ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                       3. Punnovadasuttavannana
     [395] Evamme sutanti punnovadasuttam. Tattha patisallanati ekibhava.
Tanceti tam cakkhunceva rupanca. Nandisamudaya dukkhasamudayoti nandiya tanhaya
samodhanena pancakkhandhadukkhassa samodhanam hoti. Iti chasu dvaresu dukkham samudayoti
dvinnam saccanam vasena vattam matthakam papetva dassesi. Dutiyanaye nirodho
maggoti dvinnam saccanam vasena vivattam matthakam papetva dassesi. Imina
ca tvam punnati patiyekko anusandhi. Evam tava vattavivattavasena desanam
@Footnote: 1 ka. parimavatumabhavo
Arahatte pakkhipitva idani punnattheram sattasu thanesu sihanadam nadapetum
imina ca tvantiadimaha.
     [396] Candati duttha kibbisa. Pharusati kakkhala. Akkosissantiti
dasahi akkosavatthuhi akkosissanti. Paribhasissantiti kim samano nama tvam,
idanca idanca te karissamati tajjessanti. Evametthati evam mayham ettha
bhavissati.
     Dandenati catuhatthena dandena va ghatikamuggarena va. Satthenati
ekatodharadina. Satthaharakam pariyesantiti jivitaharakam sattham pariyesanti. Idam
thero tatiyaparajikavatthusmim asubhakatham sutva attabhavena jigucchantanam bhikkhunam
satthaharakapariyesanam sandhayaha. Damupasamenati ettha damoti indriyasamvaradinam
etam namam. "saccena danto damasa upeto, vedantagu vusitabrahmacariyo"ti 1-
ettha hi indriyasamvaro damoti vutto. "yadi sacca dama caga, khantya
bhiyyodha vijjati"ti 2- ettha panna damoti vutta. "danena damena samyamena
saccavajjena"ti 3- ettha uposathakammam damoti vuttam. Imasmim  pana sutte khanti
damoti veditabba. Upasamoti tasseva vevacanam.
     [397] Atha kho ayasma punnoti ko panesa punno, kasma panettha
gantukamo ahositi. Sunaparantavasiko eva eso, savatthiyam pana asappayaviharam
sallakkhetva tattha gantukamo ahosi.
     Tatrayam anupubbikatha:- sunaparantaratthe kira ekasmim vanijakagame
ete dve bhataro. Tesu kadaci jettho panca sakatasatani gahetva janapadam
gantva bhandam aharati, kadaci kanittho. Imasmim pana samaye kanittham ghare
thapetva jetthabhatiko panca sakatasatani gahetva janapadacarikam caranto
anupubbena savatthim patva jetavanassa natidure sakatasattham nivasetva
bhuttapataraso parijanaparivuto phasukatthane nisidi.
@Footnote: 1 sam.sa. 15/195/201, khu.su. 25/468/422  2 sam.sa. 15/246/259, khu.su. 25/191/370
@3 di.Si. 9/065/53, Ma.Ma. 13/226/200
     Tena ca samayena savatthivasino bhuttapatarasa uposathangani adhitthaya
suddhuttarasanga gandhapupphadihattha yena buddho yena dhammo yena samgho,
tanninna tappona tappabbhara hutva dakkhinadvarena nikkhamitva jetavanam
gacchanti. So te disva "kaham ime gacchanti"ti ekam manussam pucchi. Kim tvam
ayya na janasi, loke buddhadhammasamgharatanani nama uppannani, iccesa
mahajano satthu santike dhammakatham sotum gacchatiti. Tassa buddhoti vacanam chavicammadini
chinditva atthiminjam ahacca atthasi. Atha attano parijanaparivuto taya
parisaya saddhim viharam gantva satthu madhurassarena dhammam desentassa parisapariyante
thito dhammam sutva pabbajjaya cittam uppadesi. Atha tathagatena kalam viditva
parisaya uyyojitaya sattharam upasankamitva vanditva svatanaya nimantetva
dutiyadivase mandapam karetva asanani pannapetva buddhappamukhassa samghassa
mahadanam datva bhuttapataraso uposathangani adhitthaya bhandagarikam
pakkosapetva ettakam bhandam vissajjitam, ettakam na vissajjitam sabbam
acikkhitva "imam sapateyyam mayham kanitthassa dehi"ti sabbam niyyatetva
satthu santike pabbajitva kammatthanaparayano ahosi.
     Athassa kammatthanam manasikarontassa kammatthanam na upatthati. Tato
cintesi "ayam janapado mayham asappayo, yannunaham satthu santike kammatthanam
gahetva sakatthanameva gaccheyyan"ti. Atha pubbanhasamaye pindaya caritva
sayanhasamaye patisallana vutthahitva bhagavantam upasankamitva kammatthanam
kathapetva satta sihanade naditva pakkami. Tena vuttam "atha kho ayasma
punno .pe. Viharati"ti.
