ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                       8. Vesarajjasuttavannana
     [8] Atthame vesarajjaniti ettha sarajjapatipakkho vesarajjam, catusu
thanesu sarajjabhavam paccavekkhantassa uppannasomanassamayananassetam namam.
Asabhanthananti setthatthanam uttamatthanam. Asabha va pubbabuddha, tesam thananti
attho. Apica gavasatajetthako usabho, gavasahassajetthako vasabho. Vajasatajetthako
va usabho, vajasahassajetthako vasabho, sabbagavasettho sabbaparissayasaho seto
pasadiko mahabharavaho asanisatasaddehipi asanisahassasaddehipi 1- asampakampiyo
nisabho, so idha usabhoti adhippeto. Idampi hi tassa pariyayavacanam. Usabhassa
idanti asabham. Thananti catuhi padehi pathavim uppiletva vavatthanam. Idam pana asabham
viyati asabham. Yathapi hi 2- nisabhasankhato usabho catuhi padehi pathavim uppiletva
acalatthanena titthati, evam tathagatopi catuhi vesarajjapadehi
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati   2 cha.Ma. yatheva hi
Atthaparisapathavim uppiletva sadevake loke kenaci paccatthikena paccamittena
akampiyo acalatthanena titthati. Evam titthamano ca 1- tam asabhanthanam patijanati
upagacchati na paccakkhati, attani aropeti. Tena vuttam "asabhanthanam patijanati"ti.
     Parisasuti atthasu parisasu. Sihanadam nadatiti setthanadam sihanadam 2- nadati,
sihanadasadisam va nadam nadati. Ayamattho sihanadasuttena dassetabbo. Yathapi 3-
siho sahanato ca hananato ca sihoti vuccati, evam tathagato  lokadhammanam sahanato
parappavadananca hananato sihoti vuccati. Evam vuttassa sihassa nadam sihanadam.
Tattha yatha hi 4- siho sihabalena samannagato sabbattha visarado vigatalomahamso
sihanadam nadati, evam tathagatasihopi tathagatabalehi samannagato atthasu parisasu
visarado vigatalomahamso "iti rupan"tiadina nayena nanavidhadesanavilasasampannam
sihanadam nadati. Tena vuttam "parisasu sihanadam nadati"ti.
     Brahmacakkam pavattetiti ettha brahmanti settham uttamam visuddham. Cakkasaddo
panayam:-
              sampattiyam lakkhane ca       rathange iriyapathe
              dane ratanadhammura-        cakkadisu ca dissati
              dhammacakke idha mato       tanca dvedha vibhavaye.
     "cattarimani bhikkhave cakkani, yehi samannagatanam devamanussanan"tiadisu 5-
hi ayam sampattiyam dissati. "padatalesu cakkani jatani"ti 6- ettha lakkhane.
"cakkamva vahato padan"ti 7- ettha rathange. "catucakkam navadvaran"ti 8- ettha iriya-
pathe. "dadam bhunja ca ma ca 9- pamado, cakkam vattaya sabbapaninan"ti 10- ettha dane.
@Footnote: 1 cha. titthamanova   2 cha.Ma. abhitanadam  3 cha.Ma. yatha va  4 cha. ayam saddo na dissati
@5 an.catukka. 21/31/37 cakkasutta   6 di.maha. 10/35/15 dvattimsamahapurisalakkhana
@7 khu.dha. 25/1/15 cakkhupalattheravatthu   8 sam.sa. 15/29/18 catucakkasutta
@9 cha.Ma. ayam saddo na dissati    10 khu.ja. 27/1110/234 gandharavagga (sya)
"dibbam cakkaratanam paturahosi"ti 1- ettha ratanacakke. "maya pavattitam cakkan"ti 2-
ettha dhammacakke. "icchahatassa posassa, cakkam bhamati matthake"ti 3- ettha uracakke.
"khurapariyantena cepi cakkena"ti 4- ettha paharanacakke. "asanivicakkan"ti 5- ettha
asanimandale. Idha panayam dhammacakke mato.
     Tam panetam dhammacakkam duvidham hoti pativedhanananca desananananca. Tattha
pannapabhavitam attano ariyaphalavaham pativedhananam, karunapabhavitam savakanam
ariyaphalavaham desanananam. Tattha pativedhananam uppajjamanam uppannanti duvidham.
