AtthaPali Vol.11

5. Pabbatopamasuttavaṇṇanā ^*- [136] Pañcame muddhāvasittānanti khattiyābhisekena muddhani avasittānaṃ katābhisekānaṃ. Kāmagedhapariyuṭṭhitānanti kāmesu gedhena pariyuṭṭhitānaṃ abhibhūtānaṃ. Janapadatthāvariyappattānanti janapade thirabhāvappattānaṃ. Rājakaraṇīyānīti rājakammāni rājūhi kattabbakiccāni. Tesvāhanti tesu ahaṃ. Ussukkaṃ āpannoti byāpāraṃ āpanno. Esa kira rājā divasassa tikkhattuṃ bhagavato upaṭṭhānaṃ gacchati, antaragamanāni bahūnipi honti. Tassa nibaddhaṃ gacchato balakāyo mahāpi hoti appopi. Athekadivasaṃ pañcasatā corā cintayiṃsu ^2- "ayaṃ rājā avelāya appena balena samaṇassa gotamassa upaṭṭhānaṃ gacchati, antarāmaggena ^3- gahetvā rajjaṃ gaṇhissāmā"ti. Te andhavane nilīyiṃsu. Rājāno ca nāma mahāpuññā honti. Atha tesaṃyeva abbhantarato eko puriso nikkhamitvā rañño ārocesi. Rājā mahantaṃ balakāyaṃ ādāya andhavanaṃ parivāretvā te sabbe gahetvā andhavanato yāva nagaradvārā maggassa ubhosu passesu yathā aññamaññaṃ cakkhunā cakkhuṃ upanibandhitvā olokenti, evaṃ āsannāni sūlāni ropetvā ^4- sūlesu uttāsesi. Idaṃ sandhāya evamāha. Atha satthā cintesi "sacāhaṃ vakkhāmi `mahārāja mādise nāma sammāsambuddhe dhūravihāre vasante tayā evarūpaṃ dāruṇaṃ kammaṃ kataṃ, ayuttaṃ te @Footnote: ¹ cha.Ma., i. sinehayantī tementī kiledayantī abhivassati ² Sī. mantayiṃsu @³ cha.Ma., i. antarāmaggenaṃ ⁴ cha.Ma., i. ropāpetvā ^* cha.Ma. pabbatūpamasuttavaṇṇanā Katan'ti, athāyaṃ rājā maṅku hutvā saṅkhambhituṃ ^1- na sakkuṇeyya, pariyāyena dhammaṃ kathentasseva me sallakkhessatī"ti dhammadesanaṃ ārabhanto taṃ kiṃ maññasītiādimāha. Tattha saddhāyikoti saddhātabbo, yassa tvaṃ vacanaṃ saddahasīti attho. Paccayikoti tasseva vevacanaṃ, yassa vacanaṃ paṭiyāyasīti ^2- attho. Abbhasamanti ākāsasamaṃ. Nippothento āgacchatīti paṭhavītalato yāva akaniṭṭhabrahmalokā sabbasatte saṇahakaraṇīyaṃ tilacuṇṇaṃ viya karonto piṃsanto ^3- āgacchati. Aññatra dhammacariyāyāti ṭhapetvā dhammacariyaṃ aññaṃ kattabbaṃ natthi, dasakusalakammapathasaṅkhātā dhammacariyāva kattabbā bhanteti. Samacariyādīni tasseva vevacanāni. Ārocemīti ācikkhāmi. Paṭivedayāmīti jānāpemi. Adhivattatīti ajjhottharati. Hatthiyuddhānīti nāḷāgirisadise hemakappane nāge āruyha yujjhitabbayuttāni ^4- gatīti nipphatti. Visayoti okāso, samatthabhāvo vā. Na hi sakkā tehi jarāmaraṇaṃ paṭibāhituṃ. Mantino mahāmattāti mantasampannā mahosathavidhurapaṇḍitasadisamahāmaccā. Bhūmigatanti mahālohakumbhiyo pūretvā bhūmiyaṃ ṭhapitaṃ. Vehāsaṭṭhanti cammapasibbake pūretvā tulāsaṅghāṭādīsu laggetvā ceva niyuhādīsu ^5- ca pūretvā ṭhapitaṃ. Upalāpetunti aññamaññaṃ bhindituṃ. Yathā dve janā ekena maggena na gacchanti, evaṃ kātuṃ. Nabhaṃ āhaccāti ākāsaṃ pūretvā. Evaṃ jarā ca maccu cāti idha ^6- dveyeva pabbatā gahitā, rājovāde pana "jarā āgañchi ^7- sabbaṃ yobbanaṃ vilumpamānāpī"ti evaṃ jarā maraṇaṃ byādhi vipattīti cattāropete āgatāva. Tasmāti yasmā hatthiyuddhādīhi jarāmaraṇaṃ jinituṃ na sakkā, tasmā. Saddhaṃ nivesayeti saddhaṃ niveseyya patiṭṭhāpeyyāti. Pañcamaṃ. Tatiyo bhāgo. Iti kosalasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā. --------------- @Footnote: ¹ cha.Ma., i. santhambhituṃ, Ma. saṇṭhambhituṃ ² cha.Ma., i. pattiyāyasi @³ cha.Ma., i. saṇhakaraṇīyaṃ tiṇacuṇṇaṃ viya karonto pisanto @⁴ cha.Ma. abhiruyha yujjhitabbayuddhāni ⁵ cha.Ma., i. niyyuhādīsu @⁶ Sī., i. ime, Ma. idha pana ⁷ cha.Ma., i. āgacchati

The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 159-160. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=4153 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=4153 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=411 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=3219 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=2831 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=2831 Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15