     Kattha panayam vihasiti. Catusu thanesu vihasi, sunaparantarattham tava
pavisitva ambahatthapabbate 1- nama pavisitva vanijagamam pindaya pavisi.
@Footnote: 1 cha.Ma. ajjuhatthapabbate
Atha nam kanitthabhata sanjanitva bhikkham datva "bhante annattha agantva
idheva vasatha"ti patinnam karetva tattheva vasapesi.
     Tato samuddagiriviharam nama agamasi. Tattha ayakantapasanehi
paricchinditva katacankamo atthi, tam koci cankamitum samattho nama natthi. Tattha
samuddaviciyo agantva ayakantapasanesu  paharitva mahasaddam karonti. Thero
"kammatthanam manasikarontanam phasuviharo hotu"ti samuddam nissaddam katva
adhitthasi.
     Tato matulagirim nama agamasi. Tattha sakunasangho ussanno, rattinca
diva ca saddo ekabaddhova ahosi. Thero idam thanam aphasukanti tato
makulakaramaviharam nama gato. So vanijagamassa natiduro naccasanno
gamanagamanasampanno vivitto appasaddo, thero idam thanam phasukanti tattha
rattitthanadivatthanacankamanadini karetva vassam upagacchi. Evam catusu thanesu
vihasi.
     Athekadivasam tasmimyeva antovasse panca vanijakasatani parasamuddam
gacchamati navaya bhandam pakkhipimsu. Navarohanadivase therassa kanitthabhata
theram bhojetva therassa santike sikkhapadani gahetva vanditva gacchanto
"bhante mahasamuddo nama appameyyo anekantarayo amhe avajjeyyatha"ti
vatva navam aruhi. Nava uttamajavena gacchamana annataram dipakam papuni.
Manussa patarasam karissamati dipake otinna. Tasmim dipake 1- annam kinci
natthi, candanavanameva ahosi.
     Atheko vasiya rukkham akotetva lohitacandanabhavam natva aha
"bho mayam labhatthaya parasamuddam gacchama, ito ca uttari labho nama natthi,
caturangulamatta ghatika satasahassam agghati, haretabbakayuttam bhandam haretva
candanassa purema"ti. Te tatha karimsu. Candanavane adhivattha amanussa kujjhitva
"imehi amhakam candanavanam nasitam, ghatessama ne"ti cintetva "idheva
@Footnote: 1 cha.Ma. dipe
Ghatitesu sabbam vanam ekam kunapam bhavissati, samuddamajjhe nesam navam
osidapessama"ti ahamsu. Atha tesam navam aruyha muhuttam gatakaleyeva uppadikam
utthapetva sayampi te amanussa bhayanakani  rupani dassayimsu. Bhita manussa
attano attano devata namassanti. Therassa kanittho culapunnakutumbiko
"mayham bhata avassayo hotu"ti therassa namassamano atthasi.
     Theropi kira tasmimyeva khane avajjitva tasam byasanuppattim natva
vehasam uppatitva abhimukhe atthasi. Amanussa theram disva "ayyo
punnatthero eti"ti pakkamimsu, uppadikam sannisidi. Thero ma bhayathati te
assasetva "kaham gantukamattha"ti pucchi. Bhante amhakam sakatthanameva
gacchamati ahamsu. Thero navam phale akkamitva "etesam icchitatthanam
gacchatu"ti adhitthasi, vanija sakatthanam gantva tam pavuttim puttadarassa
arocetva "etha theram saranam gacchama"ti pancasata attano
pancamatugamasatehi saddhim tisu saranesu patitthaya upasakattam pativedesum. Tato navaya
bhandam otaretva therassekam kotthasam katva "ayam bhante tumhakam
kotthaso"ti ahamsu. Thero "mayham visum kotthasakiccam natthi, sattha pana
tumhehi ditthapubbo"ti. Na ditthapubbo bhanteti. Tena hi imina satthu
mandalamalam karotha, evam sattharam passissathati. Te sadhu bhanteti tena ca
kotthasena attano ca kotthasehi mandalamalam katum arabhimsu.
     Satthapi kira araddhakalato patthaya paribhogam akasi. Arakkhamanussa
rattim obhasam disva "mahesakkha devata atthi"ti sannam karimsu. Upasaka
mandalamalanca bhikkhusamghassa ca senasanani nitthapetva danasambharam sajjetva
"katam bhante amhehi attano kiccam, sattharam pakkosathati therassa arocesum.
Thero sayanhasamaye iddhiya savatthim patva "bhante banijagamavasino tumhe
datthukama, tesam anukampam karotha"ti bhagavantam yaci. Bhagava adhivasesi. Thero
bhagavato adhivasanam viditva sakatthanameva paccagato.
