 3- mulanumulam gantva avupasamamanam 4- kakkhalataya
valataya bhedaya samvattati, tam imina kammena vupasantam gutham viya tinavattharakena
@Footnote: 1 ka. parikkhipitva                   2 cha.Ma. ayam patho na dissati
@3 cha.Ma. ayam patho na dissati           4 cha.Ma. vupasamiyamanam
Paticchannam vupasantam hotiti idam kammam tinavattharakasadisatta tinavattharakoti vuttam.
Tassa idhananda bhikkhunam bhandanajatanantiadivacanena akaramattameva dassitam,
khandhake agatayeva panettha kammavaca pamanam. Thapetva thullavajjam thapetva
gihipatisamyuttanti ettha pana thullavajjanti thullavajjam parajikanceva
samghadisesanca. Gihipatisamyuttanti gihinam hinena khumsanavambhanadhammikapatissavesu
apannaapatti. Adhikaranananti idha apattadhikaranameva veditabbam. Kiccadhikaranassa
pana vasena idha na kinci vuttam. Kincapi na vuttam, sammukhavinayeneva panassa vupasamo
hotiti veditabbo.
      [54] Chayime ananda dhamma saraniyati hettha kalahavasena suttam
araddham, upari saraniyadhamma agata. Iti yathanusandhinava desana agata 1-
hoti. Hettha kosambiyasutte 2- pana sotapattimaggasammaditthi kathita, imasmim
sutte sotapattiphalasammaditthi vuttati veditabba. Anunti appasavajjam. Thulanti
mahasavajjam. Sesamettha uttanatthamevati.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                      samagamasuttavannana nitthita.
                      --------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 21-34. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=536&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=536&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=51              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=940              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=962              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=962              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]