Tanhi abhinikkhamanato yava arahattamagga uppajjamanam, phalakkhane uppannannama.
Tusitabhavanato va yava mahabodhipallanke arahattamagga 6- uppajjamanam, phalakkhane
uppannannama. Dipankarato patthaya va yava bodhipallanke arahattamagga
uppajjamanam, phalakkhane uppannannama. Desanananampi pavattamanam pavattanti
duvidham. Tanhi yava annakondannassa 7- sotapattimagga pavattamanam, phalakkhane
pavattam nama. Tesu pativedhananam lokuttaram, desanananam lokiyam. Ubhayampi panetam
annehi asadharanam, buddhanamyeva orasam nanam.
     Sammasambuddhassa te patijanatoti "aham sammasambuddho, sabbe dhamma
maya abhisambuddha"ti evam patijanato. 8- Anabhisambuddhati 9- ime nama dhamma
taya anabhisambuddha. Tatra vatati tesu "anabhisambuddha"ti evam dassitadhammesu.
Sahadhammenati sahetuna sakaranena vacanena. Nimittametanti ettha puggalopi
dhammopi nimittanti adhippeto. Tam puggalam na passami, yo mam paticodessati.
Tam dhammam na passami, sandassetva 10- "ayam nama dhammo taya anabhisambuddho"ti
@Footnote: 1 di.Ma. 10/23/150 cakkaratana, Ma.u. 14/256/223 balapanditasutta
@2 khu.su. 25/563/448 selasutta  3 khu.ja. 27/104,796/34,180
@mittavindukajataka (sya)     4 di.Si. 9/116/52 puranakassapavada
@5 di.pa. 11/61/36 udumbarikasutta, sam.ni. 16/162/219 asanisutta
@6 Ma. arahattuppatti  7 cha.Ma. annasikondannassa    8 cha.Ma. patijanato tava
@9 ka. na ca abhisambuddhati   10 cha.Ma. yam dassetva
Mam paticodessatiti ayamettha attho. Khemappattoti khemam patto. Sesapadadvayam
imasseva vevacanam. Sabbametam 1- vesarajjananameva sandhaya vuttam. Dasabalassa hi
"ayam nama dhammo taya anabhisambuddho"ti codakam puggalam va codanakaranam
anabhisambuddhadhammam va apassato "sabhavabuddhoyeva vata 2- samano aham buddhosmiti
vadami"ti paccavekkhantassa balavataram somanassam uppajjati, tena sampayuttam nanam
vesarajjam nama. Tam sandhaya "khemappatto"tiadimaha. Evam sabbattha attho
veditabbo.
     Antarayika dhammati ettha pana antarayam karontiti antarayika. Te atthato
sancicca vitikkanta satta apattikkhandha. Sancicca vitikkantam hi antamaso
dukkatadubbhasitampi maggaphalanam antarayam karoti. Idha pana methunadhamma adhippeta. 3-
Methunam sevato hi yassa kassaci nissamsayameva maggaphalanam antarayo hoti.
     Yassa kho pana te atthayati ragakkhayadisu yassa atthaya. Dhammo desitoti
asubhabhavanadidhammo kathito. Tatra vata manti tasmim aniyyanikadhamme mam. Sesam
vinaye vuttanayeneva 4- veditabbam.
     Vadapathati vadayeva. Puthuti bahu. Sitati upanibaddha abhisankhata. Athava
puthussitati puthubhavam sita upagata, puthuhi va sitatipi puthussita. Yam
nissitati etarahipi yam vadapatham nissita. Na te bhavantiti te vadapatha na bhavanti
bhijjanti vinassanti. Dhammacakkanti desanananassapi pativedhananassapi etam
namam. Tesu desanananam lokiyam, pativedhananam lokuttaram. Kevaliti sakalalokuttara-
samannagato. 5- Tadisanti tathavidham.
@Footnote: 1 cha.Ma. sabbampetam    2 Ma. ca   3 cha.Ma. methunadhammo adhippeto
@4 cha.Ma. sesam vuttanayeneva   5 Ma. sakalo kusalasamannagato, cha. sakalagunasamannagato



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 283-286. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=6550&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=6550&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=72              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=291              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=314              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=314              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]