     Bhagavapi anandattheram amantesi "ananda sveva sunaparante
vanijagame pindaya carissama, tvam  ekunapancasatanam bhikkhunam salakam dehi"ti.
Thero sadhu bhanteti bhikkhusamghassa arocetva na pindaya nabhacarika 1- bhikkhu
salakam ganhantuti aha. Tam divasam kundadhanatthero pathamam salakam aggahesi.
Vanijagamavasinopi "sveva kira sattha agamissati"ti gamamajjhe mandapam
katva danaggam sajjayimsu. Bhagava patova sarirapatijagganam katva gandhakutim
pavisitva phalasamapattim appetva nisidi. Sakkassa pandukambalasilasanam
unhamahosi. So kim idanti avajjetva satthu sunaparantagamanam disva
vissukammam 2- amantesi "tata ajja bhagava timattani 3- yojanasatani pindacaram
karissati, panca kutagarasatani mapetva jetavanadvarakotthakamatthake gamanasajjani katva
thapehi"ti. So tatha akasi. Bhagavato kutagaram catumukham ahosi, dvinnam
aggasavakanam dvimukhani, sesani ekamukhani. Sattha gandhakutito nikkhamma
patipatiya thapitakutagaresu varakutagaram pavisi. Dve aggasavake adim katva
ekunapancabhikkhusatanipi kutagaram gantva nisinna ahesum. Ekam tucchakutagaram
ahosi, pancapi kutagarasatani akase uppatimsu.
     Sattha saccabandhapabbatam nama patva kutagaram akase thapesi. 4-
Tasmim pabbate saccabandho nama micchaditthikatapaso mahajanam micchaditthim
ugganhapento labhaggayasaggappatto hutvava vasati, abbhantare cassa antocatiyam
padipo viya arahattassa upanissayo  jalati. Tam disva dhammassa kathessamiti
gantva dhammam desesi. Tapaso desanapariyosane arahattam papuni, maggenevassa
abhinna agata, ehibhikkhu hutva iddhimayapattacivaradharo kutagaram pavisi.
     Bhagava kutagaragatehi pancabhikkhusatehi saddhim vanijagamam gantva
kutagarani adissamanakani katva vanijagamam pavisi. Vanija buddhappamukhassa
bhikkhusamghassa mahadanam datva sattharam makulakaramam nayimsu. Sattha mandalamalam
@Footnote: 1 Ma. na pindacarika   2 Ma. visukammam, cha. vissakammam   3 Ma. timsamattani
@4 Si.,Ma. thapetva
Pavisi. Mahajano yava sattha bhattadaratham patipassambheti, tava patarasam katva
uposathangani samadaya bahum gandhanca pupphanca adaya dhammassavanatthaya
aramam paccagamasi. Sattha dhammam desesi, mahajanassa bandhanamokkho jato,
mahantam buddhakolahalam ahosi.
      Sattha mahajanassa sangahattham katipaham tattheva vasi, arunam pana
mahagandhakutiyamyeva utthapesi. Tattha katipaham vasitva vanijagame pindaya
caritva "tvam idheva vasahi"ti punnattheram nivattetva antarena nimmadanadi 1-
nama atthi, tassa tiram agamasi. Nimmadanagaraja 2- satthu paccuggamanam katva
nagabhavanam pavesetva tinnam ratananam sakkaram akasi. Sattha tassa dhammam
kathetva nagabhavana nikkhami, so "mayham bhante paricaritabbam detha"ti yaci,
bhagava nimmadanaditire padacetiyam dassesi. Tam vicisu agatasu pithiyati, 3- gatasu
vivariyati, 4- mahasakkarappattam ahosi. Sattha tato nikkhamma saccabandhapabbatam
gantva saccabandham aha "taya mahajano apayamagge otarito, tvam idheva
visatva etesam laddhim vissajjapetva nibbanamagge patitthapehi"ti. Sopi
paricaritabbam yaci. Sattha ghanapitthipasane allamattikapindamhi lanchanam viya padacetiyam
dassesi, tato jetavanameva gato. Etamattham sandhaya tenevantaravassenatiadi
vuttam.
      Parinibbayiti anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayi. Mahajano
therassa satta divasani sarirapujam katva bahuni gandhakatthani samodhanetva
sariram jhapetva dhatuyo adaya cetiyam akasi. Sambahula bhikkhuti therassa
alahane thitabhikkhu. Sesam sabbattha uttanamevati.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                     punnovadasuttavannana nitthita.
                        ----------------
@Footnote: 1 cha.Ma. antare nammadanadi  2 cha.Ma. nammada....evamuparipi  3 cha.Ma. pidhiyati
@4 Ma. dissata



             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 238-244. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=6071&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=6071&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=754              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=9641              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=9609              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=9609              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]